გინეკოლოგიური პრობლემები ბავშვებსა და მოზარდებში

ბევრს არ ესმის, რა საჭიროა ბავშვთა და მოზარდთა გინეკოლოგის არსებობა. ზოგიერთი დედა კი, მიუხედავად იმისა, რომ შვილს გინეკოლოგიური პრობლემები აწუხებს, სავსებით შეგნებულად არ მიმართავს ექიმს, რადგან მიაჩნია, რომ ეს პრობლემები ზრდასრულ ასაკში უნდა მოგვარდეს.

არადა, რაც უფრო ადრე დაიწყება თერაპია, მით უფრო იოლია განკურნება და ეფექტიანი - შედეგი.
ადამიანის ორგანიზმი მთელი სიცოცხლის მანძილზე - დაბადებიდან გარდაცვალებამდე, ცვლილებებს განიცდის, მაგრამ არის პერიოდები, როცა ეს ცვლილებები განსაკუთრებით შესამჩნევია.

სწორედ ასეთი გახლავთ მოზარდობის ასაკი - 10-დან 20 წლამდე პერიოდი. მოზარდი უკვე აღარ არის ბავშვი, თუმცა ჯერ არც ზრდასრულია და მხოლოდ ამ პერიოდის დასასრულს ყალიბდება გოგონა ზრდასრულ ქალად, ხოლო ვაჟი - ზრდასრულ მამაკაცად.

მოზარდის ორგანიზმში მიმდინარეობს მნიშვნელოვანი ცვლილებები, რომლებიც მხოლოდ სხეულის ზრდასა და ფორმის შეცვლას როდი გულისხმობს. იცვლება მოზარდის მსოფლმხედველობაც. ამის გამო ხშირია გაღიზიანებადობა, გუნება-განწყობის მოულოდნელი ცვლილებები, მაგრამ ეს გარდამავალი მოვლენაა და გარდატეხის პერიოდის დასრულებისთანავე გაივლის.

ბავშვთა ასაკში, არცთუ ხშირად, მაგრამ მაინც, გვხვდება ზოგიერთი გინეკოლოგიური პრობლემა. მაგალითად:

ნაადრევი სქესობრივი მომწიფება (8 წლამდე გოგონებში და 10 წლის ვაჟებში). მიზეზი შეიძლება იყოს სიმსივნე, ცენტრალური რეგულაციის დარღვევა, სამშობიარო ტრავმა, მუცლადყოფნის პერიოდში ჟანგბადის ნაკლებობა და სხვა;

ინფექციები, რაც ბავშვების სასქესო ორგანოების ანატომიურ თავისებურებათა და მშობლებთან მჭიდრო კონტაქტის ბრალია;

სასქესო ორგანოების განვითარების მანკები, რომლებიც ზოგჯერ ქირურგიულ ჩარევასაც კი მოითხოვს.

მოზარდთა გინეკოლოგიური პრობლემები უფრო მრავალფეროვანი და რთულია:
პირველ ყოვლისა, მენსტრუაციული ციკლის დარღვევა.

მიზეზად შეიძლება იქცეს არა მხოლოდ სასქესო, არამედ ფარისებრი თუ თირკმელზედა ჯირკვლების ფუნქციათა და რაც მეტად მნიშვნელოვანია, თვით ცენტრალური მარეგულირებელი მექანიზმების მოშლა;

არის შემთხვევები, როცა მოზარდს მენსტრუაციული ციკლი ნორმალური აქვს, მაგრამ სარძევე ჯირკვლები არაა განვითრებული ან ასიმეტრულად ვითარდება. ამის სათავე სარძევე ჯირკვლების რეცეპტორთა თავისებურებებში დევს. ეს მდგომარეობა აუცილებელ ჩარევას მოითხოვს.

თუ ბავშვთა და მოზარდთა გინეკოლოგიურ დარღვევებს კვალიფიციურმა სპეციალისტმა დროულად არ უმკურნალა, შეიძლება, მდგომარეობა გართულდეს და უშვილობამდეც კი მივიდეს საქმე.

სქესობრივი მომწიფება

სასქესო ორგანოები ანატომიურად ჯერ კიდევ მუცლად ყოფნის პერიოდში ყალიბდება. 3-5 წლის ასაკისთვის სრულდება სქესობრივი ცნობიერების ჩამოყალიბება. მაგალითად, ბიჭუნებმა იციან, რომ ბიჭურად უნდა ეცვათ, გოგონებივით არ ითამაშონ... ამის შემდეგ ხდება სქესობრივი თვითიდენტიფიკაცია და საპირისპირო სქესისაგან გამიჯვნა, რასაც სოციალური გარემო უწყობს ხელს.

