რა ასაკიდან დავუწესოთ შვილებს აკრძალვები
1 942 ნახვა
იცით, რომ ის, რაც დღეს ბავშვს აუკრძალეთ, მაგრამ გუშინ და გუშინწინ იმავეს გაკეთების უფლებას აძლევდით, სერიოზული ზიანის მომტანია მშობლის ავტორიტეტისთვის და თავად ბავშვის ფსიქიკისთვისაც? ამიტომაა, რომ მშობლებმა კარგად უნდა იცოდნენ, რა დაუშალონ შვილს და რა – არა. გარდა ამისა, აკრძალვის ფორმასაც და დროსაც დიდი მნიშვნელობა აქვს, ამიტომ გირჩევთ, სპეციალისტების მიერ მოწოდებული რჩევები გაითვალისწინოთ.
როგორ მწარედ იკბინება!
ჩვილი უზარმაზარ სიამოვნებას განიცდის დედიკოსთან მუდმივი კონტაქტით, მაგრამ გარკვეული მიზეზების გამო დედა ყოველთვის ვერ ახერხებს მის გვერდით ყოფნას. ყველაზე მეტი სიახლოვე დედასა და ბავშვს შორის ძუძუთი კვების პროცესია, ამიტომაა, რომ პატარები მაშინვე იდებენ ძუძუს პირში, სიამოვნებით წოვენ და თან დედას ტანსაცმელზე ან ხელზე ეჭიდებიან, რომ არსად გაუშვან. ხშირად ჩვილი ძუძუს წოვის ნეტარების პროცესში დედიკოს კბენს, ამით ის ერთგვარ პროტესტს გამოხატავს, რომ დედა მისგან არსად წავიდეს. როგორ უნდა მოიქცეს დედიკო ამ დროს?
"ასე არ შეიძლება", "ეს მტკივნეულია", "დედა ცოდოა" და ა.შ. ამ დროს დედის ხმა შესაძლოა იყოს შედარებით მკაცრი, მაგრამ არავითარი ფიზიკური ზემოქმედება! კბენის დროს შეგიძლიათ მცირე ხნით შეაწყვეტინოთ პატარას ჭამა და უთხრათ, რომ თუ ისევ გააგრძელებს კბენას, მაშინ რძე "წავა და აღარ დაბრუნდება". თუ კბენაზე რეაქცია არ გექნებათ და არ აღნიშნავთ პატარას არასწორ ქმედებას, შესაძლოა, ასევე გაარძელოს და, რაც მთავარია, სხვა დროსაც ეცდება, პროტესტი კბენით გამოხატოს.
ძალა აქვს!
6 თვის ასაკიდან პატარა ანცობას იწყებს. მაგალითად, ასეთი სიტუაცია: ბავშვი ბებიას უზის კალთაში და არცთუ მსუბუქად ურტყამს მას. ბებია ცდილობს, თამაშში აჰყვეს და თვითონაც ერთი–ორს წამოარტყამს. როგორც წესი, ბებია–შვილიშვილს შორის ასეთი ურთიერთობა სახალისოა, მაგრამ, სამწუხაროდ, პატარა ვერ ხვდება, რომ მისი საქციელი არასწორია და ამაში სასაცილო არაფერია.
როგორც სპეციალისტები ამბობენ, მნიშვნელოვანია, ბავშვს პატარაობიდანვე ასწავლოთ, რა არის კარგი და რა – ცუდი. როცა რაღაცას არასწორად აკეთებს და ცუდად იქცევა, კი არ გაუცინოთ და თვალი დახუჭოთ, აუცილებლად მოახდინეთ რეაგირება და აღნიშნეთ, რომ ეს ცუდი საქციელია.
საერთოდ, ქცევის ნორმების დაცვა კარგია, რადგან პატარას მომავალში აუცილებლად დაეხმარება თანატოლებთან ურთიერთობის დროს. არ იფიქროთ, რომ ჯერ პატარაა, ამის სწავლა ადრეა. რაც უფრო ადრე დაიწყებთ ამაზე ზრუნვას, მით უკეთესი.
ბავშვი ჯერ კიდევ ცუდად ერკვევა, რა არის კარგი და რა – ცუდი. არ იცის, რა სიტუაციაში როგორ მოიქცეს. რა უნდა გააკეთოთ იმისთვის, რომ არ დაიბნეს და ყოველთვის მოახერხოს გამოსავლის პოვნა? მშობლებმა შვილს უნდა მისცეთ საშუალება, საკუთარ მაგალითზე ასწავლოთ სწორად მოქცევა და საერთოდ მისთვის სამაგალითო უნდა იყოთ. თუ პატარა ასაკიდანვე ყველა სურვილს უსრულებთ, მაშინ მომავალში მზად უნდა იყოთ იმისთვის, რომ ასეთად დარჩება და ვეღარაფერს შეცვლით.
