როგორ ცხოვრობდა თინა მახარაძე ბეჭდების მბრძანებლის ტყეში

მსახიობ თინა მახარაძისთვის მოგზაურობა ბედნიერების წყაროა და ეს შეგრძნება თვითმფრინავის აფრენისთანავე უჩნდება. უცხო ქალაქში ჩასული იქაურ სურნელს, ქუჩებს, ძველმანების მაღაზიებს ეძებს, პოულობს და აქედან იწყება მისთვის იმ ქვეყნის კულტურის გაცნობა. არ უყვარს, როცა თავს ჩვეულებრივ ტურისტად გრძნობს. ფეშენებელურ სასტუმროებს უბრალო ჰოსტელები ურჩევნია. ასეთი გარემოა მისთვის ბუნებრივი და თავისუფალი.
– თინა, რას ნიშნავს თქვენთვის მოგზაურობა?
– ჩემთვის მოგზაურობა ყველაზე კარგი საშუალებაა, რომ თავი ბედნიერად და თავისუფლად ვიგრძნო, მქონდეს საინტერესო ცხოვრება. ჩემი მიზანია, ყოველგვარი შეზღუდვის გარეშე მსოფლიოს გარშემო ვიმოგზაურო.
– შეზღუდვებში რას გულისხმობთ?
– მოგზაურობის დროს არ მიყვარს სასტუმროში დაბინავება. სხვადასხვა ქვეყნებში ბევრი იქაური მეგობარი მყავს და კარგია, როცა სითბო ყველა ქვეყანაში გეგულება. თუ ჩავდივარ ქალაქში, სადაც ჩემიანი არავინაა და მინდა, დამოუკიდებლად ვიგრძნო თავი, არავინ შევაწუხო და არც მე შევწუხდე, ამ შემთხვევაში ჰოსტელი საუკეთესო საშუალებაა. ჩემთვის ფეშენებელურ სასტუმროში დაბინავება და ძვირფას რესტორნებში სიარული უინტერესო და მომაბეზრებელია. ამას მირჩევნია, მეტი ადამიანი გავიცნო, სხვადასხვა წეს–ჩვეულებას გავეცნო და მათი ცხოვრებით ვიცხოვრო. არ მიყვარს, როცა მოგზაურობის დროს თავს ტურისტად ვგრძნობ.
– როდის გრძნობთ მოგზაურობის დროს თავს ყველაზე კომფორტულად?
– მომწონს, როცა სხვა ქვეყანაში საქმეზე მივდივარ და ამავდროულად თავისუფალი დროც მაქვს. მარტო ბოდიალი ძალიან მიყვარს. ყველგან რუკით ხელში დავდივარ, რადგან გზის გაგნება მიჭირს.
ლონდონში ახალი ჩასული ვიყავი, მეორე დღეს რუკა ავიღე და ვიქტორია სთეიშენიდან ნოტინგ ჰილამდე ფეხით წავედი. თბილისის მასშტაბებით რომ აგიხსნათ, დაახლოებით ავლაბრიდან რომ მცხეთამდე ჩახვიდეთ, ასეთი მანძილი გავიარე. ეს რომ ჩემს ინგლისელ მეგობრებს ვუთხარი, არავინ დამიჯერა.

– ლონდონში როდის იყავით?
– ბოლოს ლონდონში შარშან გაზაფხულზე ვიყავი. პირველად კი ფესტივალზე ბატონ გიორგი შალუტაშვილის სპექტაკლი წავიღეთ, რომელიც შემდეგ მსოფლიოს ათ საუკეთესო ახალგაზრდულ სპექტაკლს შორის შეირჩა. ფესტივალი ქალაქ შეფილდში ტარდებოდა და იქ დავბინავდით. შეფილდი შემიყვარდა. ძალიან მიყვარს ძველი ქალაქები, სადაც სიმშვიდეა და შეგიძლია მთელი დღე ველოსიპედით ისეირნო. ლონდონში ჩემი შემდეგი ვიზიტიც საინტერესო იყო. გლოსტერში ტრენინგ–კურსები გავიარე. იქ უზარმაზარ ფართობზე, ეკომეგობრულ გარემოში, სპირიტუალური ცენტრში ერთად ვცხოვრობდით უამრავი ქვეყნიდან ჩასული ადამიანები.
