თათული დოლიძე: ”მე და ჟანრი ლოლაშვილი ცალ-ცალკე მოთამაშეები ვართ”
2 886 ნახვა
"მსახიობობა არ ამირჩევია, ამიტომ ვამბობ, რომ, რაც გვიწერია, ის არ აგვცდება. სრულიად შემთხვევით მოვხვდი თეატრალურში, თავისუფალი მსმენელი ვიყავი და საბოლოოდ შევრჩი თეატრს. ყველა გადამწყვეტ ეტაპზე ყველაფერი წინასწარი დაგეგმვის გარეშე ხდებოდა", – ამბობს რუსთაველის თეატრის მსახიობი თათული დოლიძე. დღესაც კი, როცა დებიუტიდან ამდენი დრო გავიდა, თითოეულ როლზე ძალიან ღელავს, იმაზე მეტადაც, ვიდრე წლების წინ. თავის საქმეში კომპრომისზე არასოდეს წასულა, ურთიერთობებში კი დამყოლი და რბილია. მისი და მსახიობ ჟანრი ლოლაშვილის ოჯახური ცხოვრებაც დათმობებზეა დამყარებული, ერთმანეთს ეხმარებიან და ამავე დროს ერთიმეორის პირად სივრცეს არასოდეს არღვევენ.
– ქალბატონო თათული, როცა განვლილ წლებს იხსენებთ, ნაცნობია შეგრძნება, რომ რაღაცის უკეთ გაკეთება შეგეძლოთ?
– მგონია, ადამიანს რაც უწერია, იმას ვერ გაექცევა. ეს ჩემმა ცხოვრებამ მასწავლა. რა თქმა უნდა, ცხოვრებიდან მაგალითებს უნდა ვიღებდეთ, შეცდომებს აღარ უნდა ვუშვებდეთ, მაგრამ ასე რომ იყოს, სიტყვა "შეცდომა" აღარც იარსებებდა, უშეცდომო კი არავინაა. საკუთარი გამოცდილებიდან ყველა მაინც ითვალისწინებს რაღაცას და ფატალურ შეცდომებს აღარ უშვებს ან ცდილობს, გამოასწოროს. ეს უკვე ნებისყოფის საკითხია.
რაც უფრო ძლიერია ადამიანი, მით მეტ გამოცდილებას ეყრდნობა საკუთარი ცხოვრებიდან. ეს პირადული შეცდომებია, მაგრამ არსებობს სახელმწიფოებრივი შეცდომებიც, რაც უფრო მნიშვნელოვანია. როგორც ვატყობ, ამას ნაკლებად ვითვალისწინებთ. ფილოსოფიურ განსჯაში გადავდივარ, არადა სულაც არ ვაპირებ, ვიღაცეებს ჭკუა ვასწავლო. პირველ რიგში, საკუთარ თავს, ჩემს ოჯახსა და ჩემს შვილებს უნდა მოვუარო... ხანდახან ბოროტი კი იმარჯვებს, მაგრამ საბოლოოდ ყოველთვის კეთილი სძლევს, მაგრამ ამას იმხელა ძალისხმევა და ენერგია სჭირდება, ზოგჯერ მთელი ცხოვრება მიდის. მაინც იქამდე მივდივარ, რომ, რაც გვიწერია, ის არ აგვცდება.
– თუმცა ადამიანს საკუთარი ბედის მართვა თავადაც შეუძლია, რადგან თავისუფალი ნება აქვს. ჩვენ ვირჩევთ მეგობრებს, ცხოვრების თანამგზავრს...
– კი, ადამიანიც განაპირობებს თავის ცხოვრებას. გონიერმა ადამიანებმა ზუსტად იციან ახლობლების, ოჯახის წევრების მინუსები. ზოგს უნდა, თვალი დახუჭოს და ამბობს, მის გარშემო როგორი არაჩვეულებრივი ხალხია შეკრებილი. ადამიანი, რომელსაც ნაკლი არ გააჩნია, ალბათ საინტერესოც არაა. ასეთი არც არსებობს. ამიტომ უნდა მიიღო ის შენი ახლობლები ისეთები, როგორებიც არიან. მე თავად ავირჩიე ისინი ბაღიდან, სკოლიდან, უმაღლესი სასწავლებლიდან... ჩემდა საბედნიეროდ, დღემდე ისინი მყვანან გვერდით, ვინც ჯერ კიდევ ბავშვობაში გავიცანი. მყავს შემომატებული მეგობრებიც, თუნდაც ჩემი პროფესიიდან გამომდინარე.
– ურთიერთობები ტკივილის გარეშე არ არსებობს. ესეც გამოგიცდიათ?
