"საკუთარ მოსწავლეს შეუყვარდა და იძულებული გახდა, სკოლიდან წასულიყო"

ადამიანის მომავალს ხშირად მისივე არჩევანი წარმართავს. ერთმა ნაჩქარევად, არასწორად გადადგმულმა ნაბიჯმა შეიძლება მთელი მისი ცხოვრება განსაზღვროს ან პირიქით, არგადადგმულმა მოუკლას მომავალი. ასე მოხდა ჩვენი რესპონდენტის მეგობრის შემთხვევაში. ის დღეს ქმრისგან მიტოვებული, არარეალიზებული ქალია. ეჭვიანმა და ეგოისტმა ქმარმა მასში პიროვნება ჩაკლა, მერე კი სხვასთან წავიდა. არადა თავის დროზე ცხოვრებამ შანსები შესთავაზა, მაგრამ ერთხელ იჩქარა, მეორედ კი შეყოვნდა და ბედნიერებაც ხელიდან წაუვიდა.
ელიკო:
– მე და ნატო ბავშვობიდან განუყრელი მეგობრები ვიყავით. ერთად ვმეცადინეობდით, სკოლაში და სხვადასხვა წრეებზე ერთად დავდიოდით. ზაფხულის არდადეგებზეც ერთად ვისვენებდით. დედმამიშვილებთან არ ვიყავი ისე ახლოს, როგორც ნატოსთან. წარჩინებული მოწაფე გახლდათ – მშობლების, სკოლისა და მეგობრების საამაყო. ქარიზმატული, ავტორიტეტული გოგო იყო, ყველა პატივს სცემდა. მე ასეთი ძლიერი და კარგი არ ვიყავი, მაგრამ, როგორც ნატოს მეგობარი, გარშემომყოფთა პატივისცემას ვიმსახურებდი. თანაც მეგობრებისთვის კარგი რჩევების მიცემა შემეძლო და ამის გამო მაფასებდნენ. თვლიდნენ, რომ ჭკვიანი გოგო ვიყავი.
– მეგობრობა მოწიფულ ასაკშიც შეინარჩუნეთ?
– სკოლის დამთავრების შემდეგ პირველივე წელს სახელმწიფო უნივერსიტეტში მოვეწყვეთ. ლექციები სხვადასხვა კორპუსში გვიტარდებოდა, მაგრამ მაინც ვახერხებდით ერთმანეთის მონახულებას. ერთიმეორეს ყველა საიდუმლოს ვუმჟღავნებდით, მაგალითად, თუ ვის მოვწონდით ან ვინ მოგვწონდა.
ნატო პირველი კურსის დამთავრებისთანავე გათხოვდა. დათა მას ეთაყვანებოდა. ჩემს მეგობარს მის მიმართ განსაკუთრებული გრძნობა არ ჰქონდა, მაგრამ ეს გადაწყვეტილება მაინც მიიღო. გათხოვების შემდეგ თავი ისე დაიჭირა, თითქოს დიდი ხნის ოცნებას შეასხა ფრთები. ეს სიამაყე მასში განსაკუთრებით მომწონდა, თუმცა მის არჩევანს არ ვიწონებდი, ვფიქრობდი, რომ არ უნდა ეჩქარა. რჩევა რომ ეკითხა, დავუშლიდი, მაგრამ რაკი უკვე გათხოვდა, აღარაფერი მითქვამს – ბედნიერებას ხომ არ ჩავამწარებდი. ქორწილში მეჯვარედ წამიყვანა. მშობლებმა კარგი ქორწილი გადაუხადეს.
– რატომ არ მოგწონდათ დათა?
