"ცუდი ყოფაქცევის გოგო ოჯახის ქალად იქცა, საამაყო რძალმა კი თავსლაფი დაგვასხა"

ცხოვრება უცნაურ სიურპრიზებს გვიმზადებს – ზოგჯერ ჩვენ ირგვლივ ისეთი რამ ხდება, ფიქრადაც რომ ვერ წარმოვიდგენთ. ადამიანებს შეუძლიათ განგვაცვიფრონ. ზოგჯერ სწორედ მათგან მოდის დიდი სიკეთე, ვისგანაც ყველაზე ნაკლებად ველით, ხოლო ვინც ჩვენი იმედი იყო, ისინი გვაწბილებენ, გვღალატობენ.
ჩვენი რესპონდენტი, ქალბატონი ფაცია, რომელმაც ორი ვაჟი დაზარდა, რძლების გამო რთულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა. უმცროს რძალს, ლიზას, თავიდან წარსულის გამო ემდუროდა, მაგრამ მან ოჯახისქალობით მისი გულის მოგება შეძლო. უფროსმა რძალმა ანიმ კი, ვისზეც დედამთილს მზე და მთვარე ამოსდიოდა და ეამაყებოდა, ოჯახს თავსლაფი დაასხა... ქალბატონი ფაცია თავის ისტორიას გულისტკივილით გვიამბობს:
– წინასწარ ვერავინ გათვლის, ვის რა ბედი ეწევა ან დროთა განმავლობაში ადამიანი როგორ გამოაჩენს თავს. თითქმის მთელი ცხოვრება ქმრის გარეშე გავლიე. ორი ვაჟიშვილი გავზარდე მარტომ, სიმწრით. პატარები იყვნენ, მათმა მამამ რომ მიგვატოვა. ვიღაც ქალს გაეკიდა რუსეთში და მთელი დარჩენილი ცხოვრება ცუდი ყოფაქცევის ქალებს შეალია. არანაირი პასუხისმგებლობა არ უგრძვნია, არც ნამუსი აღმოაჩნდა. მერე ვიღაცის ლოგინში გაუსკდა გული... მკვდარზე ასე არ უნდა ვამბობდე, მაგრამ ის სიმწარე ისევ მახსოვს. დიდი გაჭირვება გამოვიარე.
ღვთის მადლით, ბავშვები კარგები გამომადგნენ. მათ ყველაფერი მივეცი, რაც შემეძლო თუ არ შემეძლო. რომ გაიზარდნენ, თავადვე ივარგეს და გზა გაიკაფეს. კარიერაც გაიკეთეს, ბინებიც აიშენეს, ნაცნობ–მეგობრებიც მოიმრავლეს და შესანიშნავად აიწყვეს ცხოვრება.
– როგორი ოჯახები შექმნეს?
– ლუკამ, უფროსმა ვაჟმა, ცოლი შედარებით მოწიფულ ასაკში მოიყვანა. თავისზე ბევრად უმცროსი გოგონა შეუყვარდა. ანი ლამაზი, განათლებული, კარგი ოჯახიშვილი იყო. მასაც უყვარდა ლუკა, მაგრამ მისი მშობლები იყვნენ წინააღმდეგები – ერთადერთ ნებიერა ქალიშვილს უმამოდ გაზრდილი კაცისთვის ვერ იმეტებდნენ. ჩემს ლუკას ნაკლად უთვლიდნენ, რომ დანგრეული ოჯახის შვილი იყო.
– მათი თავშეკავების ერთადერთი მიზეზი ეს იყო?
