ზუკა პაპუაშვილს რბილი ''ლ''-ს გაგონებაზე დენი არტყამს

ბავშვობიდან რუსთაველის თეატრშია, თავდაპირველად იქ მაყურებლის სტატუსით დადიოდა და თან სცენაზე მამას ხედავდა. რამდენჯერმე სპექტაკლებში ბავშვის როლის შესასრულებლადაც მიიწვიეს. წლების შემდეგ რუსთაველის თეატრის დასის წევრი გახდა...
ზუკა პაპუაშვილი ბევრს რამდენიმე სხვადასხვა თეატრის სპექტაკლებიდან ახსოვს, ზოგს ფილმებიდან და ზოგსაც რეკლამებიდან. მამა მსახიობია, დავით პაპუაშვილი, ხოლო დედა - მუსიკოსი. ამბობს, რომ პროფესიული არჩევანის გაკეთების თვალსაზრისით არც ერთს არ შეუზღუდავს და საერთოდ, ოჯახში მსგავსი დამოკიდებულება არანაირი თემის მიმართ არ ჰქონია. ვინც იცნობს, ყველამ იცის, რომ მას კარგი იუმორის გრძნობა აქვს. ეს ჩვენი საუბრის დროსაც გამოჩნდა...
- თეატრალურ ინსტიტუტში რეზო მირცხულავას ჯგუფში ვსწავლობდი და როცა ის აჭარაში წავიდა, ჩვენი ჯგუფი ოთარ ეგაძემ აიყვანა. იმ პერიოდში გაიხსნა რუსთაველის სარდაფი, სადაც სპექტაკლებს ლევან წულაძე დგამდა. შეიძლება, კალატოზის ხელობა არ მეხერხება, მაგრამ იქაურობა ჩვენ ავაშენეთ. მერე ჩვენვე ვთამაშობდით და ჩვენვე დავხურეთ. ძალიან მაგარი პერიოდი იყო, ეს დაახლოებით 18 წლის წინანდელი ამბავია, როცა ყველანი 21-22 წლისები ვიყავით. ძალიან ბევრს ვშ-რომობდით, უამრავი პრემიერა გვქონდა. ბილეთებს ორი-სამი თვით ადრე თუ არ აიღებდი, სხვაგვარად ვერ იშოვიდი. ეს განსაკუთრებით ''სამგროშიან ოპერასა'' და ''ეტ სეტერაზე'' ხდებოდა. ერთხელ მახსოვს, მაყურებელმა იმდენი იცინა, რიგი ჩაინგრა. ამას ისე არ ვამბობ, ყველას ახსოვს.
- ბევრი დაინტერესდება, ამგვარი წარმატებისა და ანშლაგების შემდეგ რა გახდა თეატრალური სარდაფის დახურვის მიზეზი?
- ამ თემაზე ლაპარაკი არ მინდა. არც კომპეტენტური ვარ და არც ჩავერევი. თუ დღევანდელი გადმოსახედიდან შევაფასებ, იმ ეტაპზე დარჩენა არ შეიძლებოდა. რაღაც უნდა შეცვლილიყო, წინსვლა, გაფართოება გვჭირდებოდა. არ გამოვრიცხავ ''ახალ სისხლსაც''. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი გულდასაწყვეტია, მაგრამ რას ვიზამთ?!
- თქვენი ჯგუფიდან ბევრი დარჩა ამ პროფესიაში?
- ბევრი არა. 8 თუ 9 ვიყავით. მე დავრჩი, დათო გიგოლაშვილი და ტიტე კომახიძე. გოგოლა კალანდაძე ჩვენი ჯგუფელი იყო და მერე სხვაგან გადავიდა.
- სხვა სფეროზე თუ გიფიქრიათ და ''საით''?
- როგორ არ მიფიქრია და ეს არავინ უარყოს. მსახიობობა ვაჟკაცების პროფესიაა, სადაც ყველაფერი ნერვებსა და გაძლებაზეა. ეს არ არის პროფესია, მსახიობობა შენი ცხოვრების ნაწილია. აქ საჭიროა ბედისწერა, გამართლება. კი, სხვა სფეროზე დავფიქრებულვარ, მაგრამ ყოველ შემთხვევაში არა ძალოვან სტრუქტურებში მუშაობასა და პატრულობაზე.
- გარდა ჩამოთვლილისა, კიდევ რა არის საჭირო, რომ მსახიობი სულ მოთხოვნადი, წარმატებული იყოს?..