– ნატოს ქმარი ფიზიკურად კარგი ბიჭი იყო, მაგრამ ხასიათით – ძალიან თავისებური. რაც ბრწყინავს, ყველაფერი ოქრო არ არისო, ხომ გაგიგიათ? დათაზეც იგივე ითქმოდა. თავი ძალიან მაგარი ბიჭივით მოჰქონდა, მაგრამ სინამდვილეში ასე არ იყო. მამიკოსგან განებივრებული გახლდათ, ყველაფერი მზამზარეულად მისდიოდა, თავად კი ხელის განძრევას თაკილობდა. ძვირფასი მანქანებით დაქროდა და ქვეყნად არაფერი ანაღვლებდა. პირველი ცუდი, რაც გააკეთა, ის იყო, რომ ნატოს ხელი შეუშალა კარიერულ წინსვლაში, არადა ჩემს მეგობარს წარმატებისთვის ყოველგვარი წინაპირობა ჰქონდა, დედამთილი და დედამისი ზედ დაჰფოფინებდნენ და ოჯახურ ჯაფას თავიდან არიდებდნენ. ნატოსთვის მუშაობის დაწყება და საკუთარი თავის რეალიზება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი იყო, მაგრამ ერთადერთი, რაზეც ქმარი დათანხმდა, სკოლაში მუშაობა იყო.
დათა საშინლად ეჭვიანი გამოდგა და ცოლისთვის მხოლოდ ბავშვებთან მუშაობა მიაჩნდა მიზანშეწონილად. ნატოს სხვა ოცნებები ჰქონდა, მაგრამ სხვა რა გზა იყო, ქმრის ნებას დაჰყვა.
– სკოლაში მუშაობამ მის ცხოვრებაში რა პოზიტივი შეიტანა, რამე შეცვალა?
– სკოლაში მალე დაიმკვიდრა თავისი ადგილი. საქმეს შესანიშნავად უძღვებოდა. გაკვეთილებს უმაღლეს დონეზე ატარებდა და კოლეგებსა თუ მოწაფეებშიც დიდი პატივისცემით სარგებლობდა... მაგრამ ერთი უცნაური რამ დაემართა და იძულებული გახდა, სკოლა დაეტოვებინა.
– ისეთი რა მოხდა, რამაც დამკვიდრებული ადგილი დაატოვებინა?
– მის მოწაფეს, უფროსკლასელ ბიჭს, ნიკას შეუყვარდა. ობოლი იყო. საკმაოდ ვაჟკაცური იერსახის, ლამაზი გახლდათ. ბიჭი ცდილობდა, გრძნობა დაემალა, მაგრამ ბოლომდე ვერ შეძლო. იმ ასაკში ხომ განცდებს რომანტიკაც ერთვის და თავს გაკარგვინებს.
– სკოლაში ეს ამბავი გამჟღავნდა?
– ნატო ახერხებდა, იმ ბიჭის დამოკიდებულება დედობრივი გრძნობით აეხსნა, სხვების დარწმუნება მშვენივრად შეეძლო. ნატოსა და მოწაფეს შორის სხვაობა მხოლოდ 7 წელი იყო. ბიჭი მოწიფულ მამაკაცს ჰგავდა, ნატოს კი ასაკი არც ეტყობოდა.
– მოსწავლე სკოლის დამთავრების შემდეგ თავის გზას ეწეოდა და ნატოს ხელი აღარ შეეშლებოდა თავის საქმიანობაში. სკოლის დატოვება რამ აიძულა?
– საქმე ისაა, რომ ის ბიჭი ნატოსაც გულში ჩაუვარდა. გრძნობა სიბრალულიდან გაუღვივდა. თავიდან ძალიან ეცოდებოდა. მასში გრძნობა და მორალი ერთმანეთს ებრძოდა. ჩემი მეგობარი ცუდ მდგომარეობაში აღმოჩნდა. ამასობაში ქმართან ურთიერთობა გაუფუჭდა, არც მანამდე ჰქონიათ იდილია. იმ ბიჭმა ნატოს მხრიდან თანაგრძნობა რომ იგრძნო, სულ გადაირია. უნდოდა, მასწავლებელი მოეტაცა და ცოლად მოეყვანა (ახალგაზრდების ამბავი მოგეხსენებათ!). ნატო, რა თქმა უნდა, ასეთ სიგიჟეებზე არ ფიქრობდა და ამას არც დათანხმდებოდა, მაგრამ ქმართან სერიოზულად გაუფუჭდა საქმე.