– ჩემს შვილს ყველა სხვა პირობა ჰქონდა, რომ სასურველი სასიძო ყოფილიყო – არც ფიზიკურად ჩამოუვარდებოდა ვინმეს, არც ჭკუა–გონებითა და ფხიანობით. განა ბევრია ასეთი შეუპოვარი და ჯანსაღი ახალგაზრდა, მუდმივად რომ წინ მიიწევს და თავისით აღწევს ყველაფერს? ანის მშობლები ფიქრობდნენ, რომ ადამიანს, რომლის მშობლებიც გაყრილები იყვნენ, უეჭველად ექნებოდა რაღაც კომპლექსები, რითაც მათი ქალიშვილი დაიჩაგრებოდა, ამიტომ ჩემი ვაჟი სიძედ არ უნდოდათ. გარდა ამისა, ეშინოდათ, გენებს არ ეჩინა თავი და ლუკაც ისევე არ მოქცეულიყო, როგორც თავის დროზე მამამისი მოგვექცა.
იმის გამოც იწუნებდნენ, ერთ დროს დამლაგებლად რომ ვმუშაობდი და დახლთანაც მიწევდა დგომა (შვილების გულისთვის უმაღლესდამთავრებული ქალი არანაირ შრომას არ ვთაკილობდი). მოკლედ, დიდი ნერვიულობა გადავიტანეთ. ახალგაზრდებს უერთმანეთოდ არ შეეძლოთ, უფროსები კი თავგამოდებით უშლიდნენ ხელს.
– თავად რა განწყობა გქონდათ სარძლოს მიმართ?
– ანი თავიდანვე შემიყვარდა, ძალიან საყვარელი, ლაღი, სანდომიანი, უპრობლემო გოგო გახლდათ. გაცნობისთანავე ქალიშვილად მივიღე. ისეთი ხალისი და სიყვარული შემოიტანა, ვერ აგიწერთ. არც მისი მშობლებისთვის შემიხედავს ცუდი თვალით, მიუხედავად იმისა, რომ გვიწუნებდნენ. ვფიქრობდი, კარგად რომ გაგვიცნობენ, განწყობას შეიცვლიან–მეთქი. დროთა განმავლობაში ასეც მოხდა. ჩემმა შვილმა მათ ისე შეაყვარა თავი, მის გარეშე ცხოვრება ვერც წარმოუდგენიათ.
– ანუ ქორწინებამ გაამართლა?
– ყველა ხელს ვუწყობდით. ახალდაქორწინებულები ცალკე ცხოვრობდნენ, მაგრამ როცა შვილი, გოგონა, შეეძინათ, თავისთან გადამიყვანეს. სიამოვნებით და ხალისით ვემსახურებოდი. მერე მეორე შვილიც გააჩინეს, ისიც გოგონა – მასაც ასევე ვზრდიდი. რძალი ფუფუნებაში მყავდა. არ მინდოდა, ოჯახური ტვირთით დამძიმებულიყო და ახალგაზრდულ წლებში დაჩაგრულიყო. ვფიქრობდი, მე რომ ახალგაზრდობაში ვირივით ვიშრომე, ამან მაინც გაიხაროს–მეთქი. ყველა საოჯახო საქმეს ჩემს თავზე ვიღებდი – ღვთის მადლით, ჯანის სიმრთელეს და ენერგიას არ ვუჩიოდი. მათი ოჯახის ბედნიერებით ვხარობდი.
– უფროსი ვაჟის ოჯახის მოვლით დაკავებული, უმცროსს ალბათ ყურადღებას სათანადოდ ვეღარ მიაქცევდით.
– უმცროსი ვაჟი, თორნიკე, ცალკე ცხოვრობდა. ძალიან ჭკვიანი იყო, მისი იმედი ყოველთვის მქონდა და გულმშვიდად ვიყავი. თავის საქმეზე ფანატიკურად იყო შეყვარებული და თავდაუზოგავად შრომობდა. დამოუკიდებელი გახლდათ და ჩემს დახმარებას არ საჭიროებდა, არც არავის აწუხებდა. ლუკას ოჯახზე ისე ვიყავი გადაყოლილი, რომ თორნიკეს პირადი ამბები საერთოდ გამომრჩა მხედველობიდან. მაშინ გავიგე, როცა უკვე ძალიან იყო შეყვარებული.