– ყოფილა შემთხვევა, როცა ვიღაცას ჩემთვის გული უტკენია, მაგრამ, სიმართლე გითხრათ, მისთვის არაფერი მითქვამს. ეტყობა, ეს ჩემი მეთოდია, რომ, როცა გულს მტკენენ, არაფერს ვამბობ. გამიმართლა, რომ კარგი მეგობრები მყავს, მათ ჩემთვის არასოდეს უწყენინებიათ, მაგრამ, თუ კოლეგისგან მწყენია რამე, თავად მიმხვდარა ამას, შეცდომა გაუაზრებია და თავისი მოქმედებით უთხოვია პატიება. ეს ჩემთვის სრულიად საკმარისია.
– როდესაც თქვენგან სწყინთ, თქვენც საქციელით იხდით ბოდიშს?
– თუ ვინმესთვის რამე მიწყენინებია, ეს არასოდეს ყოფილა გამიზნულად. თუ შემთხვევით უტაქტოდ მითქვამს ისეთი რამ, რაზეც სხვა არც კი შეწუხდებოდა და არც ბოდიშს მოიხდიდა, მე ძალიან ადვილად მომიხდია ბოდიში. ამ დროს ვთავისუფლდები ტანჯვისა და ფიქრისგან, ვაიმე, რაღაც ისე ვერ ვთქვი და ვერ მოვიქეცი–მეთქი. ზოგს ჰგონია, რომ ბოდიშის მოხდით თავმოყვარეობა შეელახება, მე კი პირიქით ვფიქრობ, ეს ადამიანის ღირსების და ძლიერების მაჩვენებელია. ვინც არაფერს იმჩნევს, ის უკულტურო და უზრდელია.
– დამყოლი ხართ თუ რთულია თქვენზე ზეგავლენის მოხდენა?
– ბავშვობიდან ძალიან დამყოლი ვიყავი მშობლებთან, მასწავლებლებთან. ახლაც ასეთი ვარ ურთიერთობებში, მაგრამ, როდესაც ჩემს ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი რამ წყდება, ისეთი პრინციპული ვხდები, შეიძლება ადამიანებს გაუკვირდეთ. ასეთივე ვარ ჩემს საქმიანობაშიც. სხვა შემთხვევებში არ ვთვლი საჭიროდ, ჩემი დავიჩემო, გავჯიუტდე, არაფრის გამო უთანხმოება მომივიდეს. ჩვეულებრივ ურთიერთობებში ძალიან რბილი ხასიათი მაქვს.
– გახსოვთ თქვენი პირველი ყველაზე დიდი დაბრკოლება, რაშიც პრინციპულობა გამოიჩინეთ?
– კი, ეს ჩემი პირველი გათხოვების დროს მოხდა.
– როცა მეორედ გადადგით ეს ნაბიჯი, მაშინაც ასეთი პრინციპულობა დაგჭირდათ თუ ამ შემთხვევაში ყველაფერი სხვაგვარად განვითარდა?
– მეორე ჯერზე დიდი წინააღმდეგობის გადალახვა არ დამჭირვებია.
– თქვენს პრინციპულობას სინანული არასდროს მოჰყოლია?
– სინანულს რა აზრი აქვს?! მინდოდა და გავაკეთე. რა თქმა უნდა, ადამიანი სინანულის გარეშე არ ცხოვრობს და მეც მინანია, მაგრამ ეს უაზრობაა. მოხდა რაღაც და ხომ არ შეიძლება მთელი ცხოვრება იმაზე იფიქრო და მუდმივად მონანიებაში იყო?! ის შეცდომა სხვა რაღაცეებით გამოასწორე.
– გაქვთ რაიმე ისეთი თვისება, რის გამოსწორებასაც დღემდე ცდილობთ?
– რასაც ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში ვებრძოდი და ზოგჯერ დღესაც ვებრძვი, ის არის, რომ ნაკლებად თავდაჯერებული ვარ, არადა მსახიობს ეს ნამდვილად სჭირდება. უარყოფითი თვისებების მეტი რა მაქვს, მაგრამ, რაც საქვეყნოდ შემიძლია ვთქვა, ისაა, რომ არ ვჩანვარ რბილი ხასიათის. ხშირად უთქვამთ ჩემთვის, ადამიანებს ახლოს ძნელად უშვებო, მაგრამ, როცა კარგად გამიცნობენ, მერე მეუბნებიან, გვეგონა, სხვანაირი იყავიო.
– ტიპური ქართველი დედა ხართ, რომელიც ცდილობს, შვილები მუდმივად თავისი კალთის ქვეშ იყოლიოს თუ მათ თავისუფლებას ანიჭებთ?