ხოლო მესამე ეტაპზე, როცა იწყება სქესობრივი მომწიფება, თავს იჩენს ლტოლვა საპირისპირო სქესის მიმართ, რასაც ცალკეული სქესისთვის დამახასიათებელი ჰორმონები განაპირობებს. ეს ჰორმონები, ე.წ. მასტიმულირებელი ნივთიერებები, თავის ტვინში მდებარე ცენტრებში წარმოიქმნება.

სწორედ ისინი განაპირობებს გოგონას ორგანიზმში - საკვერცხეების, ხოლო ვაჟისაში - სათესლე ჯირკვლების "ამუშავებას".

საკვერცხეები იწყებენ ქალის სასქესო ჰორმონების - ესტროგენებისა და პროგესტერონის გამომუშავებასა და სისხლში გადასროლას, რის შემდეგაც ისინი მთელ ორგანიზმს მიეწოდება. ამ ჰორმონების ზემოქმედებით გოგონებს უვითარდებათ მეორეული სასქესო ნიშნები.

სათესლე ჯირკვლებში იწყება მამაკაცის მთავარი ჰორმონის, ტესტოსტერონის გამომუშავება, რომელიც ვაჟის სქესობრივ მომწიფებას გოგონებისგან განსხვავებული, მამაკაცური ტიპით წარმართავს.

სქესობრივი მომწიფების ასაკი

სქესობრივი მომწიფების დაწყება, ინტენსივობა და დასასრული ინდივიდუალურია. მკაცრად ჩამოყალიბებული ასაკობრივი ჩარჩოები არ არსებობს. თუმცა, ცხადია, არის ფარგლები, რომლებშიც ვარიაციები ნორმალურად მიიჩნევა.

გოგონებისთვის სქესობრივი მომწიფების საწყის პერიოდად 8-დან 13 წლამდე ასაკი მიიჩნევა. მომწიფება იწყება სარძევე ჯირკვლებისა და მათი დვრილების ზრდით. შესაძლებელია, ზრდა თავიდან თანაბარი არ იყოს, მაგრამ თანდათანობით ზომები თანაბრდება.

ბოქვენსა და იღლიებში ჩნდება თმიანობა, რომლის ინტენსივობა თანდათან იმატებს. იცვლება სხეულის ფორმები, გამოიკვეთება თეძოები, საცვლებზე ჩნდება საშოდან გამოყოფილი მოთეთრო ლაქა, რაც ნორმალურია, შემდეგ კი იწყება მენსტრუაცია.

ამ პერიოდიდან ორგანიზმს შეუძლია ბავშვის გაჩენა, მაგრამ ეს ჯერ კიდევ არ ნიშნავს იმას, რომ გოგონას ორგანიზმი მზადაა შვილოსნობის ფუნქციის სრულყოფილი განხორციელებისთვის. სქესობრივი მომწიფება მენსტრუაციის დაწყების შემდეგაც გრძელდება და სრულდება მენარქედან (პირველი მენსტრუაციიდან) 3-4 წლის შემდეგ.

ვაჟებს სქესობრივი მომწიფება უფრო გვიან, 11-14 წლის ასაკში ეწყებათ. გარეგნულად ეს იმით ვლინდება, რომ მოზარდებს უვითარდებათ კუნთები, უგანიერდებათ მხრები, უბოხდებათ ხმა, ეზრდებათ სათესლე ჯირკვლები და სასქესო ასო, ბოქვენსა და იღლიებში ჩნდება თმა. ვაჟებს, გოგონებისგან განსხვავებით, თმიანი საფარი სახესა და მკერდზეც უვითარდებათ. პერიოდულად ხდება უნებლიე ერექციები. ვაჟებში სქესობრივი მომწიფების პერიოდი
3-4 წელი გასტანს.

სქესობრივი მომწიფების ძირითად ნიშნად გოგონებში მენსტრუაცია მიიჩნევა, ხოლო ვაჟებში - სპერმის უნებლიე გამოყოფა.

ოფლიანობა და გამონაყარი სახეზე

ჭარბი ოფლიანობა მოზარდობის პერიოდში ორგანიზმის ცხოველმყოფელობის გაზრდითაა გამოწვეული. ამ პრობლემის მოსაგვარებლად შხაპის ხშირი მიღება და ოფლის საწინააღმდეგო საშუალებების გამოყენებაა რეკომენდებული.