– მისი არჩევანით კმაყოფილი დარჩით?
– შეიყვარა ქალი, რომელსაც კარგი რეპუტაცია არ ჰქონდა. თორნიკემდე სხვასთან დადიოდა. როგორც ჩანს, ჩემს შვილს სახლში აჰყავდა ხოლმე და მიიჩვია... რომ გამომიცხადა, ლიზა ცოლად მომყავსო, კინაღამ ინფარქტი მივიღე, მაგრამ რომც მოვმკვდარიყავი, ამ საქმეს აღარაფერი ეშველებოდა, ის გოგო ორსულად იყო.
– ლიზას რეპუტაციის შესახებ ვინ მოგახსენათ?
– ანიმ მითხრა. დაქალებისგან გაუგია, მერე სხვებისგანაც შევიტყვე. ისე ვინერვიულე, ეს კაჟივით ქალი ერთხანს ლოგინადაც ჩავვარდი (ნერვებმა მომცელა), მაგრამ მერე ჩემს თავს შემოვუძახე, შენ თუ ადამიანად აღარ დარჩი, თორნიკეს ვიღა მიხედავს, მაგ კახპამ ხომ შეჭამა–მეთქი.
– ცოლად მოიყვანა?
– 5 თვის ორსული შეირთო. მეზობლები ამბობდნენ, თავი შეასაღაო. რეპუტაციის გარდა, დიდად არც გარეგნობით ბრწყინავდა, ერთი კაფანდარა გოგო იყო. ხასიათი კი ჰქონდა ოქრო, როგორც ასეთ ქალებს სჩვევიათ. რომ მიჰყოლოდი, თავს შეგაყვარებდა. შვილი რომ გააჩინა, მისკენ მერე გავიხედე, მანამდე დანახვა არ მინდოდა. არადა შესანიშნავი თვისება გამოავლინა – ოჯახს მშვენივრად მოერგო, ქმარ–შვილს ბრწყინვალედ უვლიდა. ოჯახში სულ ჰქონდა სადილი, სახლსაც წკრიალი გაჰქონდა. ასეთმა დამოკიდებულებამ გული მომილბო და მისკენ მიმაბრუნა. კიდევ ორი შვილი გააჩინა, მშვენიერი, საყვარელი ბავშვები. ყველას თავად უვლიდა, ისეთი ყოჩაღი იყო, დამხმარე არ სჭირდებოდა.
– ესე იგი დაწუნებულმა რძალმა თავი მაინც შეგაყვარათ.
– ერთხელ მისი დადებითი მხარეები შევაქე და ანიმ მისაყვედურა, როგორ შეგიძლია მასზე კარგი თქვა, როცა წარსული იციო. ეს წარსული ისედაც გულს მიკლავდა, ვერაფრით ვივიწყებდი და უფროსი რძლის შეგულიანებამ ჭრილობა გამიხსნა. მთავარია, თორნიკემ აპატია ის წარსული და ჩვენ რა უფლება გვაქვს, არ მოვინელოთ–მეთქი, ვუპასუხე ანის.
– რძლებს ერთმანეთში რა დამოკიდებულება ჰქონდათ?
– ლიზა მეტ სიყვარულს ავლენდა მაზლის ცოლის მიმართ, ანის კი აშკარად ეტყობოდა, ვერ იტანდა. მისი მისამართით გესლიან რეპლიკებს ისროდა, პირში კი ვერაფერს ეუბნებოდა. ლიზა ისეთი ღიმილიანი და კეთილი იყო, ზედმეტად ვერაფერს შეჰბედავდი. ანი ამბობდა, ცოდვების გამოსასყიდად აფრქვევს სიკეთესო. ზოგჯერ ჩემზეც ეჭვიანობდა, ლიზაზე თუ კარგს ვიტყოდი, მპასუხობდა, მგონი, მაგ გოგომ შენც მოგაჯადოვაო. არადა ლიზასთვის არაფერი გამიკეთებია სასიკეთო, სულ ანის ვეხმარებოდი. ლიზა კი თავის მაზლის ცოლზე მეტად მაფასებდა და პატივს მცემდა.