– თითქოს ძალიან თავისუფლად ვზრდი შვილებს, მაგრამ არის რაღაც–რაღაცეები, რაშიც რჩევებს ვაძლევ. ეს უფრო მეგობრული რჩევებია. როცა პატარები იყვნენ, რაღაცეებზე გავბრაზებულვარ, მაგრამ ზედმეტი არაფერი ყოფილა. თუ ჩემს ბიჭს ერთი–ორჯერ რაღაც შეემთხვა, არა უშავს, მოხდა. ძალიან მძიმე და რთული იყო, მაგრამ რას ვუზამ? რამდენიც უნდა აფრთხილო, ეს მაინც არაფერს ნიშნავს. ბევრი რამ ჩვენზე არ არის დამოკიდებული და პირიქით, ბევრი რამ ჩვენზეა დამოკიდებული.
– თქვენ და ბატონი ჟანრი – ორი მსახიობის თანაცხოვრება რა თავისებურებებით ხასიათდება?
– დაწვრილებით ამაზე ვერ მოგითხრობთ, მაგრამ ორი მსახიობის თანაცხოვრებას პლუსებიც აქვს და მინუსებიც. ესეც პიროვნებებზეა დამოკიდებული. მე და ჟანრი ერთმანეთს ძალიან ვუწევთ ანგარიშს. ზოგს ჰგონია, რომ ერთმანეთის საქმეებში ვერევით, მაგრამ ასე არ არის. თუ ვთხოვ, რჩევა მომცეს, მაძლევს, მაგრამ ჩასაფრებული ნამდვილად არაა. ალბათ არიან წყვილები, როცა ან ქმარი აქცევს გადამეტებულ ყურადღებას ცოლს და მის საქმიანობაში ერევა, ან პირიქით, ცოლი ერევა. ჩვენ კი ცალ–ცალკე მოთამაშეები ვართ. თუ ერთად ვთამაშობთ სპექტაკლში, მაშინაც კი არ ვეხებით ერთმანეთს.
– თქვენი დამოკიდებულება, ემოციები ახალ როლზე მუშაობისას როგორი იყო გზის დასაწყისში და როგორია ახლა?
– ახლა უარესია. თავიდან ხალხი არ მიცნობდა, არც ჩემი საქმიანობის შესახებ იცოდა რამე, ახლა კი უკეთესს და უკეთესს ელის. როგორც მსახიობს, ოსტატობა გემატება, მაგრამ მღელვარებაც მატულობს. მაყურებელს უნდა, განსაკუთრებული გნახოს ყველა როლში, ეს მეც მინდა. სწორიცაა, უნდა მოითხოვონ. თუ არ მოგთხოვენ, მსახიობი გაიყინები, წინ ვერ წახვალ, ასეთ სერიოზულ თეატრში კი ეს არ შეიძლება.
ქეთი დინოშვილი,
– ქალბატონო თათული, როცა განვლილ წლებს იხსენებთ, ნაცნობია შეგრძნება, რომ რაღაცის უკეთ გაკეთება შეგეძლოთ?
– მგონია, ადამიანს რაც უწერია, იმას ვერ გაექცევა. ეს ჩემმა ცხოვრებამ მასწავლა. რა თქმა უნდა, ცხოვრებიდან მაგალითებს უნდა ვიღებდეთ, შეცდომებს აღარ უნდა ვუშვებდეთ, მაგრამ ასე რომ იყოს, სიტყვა "შეცდომა" აღარც იარსებებდა, უშეცდომო კი არავინაა. საკუთარი გამოცდილებიდან ყველა მაინც ითვალისწინებს რაღაცას და ფატალურ შეცდომებს აღარ უშვებს ან ცდილობს, გამოასწოროს. ეს უკვე ნებისყოფის საკითხია.
რაც უფრო ძლიერია ადამიანი, მით მეტ გამოცდილებას ეყრდნობა საკუთარი ცხოვრებიდან. ეს პირადული შეცდომებია, მაგრამ არსებობს სახელმწიფოებრივი შეცდომებიც, რაც უფრო მნიშვნელოვანია. როგორც ვატყობ, ამას ნაკლებად ვითვალისწინებთ. ფილოსოფიურ განსჯაში გადავდივარ, არადა სულაც არ ვაპირებ, ვიღაცეებს ჭკუა ვასწავლო. პირველ რიგში, საკუთარ თავს, ჩემს ოჯახსა და ჩემს შვილებს უნდა მოვუარო... ხანდახან ბოროტი კი იმარჯვებს, მაგრამ საბოლოოდ ყოველთვის კეთილი სძლევს, მაგრამ ამას იმხელა ძალისხმევა და ენერგია სჭირდება, ზოგჯერ მთელი ცხოვრება მიდის. მაინც იქამდე მივდივარ, რომ, რაც გვიწერია, ის არ აგვცდება.
