"46 წლის ასაკში ჩემს ქალიშვილობას აბუჩად იგდებენ"

"თუ გინდა, შენს აზრს პატივი ვცე, შენც უნდა სცე პატივი ჩემს აზრს", – ასე დაიწყო "სარკესთან" საუბარი რესპონდენტმა, საშუალო ასაკის გაუთხოვარმა, სიმპათიურმა ქალმა, ელენემ. ის თავს უფლებაშელახულად გრძნობს იმ საზოგადოებაში, სადაც ტრადიციული ფასეულობები დრომოჭმულ შეხედულებებად, ჩამორჩენილობად და გადმონაშთად არის მიჩნეული და ზოგიერთებისთვის სასაცილოდაც გამხდარა.

ელენე:
– არ იფიქროთ, ვინმეს განვიკითხავდე ან ვკიცხავდე, ყველას თავისი ცხოვრების წესი და მორალური ფასეულობები აქვს. ცხოვრებისეული საკითხებისადმი სხვის დამოკიდებულებას არც შევეხები და ძალიან ვთხოვ, ნურც ჩემსას შეეხებიან. ჩემი ცხოვრების 46 წელი ისე განვვლე, როგორც საჭიროდ ვთვლიდი და რის საშუალებასაც ჩემი მორალური კოდექსი მაძლევდა, ასევე სინდისი, იგივე "ღვთის ხმა", როგორც ჩვენზე გამოცდილი და ბრძენი ხალხი უწოდებს მას.
– გვიამბეთ, როგორ ოჯახში, რა წრეში გაიზარდეთ.
– ბავშვობა ლაღი მქონდა, მშობლები არაფერში მზღუდავდნენ, თავადაც უკომპლექსო ადამიანები იყვნენ, მაგრამ არა – ვულგარული ან შეუგნებელი. ძმაზე 17 წლით უმცროსი ვიყავი. მშობლებისთვის, როგორც ამბობენ ხოლმე, სიბერის შვილი გახლდით. ჩემი ძმა გრძელ თმას ატარებდა, მაშინ ეს დიდი სითამამე გახლდათ. დედა სიგარეტს ეწეოდა და მამა არ უშლიდა. საერთოდ ჩვენს ოჯახში აკრძალვები და შეზღუდვები არ იყო, მაგრამ თავს ყველაფრის უფლებას მაინც არ ვაძლევდი. ვფიქრობ, როცა თავის ფლობა შეგიძლია და ცუდს და კარგს ერთმანეთისგან არჩევ, უფრო ახლოს ხარ თავისუფლებასთან, ვიდრე მაშინ, როცა ვნებებს და ცდუნებებს ემორჩილები.
– მაგალითად, რის უფლებას არ აძლევდით თავს?
– მაგალითად, არ ვიცვამდი მოკლე კაბას, არადა მიხდებოდა. ვფიქრობდი, რომ ქალს შიშველი სხეული არ უნდა გამოეჩინა. ეს ჩემთვის არავის ჩაუგონებია და უსწავლებია, უბრალოდ, ჩემი აზრი იყო. არ ვეწეოდი სიგარეტს მაშინ, როცა ჩემს სადაქალოში ყველა აბოლებდა (მოდად იქცა). განა იმიტომ, რომ ამას ცუდ საქციელად ვთვლიდი, უბრალოდ დედის მაგალითზე ვიცოდი, რა ზიანის მოტანა შეეძლო ორგანიზმისთვის. არც ის მომწონდა, გოგოები ფარულად რომ ეწეოდნენ ტუალეტებში. თუ აკეთებ, ამის არ უნდა შეგრცხვეს, ხოლო თუ მალავ, ესე იგი ეს საქმე სამარცხვინოდ მიგაჩნია და არც უნდა გააკეთო.
– ახალგაზრდობაში გყვარებიათ ვინმე?
– სიყვარული პირველად სკოლის ასაკში მეწვია. 8 წლის ვიყავი, უფროსკლასელი ბიჭი რომ შემიყვარდა. სწავლას მოვუკელი, დაშტერებული დავდიოდი, გონზე არ ვიყავი. ნურავინ იტყვის, ბავშვობის სიყვარულის არ მწამსო. ჩემი ცხოვრების განმავლობაში კიდევ რამდენჯერმე შემიყვარდა, მაგრამ ასე გატაცებით, ასე ძლიერად და ხანგრძლივად – არავინ. ჩემი შეყვარებული ლამაზი, ძლიერი და კეთილი ბიჭი იყო. ბაქარი ერქვა (მისი პატივისცემით სულ მინდოდა, შვილისთვის ბაქარი დამერქმია, მაგრამ არ მეღირსა). გულღია ვიყავი და ჩემს თანაკლასელ მეგობრებს გავენდე, მათ კი მთელ სკოლას მოსდეს. ცხადია, ბაქარის ყურამდეც მივიდა.
– ალბათ მთელი სკოლა თქვენზე იჭორავებდა. პატარა გოგონა ამას როგორ შეხვდით?