– ამდენ უცხო ადამიანთან კონტაქტი არ გაგიჭირდათ?
– არანაირად. უცხოელებთან ურთიერთობა უფრო მიადვილდება, ვიდრე ქართველებთან. ზედმეტი ჩარჩოების, კლიშეებისა და დაძაბულობის გარეშე ურთიერთობა ბევრად უფრო მარტივია და გაცილებით მეტი გვაქვს საერთო ინტერესებიც და სასაუბრო თემებიც. ტრენინგ–კურსი 2 კვირა გაგრძელდა. ვცხოვრობდით გარემოში, სადაც საუზმედ და სადილად ჩვენივე ხელით მოკრეფილ ბოსტნეულს ან ხილს ვჭამდით, რომლებიც იქვე ირგვებოდა და ითესებოდა. მიწასთან და მცენარეებთან ურთიერთობა ძალიან მიყვარს. ჩემი დახმარება არავის სჭირდებოდა, მაგრამ ჩემი სიამოვნებისთვის რამდენიმე მცენარე მეც დავრგე.
– მართლაც საინტერესო გარემოში მოხვედრილხართ. კიდევ რას აკეთებდით იქ, გარდა ხილ–ბოსტნეულის მოვლისა?
– ტერიტორია, სადაც ვცხოვრობდით, დინის ტყეშია განთავსებული, რომელიც იმითაა ცნობილი, რომ ჯონ რონალდ რუელ ტოლკინი სწორედ ამ ტყეში წერდა "ბეჭდების მბრძანებელს". ექსკურსიაზე რომ მივდიოდით, გვეგონა, რომელიღაცა ხის ძირში ბილბო აბგელი ცხოვრობდა. ოთახი, სადაც ვცხოვრობდი, ტოლკინის სახელობის იყო. დილით რომ გახვალ, უშველებელი ტერიტორია ნისლშია გახვეული და ამ დროს შენ ზიხარ ხის სავარძელში, რომელიც რომელიმე სპირიტუალური ლიდერის სახელობისაა. ამ საცხოვრებელს ქველმოქმედებისა და სიკეთის სახლი ჰქვია, სადაც ყველა აღმსარებლობის ადამიანი ერთად ცხოვრობს და ერთმანეთს თავის გამოცდილებასა და დადებით ენერგეტიკას უზიარებს. როცა შენ ამ ენერგეტიკას უშუალოდ იღებ და თან შენს საყვარელ საქმეში ხარ ჩართული, საინტერესოა.
თავისუფალ დროს ბევრს დავდიოდი. ლონდონში არის "ბოროუ მარკეტი", სადაც "ჰენდ მეიდ" საკვები იყიდება. ერთი გოგონასგან ნამცხვარი ვიყიდე. ჩემი და ჩემი მეგობრების ქართული საუბარი რომ გაიგონა, გამოგვეხმაურა, გასულ ზაფხულს საქართველოში ვიყავი, სიღნაღში ვცხოვრობდი და ქართული ენის გაგონება ძალიან გამიხარდაო.
ტრენინგ–კურსები რომ დაგვიმთავრდა, ლონდონში წავედი. მიუხედავად იმისა, რომ ლონდონი ბევრი საინტერესო სფეროსა და კულტურის ცენტრია, თავის სიძველეს მაინც ინარჩუნებს და გგონია, რომ რომელიღაც ვიწრო ქუჩიდან შერლოკ ჰოლმსი გამოუხვევს.
– გეტყობათ, უცხო ადგილებში ადვილად ადაპტირდებით, თავს მარტოდ არ გრძნობთ.
