თემურ წიკლაური და ლილი ზღვაური: "შვილის დაკარგვამ უფრო საჭირო გახადა ჩვენი ერთად ყოფნა"

თემურ წიკლაური და ლილი ზღვაური – მომღერალი წყვილი, რომელიც სცენაზე ოთხ ათეულ წელზე მეტ ხანს იდგა და ქმნიდა ზღაპარს სიყვარულისა. 45 წელი ერთ ჭერქვეშ, 45 წელი სცენაზე, სიხარული, ბედნიერება და... ტკივილი, რომელიც არ ყუჩდება. წარმატების ზენიტში მყოფებმა შვილი, გიორგი, დაკარგეს. ქალბატონმა ლილიმ და ბატონმა თემურმა მაინც შეძლეს ფეხზე დადგომა და სიმღერა განაგრძეს. ეს ხალხმა, მაყურებელმა და საქართველოს პატრიარქმა შეაძლებინა.
ცოლ–ქმარი ერთადერთ შვილთან, ქეთისთან და ერთადერთ შვილიშვილთან, ანდრია გოგიბედაშვილთან ერთად ცხოვრობენ. სახლის კედლები მათი ცხოვრების ისტორიას, მათ განვლილ გზას გიყვებიან. ფოტოები, ჯილდოები, აფიშები... – რამდენი რამ აქვთ გაკეთებული! ბატონი თემური დღემდე დგას სცენაზე და ისევე ასხივებს ენერგიასა და სიყვარულს, როგორც წლების წინ. ქალბატონმა ლილიმ კი ასპარეზი ახალ თაობას დაუთმო. სცენაზე აღარ დგას და ახლა სიმღერის ჟინს მხოლოდ თავის როიალთან იკმაყოფილებს.
დადგა დღე – 22 იანვარი და თბილისში, ფილარმონიის დიდ საკონცერტო დარბაზთან, თემურ წიკლაურის ვარსკვლავიც გაჩნდა. მომღერალმა წინასწარ ბევრი ინერვიულა. გაგვიმხილა, ისეთივე შეგრძნება მაქვს, როგორიც მაშინ, როცა სცენაზე პირველად შევდგი ფეხიო. ქალბატონმა ლილიმ თავისი სიმღერები მომღერალ სოფო ბედიას დაუთმო, თავად კი, ისე როგორც დანარჩენმა ივერიელებმა, დარბაზიდან ყურება ამჯობინა. ამ ღირსშესანიშნავი დღის სამზადისის წინა პერიოდში ქალბატონმა ლილიმ და ბატონმა თემურმა "სარკისთვის" დრო გამონახეს და ჩვენს მკითხველებს თავიანთი ცხოვრების ქარტეხილებზე, ბედნიერ და მწუხარე დღეებზე ესაუბრნენ.
– ქალბატონო ლილი, თქვენთან ინტერვიუ დიდი იშვიათობაა, ამიტომ თქვენგან დავიწყოთ. რას ნიშნავს თემურ წიკლაურის ცოლობა?
ლილი: თემურისნაირ კაცთან ერთად ცხოვრება დიდი პასუხისმგებლობაა. ჩვენ ძალიან დიდი ხანია ერთად მოვდივართ და ჩვენი შემოქმედებითი ბიოგრაფიაც ფეხდაფეხ მოგვყვება. მისი წარმატებით, მისი გამარჯვებებით ვამაყობდი. თემურის კარიერაში ჩემი როლი მოკრძალებული, მაგრამ მნიშვნელოვანია.
ერთად იმდენად დიდი ხანია ვცხოვრობთ, ზოგჯერ უცნაური რაღაცეები ხდება – რასაც გავიფიქრებ, თემური იმავე რაღაცას ხმამაღლა იტყვის ხოლმე და პირიქით. ერთმანეთის უსიტყვოდ გვესმის.

თემური: 45 წელია ერთ ჭაპანს ვეწევით. მთელი დედამიწა ცდილობს, ახსნას, რა არის სიყვარული და მივიდნენ იქამდე, რომ სიყვარული არის ღმერთი და ღმერთი არის სიყვარული, რადგან არც ღმერთს აქვს განსაზღვრება და არც – სიყვარულს.