– ამის კომპლექსი არ მქონია, პირიქით, გამიხარდა. რაკი ჩემი გრძნობა გამჟღავნდა, დარწმუნებული ვიყავი, ბაქარიც შემიყვარებდა. მეამაყებოდა კიდეც. რა სასაცილო ვიყავი მაშინ... ბაქარმა ყურადღება მომაქცია, რაც იმით გამოიხატებოდა, რომ ღიმილით თავზე ხელს გადამისვამდა, ხან ლოყაზე მომითათუნებდა ან მსუბუქად მჩქმეტდა (ბუთხუზა ლოყები მქონდა). მე კი მეგონა, ეს იყო სიყვარული. ბედნიერებისგან ცაში დავფრინავდი. თავი მომწონდა, შეყვარებული მყავს–მეთქი. ორი წლის მერე ბაქარის კლასში ერთი გოგო გადმოვიდა, ბაია ერქვა. ისეთი ლამაზი და ნაზი იყო, არჩილ სულაკაურის "სალამურას" გმირს, ციცინათელების მწყემს ბაიას ვამსგავსებდი. ეს ჩემი საყვარელი მოთხრობა იყო. ბაიას, როგორც ჩანს, ძველ სკოლაში ვიღაც ბიჭთან რაღაც პრობლემა ჰქონდა და სკოლა ამიტომ შეიცვალა. ის ბიჭი აქაც არ ასვენებდა, მაგრამ ჩემმა "შეყვარებულმა" იყოჩაღა და ის აბეზარი ჩამოაშორა. ბაქარი ბაიას ჩანთის ტარებაში ეხმარებოდა, სახლამდეც აცილებდა...

– თქვენ არ ეჭვიანობდით?
– ვამაყობდი, რაინდი შეყვარებული მყავს–მეთქი, არ მიეჭვიანია. ზღაპრულმა ბაიამ კი ჩემი შეყვარებულის მოჯადოება შეძლო. სკოლაში ხმა გავარდა, ერთმანეთი შეუყვარდათო. ოპტიმისტი გახლდით და იმედი არ გადავიწურე. დარწმუნებული ვიყავი, ადრე თუ გვიან ბაქარი დამიბრუნდებოდა. მეგონა, ჩემთვის იყო დაბადებული.
– მეოცნებე ყოფილხართ.
– კი, ასეა. სიყვარულს ოცნებებად ვქსოვდი და ამ საოცრებათა სამყაროში უბედნიერესად ვცხოვრობდი... სკოლის დამთავრებიდან ორი წლის შემდეგ კი ბაქარმა ბაია ცოლად მოიყვანა.
– ამ ფაქტმა გამოგაფხიზლათ?

– ცხადია, განვიცადე, მაგრამ გულის სიღრმეში მაინც ვგრძნობდი, რომ ბაქარი ჩემი იქნებოდა. ახლა მეცინება, რომ მახსენდება, მაგრამ მაშინ სერიოზულად ვგრძნობდი, თითქოს ბაქარი ჩემს სულში ცხოვრობდა, მხოლოდ ჩემს სულში და სხვაგან არსად.
– საინტერესოა, ამდენი წლის შემდეგ, როცა ნახევარი ცხოვრება გაიარეთ, როგორც თავად ამბობთ, სხვებიც შეიყვარეთ და ალბათ დიდი გამოცდილებაც დააგროვეთ, როგორ ფიქრობთ, ბაქარს თქვენში კიდევ დარჩა რამე ადგილი?
– ხომ ხდება ხოლმე, გოგონები რომელიმე კინოვარსკვლავს შეიყვარებენ და, მიუხედავად იმისა, რომ მათი გზები არასოდეს გადაიკვეთება, მაინც იტოვებენ მისთვის ადგილს. ასე მოხდა ჩემს შემთხვევაშიც. ბაქარი ბაიას სამ წელიწადში გასცილდა. რამდენიმე ხნის შემდეგ ისევ მოიყვანა ცოლი, მასთან შვიდი წელი დაჰყო. ორივესთან თითო შვილი ჰყავს. მერე კიდევ ვიღაც ლამაზ ქალთან დადიოდა, წლების შემდეგ ეს ურთიერთობაც დასრულდა. დაცილების მიზეზები არ ვიცი, ათას რამეს ამბობენ, ურთიერთწინააღმდეგობრივს, ამიტომაც მათი არ მჯერა. არც მიყვარს სხვების მოსმენა.
– ამდენი წელი გიყვარდათ და ნუთუ ბაქარისთვის ასეთი ლამაზი ქალი ყოველთვის შეუმჩნეველი რჩებოდით?
– ორი წლის წინ უცხოეთში სამოგზაუროდ წავედი მეგობრებთან ერთად და იქ შემხვდა შემთხვევით. ძალიან გაუხარდა. თითქოს პირველად დამინახა, ჩემი ამბები გამომკითხა. ბედნიერებისგან დავფრინავდი ბავშვივით. მერე თბილისშიც მომძებნა და რამდენჯერმე შემხვდა.