მაგიდასთან ჯდომა
დაახლოებით 6–8 თვის ბავშვი უკვე ცდილობს, დამოუკიდებლად ჭამოს. კარგი იქნება, თუ მაღალ სკამზე დასვამთ და ისე აჭმევთ. დაუდგით პლასტმასის თეფში, მიეცით ხელში კოვზი, დაუდეთ თეფშზე პიურე და დაე, თავად მიირთვას. თუ გსურთ, შვილი დამოუკიდებლად ჭამას მიაჩვიოთ, მაშინ კარგად დაიმახსოვრეთ, რომ წინ საკმაოდ დიდი შრომა გელოდებათ. ბუნებრივია, თავდაპირველად პატარა ყველაფერს მოთხუპნის, თავადაც დაისვრება, მაგრამ დროთა განმავლობაში ჭამის კულტურას გამოიმუშავებს. ასე რომ, ნუ დაუშლით, დამოუკიდებლად იჯდეს მაგიდასთან და ჩანგალი და კოვზი ატრიალოს.
აკრძალვის ფორმებს რაც შეეხება, არ არის სასურველი კატეგორიულობა და ზედმეტი სიმკაცრე, რადგან ასეთი მიდგომა არასწორია. როცა შვილს რამეს უკრძალავთ, დაუფიქრდით, რამდენად სწორი ფორმით და ზომიერების ფარგლებში აკეთებთ ამას. ეცადეთ, ყოველი აკრძალვა არგუმენტებით დაუსაბუთოთ. აუცილებლად გაითვალისწინეთ ბავშვის ასაკი და შესაბამისად განუმარტეთ ყველაფერი.
დაბოლოს, ნუ დაივიწყებთ, რომ თქვენი შვილი ახლა იწყებს ჩამოყალიბებას და ბევრი რამის შეცნობას. ნუ მოსთხოვთ მას ყველაფრის ერთდროულად გააზრება–სწავლას, ეს პროცესი ნელ–ნელა, ნაბიჯ–ნაბიჯ უნდა გაიაროთ. მას ჯერ კიდევ ბევრი წინააღმდეგობის დაძლევა მოუწევს, ბევრ რამეზე იჭირვეულებს და იტირებს.
პატარას ნერვული სისტემა ნაზი და ადვილად ტრავმირებადია. გარდა ამისა, როცა წყენა და ბრაზი გროვდება, დროთა განმავლობაში ის ნევროზის განვითარებას უწყობს ხელს, რომელიც ბავშვმა სხვადასხვა სახით შეიძლება გამოხატოს – თითის წოვით, კრთომით, ენის ბორძიკით და სხვა. ამიტომაც კარგად უნდა გახსოვდეთ, რომ სწორი მიდგომა და თქვენი გააზრებული ნაბიჯები ბავშვის ჯანმრთელი ნერვული სისტემის საწინდარია.
როგორ მწარედ იკბინება!
ჩვილი უზარმაზარ სიამოვნებას განიცდის დედიკოსთან მუდმივი კონტაქტით, მაგრამ გარკვეული მიზეზების გამო დედა ყოველთვის ვერ ახერხებს მის გვერდით ყოფნას. ყველაზე მეტი სიახლოვე დედასა და ბავშვს შორის ძუძუთი კვების პროცესია, ამიტომაა, რომ პატარები მაშინვე იდებენ ძუძუს პირში, სიამოვნებით წოვენ და თან დედას ტანსაცმელზე ან ხელზე ეჭიდებიან, რომ არსად გაუშვან. ხშირად ჩვილი ძუძუს წოვის ნეტარების პროცესში დედიკოს კბენს, ამით ის ერთგვარ პროტესტს გამოხატავს, რომ დედა მისგან არსად წავიდეს. როგორ უნდა მოიქცეს დედიკო ამ დროს?
"ასე არ შეიძლება", "ეს მტკივნეულია", "დედა ცოდოა" და ა.შ. ამ დროს დედის ხმა შესაძლოა იყოს შედარებით მკაცრი, მაგრამ არავითარი ფიზიკური ზემოქმედება! კბენის დროს შეგიძლიათ მცირე ხნით შეაწყვეტინოთ პატარას ჭამა და უთხრათ, რომ თუ ისევ გააგრძელებს კბენას, მაშინ რძე "წავა და აღარ დაბრუნდება". თუ კბენაზე რეაქცია არ გექნებათ და არ აღნიშნავთ პატარას არასწორ ქმედებას, შესაძლოა, ასევე გაარძელოს და, რაც მთავარია, სხვა დროსაც ეცდება, პროტესტი კბენით გამოხატოს.
ძალა აქვს!