– თუმცა ადამიანს საკუთარი ბედის მართვა თავადაც შეუძლია, რადგან თავისუფალი ნება აქვს. ჩვენ ვირჩევთ მეგობრებს, ცხოვრების თანამგზავრს...
– კი, ადამიანიც განაპირობებს თავის ცხოვრებას. გონიერმა ადამიანებმა ზუსტად იციან ახლობლების, ოჯახის წევრების მინუსები. ზოგს უნდა, თვალი დახუჭოს და ამბობს, მის გარშემო როგორი არაჩვეულებრივი ხალხია შეკრებილი. ადამიანი, რომელსაც ნაკლი არ გააჩნია, ალბათ საინტერესოც არაა. ასეთი არც არსებობს. ამიტომ უნდა მიიღო ის შენი ახლობლები ისეთები, როგორებიც არიან. მე თავად ავირჩიე ისინი ბაღიდან, სკოლიდან, უმაღლესი სასწავლებლიდან... ჩემდა საბედნიეროდ, დღემდე ისინი მყვანან გვერდით, ვინც ჯერ კიდევ ბავშვობაში გავიცანი. მყავს შემომატებული მეგობრებიც, თუნდაც ჩემი პროფესიიდან გამომდინარე.
– ურთიერთობები ტკივილის გარეშე არ არსებობს. ესეც გამოგიცდიათ?
– ყოფილა შემთხვევა, როცა ვიღაცას ჩემთვის გული უტკენია, მაგრამ, სიმართლე გითხრათ, მისთვის არაფერი მითქვამს. ეტყობა, ეს ჩემი მეთოდია, რომ, როცა გულს მტკენენ, არაფერს ვამბობ. გამიმართლა, რომ კარგი მეგობრები მყავს, მათ ჩემთვის არასოდეს უწყენინებიათ, მაგრამ, თუ კოლეგისგან მწყენია რამე, თავად მიმხვდარა ამას, შეცდომა გაუაზრებია და თავისი მოქმედებით უთხოვია პატიება. ეს ჩემთვის სრულიად საკმარისია.
– როდესაც თქვენგან სწყინთ, თქვენც საქციელით იხდით ბოდიშს?
– თუ ვინმესთვის რამე მიწყენინებია, ეს არასოდეს ყოფილა გამიზნულად. თუ შემთხვევით უტაქტოდ მითქვამს ისეთი რამ, რაზეც სხვა არც კი შეწუხდებოდა და არც ბოდიშს მოიხდიდა, მე ძალიან ადვილად მომიხდია ბოდიში. ამ დროს ვთავისუფლდები ტანჯვისა და ფიქრისგან, ვაიმე, რაღაც ისე ვერ ვთქვი და ვერ მოვიქეცი–მეთქი. ზოგს ჰგონია, რომ ბოდიშის მოხდით თავმოყვარეობა შეელახება, მე კი პირიქით ვფიქრობ, ეს ადამიანის ღირსების და ძლიერების მაჩვენებელია. ვინც არაფერს იმჩნევს, ის უკულტურო და უზრდელია.
– დამყოლი ხართ თუ რთულია თქვენზე ზეგავლენის მოხდენა?
– ბავშვობიდან ძალიან დამყოლი ვიყავი მშობლებთან, მასწავლებლებთან. ახლაც ასეთი ვარ ურთიერთობებში, მაგრამ, როდესაც ჩემს ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი რამ წყდება, ისეთი პრინციპული ვხდები, შეიძლება ადამიანებს გაუკვირდეთ. ასეთივე ვარ ჩემს საქმიანობაშიც. სხვა შემთხვევებში არ ვთვლი საჭიროდ, ჩემი დავიჩემო, გავჯიუტდე, არაფრის გამო უთანხმოება მომივიდეს. ჩვეულებრივ ურთიერთობებში ძალიან რბილი ხასიათი მაქვს.
– გახსოვთ თქვენი პირველი ყველაზე დიდი დაბრკოლება, რაშიც პრინციპულობა გამოიჩინეთ?
– კი, ეს ჩემი პირველი გათხოვების დროს მოხდა.
– როცა მეორედ გადადგით ეს ნაბიჯი, მაშინაც ასეთი პრინციპულობა დაგჭირდათ თუ ამ შემთხვევაში ყველაფერი სხვაგვარად განვითარდა?