– სადაც უნდა წავიდე, ჩემ მიმართ ყველა კეთილგანწყობილია, მათ შორის, უცხო ხალხიც. ვისაც უნდა ვთხოვო დახმარება, ყველა ზედ მყვება და ბოლომდე მიმასწავლის გზას. ძალიან მაგარი შეგრძნებაა, როცა აცნობიერებ, რომ უცხო ქალაქში სულ მარტო ხარ, შენს თავზე ხარ დამოკიდებული და თავგადასავლები იწყება.
– კიდევ რომელი ქვეყანა გახსენდებათ ისევე საინტერესოდ, როგორც ინგლისი?
– საფრანგეთზე გიამბობთ. პარიზში ჩემი მეგობრის, ცნობილი ფრანგი რეჟისორის მიწვევით ვიყავი. ეს ადამიანი შესაბამის წრეებში ძალიან საინტერესო პერსონად ითვლება, საინტერესო საავტორო დოკუმენტურ ფილმებს ქმნის. მან გადაიღო ფილმი "თბილისი პატარა თეატრია". რაღაც ნაწილი თბილისში გადაიღო. ფინალური სცენის გადასაღებად და ტექსტის ჩასაწერად, რომელიც მე დავწერე, პარიზში ჩავედი. ჩემი და და დისშვილიც გავიყოლე. გვინდოდა, გარკვეული პერიოდი ერთად გაგვეტარებინა. მონმარტრზე პატარა საყვარელ სასტუმროში ვცხოვრობდით. პარიზი ჩემთვის იმით იყო საინტერესო, რომ ყველანაირი პარიზი ვნახე, გაძუნძგლული ქუჩით დაწყებული, ყველაზე დიდი და ბრწყინვალე ბულვარებით დასრულებული. შანზ ელიზე მაინცდამაინც არ მიყვარს.
– რატომ?
– იმიტომ, რომ შანზ ელიზეზე შოპინგის ჩანთებით დატვირთული სიარული ჩემთვის არც მოგზაურობაა და არც საინტერესო. მირჩევნია, თავი ტურისტად არ ვიგრძნო. ჩემი და და დისშვილი რომ გამოვუშვი, ღამბუტუზე გადავედი, რომელიც პომპიდუს ცენტრის წინ მდებარეობს და პარიზში ერთ–ერთ ყველაზე მაგარ ქუჩად ითვლება. პომპიდუს ცენტრი ერთ–ერთი საინტერესო მუზეუმია მსოფლიოში. წლების წინ, როდესაც მისი აგება–დაპროექტება დაიწყო, პარიზელებისგან ნეგატიური გამოხმაურება მოჰყვა. ამბობდნენ, რომ ის პარიზის სტილიდან ამოვარდნილი იყო. დღეს კი ძალიან ამაყობენ.
გამიმართლა, რომ ჩემი საძინებლის აივანი პომპიდუს ცენტრს უყურებდა. პარიზში საერთოდ არ მქონდა შეგრძნება, რომ ტურისტი ვიყავი. იქაურებმა კარგად მიმიღეს. სხვათა შორის, პარიზი თბილისს ძალიან ჰგავს.
– რითი ჰგავს?
– ალბათ უშუალობით, ტემპერამენტით, ემოციურობით. გამყიდველები იქაც შინაურულად გესალმებიან, გეხუტებიან, შენ ამბებს კითხულობენ ქუჩაში ყოველ ნაბიჯზე სიგარეტს გთხოვენ, მონ–მარტრზე ბიჭები რაღაცას მოგაძახებენ. მოკლედ, ჩემთვის ახლობელი ქალა–ქი აღმოჩნდა.
– პარიზი უზარმაზარი ქალაქია, მუდმივად ფეხით ვერ ივლიდით, რითი გადაადგილდებოდით?
– მეტროთი, ველოსიპედით ან ფეხით. საზოგადოებრივი ტრანსპორტი ყველაზე კარგი საშუალებაა იმისთვის, რომ გაიგო, როგორია ცხოვრება ამა თუ იმ ქალაქში. პარიზის მეტრო გენიალური რამაა. თუ ვინმესთვის მიკითხავს, ამ ხაზიდან იმ ხაზზე როგორ გადავჯდე–მეთქი, თავიანთ მატარებელს არ გაჰყოლიან და დანიშნულების ადგილამდე მივუყვანივარ.