– ქმარი, თანაც ასეთი ეჭვიანი, ცოლის ფერიცვალების მიზეზს ვერ ხვდებოდა?
– დათა ყველაზე და ყველაფერზე ეჭვიანობდა, მათ შორის ფოტოსურათებზე, ეკრანულ და წიგნის გმირებზე... ცოლზე საეჭვიანოდ და შარის მოსადებად მიზეზი არც სჭირდებოდა, ამიტომ ნატო მასთან ურთიერთობაში განსაკუთრებით ფრთხილობდა. ნიკას ამბავი დათას ყურამდე რომ მისულიყო, არ ვიცი, რას იზამდა, ალბათ ერთმანეთს დააკლავდა. ნატომ ქმართან გაყრა გადაწყვიტა. მოტივად დანგრეულ ურთიერთობას ასახელებდა, მაგრამ დათა კატეგორიულ უარზე იდგა.
– საბოლოოდ ქმარს გაეყარა?
– არა, მნიშვნელოვანმა ფაქტმა, რაც მათ ცხოვრებაში მოხდა, აზრი შეაცვლევინა. ჩემი მეგობარი დაფეხმძიმდა. რამდენიმეწლიანი ცოლქმრული თანაცხოვრების განმავლობაში ეს პირველი ორსულობა იყო. შვილის ჩასახვამ მისი ცხოვრების გზა განსაზღვრა. ნატომ არჩევანი გააკეთა – სკოლა დატოვა და სახლში დაჯდა. მის ბედნიერებას საზღვარი არ ჰქონდა, როცა ტყუპები შეეძინა, ქალ–ვაჟი. მერე მეც გავთხოვდი და ჩვენი გზები რაღაცნაირად გაიყარა.
– უახლოესი მეგობრები რომ დაშორდით, საამისოდ რაიმე კონკრეტული მიზეზი გქონდათ?
– შვილების გაჩენის შემდეგ ნატო ჩემ მიმართ გაცივდა და გაუცხოვდა. ბავშვებიც ქმრის მეგობრებს მოანათვლინა. მე თითქოს არ ვარსებობდი, არც ნათლობაზე დამპატიჟა. ხშირად მიფიქრია, ასეთი სიახლოვე რომ არ გვქონოდა, შევინარჩუნებდით თუ არა მეგობრობას. მისი ახლობლები ოჯახის წევრად მთვლიდნენ, მის დედამთილს ძალიან ვუყვარდი. დათაც პატივს მცემდა, მენდობოდა, ჩემს სერიოზულობას აფასებდა. ჩემი ქმარიც გულღია და უშუალო ადამიანია, ჩემი ნათესავების და მეგობრების მოყვარული. ასე რომ, მისგან წინააღმდეგობა არ მქონია.
– ფიქრობთ, რომ თქვენი ურთიერთობის რღვევა ზედმეტმა სიახლოვემ გამოიწვია?
– შვილების გაჩენის შემდეგ ნატოს პროფესიად დედობა იქცა. სურდა, ყველაფერი დაევიწყებინა, რაც ნიკას ახსენებდა. მართალია, მე არ ვემხრობოდი მის გრძნობას მოსწავლისადმი, მაგრამ მესაიდუმლე ვიყავი, ყველაფერი ვიცოდი, რაც მის გულში ტრიალებდა. ალბათ ამიტომ გადაწყვიტა ჩემი თავიდან მოშორებაც, რომ ცხოვრების ის ეპიზოდი მთლიანად ამოეშალა მეხსიერებიდან.
– გული გწყდებათ, ასე რომ მოხდა?
– ყველა მოვლენა ცხოვრებაში თავის დროზე ხდება, ალბათ ასე იყო საჭირო. ყოველ შემთხვევაში, დღევანდელი გადმოსახედიდან ასე ვთვლი. დროთა განმავლობაში ჩვენ შორის იმხელა ნაპრალი გაჩნდა, ვფიქრობდი, ნუთუ შეიძლებოდა ასეთ ადამიანთან რაიმე სიახლოვე მქონოდა–მეთქი. ალბათ ჩემ მიმართ თავადაც ეს განწყობა ჰქონდა.