6 თვის ასაკიდან პატარა ანცობას იწყებს. მაგალითად, ასეთი სიტუაცია: ბავშვი ბებიას უზის კალთაში და არცთუ მსუბუქად ურტყამს მას. ბებია ცდილობს, თამაშში აჰყვეს და თვითონაც ერთი–ორს წამოარტყამს. როგორც წესი, ბებია–შვილიშვილს შორის ასეთი ურთიერთობა სახალისოა, მაგრამ, სამწუხაროდ, პატარა ვერ ხვდება, რომ მისი საქციელი არასწორია და ამაში სასაცილო არაფერია.
როგორც სპეციალისტები ამბობენ, მნიშვნელოვანია, ბავშვს პატარაობიდანვე ასწავლოთ, რა არის კარგი და რა – ცუდი. როცა რაღაცას არასწორად აკეთებს და ცუდად იქცევა, კი არ გაუცინოთ და თვალი დახუჭოთ, აუცილებლად მოახდინეთ რეაგირება და აღნიშნეთ, რომ ეს ცუდი საქციელია.
საერთოდ, ქცევის ნორმების დაცვა კარგია, რადგან პატარას მომავალში აუცილებლად დაეხმარება თანატოლებთან ურთიერთობის დროს. არ იფიქროთ, რომ ჯერ პატარაა, ამის სწავლა ადრეა. რაც უფრო ადრე დაიწყებთ ამაზე ზრუნვას, მით უკეთესი.
ბავშვი ჯერ კიდევ ცუდად ერკვევა, რა არის კარგი და რა – ცუდი. არ იცის, რა სიტუაციაში როგორ მოიქცეს. რა უნდა გააკეთოთ იმისთვის, რომ არ დაიბნეს და ყოველთვის მოახერხოს გამოსავლის პოვნა? მშობლებმა შვილს უნდა მისცეთ საშუალება, საკუთარ მაგალითზე ასწავლოთ სწორად მოქცევა და საერთოდ მისთვის სამაგალითო უნდა იყოთ. თუ პატარა ასაკიდანვე ყველა სურვილს უსრულებთ, მაშინ მომავალში მზად უნდა იყოთ იმისთვის, რომ ასეთად დარჩება და ვეღარაფერს შეცვლით.
მაგიდასთან ჯდომა
დაახლოებით 6–8 თვის ბავშვი უკვე ცდილობს, დამოუკიდებლად ჭამოს. კარგი იქნება, თუ მაღალ სკამზე დასვამთ და ისე აჭმევთ. დაუდგით პლასტმასის თეფში, მიეცით ხელში კოვზი, დაუდეთ თეფშზე პიურე და დაე, თავად მიირთვას. თუ გსურთ, შვილი დამოუკიდებლად ჭამას მიაჩვიოთ, მაშინ კარგად დაიმახსოვრეთ, რომ წინ საკმაოდ დიდი შრომა გელოდებათ. ბუნებრივია, თავდაპირველად პატარა ყველაფერს მოთხუპნის, თავადაც დაისვრება, მაგრამ დროთა განმავლობაში ჭამის კულტურას გამოიმუშავებს. ასე რომ, ნუ დაუშლით, დამოუკიდებლად იჯდეს მაგიდასთან და ჩანგალი და კოვზი ატრიალოს.
აკრძალვის ფორმებს რაც შეეხება, არ არის სასურველი კატეგორიულობა და ზედმეტი სიმკაცრე, რადგან ასეთი მიდგომა არასწორია. როცა შვილს რამეს უკრძალავთ, დაუფიქრდით, რამდენად სწორი ფორმით და ზომიერების ფარგლებში აკეთებთ ამას. ეცადეთ, ყოველი აკრძალვა არგუმენტებით დაუსაბუთოთ. აუცილებლად გაითვალისწინეთ ბავშვის ასაკი და შესაბამისად განუმარტეთ ყველაფერი.
დაბოლოს, ნუ დაივიწყებთ, რომ თქვენი შვილი ახლა იწყებს ჩამოყალიბებას და ბევრი რამის შეცნობას. ნუ მოსთხოვთ მას ყველაფრის ერთდროულად გააზრება–სწავლას, ეს პროცესი ნელ–ნელა, ნაბიჯ–ნაბიჯ უნდა გაიაროთ. მას ჯერ კიდევ ბევრი წინააღმდეგობის დაძლევა მოუწევს, ბევრ რამეზე იჭირვეულებს და იტირებს.
პატარას ნერვული სისტემა ნაზი და ადვილად ტრავმირებადია. გარდა ამისა, როცა წყენა და ბრაზი გროვდება, დროთა განმავლობაში ის ნევროზის განვითარებას უწყობს ხელს, რომელიც ბავშვმა სხვადასხვა სახით შეიძლება გამოხატოს – თითის წოვით, კრთომით, ენის ბორძიკით და სხვა. ამიტომაც კარგად უნდა გახსოვდეთ, რომ სწორი მიდგომა და თქვენი გააზრებული ნაბიჯები ბავშვის ჯანმრთელი ნერვული სისტემის საწინდარია.
