''როდესაც 40 წლის ქალბატონი ისევ პრინცს ელოდება, ცოდოა...''
1 749 ნახვა
მსახიობ მარინა კახიანს ტრადიციებსა და სტერეოტიპებზე სასაუბროდ რუსთაველის თეატრში ვეწვიეთ, თუმცა რამდენიმე კვირის წინ გამართულ პრემიერაზეც ვკითხეთ, რომლითაც ამავე თეატრმა სეზონი გახსნა. ''უკვე ძალიან მიყვარს სპექტაკლი ''ასულნი'', ჩემი როლი. რეპეტიციების პერიოდი ძალიან სასიამოვნოდ მახსენდება, ბატონი რობიკოსი, ყველა მსახიობისა და სპექტაკლზე მომუშავე ადამიანის მადლობელი ვარ, დანარჩენი კი მაყურებლის გადასაწყვეტია'', - აღნიშნა ჩვენმა რესპონდენტმა.
- არა მხოლოდ ქართველებს, ზოგადად, ძველ ერებს აქვთ გარკვეული ტრადიციები, რომლებიც დღესაც მოსაწონი და მნიშვნელოვანია ადამიანისა და ერის არსის წარმოსაჩენად. ისევე როგორც სხვაგან, ჩვენთანაც არსებობს ტრადიციები, რომლებსაც მოძველებულად მივიჩნევ. ადამიანი საუკუნეების განმავლობაში ევოლუციას განიცდის, იცვლება ყველაფერი და ზოგიერთი ტრადიციაც დავიწყებას უნდა მიეცეს, მაგრამ ის, რაც ძალიან მომწონს და ვფიქრობ, ძვირფასია, გახლავთ გარკვეული პატივისცემა უფროსისადმი, გარკვეული – ამას იმიტომ ვამბობ, რომ თვალდახუჭულად გვჯეროდეს უფროსის და ჩვენი აზრი არ გაგვაჩნდეს, ამის მომხრე არ ვარ, მაგრამ პატივისცემა და ხანდახან უფროსის აზრისთვის ანგარიშის გაწევა საჭიროა.
მომწონს და მისაღებია ის ნათესაური კავშირები, რაც მყარადაა დამკვიდრებული საქართველოში. ეს ევროპელებს აღაფრთოვანებთ, ამერიკაში დღესაც ცდილობენ, დაიბრუნონ ის ნათესაური კავშირები, რაც გაწყვეტილი აქვთ, ჩვენთან კი არსებობს. ჯერჯერობით ეს ჯაჭვები არ არის გაწყვეტილი და არც მინდა, რომ გაწყდეს, რადგან ეს ადამიანისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
გვაქვს ქართული სუფრის ტრადიცია, რომელსაც თავისი სილამაზე ახლავს, ოღონდ ეს არ უნდა გადავი-დეს ღრეობაში, თამადის არსებობაშიც არის თავისი სილამაზე. სხვათა შორის, ჩემი თაობა ცდილობდა, დაენერგა ეს ინსტიტუტი, სულ ახლახან კი ვიყავი ქორწილში, სადაც ეცადნენ, უარი ეთქვათ თამადაზე, არ აერჩიათ და ისე წარმართულიყო სუფრა, მაგრამ არაფერი გამოვიდა. თამადა უნდა შეირჩეს მისი ღირსებების, განათლების, ცოდნის მიხედვით. მე ვეთანხმები ამ ტრადიციას, ოღონდ ჩარჩოებში.
- რომელ ტრადიციას მიიჩნევთ დრომოჭმულად?
- არ ვიცი, კონკრეტულად არ მახსენდება, მაგრამ იქნება ასეთი...
- თუნდაც, გარიგება?..