– პიროვნულ ცვლილებას მეტწილად ცხოვრების სტილის შეცვლაც განაპირობებს. თქვენს შემთხვევაშიც ასე მოხდა?
– ჩვენს ცხოვრებაში განსაკუთრებული არაფერი მომხდარა, გარდა იმისა, რომ დედები გავხდით. ეს უდიდესი ბედნიერებაა, ღვთის წყალობაა, მაგრამ ქალისთვის თვითრეალიზებაც საჭიროა. მე ვმუშაობდი და დღემდე ვმუშაობ, ნატო კი სახლში ჩარჩა. ვფიქრობ, იქნებ ჯობდა, ქმარს გაცილებოდა და თვითდამკვიდრებისთვის ეზრუნა, არ ვიცი. გულდასაწყვეტია... ან იქნებ ჯობდა, არჩევანი თავისი მოწაფის სასარგებლოდ გაეკეთებინა. ვერავინ განსჯის...
– თქვენი სიტყვებიდან გამომდინარე, ნიკა ნატოს ცხოვრებაში მხოლოდ ეპიზოდი იყო, რომლის დასავიწყებლადაც თქვენმა მეგობარმა ყველა ჩამოიშორა, ვინც მას აგონებდა. მათი ურთიერთობა იქვე დამთავრდა თუ ჰქონდა კიდევ რამე გამოძახილი, გრძნობამ თავი ხომ არ შეახსენა?
– ნატომ სკოლა რომ დატოვა და ცხოვრების ახალ ეტაპზე გადავიდა, ნიკა ამას ვერაფრით შეურიგდა. სიყვარულის წინაშე უძლური რომ აღმოჩნდა, საკუთარ თავს აუჯანყდა, თვითმკვლელობაც სცადა, მაგრამ ბედად მეზობლის გოგომ გადაარჩინა, მანვე მოუარა და უპატრონა. როგორც ჩანს, იმ გოგონას ნიკა მოსწონდა, რამდენიმე წელში კი იქორწინეს. დათასგან განსხვავებით, ნიკა შესანიშნავი ქმარი და მამა გამოდგა. დათა კი არც ცოლს სწყალობდა და არც შვილებს. არ კითხულობდა, ტყუპები როგორ იზრდებოდნენ, მათზე საერთოდ არ ზრუნავდა. ნატოს ამის გამო გული ძალიან სწყდებოდა. დათა სულ აღმა–დაღმა დაქროდა, საკუთარი თავის მეტი არავინ ახსოვდა. კარგი ცხოვრება გარანტირებული ჰქონდა და არაფერს ნაღვლობდა.
– ცხოვრება კიბეა, ყოველთვის ვერ გაგანებივრებს. დათას სულ ასე მზამზარეული ჰქონდა ყველაფერი?
– გასული საუკუნის 90–იან წლებში დათას ოჯახსაც გაუჭირდა, მამამისს საქმე ჩაუვარდა, მაგრამ დათას არაფერი შეეტყო, თბილისში ერთი რესტორანი თუ სადმე მოქმედებდა, ისიც იქ იჯდა. სულ სხვადასხვა ქალებთან ხედავდნენ, დროსტარებას არ იკლებდა.
– ცოლი არ ეჭვიანობდა?
– ნატო არაფერს იმჩნევდა, შვილებზე იყო თავგადაკლული. მაშინ უკვე ისეთი სიახლოვე აღარ გვქონდა. არ ვიცი, ქმრის ამბავი იცოდა თუ არა, თუმცა ცოლს რა გამოეპარება, მით უმეტეს, თუ ქმარი არასანდო მამაკაცია. ბავშვები დაიზარდნენ და უცხოეთში წავიდნენ სასწავლებლად. მერე იქ მოიწყვეს ბუდე. ნატო უფუნქციოდ დარჩა და ძალიან დამძიმდა. ერთხელ მისმა დედამთილმა დამირეკა და შეხვედრა მთხოვა, ოღონდ ნატოს ნუ ეტყვიო. რა თქმა უნდა, შევხვდი. მითხრა, ჩემს რძალს უმძიმესი პერიოდი უდგას, მისთვის უახლოესი ადამიანი შენ იყავი, მის გვერდით არავინ დგას და ეგებ დაეხმაროო.