– უფროსმა რძალმა ამაგი ვერ დაგიფასათ?
– ჩემს ამაგს ვინ ჩივის, ისეთი რამ ჩაიდინა, თავი მოგვჭრა მთელ ოჯახს, თავსლაფი დაგვასხა. არ ვიცი, ეს რამ გააკეთებინა, იქნებ ლიზას ჯიბრმა. ამას ვერაფრით დავუშვებდი, ფიქრშიც კი!
– ასეთი რა გააკეთა?
– საყვარელი გაიჩინა. სამსახურში ვიღაც გაიცნო და...
– ეს როგორ გამჟღავნდა?
– თბილისში რა დარჩება დაუმალავი?! ერთმა ნაცნობმა ჩამაწვეთა, ანის მეტი ყურადღება მიაქციეთო. ბოლო ხანებში ცვლილებებს მეც ვამჩნევდი, თითქოს ფიქრებით სხვაგან იყო, თავისთვის ნეტარებდა. შვილების ამბებიც ნაკლებად აინტერესებდა, მე მომანდო. ღამით შინმოსულ დაღლილ ქმარსაც ყურადღებას აღარ აქცევდა. გაუთავებლად ესემეს–ებს აგზავნიდა, სულ რაღაც პრობლემა ჰქონდა. ვაკვირდებოდი, არ მომწონდა, მაგრამ გულში მის გამართლებას ვცდილობდი. არ ვიცოდი, რა მეთქვა, როგორ მეკადრებინა მისთვის, შენზე ასე და ასე გავიგე–მეთქი. მერე დაფეხმძიმდა და ექოსკოპიაზე ბიჭი რომ უთხრეს, მეცხრე ცაზე დაფრინავდა (ცოლ–ქმარს ვაჟი ძალიან უნდოდათ). ამან ცოტათი დამამშვიდა, სხვას რომ ყვარობდეს, ორსულობა როგორ გაახარებდა–მეთქი, მაგრამ თურმე, სად ყოფილა ძაღლის თავი დამარხული!
– ამით რისი თქმა გინდათ?
– საშინელებაა, რასაც ვამბობ, მაგრამ ფაქტია, ჩემს რძალს მესამე შვილი საყვარლისგან ჰყავს. ეტყობა, მოერიდა ხმების აგორების და ის კაცი ქმარს გააცნო, მერე ბავშვიც მოანათვლინა.
– თუ დარწმუნებული ხართ, რომ ნამდვილად ის კაცია ბავშვის მამა, როგორ შეძელით პირში წყლის ჩაგუბება და ამ სპექტაკლის ყურება ან რის საფუძველზე ფიქრობთ ასე?

– მაშინ დავრწმუნდი, როცა ბავშვი გაიზარდა და თავის ბიოლოგიურ მამას დაემსგავსა არამარტო გარეგნობით, ფერით, მანერებითაც კი. იმ კაცმა ჩვილი მონათლა და მერე ჰორიზონტზეც აღარ გვინახავს. ჩემი რძალიც შინ ჩაიკეტა და ოჯახს მოუბრუნდა. ვფიქრობ, ნათლობით "ნამუსი მოიწმინდა" და კავშირი გაწყვიტა. ქალი საკუთარ თავს დაუბრუნდა და როგორ შემეძლო, ჩემი ენით მისთვის ოჯახი ამეწეწა?! მამამისი ამ სირცხვილს ვერ გადაიტანდა, გულით ავადმყოფია. ჩემს ვაჟზე აღარაფერს ვამბობ, არ ვიცი, რას მოიმოქმედებდა. გოგონებიც არცთუ პატარები არიან, ბავშვებს სულს ხომ არ დავუმახინჯებ.