- კი, თუმცა დღევანდელ მსოფლიოში ბევრი ქალბატონი გარიგებით თხოვდება, ალბათ, აქაც ურევია განგების ხელი. ქალი და მამაკაცი ერთიმეორეს თუ არ გააცნეს, ქუჩაში ხომ ვერ გაიცნობენ? ეს ქართული რეალობისთვის ცოტა უცხოა, ამიტომ გარიგება ხანდახან ამართლებს კიდეც.
- ხშირად ვართ პომპეზური ქორწილის მომსწრენი, ეს მისაღებია?
- ეს მხოლოდ ქართველებს არ ახასიათებს, ადამიანებს მეტ-ნაკლებად უყვართ დღესასწაულების თეატრალიზება. პირადად მე ქორწილი არ გადამიხდია, იმ პერიოდში ქორწილები მოდაში არ იყო და თეთრი კაბაც არ მცმია, უხეშად რომ ვთქვა, იმ დროს ''გოიმობად'' მიიჩნეოდა, თუმცა დღევანდელი გადასახედიდან ვფიქრობ, ალბათ, ეს არ იყო სწორი, გული მწყდება, რომ 30 წლის წინ ქორწილი არ გადავიხადე.
- ქორწილის დანაკლისი შვილის შემთხვევაში მაინც აინაზღაურეთ?
- გარკვეულწილად. ძალიან კარგად მახსენდება ის დღე, კარგი დრო გაატარეს ვათამ და მისი მეუღლის მეგობრებმა, ასევე ჩემმა მეგობრებმაც.
- რძალდედამთილობის ინსტიტუტზე რა აზრის ხართ? ისინი ხომ მტრები არ არიან, როგორც ამას ადრე ფიქრობდნენ და შესაძლოა, ახლაც...
- როგორ შეიძლება, მტრები იყვნენ ადამიანები, რომლებსაც ამქვეყნად ყველაზე მეტად ერთი ადამიანი უყვართ, ეს ჩემთვის გაუგებარია. ზოგიერთ საკითხში ადამიანები ერთმანეთს არ ეთანხმებიან, ეს ხდება დედასთანაც, დასთანაც, ძმასთანაც და ნორმალურია, მაგრამ ასეთ ურთიერთობებში უფრო დიდი მნიშვნელობა ადამიანის ხასიათსა და თვისებებს ენიჭება. მე ჩემს რძალთან მეგობრული ურთიერთობა მქონდა და მაქვს, არის ჩვენ შორის გარკვეული ასაკობრივი სხვაობა, თუმცა ეს არ იწვევს განსაკუთრებულ აზრთა სხვადასხვაობას. მე ჩემი შვილის ტოლი ბევრი მეგობარი მყავს და იმედია, ისე არ შემეცვლება თვისებები და გემოვნება, რომ არ მყავდეს ამ ასაკის მეგობრები. ჩემთვის მაგალითი იყო დედაჩემი, რომელთანაც მეგობრობდნენ ჩემი ამხანაგები, იმაზე რომ აღარაფერი ვთქვათ, რომ ჩვენ ერთმანეთისთვის უახლოესი მეგობრები ვიყავით.
- ქორწინებამდე წყვილის თანაცხოვრება ნელ-ნელა მკვიდრდება, თუმცა 20-30 წლის წინ ოჯახის შექმნის განსხვავებული ტრადიციები გვქონდა.
- 30 წლის წინაც ცხოვრობდნენ ქორწინებამდე ერთად, უბრალოდ, ასე მარტივი და აფიშირებული არ იყო. ერთი მხრივ, ვეთანხმები, რომ ადამიანები წლების განმავლობაში ერთად უნდა ცხოვრობდნენ, რათა უფრო კარგად გაიცნონ ერთმანეთი, მიხვდნენ, სურთ თუ არა მთელი ცხოვრების ერთად გატარება, თუმცა არსებობს მეორე მხარე, ცხოვრობენ ასე, ორი-სამი წელი ერთად, შეუღლდებიან და შემდეგ სამ თვეში შორდებიან, ამ დროს რა ხდება, ვერ ვხვდები, ამიტომ აღარ ვიცი, რა ჯობია. იყო იდუმალება, რომ წყვილი ნაწილობრივ იცნობდა ერთმანეთს, იყვნენ ქორწილის, ერთად დასახლების მოლოდინში, იდო სილამაზე იმაშიც, რომ ერთმანეთთან გათქვეფილები არ იყვნენ და ერთად ცხოვრებას ელოდნენ. ამიტომ ვერ გეტყვით, რა უფრო მომწონს.