– რაიმე პარიზული თავგადასავალი შეგიძლიათ გვიამბოთ?
– ჩემს ერთ–ერთ ექსკურსიას გავიხსენებ. ერთ დღეს ზურგჩანთა მოვიკიდე, ომლეტი ვიყიდე და საგზლად გავიყოლე. ბევრი ვიარე თუ ცოტა, პარიზის ბოტანიკურ ბაღში შემომაღამდა. მივხვდი, რომ სიბნელეში ვეღარაფერს ვნახავდი, ომლეტი ამოვიღე ჩანთიდან და ჭამა დავიწყე. ამ დროს ადამიანების ჯგუფი შევნიშნე და ისიც დავაფიქსირე, რომ ერთ–ერთი მათგანი მომაშტერდა. ამ მიკარგულ ადგილას შევხვდი ქართველ ბიჭს, რომელიც საქართველოში მხოლოდ ერთხელ მყავდა ნანახი, ისიც კასტინგზე. ძალიან უცნაური შეხვედრა იყო. ერთმანეთს მივესალმეთ და საუბარი დავიწყეთ.
ერთი გოგო გაშტერებული მიყურებდა და სხვა დანარჩენებს რაღაცეებს ეჩურჩულებოდა. იმათ გაეცინათ. აღმოჩნდა, რომ იმ გოგოს ცნობილი მსახიობი ელენ ბონემ კარტერი ვეგონე. სიმართლე გითხრათ, გამიკვირდა, მაგრამ ეს ისტორია ჩემს შეყვარებულს მაინც ძალიან ემოციურად ვუამბე. როცა დავასრულე, შემომხედა და ძალიან დელიკატურად მითხრა, კახი კავსაძისთვის რომ მივემსგავსებინე ვინმეს, მაინცდამაინც არც მე გამიხარდებოდა, რადგან ჩვენ შორისაც დიდი ასაკობრივი სხვაობააო.
– კიდევ რომელ ქვეყანაში მოგზაურობა იყო თქვენთვის დასამახსოვრებელი?
– ესტონეთს სიამოვნებით გავიხსენებდი. მახსოვს, წვიმიან დღეს ტალინში მეგობრებთან ერთად ძველმანების მაღაზიებში დავდიოდით. ძალიან იაფად, 7 ევროდ, ისეთი ნივთი შევიძინე, იქაურმა ვინც კი ნახა, მითხრა, მთელი ესტონეთის საგანძური მიგაქვს საქართველოშიო. ხელნაკეთი ტყავისყდიანი ბლოკნოტი იყო, 1901 წელს დაწერილი სასიყვარულო წერილებით სავსე. ვინმე ოლგა სწერდა თავის რჩეულს. ისეთი ძველი ხელწერა და კალიგრაფიაა, რომ რთულია, გაარკვიო, იქ რა წერია. იმ კაცმა, ვინც ბლოკნოტი მომყიდა, მგონი, საერთოდ არ იცოდა, რას ყიდდა. ბლოკნოტის ფურცლების ნახევარი სუფთა იყო და ჩემს შეყვარებულს ჩამოვუტანე საჩუქრად.
ტალინი თავისი სურნელით დამამახსოვრდა. მთელ ქალაქში კარდამონის და ნუშის სუნი დგას. ტალინში, განსაკუთრებით ძველ ქალაქში, ყოველ ნაბიჯზე ნუშს ხალავენ და განსაკუთრებული არომატებითა და სუნელებით აზავებენ. სანელებლებისა და ნელსაცხებლების უამრავი მაღაზიაა. ტალინი ჩემთვის კარდამონიან მოხალულ ნუშთან ასოცირდება, თან ამ ძველ მოკირწყლულ ქუჩებზე ვგიჟდები!