– მეორე ჯერზე დიდი წინააღმდეგობის გადალახვა არ დამჭირვებია.
– თქვენს პრინციპულობას სინანული არასდროს მოჰყოლია?
– სინანულს რა აზრი აქვს?! მინდოდა და გავაკეთე. რა თქმა უნდა, ადამიანი სინანულის გარეშე არ ცხოვრობს და მეც მინანია, მაგრამ ეს უაზრობაა. მოხდა რაღაც და ხომ არ შეიძლება მთელი ცხოვრება იმაზე იფიქრო და მუდმივად მონანიებაში იყო?! ის შეცდომა სხვა რაღაცეებით გამოასწორე.
– გაქვთ რაიმე ისეთი თვისება, რის გამოსწორებასაც დღემდე ცდილობთ?
– რასაც ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში ვებრძოდი და ზოგჯერ დღესაც ვებრძვი, ის არის, რომ ნაკლებად თავდაჯერებული ვარ, არადა მსახიობს ეს ნამდვილად სჭირდება. უარყოფითი თვისებების მეტი რა მაქვს, მაგრამ, რაც საქვეყნოდ შემიძლია ვთქვა, ისაა, რომ არ ვჩანვარ რბილი ხასიათის. ხშირად უთქვამთ ჩემთვის, ადამიანებს ახლოს ძნელად უშვებო, მაგრამ, როცა კარგად გამიცნობენ, მერე მეუბნებიან, გვეგონა, სხვანაირი იყავიო.
– ტიპური ქართველი დედა ხართ, რომელიც ცდილობს, შვილები მუდმივად თავისი კალთის ქვეშ იყოლიოს თუ მათ თავისუფლებას ანიჭებთ?
– თითქოს ძალიან თავისუფლად ვზრდი შვილებს, მაგრამ არის რაღაც–რაღაცეები, რაშიც რჩევებს ვაძლევ. ეს უფრო მეგობრული რჩევებია. როცა პატარები იყვნენ, რაღაცეებზე გავბრაზებულვარ, მაგრამ ზედმეტი არაფერი ყოფილა. თუ ჩემს ბიჭს ერთი–ორჯერ რაღაც შეემთხვა, არა უშავს, მოხდა. ძალიან მძიმე და რთული იყო, მაგრამ რას ვუზამ? რამდენიც უნდა აფრთხილო, ეს მაინც არაფერს ნიშნავს. ბევრი რამ ჩვენზე არ არის დამოკიდებული და პირიქით, ბევრი რამ ჩვენზეა დამოკიდებული.
– თქვენ და ბატონი ჟანრი – ორი მსახიობის თანაცხოვრება რა თავისებურებებით ხასიათდება?
– დაწვრილებით ამაზე ვერ მოგითხრობთ, მაგრამ ორი მსახიობის თანაცხოვრებას პლუსებიც აქვს და მინუსებიც. ესეც პიროვნებებზეა დამოკიდებული. მე და ჟანრი ერთმანეთს ძალიან ვუწევთ ანგარიშს. ზოგს ჰგონია, რომ ერთმანეთის საქმეებში ვერევით, მაგრამ ასე არ არის. თუ ვთხოვ, რჩევა მომცეს, მაძლევს, მაგრამ ჩასაფრებული ნამდვილად არაა. ალბათ არიან წყვილები, როცა ან ქმარი აქცევს გადამეტებულ ყურადღებას ცოლს და მის საქმიანობაში ერევა, ან პირიქით, ცოლი ერევა. ჩვენ კი ცალ–ცალკე მოთამაშეები ვართ. თუ ერთად ვთამაშობთ სპექტაკლში, მაშინაც კი არ ვეხებით ერთმანეთს.
– თქვენი დამოკიდებულება, ემოციები ახალ როლზე მუშაობისას როგორი იყო გზის დასაწყისში და როგორია ახლა?
– ახლა უარესია. თავიდან ხალხი არ მიცნობდა, არც ჩემი საქმიანობის შესახებ იცოდა რამე, ახლა კი უკეთესს და უკეთესს ელის. როგორც მსახიობს, ოსტატობა გემატება, მაგრამ მღელვარებაც მატულობს. მაყურებელს უნდა, განსაკუთრებული გნახოს ყველა როლში, ეს მეც მინდა. სწორიცაა, უნდა მოითხოვონ. თუ არ მოგთხოვენ, მსახიობი გაიყინები, წინ ვერ წახვალ, ასეთ სერიოზულ თეატრში კი ეს არ შეიძლება.
ქეთი დინოშვილი,