– უმოქმედობისა და მარტოობისგან დეპრესია დაემართა?
– დათამ თურმე საყვარელი გაიჩინა და მასთან გადაბარგდა. ცოლს კი გამოუცხადა, არც ქალად ვარგიხარ და არც პიროვნებადო. წარმოიდგინეთ, ცოლში პიროვნებაც ჩაკლა, სილამაზეც, დიასახლისად აქცია და მერე მიატოვა... მეგობართან მივედი და, ნეტა, ნატო არ მენახა! ვერასდროს წარმოვიდგენდი, ასეთ გაუბედურებულს თუ ვიხილავდი. ძველი სილამაზის ნიშანწყალი არ ეტყობოდა, თვალები ჩაყვითლებოდა, ერთიანად ჩამომხმარიყო. სიგარეტს სიგარეტზე ეწეოდა. ხმაც ჩახლეჩოდა...
– როგორ შეგხვდათ?
– ჩემი ნახვა გაუხარდა და გაუკვირდა კიდეც, როგორ გაგახსენდიო. დაბნეულობა ეტყობოდა, რაც არასდროს ახასიათებდა. სახლშიც უწესრიგობა სუფევდა. აშკარა იყო, ყველაფერს მისი ხელი აკლდა. ამ მდგომარეობაში რომ ვნახე, გული მომიკვდა.
– გული გადაგიშალათ?
– სურდა, ყველაფერი ერთიანად მოეყოლა და რაღაც აბდაუბდა გამოსდიოდა. ნანობდა თავის შეცდომებს, არჩევანს, არასწორ გადაწყვეტილებებს, მთელ თავის ცხოვრებას. მეც პატიება მთხოვა, იმის ნაცვლად, რომ დამეფასებინე, მოგიკვეთეო. მოვეფერე, ვეცადე, რჩევა მიმეცა.
– მაინც რა ურჩიეთ? ასეთ დროს ალბათ ადამიანს სიტუაციის გამოცვლა წაადგებოდა.
– ვუთხარი, რამე სამუშაო მოეძებნა და თავი დაეტვირთა. ამაოებაზე საფიქრალად დრო არ უნდა დარჩენოდა. საკუთარი შემოსავალი რომ ექნებოდა, თავსაც მიხედავდა. მიპასუხა, თავის დროზე ვერაფერს გავხდი და ახლა უკვე ვის რაში ვჭირდებიო. სადღაც სიმართლესთან ახლოს იდგა, დღეს შუახნის ადამიანისთვის სამსახურის დაწყება, ცოტა არ იყოს, უტოპიაა. ბავშვები მაინც მოამზადე–მეთქი, შევთავაზე. მითხრა, არც ბავშვების ნერვები მაქვს და აღარც რაიმე ცოდნა შემრჩაო. ერთი სიტყვით, ვერაფერს გავხდი და მისგან, როგორც მკვდარი, ისე წამოვედი. ძალიან განვიცადე. თუ ადამიანს მდგომარეობიდან გამოსვლა არ უნდა, ვინ რას უშველის? ტყუილუბრალოდ დავითრგუნე და გავნადგურდი. მისი განწყობა გადამედო, ვფიქრობდი, ნეტავ, არ დაერეკა მის დედამთილს და მეც ვერაფერს შევიტყობდი–მეთქი.
– მას შემდეგ აღარ გინახავთ?
– ვესაუბრები ხოლმე ტელეფონით. თავის ამბებს მიყვება განტვირთვის მიზნით, მეც გულისყურით ვუსმენ და ვუთანაგრძნობ, მაგრამ, სამწუხაროდ, ვერაფრით ვეხმარები.
ნანა კობახიძე, ჟურნალი სარკე