– რომანტიკული მოგზაური ყოფილხართ.
– მოგზაურობის დროს რომანტიკას დიდად არსად დავეძებ. იმ თავგადასავლებზე ვფიქრობ, რომლებიც ამა თუ იმ ქალაქში უნდა გადამხდეს.
ტალინის გარეუბანში ჩემს უცხოელ მეგობრებთან ერთად ერთ–ერთი კაფეს საძებნელად წავედი. გზადაგზა ჩემს ქართველ მეგობრებს ველაპარაკებოდი, როგორ არ მომწონდა ესტონური სამზარეულო და როგორ მენატრებოდა ქართული საჭმელები. ამ ლაპარაკში დავინახე თონე, რომელსაც ქართულად ეწერა. მივედი და გამოველაპარაკე. იმ პერიოდში "გოგონა გარეუბნიდან" ახალი დამთავრებული იყო და ჩემი დანახვა ყველას ძალიან გაუხარდა, თურმე იქაც უყურებდნენ სერიალს. ბევრი შოთის პური მაჩუქეს და გამომიშვეს.
– უცხო ქვეყანაში ჩასულს იქაური კულინარია გაინტერესებთ?
– კი, ნამდვილად ასეა. სამზარეულოში კარგად ჩანს მთელი ერის კულტურა, ინტერესები და განვითარება. მახსოვს, რიგის აეროპორტში რომ ჩავფრინდი, პირველ რიგში, სამზარეულოთი დავინტერესდი. ლატვია ძალიან ძვირი ქვეყანაა, მაგრამ გამოსავალი ვიპოვეთ – ერთ–ერთ მიწიქვეშა გადასასვლელთან ჯიხურს მივაგენით, სადაც ხილისა და კენკრის შიგთავსიანი უგემრიელესი ბლითები იყიდებოდა.
საფრანგეთის სამზარეულო არაადამიანურად მაგარია! ყველაფერი გავსინჯე. საოცარი ტკბილეული აქვთ. როცა სტუმრად მიდიხართ, უამრავი სახის ნამცხვარი და ღვინოა სუფრაზე.
პარიზში, ჩემი საცხოვრებლის გვერდით, ცნობილი საკონდიტრო იყო. ჩემი ყოველი დილა ფრანგული ბრიოშით იწყებოდა. პარიზის ძველმანების ბაზრობაზე მდებარე ძველ რესტორანზე წარწერა იყო: "აქ მღერიან ედიტ პიაფის სიმღერებს". სასიამოვნო გარეგნობის ფერადკანიანი გოგონა მღეროდა. ამ რესტორანში არაჩვეულებრივი არტიშოკის სალათა და ფრანგული სასმელი "პასტრი" გავსინჯეთ.
– თქვენი შოპინგი მხოლოდ ძველმანების ბაზრობაზე სიარულით შემოფარგლება?
– ალბათ ასეა. პარიზში, ვინტაჟური ნივთების მაღაზიაში, ძველი ტყავის ჩანთა ვუყიდე ჩემს შეყვარებულს, ჩემთვის კი საათი და ბეჭედი შევიძინე, რომელშიც, ჩემდა გასაკვირად, სულ რაღაც, 5 ევრო მივეცი. საზღვარგარეთ ძალიან მიყვარს ფეხსაცმელების ყიდვა. ტანსაცმლის ყიდვას ინგლისში უფრო ვახერხებდი, იქ ბევრი კარგი რამის შეძენა შეიძლება იაფად. ტანსაცმელში დიდი ფულის გადახდა არ მიყვარს. წიგნები და ძველი ნივთები უფრო მეტად მტაცებს თვალს.
– ფრენის დროს როგორ გრძნობთ თავს?
– კომფორტულად. ყოველთვის ილუმინატორთან ჯდომას ვამჯობინებ. ფრენის დროს უზომო და უაზრო თავისუფლებაზე ვფიქრობ, რაც მაბედნიერებს.
სოფიო ბოჭორიძე, ჟურნალი სარკე