– ერთი ნახვით ის კაცი ასე როგორ დაგამახსოვრდათ, რომ წლების შემდეგ ბიჭუნა მიამსგავსეთ?
– ნათლობის ფოტოები გვქონდა სახლში, გოგონებს გამოჰქონდათ ალბომები და ათვალიერებდნენ. ერთ დღესაც ჩემმა რძალმა მომისწრო, ფოტოს რომ ჩავჩერებოდი. არაფერი შეიმჩნია, სხვა თემაზე დაიწყო ლაპარაკი, არადა ფერი ეცვალა. იმ დღის შემდეგ ფოტოები გაქრა და ამან ეჭვი გამიმძაფრა. იყო კიდევ რამდენიმე ფაქტი, მამხილებელი...
– მას შემდეგ, რაც თქვენი რძლის ღალატი შენიშნეთ, მასთან ურთიერთობა შეგეცვალათ?
– რა ვქნა, ძალიან გამაწბილა, არადა შვილივით მიყვარდა და ვაფასებდი. სხვა კაცისგან გაჩენილ ბავშვსაც ხომ არ დავუდგებოდი ძიძად და მოსამსახურედ? შვილს ვუთხარი, გადავიღალე, ასაკი აღარ მიწყობს ხელს, დასვენება მჭირდება–მეთქი და ჩემს სახლში გადავედი. ძალიან განვიცადე ბავშვების გამო, მათ გარეშე გამიჭირდა, თანაც ვჭირდებოდი. სამაგიეროდ ჩემმა წამოსვლამ მათი დედა გამოაფხიზლა და თავად შეუდგა ოჯახისა და შვილების მოვლას. ხომ გაგიგიათ, ზოგი ჭირი მარგებელიაო.
მათთან რომ მივდივარ სტუმრად, პატარა ბიჭუნა ისე მეკრობა და მეფერება, თითქოს მისი გამზრდელი ვიყო. ბავშვი მეცოდება ასეთი ტვირთისთვის, მგონი, მიყვარს კიდეც. ჩემს რძალს კი ვატყობ, მაინცდამაინც არ სიამოვნებს ჩემი დანახვა, თითქოს მისი ცოდვიანი სიყვარულის მოწმე ვიყო ან მის ცოდვაში მერიოს ხელი.
– თქვენი ვაჟი ალბათ მადლობას არ გეტყვით, თუ გაიგებს, რომ სიმართლეს უმალავდით.
– ამას მისივე სასიკეთოდ ვაკეთებ. სიმართლის თქმას გაუთვალისწინებელი შედეგები მოჰყვება, განსაკუთრებით კი ბავშვები დაიჩაგრებიან. ლუკას სიგიჟემდე უყვარს უმცროსი შვილი. დაბადებული არ იყო, რომ მასზე გიჟდებოდა. როგორ გინდა, გული ამოგლიჯო და ბავშვის სიყვარული წაართვა? მადლია, მამობას თუ გაუწევს. ბიჭუნას ბიოლოგიური მამა დიდი უნამუსო გამოდგა, რძალი შემიცდინა, ნათლიადაც გამოჰყვა და მერე სადღაც გადაიკარგა, მოუსავლეთში!
– ანის ლიზას მიმართ დამოკიდებულება შეეცვალა? ადამიანს, სანამ თავად არ იწვნევს, სხვისი მდგომარეობის გაგება უჭირს.
– გეთანხმებით. ანი ლიზას მიმართ მეტად შემწყნარებელი გახდა, მასზე ძვირის თქმას თავს არიდებს. ალბათ მიხვდა, რომ სხვისი განკითხვით კარგი არაფერი მოეწია და თავადაც იმავე ცოდვაში ჩავარდა... ცოდვა, რომელსაც ასე დაჟინებით ამხელდა, ბუმერანგივით დაუბრუნდა.
ნანა კობახიძე, ჟურნალი სარკე