ჩემი და ლილის ურთიერთობა დაიწყო ნაცნობობით, მერე კი სხვა ფაზაში გადავიდა, სულიერ და ფიზიკურ მხარეს შეეხო, შემდეგ – კიდევ სხვა ხარისხში. ჩვენ ეს წლები გავატარეთ როგორც ლხინში, ასევე ჭირში. ჩვენი შვილი, გიორგი, 30 წლის წინ დავკარგეთ. ამ ამბავმა უზარმაზარი დაღი დაასვა ჩვენს ცხოვრებას, უფრო შეადუღაბა და უფრო საჭირო გახადა ჩვენი ერთად ყოფნა. ჩვენი ყოფა არ არის განსაზღვრული მხოლოდ ერთმანეთის სიყვარულით, ჩვენ წინ დგას სამშობლო, ხალხი, ის ადამიანები, ვისაც 45 წელია ვემსახურებით. ჩვენი შვილის გარდაცვალებიდან ამდენი ხანია გასული და ხალხი მაინც დიდი პატივით გვახსენებს მას, ისევ გვამაგრებს, ისევ ჩვენთან არის.
ლილი: თემური, როგორც პიროვნება, დიდი სულის პატრონია. საკუთარი თავის, ოჯახისა და საქმის წინაშე დიდი პასუხისმგებლობა აქვს აღებული. მისი სიმღერები ამიტომაც არის უდიდესი მუხტის მატარებელი. მათში ქართული სული ჩანს. თემურის სიმღერები ხშირად გვასევდიანებს, ხანდახან ცრემლსაც გვადენს, მაგრამ ალბათ დამეთანხმებით, რომ ყოველ ნაღვლიან ცრემლს ხშირად შვება მოაქვს და ამ შემთხვევაშიც ასეა. თემურის სიმღერებში საოცარი პატრიოტული მუხტია, რომელიც მსმენელს უდიდესი სიამაყით ავსებს. ვუსურვებ, არასდროს დაეკარგოს რწმენა, სულისკვეთება, თავმდაბლობა, ვაჟკაცობა, ნებისყოფა, ოჯახისა და მსმენელის სიყვარული.
– ქალბატონო ლილი, როცა ქმრის კონცერტს ესწრებით, რა გრძნობა გეუფლებათ?
ლილი: როცა დარბაზში ვზივარ, მთელი კონცერტის განმავლობაში ვამჩნევ, რომ ის, როგორც ჯადოქარი, ზრუნავს, მსმენელს ენერგია, განწყობა აუმაღლოს.
– თქვენ ალბათ ყველაზე უკეთ იცით, წლებთან ერთად როგორ იცვლებოდა თქვენი ქმარი.
ლილი: უფრო დაბრძენდა, უფრო მომთმენი, ლოიალური გახდა.
თემური: ლილი ყოველთვის ძლიერი ფსიქიკის, ხასიათის ქალი იყო და არის. მეც რთულად გასაძლები კაცი არ ვყოფილვარ, მძიმე ხასიათი არასდროს მქონია. ადრე ხშირად მიწევდა ქეიფი, ახლა ეს ამბავი შემცირდა და ლილიც უფრო ლოიალური გახდა. ამრევდამრევი და აყალმაყალის მომწყობი კაცი არასოდეს ვყოფილვარ.
– 45 წელი სცენაზე და ვარსკვლავის გახსნა – როგორია თქვენი განწყობა და ემოციები?
ლილი: ემოციებით ვართ სავსე. თემური ისედაც ემოციური ადამიანია, ამიტომ ახლა ეს გრძნობა გაორმაგებული აქვს.
თემური: როგორც სცენაზე გასვლის პირველი დღე იყო საპასუხისმგებლო, იმავე ემოციით შევხვდი 45 წლის ბოლო დღეს. ვერ გეტყვით, ეს რა შეგრძნებაა. ამდენი წლის შემდეგ რომ კიდევ სცენაზე ვდგავარ, ხომ წარმოგიდგენიათ, რამხელა პასუხისმგებლობა ვიკისრე!
ჩემს საიუბილეო კონცერტზე და ვარსკვლავის გახსნაზე 2000 კაცი მოვიწვიე. ბილეთები არ გაყიდულა, მოსაწვევები დავარიგეთ. მოვიწვიეთ ჯარისკაცები, პოლიციის აკადემიის სტუდენტები და პოლიცია; მოვიწვიეთ ლტოლვილები, უპოვარი და უქონელი ხალხი. ამ ყველაფერში ჩემმა მეგობარმა დათო ოქიტაშვილმა დიდი დახმარება გამიწია. ასევე გვერდში დამიდგა თბილისის მერიის კულტურულ ღონისძიებათა ცენტრის ხელმძღვანელობა – ქალბატონი ნეკა სებისკვერაძე, მამუკა ქაცარავა, გიგი უგულავა, რომელიც მაშინ ჯერ კიდევ მერი იყო.
– ძალიან ბევრი ჯილდო გაქვთ, მაგრამ ვარსკვლავის გახსნა – ეს ქართველი ხალხის მხრიდან დაფასებაა და ალბათ ყველაზე დიდი გამარჯვებაც.