- მუშაობა, მაგრამ ხდება ისეც, რომ ვიღაცას სჭირდება 100 რეპეტიცია, ვიღაცას 20 და ვიღაც იმდენად ნიჭიერია, რომ 4-იც საკმარისია.
- თქვენ რომელი კატეგორიაში მოიაზრებთ თავს?
- არ ვიცი, მე ჩემს თავზე ვერ ვილაპარაკებ, მაგრამ ნიჭიერსაც სულ მუშაობა სჭირდება, ისევე როგორც ფეხბურთელს ვარჯიში. აგერ მსოფლიო ჩემპიონატის მაგალითს მოვიყვან. ლეო მესიმ, მიუხედავად იმისა, რომ ვუნდერკინდია, მსოფლიო ვერ მოიგო, მარადონამ კი ეს შეძლო. ვერ ვიტყვი, რომ მესის მუშაობა აკლია, მაგრამ ეტყობა, სადღაც მაინც დააკლო. მსახიობიც ასეა, როგორც კი ჩერდება, კალაპოტიდან ვარდება, სუქდება, ლოთდება, ოჯახს ანგრევს და ა.შ. (იღიმის).
- ბავშვობის შემდეგ თქვენი პირველი როლი რუსთაველის თეატრში...
- ჯერ კიდევ თეატრალურში ვსწავლობდი, როცა მამა შეუძლოდ გახდა და სტურუამ მის მაგივრად შემიყვანა ''სეჩუანელ კეთილ ადამიანში'' ღმერთის როლზე. ისე ვნერვიულობდი, კბილები მიკაწკაწებდა. ორი სპექტაკლი ვითამაშე და მამა დაბრუნდა.
- 90-იან წლებში თქვენზე და ზაზა პაპუაშვილზე ამბობდნენ, ძმები არიანო...
- ჩვენ ახლო ნათესავები ვართ.
- კამერასთან პირველი შეხება...
- პირველად ჩემმა მეგობარმა გიო ხვადაგიანმა თავის საკურსო ფილმში გადამიღო. მერე ისე დაემთხვა, რომ კინო საერთოდ გაჩერდა. 1992 წელს ჩავაბარე, გაგანია ხოცვა-ჟლეტის პერიოდში. იმ არეულ-დარეულობაში კამერა ვის ახსოვდა, რეჟისორს ეჭირა ავტომატი, მსახიობს - ზარბაზანი და მეომარს პეპლების საჭერი. წლები ისე გავიდა, მხოლოდ თითო-ოროლა ფილმი გაკეთდა, ისიც ჯახირითა და წვალებით. არც ხარისხი, არც გახმოვანება, შავ-ბნელი კადრები, ჯურღმულები და სარდაფები. დღეს ვერც უყურებ... რუსთაველზე ომი იყო, გახვიდოდი საბურთალოზე და ხალხი რესტორნებში ქეიფობდა. ცოტა უცნაური ერი ვართ. ფელინის გმირებს ვგავართ. ახლა ნელ-ნელა დაიწყო ფილმების გადაღება და ვნახოთ.
- ხშირად ჩივიან, რომ მსახიობები კინოში ზედმეტად თეატრალურები არიან, ეს გამოუცდელობის ბრალია? ასევე არის მეტყველების პრობლემაც...
- რა თქმა უნდა, თეატრი მსახიობზე ზეგავლენას ახდენს. თეატრსა და კინოში მუშაობა სხვადასხვა პროფესიებივითაა. თეატრში თუ მეტი უნდა აკეთო, კინოში ნაკლებად უნდა დაიხარჯო, რომ ბუნებრივი ჩანდე. და მეტყველების პრობლემა მხოლოდ თეატრშია? არ მინდა, ტელევიზიები დავასახელო, თავისი ხიბლი ლასების ლაპარაკით. ამ ''ლ''-ს რომ გავიგებ, დენს მირტყამს და კალაპოტიდან მაგდებს. არ შეიძლება, 3 მილიონ-ნახევარი მაყურებელი გიყურებდეს და შენ ასე ლაპარაკობდე. ''ბიბისიზე'' და ''სიენენზე'' არ დაგსვამენ შენ, ტეხასელ ჯიგარს, ჩვენთან კი ამას არ აქცევენ ყურადღებას. ძალიან ავფეთქდი ახლა!..
- სად ატარებთ მეტ დროს, ინტერნეტთან, სოციალურ ქსელში თუ ტელევიზორთან?
