• "რატომ არ ვარდება მზე?" - როგორ ვუპასუხოთ ბავშვების ყველაზე უცნაურ შეკითხვებს

    ბავშვები ძალიან ცნობისმოყვარეები არიან. მათ გაუთავებელ "ვინ, რა, რატომ"-ს ხშირად გამოცდილი მშობლებიც კი ჩიხში შეჰყავს. მითუმეტეს, აბნევს ახალგაზრდა მშობლებს. როგორ ვუპასუხოთ ბავშვების შეკითხვებს, როცა არც პასუხი გვაქვს და გვინდა, რომ არ მოვატყუოთ, თანაც მასში ცნობისმოყვარე ბუნებაც არ ჩავკლათ.

    ბავშვის კითხვების იგნორირება არ შეიძლება. არასოდეს გაექცეთ მის შეკითხვებს. თუნდაც არ გეცალოთ ან სულელურად გეჩვენებოდეთ ისინი. რა ვქნათ, როცა მათ უცნაურ შეკითხვაზე პასუხი არ ვიცით. განივიხილოთ ამ შეკითხვის მაგალითზე: "მზე ძირს რატომ არ ვარდება?".

    ზერელე პასუხი
    "არ ვარდება და მორჩა" ან "რატომ და იმიტომ", "რომ გაიზრდები, გაიგებ", "მამაშენს ჰკითხე" და ა.შ. დაგვეთანხმებით, რომ ეს პასუხები კი არა, ბავშვის თავიდან მოშორებაა. ამ პასუხებით ბავშვს ვაგრძნობინებთ, რომ სულელური და უინტერესო კითხვა დასვა. თავს კი იმით ვიმშვიდებთ, რომ მაინც რაღაც ვუპასუხეთ. სინამდვილეში ბავშვის მოლოდინი ვერ გავამართლეთ და ცოტა ავტორიტეტი შეგველახა მის თვალში. ბავშვი დასკვნებს სწრაფად აკეთებს და მალე იფიქრებს, რომ თქვენთვის რთული კითხვების დასმა არ ღირს.

    პასუხი-პროვოკაცია
    "რატომ უნდა ჩამოვარდეს? რა, დედამიწა ვარდება მზეზე?" - ეს პასუხი წინას ჯობს, მაგრამ თუ გაგრძელება არ მოაყოლეთ, მაინც არაფრად ვარგა. ამ პასუხით ბავშვს დაფიქრების, განსჯის, პრობლემის სხვა მხრიდან დანახვის საშუალებას აძლევთ და ეს კარგია, სამაგიეროდ ამ კითხვისნიშნიანი პასუხით შეკითხვების ახალ ტალღას მიიღებთ. თუმცა დროს მოიგებთ, რომ ნამდვილი პასუხი მოიფიქროთ. ეს პასუხი ბავშვისთვისაც გასაგები უნდა იყოს, სხვა შემთხვევაში აზრი არ აქვს.

    პასუხი - ნეიტრალური
    "ასეა სამყარო მოწყობილი", "ფიზიკის კანონები უშლის ჩამოვარდნაში ხელს", "ღმერთმა ასე ინება" - დიდს შეიძლება ეს პასუხები გონივრული და ფილოსოფიურიც მოეჩვენოს, მაგრამ ბავშვისთვის - ცარიელი სიტყვებია. თუ ვინმემ არ აუხსნა, ვერაფერს გაიგებს.

    მეცნიერული და ძალიან გრძელი პასუხი
    "მზე დედამიწაზე 109-ჯერ დიდია, მოცულობით კი 1,3 მილიონჯერ მეტი. იგი მიზიდულობის ძალით ინარჩუნებს დედამიწას" - თითქოს ყველაფერი სწორია, მაგრამ ბავშვს რომ არ ესმის? თანაც ასეთი პასუხი მას რაღაცის დასკვნის საშუალებას არ მისცემს. ცნობისმოყვარეობა იკლებს, თქვენ კი მოსიარულე ლექსიკონის როლში რჩებით.
    ამ პასუხის დადებითი მხარეა ის, რომ შეკითხვები კარგა ხნით შეწყდება. ეს პასუხი მოეწონება განვითარებული ლოგიკური აზროვნების ბავშვს, რომელიც თავად მოითხოვს მაქსიმალურად ზუსტ ინფორმაციას. თუმცა თუ ყველა კითხვას ასე ამომწურავად უპასუხებთ, მოასაწყენი იქნება.

    ზღაპრული და ანთროპომორფული პასუხი
    "იმიტომ, რომ მზე ცაზე სპეციალური წებოთია მიკრული", "სხივებითაა მიწებებული" - ასეთი პასუხები პატარა ბავშვებისთვის ძალიან კარგია. მათ უყვართ ზღაპრები, სადაც ყველაფერი გაადამიანურებულია. ამ პასუხის ერთადერთი პრობლემა ისაა, რომ ტყუილია, თანაც პატარას ის სულ ცოტა ხნით დააკმაყოფილებს. მოემზადეთ მისი კორექტირებისთვის - მალე ბავშვისთვის ცოდნის გაღრმავება მოგიწევთ.

    პასუხი ვარიაციით
    "ჯერ არ ვარდება, თორემ ერთხელაც შეიძლება დაეტაკონ ერთმანეთს", "ზოგი ამბობს... მე მგონია..., ინტერნეტში წერია, რომ..." - ეს პასუხის მშვენიერი ვარიანტია. ამით ბავშვს გააგებინებთ, რომ არსებობს სხვადასხვანაირი მოსაზრებები. ვაფართოვებთ მის თვალსაწიერს და ხელს ვუწყობთ დამოუკიდებელი დასკვნების გაკეთებას. პრობლემა ისაა, რომ მალე შემხვედრი კითხვა მოჰყვება: "და რომელია აქედან მართალი?"

    ლაკონური პასუხი
    "მზე ვერ ჩამოვარდება, რადგან ძალიან დიდია და ძალიან შორს არის ჩვენგან. მიწაზე მხოლოდ ის ვარდება, რაც დედამიწისგან ახლოსაა" - ეს არის დამაფიქრებელი, მოკლე და სიმართლის შემცველი პასუხი. თანაც მარტივი და გასაგები ენით ახსნილი.

    ასე რომ, ბავშვების კითხვები მშობლის საქმიანობის ერთ-ერთ რთულ სფეროს მიეკუთვნება. აღიჭურვეთ მოთმინებით, დაძაბეთ გონება და გამოძებნეთ დრო. სწორედ ეს "სულელური" შეკითხვებია, რომლებიც ბავშვის გონებას ასაზრდოვებს.
    1 506 ნახვა
    14-08-2014, 10:57
    GOGATV

    abezara