თემური: მართალი ხართ. ჩემთვის რომ ვარსკვლავი გაეხსნათ, ეს დათო ოქიტაშვილის გადაწყვეტილება კი არა, ხალხის სურვილი იყო. დიდ რამეს ნიშნავს და დიდი პასუხისმგებლობაა ჩემი ვარსკვლავის გახსნა იმ ვარსკვლავთა ცვენაში, რომელიც ფილარმონიის შესასვლელთან არის. კარგია, რომ ვნერვიულობ... ეს იქნება ჩემი ცხოვრების არა – წერტილი, არამედ მძიმე, რომლის შემდეგაც ისევ ვაპირებ ცხოვრების გაგრძელებას.
– შვილიშვილის, ანდრიას თვალით დანახული ვარსკვლავი ბაბუა როგორია?
ლილი: შვილიშვილის მიმართ ზედმეტად ყურადღებიანები და მზრუნველები ვარ. ერთი შვილი და ერთი შვილიშვილი გვყავს. ქეთი თემურის ძალიან ჰგავს, თუმცა ხასიათით ჩემს თავს უფრო ვამსგავსებ. შვილიშვილი წყნარი, ჭკვიანი, ნიჭიერი, მუსიკალური ბიჭია. ანდრია გიტარით დაინტერესდა და ხვიჩა მაღლაკელიძესთან დადის, რომ ინსტრუმენტზე დაკვრა შეისწავლოს. დედა–შვილი ერთმანეთისგან განსხვავდებიან, ქეთი ენერგიული ბავშვი იყო. ანდრიას ბევრი მეგობარი ჰყავს, მაგრამ უფრო ჩაკეტილია, ვიდრე ქეთი იყო მის ასაკში.
თემური: შვილიშვილი ისეთი ტკბილი არსებაა და ისეთი ტკბილი გრძნობაა, ისევე, როგორც სიყვარულის, მისი განსაზღვრა, სიტყვებით გადმოცემა შეუძლებელია. ანდრია კარგად ფლობს უცხო ენებს, როგორც რუსულს, ისე ინგლისურს. მალე კი ჩინური ენაც ეცოდინება. მე ვიყავი ინიციატორი, რომ ეს ენა ესწავლა. რა ვიცი, როგორ ვთქვა, როგორი მამა ან ბაბუ ვარ, ეს მათ უნდა შეეკითხოთ. აგერ არის ჩემი შვილიშვილი ანდრია და მას ჰკითხეთ...
ანდრია გოგიბედაშვილი: მიხარია, რომ თემურ წიკლაური ბაბუაჩემია. ის ძალიან გამოცდილი კაცია. სწორი გადაწყვეტილებების მიღებაში მეხმარება, ცხოვრებისეულ რჩევებს მაძლევს და ამით ვამაყობ. მისი სიმღერები ძალიან მომწონს. რასაც ბაბუა მღერის, ყველაფერი გულიდან მოდის. მაყურებლის თვალით მისი ყურება სასიამოვნოა ჩემთვის.
– ბატონო თემურ, ოჯახის უფროსი თქვენ ხართ, როგორ უძღვებით, პატრონობთ საყვარელ ადამიანებს?
თემური: ცხოვრებაზე ასეთი შეხედულება მაქვს: მამაკაცმა უნდა იტვირთოს ის სიმძიმე, რასაც ოჯახი ჰქვია. სიამოვნებით ვაკეთებ იმას, რასაც ვაკეთებ. მე დავდივარ ბაზარში. კაცი უნდა უვლიდეს ოჯახს და შემდეგ ოჯახი მოუვლის მამაკაცს. ლილი სახლში ფუსფუსებს, მე შემომტანი ვარ და მჭამელებიც გვყავს... (იცინის).
ლილი: მე დიასახლისი გახლავართ, მსიამოვნებს ჩემი ოჯახის წევრების მოვლა, კერძების მომზადება. განსაკუთრებულად არ ვცხოვრობთ, ისე ვართ, როგორც ერთ წესიერ, ქართულ ოჯახს შეეფერება.
– ქალბატონო ლილი, არ ფიქრობთ, რომ სცენას ნაადრევად ჩამოშორდით?