– ურთიერთობა აეწყო?
– თვითონ დაანგრია ყველაფერი თავისი დამოკიდებულებით.
– როგორ?
– ლოგინი შემომთავაზა. ეს ჩემთვის მიუღებელი იყო და ამან გამაბრაზა. რაკი 44 წლის ასაკში ჯერ კიდევ ქალიშვილი და ვიღაცისთვის ალბათ უკვე "დაწუნებული საქონელიც" ვიყავი, ამიტომ დასაკარგი არაფერი მქონდა?! თავი შეურაცხყოფილად ვიგრძენი და დავემშვიდობე.
– სხვა ქალი თქვენს ადგილას ალბათ შანსს არ გაუშვებდა – კაცი მთელი ცხოვრება გიყვარდათ. სანანებლად არ გექცათ თქვენი საქციელი?
– არა, ეს არ იყო სპონტანური რეაქცია. მთელი პასუხისმგებლობა ჩავდე იმაში, რაც გავაკეთე. ზოგი ფიქრობს, რომ ლოგინიდან იწყება ურთიერთობა და ეს მათი საქმეა, შეერგოთ, მაგრამ სხვას ნუ დასცინიან! ჩემი თვალსაწიერი სხვაა. მე ასე არ შემიძლია, განა იმიტომ, რომ კდემამოსილება მახრჩობს, თანამედროვეობას ვერ მოვერგე ან ვინმეზე სუსტი ვარ. უბრალოდ სიყვარული ჩემთვის სხვა კატეგორიაა, უფრო აღმატებული, ვიდრე "ხვევნა–კოცნა, მტლაშა–მტლუში". თუ კაცი იმას ვერ ხვდება, რა არის ქალისთვის არსებითი და მნიშვნელოვანი, მასთან ურთიერთობის დაწყება არც ღირს.
– ცოლობა რომ შემოეთავაზებინა, დათანხმდებოდით?
– ეს სხვა საქმეა. მითხრა კიდეც, ურთიერთობა დავიწყოთ და დანარჩენს ცხოვრება გვიჩვენებსო. ამით თითქოს იმედს მაძლევდა. კარგია, ასე რომ არ მოხდა, ალბათ მისთვის მეც მორიგი ქალი გავხდებოდი, ვისთანაც ადრე თუ გვიან ურთიერთობა დაენგრეოდა.
– ზოგიერთი მამაკაცისთვის სიყვარული სექსიდან იწყება.
– ასეთი აზროვნების მამაკაცი ჩემი არ არის და არც მე ვარ მისი.
– ბაქარი თქვენი ოცნებიდანაც გაქრა? აღარ გიყვართ?
– სადღაც სხვა სივრცეში გადაინაცვლა, სახელს არ დავარქმევ. ამ გრძნობას პატივს ვცემ.
– სხვა მამაკაცებიც გყვარებიათ. ისინიც ოცნებაში გიყვარდათ?
– არა, რატომ? შეყვარებულიც მყოლია, ბედნიერი დღეებიც გვქონია... მკითხავთ, რატომ არ მოჰყვა გაგრძელებაო. ალბათ იმიტომ, რომ ნამდვილი გრძნობით არ მყვარებია და რაღაც ეტაპზე მბეზრდებოდნენ ან მათ ვბეზრდებოდი... ან შეიძლება ხედვა გვეცვლებოდა. ჩემი თვითმიზანი არასოდეს ყოფილა გათხოვება. ვცდილობდი, არც სხვა მომეტყუებინა და არც საკუთარი თავი.
– საუბრის დასაწყისში აღნიშნეთ, განსხვავებულ აზრს ნუ დასცინიანო. პირადად თქვენთვის ამის გამო დაუცინია ვინმეს?
– პირში ვერავინ მეუბნება, მაგრამ ზუსტად ვიცი, ზურგს უკან ქირქილებენ. სულ გადაგვარდნენ ადამიანები, წესიერება და პატიოსნება სასაცილოდ მიაჩნიათ, ქალიშვილობა – სირცხვილად, ზნეობა და ღირსება – დრომოჭმულად. თავისუფლებაზე თავს დებენ და სხვის ნებას და უფლებას კი აბუჩად იგდებენ. იცხოვრონ, როგორც საჭიროდ თვლიან და გვაცალონ ჩვენც. თუ სურთ, ტალახის გუნდა არ მიიღონ, ნურც სხვას გაიმეტებენ ლაფისთვის. თუ სურთ, კაცებთან სარეცელი გაიზიარონ, შეერგოთ, ბატონო, მაგრამ არ ვიცი, რამდენად მიზანშეწონილია ამის საჯაროდ განხილვა და ამით თავის მოწონება ტელევიზიითაც კი. ვფიქრობ, უხერხულ მდგომარეობაში აყენებენ მაყურებელს. არა მგონია, რომელიმე თავისუფალი და უკომპლექსო საზოგადოებისთვის ეს მოსაწონი იყოს.
ნანა კობახიძე, ჟურნალი სარკე