- ქალიშვილობის ინსტიტუტი დღევანდელობაში შენარჩუნებულია? განსაზღვრავს თუ არა ეს ოჯახის სიმყარეს?
- მგონია, რომ არ განსაზღვრავს. რაღაც სილამაზე და იდუმალება ამაშიც არის, მაგრამ გააჩნია ასაკსაც, როდესაც 40 წლის ქალბატონი ისევ პრინცს ელოდება, ცოდოა, თორემ მე არ ვარ მომხრე და არ მომწონს, 13-14 წლის გოგონებს ბოიფრენდები რომ ჰყავთ, იკარგება ის ბავშვობაც, ის სიხალისეც, თუნდაც, ერთი ღამის განსაკუთრებული მოლოდინიც... ასე რომ, გააჩნია, ეს რა ასაკში ხდება.
- მიუხედავად იმისა, რომ ქალი ითავსებს დედის, ცოლის, დიასახლისის ფუნქციებს, აქვს კარიერა, მაინც სუსტ სქესად მიიჩნევა, რატომ?
- კარგია რომ გვთვლიან, ჩაგვთვალონ. დღევანდელ დღეს მე ვერ წარმომიდგენია ვიყო მარტო დედა, მხოლოდ მეუღლე, არ შემიძლია აქტიური ცხოვრების, ჩემი პროფესიის გარეშე, თუმცა არიან ქალბატონები, რომლებიც მხოლოდ ზემოხსენებული საქმეებით არიან დაკავებულნი და ძალიან კარგად გრძნობენ თავს. თუმცა უდავოა, ყველაზე დიდი საქმე კარგი შვილების აღზრდაა, ქალის უპირველესი მოვალეობა დედობაა.
- მიიჩნევა, რომ ქალი იჩაგრება თუნდაც იმიტომ, რომ დამღლელი სამუშაო დღის შემდეგ სამსახურიდან დაბრუნებული ქალი მაინც ვალდებულია, მამაკაცს მოემსახუროს.
- არის კიდეც დაჩაგრული, მაგრამ არსებობს საქმე, რომელიც მამაკაცმა უნდა გააკეთოს და ასევე არის საოჯახო საქმე, რომელიც მამაკაცმა უნდა აიღოს თავის თავზე, მაგალითად, რატომ უნდა იაროს ბაზარში მაინცდამაინც ქალმა, როცა ის ამზადებს სადილს, უვლის ოჯახს? ქალმა და მამაკაცმა ამა თუ იმ საკითხის განაწილება უნდა მოახერხონ.
- ჩვენს რეალობაში დამყარდება გენდერული თანასწორობა?
- მე არ მომწონს, როცა ქალი მეშახტეა, მერე რა, რომ XXI საუკუნეა, მომწონს, როცა ქალი და კაცი რაღაცით განსხვავდებიან ერთმანეთისგან. არ მესმის, რატომ იბრძვიან ქალები, რომ კაცებს ჰგავდნენ.
- არატრადიციული ორიენტაციის ადამიანებზე მინდა გკითხოთ.
- სექსუალურ უმცირესობაში ძალიან ბევრი კარგი ადამიანია. ალბათ უფალმა თუ განგებამ მოისურვა, ასე ყოფილიყო. როდესაც ადამიანში შიგნიდან არსებობს სხვა ჰორმონი, რა უნდა გააკეთოს, თავი მოიკლას? მაგრამ მაინცდამიანც საჭირო არაა, ამის გამო კივილ-წივილის ატეხა, თუმცა თავში უროების რტყმის კატეგორიული წინააღმდეგი ვარ. როდესაც ამბობენ, ჩვენ ვართ მართლმადიდებლები, შემწყნარებლები, შემდეგ გამოდიან და თუნდაც უმცირესობას თავში ტაბურეტებს ურტყამენ, ასეთი ადამიანები მეცოდებიან.