ლილი: ჯერ ერთი, პენსიაზე გავედი, თუმცა, როცა საჭიროა, ყოველთვის გამოვდივარ კონცერტებზე, მაგრამ ახლა ეს საკითხი ნაკლებად მაინტერესებს. ახალგაზრდობაში ისე მინდოდა და მსიამოვნებდა სცენაზე დგომა, დღეს მეც მიკვირს საკუთარი თავის, რომ ესტრადას ჩამოვშორდი. ადრე არასდროს მიფიქრია, ოდესმე ამ სფეროს თავს თუ დავანებებდი. როცა ახლო მეგობარი მოდის ჩემთან, ფორტეპიანოს მივუსხდებით ხოლმე და რომანსებს ვმღერი. ადრე თუ გასტროლებზე სიარული მიყვარდა, ახლა საოჯახო საქმეების კეთება მსიამოვნებს. ადრე ვკერავდი, ქეთოს უამრავი რამ შევუკერე, მაგრამ ახლა იმდენი მაღაზია გაიხსნა, რომ აუცილებლობას ვეღარ ვხედავ, რომ ისევ ეს საქმე ვაკეთო. ერთი პერიოდი ვხატავდი კიდეც, ახლა ვქსოვ და ამ ხელსაქმით ძალიან ვარ გატაცებული. პოლიეთილენის პარკებისგან ჩანთებს ვაკეთებ...
თემური: "ჩხიკვთა ქორწილი", "არგონავტები" და "თოვლის ბებოს ზღაპარი" – ლილის აქტიური ცხოვრების პერიოდია. მანამდე ანსამბლ "ციცინათელაში" მღეროდა, უფრო ადრე კი "რეროში" იყო. ასე რომ, ბოლო 10 წელი თუ არ არის აქტიური, ეს იმას არ ნიშნავს,რომ ლილი არასდროს იყო აქტიური. თითქმის ყველა სპექტაკლი განვაახლეთ, "ჩხიკვთა ქორწილი" ორჯერ გადავიღეთ, "ფიროსმანი" დაიდგა როგორც საქართველოში, ასევე მოსკოვშიც. "არგონავტებისთვის" ხელი არ გვიხლია, რადგან ამ სპექტაკლმა ჩვენს ცხოვრებაში დიდი კვალი დატოვა.
– როგორც ვიცი, ეს სპექტაკლი თქვენს ვაჟზე მოგონებასაც უკავშირდება...
თემური: "არგონავტების" პრემიერის ბოლო რეპეტიციაზე ჩვენი შვილი, გიორგი, ჯერ კიდევ დარბაზში იჯდა და გვიყურებდა. რამდენიმე დღეში კი მან დაგვტოვა... ამის შემდეგ სცენაზე დგომა არ შეგვეძლო. "ივერია" იშლებოდა, მაგრამ ხალხმა მოგვცა ძალა, რომ ასე არ მომხდარიყო. ჩვენი პატრიარქის, უწმინდესის და უნეტარესის, ილია მეორის დიდი დამსახურება იყო, რომ სპექტაკლები ისევ ვითამაშეთ. ერთ კვირაში დავდექით ფეხზე და საქმე გავაგრძელეთ. გენიალურ მსახიობს, აკაკი ხორავას, შვილი სახლში ესვენა და თვითონ სპექტაკლს თამაშობდა... მოდი, ამ თემას ნუღარ შევეხებით.
– ბატონო თემურ, დღეს განვლილ ცხოვრებას თვალს რომ გადაავლებთ, რა გრძნობა გეუფლებათ?
თემური: კაცი ასაკში რომ შედის, განვლილ წლებზე იწყებს ფიქრს, თუ როგორ იცხოვრა, როგორ ცხოვრობს. ერთ–ერთ სიმღერაში ასეთი სიტყვები მაქვს: "თუნდ ვიცოცხლო 100 წელი, ცოტა მაინც მათქმევინე, რომ ცოტა მაინც ვიცხოვრე...". ყველა ცოცხალია, მაგრამ ცოტა თუ ცხოვრობს. ბედნიერი ვარ, რომ ჩვენ ვიცხოვრეთ, ხალხის სამსახურში ვიყავით და ვმღეროდით.
იცით, ჩვენი ერთობის საიდუმლო რა არის? ჩვენ ვიცით, რომ მივდივართ გარდაცვალებისკენ. ვაი, იმ ადამიანს, რომელიც ფიქრობს, რომ სულ ცოცხალი იქნება. ის, რაც ჩვენ მოვიმოქმედეთ, რისი ვიდეომასალაც არსებობს, არის ჩვენი სიცოცხლე, რასაც მე და ლილი ვუტოვებთ თაობებს. შვილიშვილი პაპას ეუბნება, პაპი, როდის გარდაიცვლებიო. პაპამ უპასუხა, შენ რომ აღარ მომიგონებ, იცოდე, მაშინ ვიქნები მკვდარიო. ხალხს რომ აღარ ვემახსოვრებით, ჩვენ მაშინ გარდავიცვლებით.
ლანა კიკნაძე, ჟურნალი სარკე