- ტელევიზორს როგორ არ ვუყურებ, ინტერნეტშიც ხშირად ვარ.
- ამას წინათ გავრცელდა ვიდეო, სადაც გამვლელებს ბაში-აჩუკის სპარსეთიდან სა-ქართველოში გადმოსვენების თემაზე ეკითხებოდნენ. ერთის გარდა, ყველამ თქვა, რა თქმა უნდა, გადმოვასვენოთო. ნახეთ?
- ჰო, სასწაული იყო. ვნახე ისიც, უნივერსიტეტის წინ იდგა გოგო და ჰკითხეს, მელიქიშვილი ვინ იყოო და იმან საოცარი პასუხი გასცა. არ იციან რამაზ ჩხიკვაძე, სამაგიროდ, ბრედ პიტი იციან. ამას იმიტომ კი არ ვამბობ, რომ ბრედ პიტი ცუდი მსახიობია, პირიქით, მაგრამ... ეროსი მანჯგალაძე არ იცის და იცის ჯონ მალკოვიჩი, ნანახი ჰყავს სპექტაკლშიც. მიუხედავად ჩემი დიდი პატივისცემისა, და ჯონ მალკოვიჩს კარგ ფილმებში აქვს ნათამაშები, მე ''პადობნი'' საზიზღრობა არ მინახავს.
- ანუ მალკოვიჩი სცენაზე?
- დიახ, მალკოვიჩი სცენაზე. კაცი დადის და ლაპარაკობს, მგონი, თავად არ იცის რას. ეს ჩვენი ქართველები კი, ცხელა დარბაზში და სხედან ''შუბებით''. ''ვაიმე, გაიგე, როგორ თქვა, ''ო, მაი გოდ?!'' ''ვაიმე, აი, ლავ იუ''. ''ვაიმე, ვაიმე, ნახე, რა ბუნებრივია''. რა არის ეს, გამაგებინეთ... კარგი, ქართულ ფილმებსა და სპექტაკლებს არ უყურებენ, მოსწონთ ჰოლივუდი, კი ბატონო, ყველას მოგვწონს, მაგრამ ასე გადარევა შეიძლება?! არც იმ ხალხის მესმის, სულ ფელინიზე რომ ლაპარაკობენ, ცხოვრება წინ მიდის, სულ ერთი მოდაა? სულ ერთი მუსიკა მოგვწონს? არა, ხომ?! ხედვა, ტემპი, სახელები იცვლება.
უნივერსიტეტში რომ სწავლობ, ლექციებზე ხომ უნდა იარო, დაგაინტერესოს რაღაცამ, ან ამას პედაგოგი შეეცადოს. არ ვიცი, დარჩა ვინმე პედაგოგი, თეატრალურში ვინც ასწავლის?! შეიძლება არიან, მაგრამ მე არ ვიცი. ჩვენ ინსტიტუტიდან არ გამოვდიოდით, დღე და ღამე სცენაზე ვეყარეთ. დედას ან მამას რამდენჯერ მოუტანია პლედი და სხვა ნივთები, როცა სახლში არ მივდიოდით. ინტერესი და ჟინი გვქონდა და იმიტომ, დღეს კი ამას ვერ ვხედავ.
- იქნებ, მამათქვენის თაობაც ასე ლაპარაკობდა თქვენზე, როგორც დღეს თქვენ...
- ყველა თაობა ასეა, ''ჩვენს დროს რომ იყო'', ''ჩვენ რომ შეგვეძლო'', მაგრამ ახლა ნამეტანი ხდება, უფრო სწორად, არაფერიც არ ხდება. ვერ ვიტყვი, რომ თეატრში არ მოდიან ნიჭიერი რეჟისორები. ახალგაზრდებიდან დათა თავაძეს გამოვყოფ. ერთი პერიოდი ყველას უნდოდა, სტურუა ყოფილიყო, ყველა მისი გავლენის ქვეშ მოექცა და ჰბაძავდნენ. ახლა ამან თითქოს ჩაიარა.
- ბოლო ათი წლის განმავლობაში გადაღებული ქართული ფილმებიდან რომელს გამოარჩევთ?