ცხიმიანობის მომატებას, ორგანიზმის გაძლიერებული ცხოველმყოფელობის გარდა, სასქესო ჰორმონების ზემოქმედებაც განაპირობებს. სახელდობრ, ტესტოსტერონი, რომელსაც მცირე რაოდენობით საკვერცხეებიც გამოიმუშავებს, ცხიმოვან ჯირკვლებს ზედმეტად ააქტიურებს.

ჰიგიენის დაცვით - შხაპის ხშირი მიღებით - ამ პრობლემის მოგვარებაც შეიძლება.
რაც შეეხება გამონაყარს, ის უმთავრესად კანის მომატებულ ცხიმიანობას უკავშირდება. ასეთ შემთხვევაში, ინფექციის შეჭრას რომ გადავურჩეთ, მეტი ყურადღება უნდა მივაქციოთ კანის სისუფთავეს (დაბანა, სპეციალური ლოსიონით გაწმენდა და სხვა).

ამას გარდა, არსებობს სპეციალური, ძალზე ეფექტური კრემები და მალამოები. გამონაყარიდან ჩირქის ძალით გამოდენა, მით უფრო - ჰიგიენის დაუცველად, საშიშია: გამონაყარი შეიძლება დაჩირქდეს და სახეზე ნაწიბური დატოვოს. თუკი მოზარდი გამონაყარს კოსმეტიკური საშუალებებით (პუდრით, კრემით) იფარავს, დაწოლამდე სახე ლოსიონით უნდა გაიწმინდოს ან ჩამოიბანოს.

თუ გამონაყარი სახეზე ან სხეულზე მეტისმეტად შესამჩნევია და გოგონას ჭარბთმიანობაც აღენიშნება, უნდა ვიფიქროთ, რომ ორგანიზმში ჰორმონული დარღვევები მიმდინარეობს. ასეთ დროს აუცილებელია კვალიფიციური ექიმ-რეპროდუქტოლოგის კონსულტაცია, შესაბამისი გამოკვლევების ჩატარება და ზუსტი დიაგნოზის დასმა.

ჭარბთმიანობა

ჭარბთმიანობა ყოველთვის ჰორმონულ დარღვევებზე არ მიუთითებს, ეს შეიძლება მემკვიდრეობითი ფაქტორითაც იყოს განპირობებული, მაგრამ თუ გოგონას სწორედ გარდატეხის პერიოდში დაეწყო ჭარბთმიანობა და თან მენსტრუაციული ციკლის დარღვევაც აღენიშნება, პირველ ყოვლისა, ჰორმონული დარღვევები უნდა ვიეჭვოთ. თუ დიაგნოზი სწორად და დროულად დაისვა, ამ პრობლემის მოგვარება ძნელი არ გახლავთ.

მენსტრუაცია

მენსტრუაცია ეწოდება სისხლიან გამონადენს, რომელიც საშვილოსნოს შიდა, ლორწოვანი გარსის ციკლური ჩამოფცქვნის შედეგად ვითარდება.

ისევე, როგორც სქესობრივი მომწიფების, მენსტრუაციის დაწყების ასაკიც ინდივიდუალურია. მეტწილად იგი 12-14 წლის გოგონებს ეწყებათ. პათოლოგიად მიიჩნევა მისი დაწყება 8 წლამდე ან 15 წლის შემდეგ. ასეთ შემთხვევაში მიზეზის დასადგენად რეპროდუქტოლოგს უნდა ეწვიოთ.

სათქმელია ისიც, რომ მენსტრუაციის დაწყების ვადაზე გარკვეულწილად სხეულის მასაც მოქმედებს; მეტისმეტად გამხდარ გოგონებს ის შედარებით გვიან ეწყებათ, მსუქნებს კი - უფრო ადრე.
მენსტრუაციული ციკლისა და მენსტრუაციის ხანგრძლივობა ინდივიდუალურია. აუცილებლად უნდა აღვნიშნოთ, რომ ეს ორი სხვადასხვა ცნებაა, რომლებიც ხშირად ერევათ ერთმანეთში.

მენსტრუაციული ციკლის ხანგრძლივობა გულისხმობს პერიოდს ერთი მენსტრუაციის დაწყებიდან მომდევნო მენსტრუაციის დაწყებამდე. ეს ციკლი ყველაზე ხშირად 28-დღიანია, თუმცა, საზოგადოდ, ესეც სრულიად ინდივიდუალურია და თუ ქალს მენსტრუაცია 21-დან 35 დღემდე შუალედში რეგულარულად მოსდის, ეს დარღვევად არაა მიჩნეული. აქაც არსებობს მცირე (3-დღიანი) გადახრები.