ციცი ომანიძე
ჟურნალი ''რეიტინგი''
- არა მხოლოდ ქართველებს, ზოგადად, ძველ ერებს აქვთ გარკვეული ტრადიციები, რომლებიც დღესაც მოსაწონი და მნიშვნელოვანია ადამიანისა და ერის არსის წარმოსაჩენად. ისევე როგორც სხვაგან, ჩვენთანაც არსებობს ტრადიციები, რომლებსაც მოძველებულად მივიჩნევ. ადამიანი საუკუნეების განმავლობაში ევოლუციას განიცდის, იცვლება ყველაფერი და ზოგიერთი ტრადიციაც დავიწყებას უნდა მიეცეს, მაგრამ ის, რაც ძალიან მომწონს და ვფიქრობ, ძვირფასია, გახლავთ გარკვეული პატივისცემა უფროსისადმი, გარკვეული – ამას იმიტომ ვამბობ, რომ თვალდახუჭულად გვჯეროდეს უფროსის და ჩვენი აზრი არ გაგვაჩნდეს, ამის მომხრე არ ვარ, მაგრამ პატივისცემა და ხანდახან უფროსის აზრისთვის ანგარიშის გაწევა საჭიროა.
მომწონს და მისაღებია ის ნათესაური კავშირები, რაც მყარადაა დამკვიდრებული საქართველოში. ეს ევროპელებს აღაფრთოვანებთ, ამერიკაში დღესაც ცდილობენ, დაიბრუნონ ის ნათესაური კავშირები, რაც გაწყვეტილი აქვთ, ჩვენთან კი არსებობს. ჯერჯერობით ეს ჯაჭვები არ არის გაწყვეტილი და არც მინდა, რომ გაწყდეს, რადგან ეს ადამიანისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
გვაქვს ქართული სუფრის ტრადიცია, რომელსაც თავისი სილამაზე ახლავს, ოღონდ ეს არ უნდა გადავი-დეს ღრეობაში, თამადის არსებობაშიც არის თავისი სილამაზე. სხვათა შორის, ჩემი თაობა ცდილობდა, დაენერგა ეს ინსტიტუტი, სულ ახლახან კი ვიყავი ქორწილში, სადაც ეცადნენ, უარი ეთქვათ თამადაზე, არ აერჩიათ და ისე წარმართულიყო სუფრა, მაგრამ არაფერი გამოვიდა. თამადა უნდა შეირჩეს მისი ღირსებების, განათლების, ცოდნის მიხედვით. მე ვეთანხმები ამ ტრადიციას, ოღონდ ჩარჩოებში.
- რომელ ტრადიციას მიიჩნევთ დრომოჭმულად?
- არ ვიცი, კონკრეტულად არ მახსენდება, მაგრამ იქნება ასეთი...
- თუნდაც, გარიგება?..
- კი, თუმცა დღევანდელ მსოფლიოში ბევრი ქალბატონი გარიგებით თხოვდება, ალბათ, აქაც ურევია განგების ხელი. ქალი და მამაკაცი ერთიმეორეს თუ არ გააცნეს, ქუჩაში ხომ ვერ გაიცნობენ? ეს ქართული რეალობისთვის ცოტა უცხოა, ამიტომ გარიგება ხანდახან ამართლებს კიდეც.
- ხშირად ვართ პომპეზური ქორწილის მომსწრენი, ეს მისაღებია?