- მომეწონა ''გაღმა ნაპირი''. გიორგი ოვაშვილთან ერთად ლევან კოღუაშვილსაც დავასახელებ. ბოლოს და ბოლოს, უნდა დამთავრდეს ''მამაჩემის გელფრენდი'' და მსგავსი რაღაცები. კი, მასაც თავისი მაყურებელი ჰყავს, გასაგებია, მეც ვითამაშე ერთ ასეთში. ''გივი'' დუტა სხირტლაძემ გადაიღო. ჰო, მაგრამ მაინცდამაინც მოხიბლული არ ვარ, არც ჩემი თამაშით და არც საერთოდ ფილმით. ეს არავის ბრალი არ არის, ჩვენი ბრალია, ასე გამოვიდა.
- მსახიობების პირად მონაცემებში ჩამოთვლილია, რას ფლობს ის: ფარიკაობა, ცხენოსნობა და ა.შ. თქვენთან რა წერია?
- კი, ასეა, მაგრამ მე სტუდენტობისას ცხენი არ მინახავს, უნაგირი მაინც დაენახვებინათ. ჩვენს დროს ცხენის ხორცის მწვადებს წვავდნენ დაბადების დღეზე (იღიმის). ფარიკაობას რაც შეეხება, ორი შპაგა გვქონდა, ერთმანეთს ვუკაკუნებდით და მიდი, მოვდივარ.
- ყველას ჰყავს გამორჩეული დრამატურგი, პიესა. ''ნეტავ, აი, ეს როლი ვინმემ შემომთავაზოს'', ასე თუ გიფიქრიათ?
- როგორ გითხრათ?! ამოჩემებული როლი არ მაქვს. ვიღაცას ჰამლეტზე რომ აკანკალებს, სულ მინდა, თავში ჩავარტყა.
- ჰამლეტზე კანკალის პერიოდი არ გამოგივლიათ?
- არა. კი, გავიგეთ, რომ შექსპირი მაგარია, მაგრამ ჰამლეტის თამაში არასოდეს მნდომებია. ეს იგივეა, დავიჯერო, რომ რამაზ ჩხიკვაძე აზდაკის როლზე ოცნებობდა. პიესა არაფერია, მაგრამ როგორ დადგა ის სტურუამ და ჩხიკვაძემ როგორ ითამაშა, რა სიმაღლეზე აიყვანა ეს როლი, სხვა საქმეა. უამრავი კარგი დრამატურგია მსოფლიოში, ბევრი კარგი როლის შესრულება შეიძლება, მაგრამ რომ დავჯდე და ამაზე ვიფიქრო, ასეთი რამ არ ხდება.
- რამხელაა თქვენი შვილი?
- ქეთევანი 10 წლისაა. ძალიან პატარა რომ იყო, ერთხელ მითხრა, მამიკო, მინდა, პატრული გამოვიდეო და იქ დაინგრა სახლი. არა, მამა, ''შვიშტოკი'' და ჯოხი არ გინდა-მეთქი. ცოტა რომ წამოიზარდა, ვკითხე, კიდევ აპირებდა თუ არა პატრულობას და იუარა, არა, ახლა ჯარისკაცი მინდა გავხდეო. მეორედაც დაინგრა სახლი. ახლა მსახიობობა უნდა. ყველა ახალი ფილმის პრემიერაზე დამყავს. ასევე ყველა მულტფილმი აქვს ნანახი. ჩემს სპექტაკლებსაც ესწრება. ჯერ კიდევ ბავშვობაში, 5-6 წლის ბავშვი რამდენიმე საათი რომ ზის, არ ჭიჭყინებს და სპექტაკლს უყურებს და თან არაკომედიას, ეტყობა, აინტერესებს.
- რუსთაველის თეატრში კიდევ ერთი სერიოზული მაყურებელი გყავთ, რუსკა და ნინი მაყაშვილების ძმა ელიზბარი...
- ის უკვე რეჟისორია. ვინ უნდა გამოხვიდეო და ამბობს, რობიკო და რამაზი ერთადო. რომ ჩაეძიები, ეტყობა, ვერ თმობს და მაინც ორივეს ასახელებს (იღიმის).
- დაბოლოს, ამ ეტაპზე რამე შემოთავაზება ხომ არ გაქვთ კინოდან ან თეატრიდან?
- კი, ორი პროექტია. სექტემბრიდან გადაღებები მეწყება რუსებთან. ერთი იქნება სერიალი ჯუნა დავითაშვილის შესახებ, ხოლო მეორე - მხატვრული ფილმი, სადაც არმენ ჯიგარხანიანი, კახი კავსაძე და სხვა მსახიობები ითამაშებენ. რაც შეეხება სპექტაკლებს, ჯერჯერობით არაფერი ჩანს.
ჟურნალი ''რეიტინგი''
ანა კალანდაძე