შეკავება შესაძლებელია 10-14 დღითაც კი, ვთქვათ, კლიმატის ცვლილების ან მღელვარების გამო. ასეთი რამ ექიმის ჩარევას არ მოითხოვს, მაგრამ თუ ასეთი დარღვევები მეორდება და თანაც სტრესის გარეშე, ეს უკვე პათოლოგიაა.

მენსტრუაციის ხანგრძლივობა სისხლდენის ხანგრძლივობას გულისხმობს. ესეც ინდივიდუალურია, საშუალოდ - 2-დან 7 დღემდე. ექიმთან მისასვლელად ნებისმიერ ასაკში საკმაო საფუძველია მენსტრუაციულ გამონადენში კოლტების არსებობა, რომლებიც ზომით ყურძნის მარცვალს აღემატება, ჭარბი გამონადენი, სისუსტე, თავბრუსხვევა, სიფერმკრთალე, 7 დღეზე მეტი ხანგრძლივობის სისხლდენა ან ძალიან ხანმოკლე და მცირე მენსტრუაციული გამონადენი.

თავისებურებები მენსტრუაციული ციკლის ჩამოყალიბებაში

ციკლის ჩამოყალიბების პერიოდში ყველაზე ხშირი პრობლემა არარეგულარული მენსტრუაციებია. ციკლის ჩამოყალიბების პერიოდად, ჩვეულებრივ, 1-2 წელი ითვლება, მაგრამ თუ მშობელმა ამ დროის გასვლამდეც შეამჩნია სერიოზული გადახრები, აჯობებს, ბავშვთა და მოზარდთა გინეკოლოგს მიმართოს.

განსაკუთრებით საყურადღებოა ე.წ. იუვენილური, მოზარდობის პერიოდის სისხლდენები, რომელთაც ხანგრძლივი და ჭარბი სისხლიანი გამონადენის ფონზე ძლიერი ანემიის გამოწვევა შეუძლია და გამორიცხული არ გახლავთ, სიცოცხლისთვისაც კი სახიფათო აღმოჩნდეს. ასეთ დროს გოგონას ბედს ექიმთან დროულად მისვლა წყვეტს.

მტკივნეული მენსტრუაცია

მტკივნეული მენსტრუაციის მიმართ ხალხს არაერთგვაროვანი დამოკიდებულება აქვს. ბევრი მტკივნეულ მენსტრუაციას ნორმად მიიჩნევს, განსაკუთრებით - პირველ დღეებში. მენსტრუაციის დაწყების წინ და პირველ დღეებში წელის არესა და მუცლის ქვედა ნაწილში ხანმოკლე, სუსტი ტკივილი ექიმის ჩარევას არ მოითხოვს, მაგრამ თუ ტკივილი ძლიერია, თუ ღებინებაც სდევს თან და ქალიშვილს მხოლოდ ტკივილგამაყუჩებელი ჰგვრის შვებას, აჯობებს, ექიმს მიმართოთ.

მენსტრუაციის დროს ასეთ ტკივილებს იწვევს თანაფარდობის დარღვევა პროგესტერონსა და პროსტაგლანდინებს შორის (ეს საშვილოსნოს შეკუმშვას განაპირობებს, რაც ტკივილით ვლინდება). ბალანსის დარეგულირება ადვილად შეიძლება არასაინიექციო პრეპარატებით და უკვე პირველსავე ციკლში საგრძნობ შედეგს იძლევა, ხოლო შემდგომი მკურნალობით პრობლემა საერთოდ იხსნება.

რჩევები დედებს:

დედამ გოგონას მენსტრუაციული კალენდრის წარმოება უნდა ასწავლოს. ასეთი კალენდარი მენსტრუალური ციკლის, მენტრუაციის ხანგრძლივობისა და ხასიათის დადგენის საშუალებას იძლევა.

გოგონას უნდა ვასწავლოთ ისიც, რომ მენსტრუაციის დროს ჰიგიენური პროცედურების ჩატარება უფრო ხშირადაა საჭირო, არასასურველია ძლიერი ფიზიკური დატვირთვა და გაციება.

ექიმი ნინო ჩარგეიშვილი
ჟურნალი "გზა"