- ეს მხოლოდ ქართველებს არ ახასიათებს, ადამიანებს მეტ-ნაკლებად უყვართ დღესასწაულების თეატრალიზება. პირადად მე ქორწილი არ გადამიხდია, იმ პერიოდში ქორწილები მოდაში არ იყო და თეთრი კაბაც არ მცმია, უხეშად რომ ვთქვა, იმ დროს ''გოიმობად'' მიიჩნეოდა, თუმცა დღევანდელი გადასახედიდან ვფიქრობ, ალბათ, ეს არ იყო სწორი, გული მწყდება, რომ 30 წლის წინ ქორწილი არ გადავიხადე.
- ქორწილის დანაკლისი შვილის შემთხვევაში მაინც აინაზღაურეთ?
- გარკვეულწილად. ძალიან კარგად მახსენდება ის დღე, კარგი დრო გაატარეს ვათამ და მისი მეუღლის მეგობრებმა, ასევე ჩემმა მეგობრებმაც.
- რძალდედამთილობის ინსტიტუტზე რა აზრის ხართ? ისინი ხომ მტრები არ არიან, როგორც ამას ადრე ფიქრობდნენ და შესაძლოა, ახლაც...
- როგორ შეიძლება, მტრები იყვნენ ადამიანები, რომლებსაც ამქვეყნად ყველაზე მეტად ერთი ადამიანი უყვართ, ეს ჩემთვის გაუგებარია. ზოგიერთ საკითხში ადამიანები ერთმანეთს არ ეთანხმებიან, ეს ხდება დედასთანაც, დასთანაც, ძმასთანაც და ნორმალურია, მაგრამ ასეთ ურთიერთობებში უფრო დიდი მნიშვნელობა ადამიანის ხასიათსა და თვისებებს ენიჭება. მე ჩემს რძალთან მეგობრული ურთიერთობა მქონდა და მაქვს, არის ჩვენ შორის გარკვეული ასაკობრივი სხვაობა, თუმცა ეს არ იწვევს განსაკუთრებულ აზრთა სხვადასხვაობას. მე ჩემი შვილის ტოლი ბევრი მეგობარი მყავს და იმედია, ისე არ შემეცვლება თვისებები და გემოვნება, რომ არ მყავდეს ამ ასაკის მეგობრები. ჩემთვის მაგალითი იყო დედაჩემი, რომელთანაც მეგობრობდნენ ჩემი ამხანაგები, იმაზე რომ აღარაფერი ვთქვათ, რომ ჩვენ ერთმანეთისთვის უახლოესი მეგობრები ვიყავით.
- ქორწინებამდე წყვილის თანაცხოვრება ნელ-ნელა მკვიდრდება, თუმცა 20-30 წლის წინ ოჯახის შექმნის განსხვავებული ტრადიციები გვქონდა.
- 30 წლის წინაც ცხოვრობდნენ ქორწინებამდე ერთად, უბრალოდ, ასე მარტივი და აფიშირებული არ იყო. ერთი მხრივ, ვეთანხმები, რომ ადამიანები წლების განმავლობაში ერთად უნდა ცხოვრობდნენ, რათა უფრო კარგად გაიცნონ ერთმანეთი, მიხვდნენ, სურთ თუ არა მთელი ცხოვრების ერთად გატარება, თუმცა არსებობს მეორე მხარე, ცხოვრობენ ასე, ორი-სამი წელი ერთად, შეუღლდებიან და შემდეგ სამ თვეში შორდებიან, ამ დროს რა ხდება, ვერ ვხვდები, ამიტომ აღარ ვიცი, რა ჯობია. იყო იდუმალება, რომ წყვილი ნაწილობრივ იცნობდა ერთმანეთს, იყვნენ ქორწილის, ერთად დასახლების მოლოდინში, იდო სილამაზე იმაშიც, რომ ერთმანეთთან გათქვეფილები არ იყვნენ და ერთად ცხოვრებას ელოდნენ. ამიტომ ვერ გეტყვით, რა უფრო მომწონს.
- ქალიშვილობის ინსტიტუტი დღევანდელობაში შენარჩუნებულია? განსაზღვრავს თუ არა ეს ოჯახის სიმყარეს?
- მგონია, რომ არ განსაზღვრავს. რაღაც სილამაზე და იდუმალება ამაშიც არის, მაგრამ გააჩნია ასაკსაც, როდესაც 40 წლის ქალბატონი ისევ პრინცს ელოდება, ცოდოა, თორემ მე არ ვარ მომხრე და არ მომწონს, 13-14 წლის გოგონებს ბოიფრენდები რომ ჰყავთ, იკარგება ის ბავშვობაც, ის სიხალისეც, თუნდაც, ერთი ღამის განსაკუთრებული მოლოდინიც... ასე რომ, გააჩნია, ეს რა ასაკში ხდება.
- მიუხედავად იმისა, რომ ქალი ითავსებს დედის, ცოლის, დიასახლისის ფუნქციებს, აქვს კარიერა, მაინც სუსტ სქესად მიიჩნევა, რატომ?
- კარგია რომ გვთვლიან, ჩაგვთვალონ. დღევანდელ დღეს მე ვერ წარმომიდგენია ვიყო მარტო დედა, მხოლოდ მეუღლე, არ შემიძლია აქტიური ცხოვრების, ჩემი პროფესიის გარეშე, თუმცა არიან ქალბატონები, რომლებიც მხოლოდ ზემოხსენებული საქმეებით არიან დაკავებულნი და ძალიან კარგად გრძნობენ თავს. თუმცა უდავოა, ყველაზე დიდი საქმე კარგი შვილების აღზრდაა, ქალის უპირველესი მოვალეობა დედობაა.
- მიიჩნევა, რომ ქალი იჩაგრება თუნდაც იმიტომ, რომ დამღლელი სამუშაო დღის შემდეგ სამსახურიდან დაბრუნებული ქალი მაინც ვალდებულია, მამაკაცს მოემსახუროს.
- არის კიდეც დაჩაგრული, მაგრამ არსებობს საქმე, რომელიც მამაკაცმა უნდა გააკეთოს და ასევე არის საოჯახო საქმე, რომელიც მამაკაცმა უნდა აიღოს თავის თავზე, მაგალითად, რატომ უნდა იაროს ბაზარში მაინცდამაინც ქალმა, როცა ის ამზადებს სადილს, უვლის ოჯახს? ქალმა და მამაკაცმა ამა თუ იმ საკითხის განაწილება უნდა მოახერხონ.
- ჩვენს რეალობაში დამყარდება გენდერული თანასწორობა?
- მე არ მომწონს, როცა ქალი მეშახტეა, მერე რა, რომ XXI საუკუნეა, მომწონს, როცა ქალი და კაცი რაღაცით განსხვავდებიან ერთმანეთისგან. არ მესმის, რატომ იბრძვიან ქალები, რომ კაცებს ჰგავდნენ.
- არატრადიციული ორიენტაციის ადამიანებზე მინდა გკითხოთ.
- სექსუალურ უმცირესობაში ძალიან ბევრი კარგი ადამიანია. ალბათ უფალმა თუ განგებამ მოისურვა, ასე ყოფილიყო. როდესაც ადამიანში შიგნიდან არსებობს სხვა ჰორმონი, რა უნდა გააკეთოს, თავი მოიკლას? მაგრამ მაინცდამიანც საჭირო არაა, ამის გამო კივილ-წივილის ატეხა, თუმცა თავში უროების რტყმის კატეგორიული წინააღმდეგი ვარ. როდესაც ამბობენ, ჩვენ ვართ მართლმადიდებლები, შემწყნარებლები, შემდეგ გამოდიან და თუნდაც უმცირესობას თავში ტაბურეტებს ურტყამენ, ასეთი ადამიანები მეცოდებიან.
ციცი ომანიძე
ჟურნალი ''რეიტინგი''