როდის იძაბება ცოლ-ქმარს შორის ურთიერთობა - ქორწინების კრიზისული პერიოდები და მიზეზები
2 948 ნახვა
ხშირად დაოჯახებული წყვილებისგან მსმენია, რომ ქორწინების მეშვიდე წელი ურთიერთობებში გარკვეულ საფრთხეებს შეიცავს და შესაძლოა, გარკვეული კრიზისიც გამოიწვიოს. ალბათ, საინტერესოა მართლაც ციფრები მართავაენ ურთიერთობებს, თუ თავად ადამიანები.
ფსიქოლოგები თავის განმარტებებს აკეთებენ. მათი შეფასებით, წლებსა და მრგვალ თარიღებს მაინცდამაინც მნიშვნელობა არ აქვს. საკითხი სხვაგვარად დგას თუ როგორ, ამაზე Ambebi.ge-ს ფსიქოლოგი ნინო ქვარიანი ესაუბრება.
- ასე კლასიფიცირებულად მაინცდამაინც შვიდ წელზე არ არის ლაპარაკი... მაგალითად, რთულია ქორწინების პირველი წელიც... გარკვეული თეორიების შედეგად, ესა თუ ის თარიღი ისაზღვრება, მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში, ეს მაინც ინდივიდუალურია. აქსიომური მიდგომა იმასთან დაკავშირებით, რომ ქორწინების ამ და ამ წელს აუცილებლად კრიზისი წარმოიშობა, არ არსებობს. ეს როგორც ვთქვი, ინდივიდუალურია და დამოკიდებულია წყვილის ფსიქოლოგიურ თავისებურებებზე.
- რა ხდება ქორწინების პირველ წელს?
- ქორწინების პირველ წელს კრიზისულს ვერ დავარქმევ, მაგრამ ამ პერიოდში წყვილის ურთიერთობა საკმაოდ რთულია, რასაც ბევრი ფაქტორი განაპირობებს. იმის მიუხედავად, რომ წლები უყვარდათ ერთმანეთი და ურთიერთობა ჰქონდათ, როგორც კი ცხოვრებას ერთ სივრცეში იწყებენ, მათ შორის ურთიერთობა სხვა ფაზაში გადადის. არადა, მანამდე ერთმანეთს რამდენიმე საათით ხვდებოდნენ, დისტანციური ურთიერთიერთობა ჰქონდათ და თავიანთი უარყოფითი თვისებები შეენიღბვას ადვილად ახერხებენ, რადგანაც ორიენტირებულები მხოლოდ იმაზე იყვნენ, როგორ მოეწონებინათ ერთმანეთისთვის თავი. ასეთ დროს ადამიანები ხომ უნებურად მოტივირებულები არიან, დადებითი ემოცია და ენერგია გამოხატონ?.. მოკლედ, პირველ ეტაპზე ეს ეფექტურად გამოსდით, ვიდრე მაშინ, როცა ერთობლივ თანაცხოვრებას იწყებენ.
მაშინ უკვე თავს იჩენს ერთმანეთთან შეუთავსებლობა თუ შეთავსება. ელემენტარული, ყოფითი უნარებიდან დაწყებული, ნებისმიერი რამ (კვების მანერიდან დაწყებული, ჰიგიენით დასრულებული) შეიძლება ყურადღებამისაქცევი აღმოჩნდეს. ეს ეტაპი მნიშვნელოვანია მათი შემდგომი მყარი ურთიერთობებისთვის. ამ ყველაფერს "ძაბრის პრინციპი" ჰქვია. ძაბრს თავში მოგეხსენებათ, ფართო ყელი აქვს და ადამიანებიც დასაწყისში მის სხვადასხვა ნაპირზე დგანან. ასეთ დროს გაცილებით მარტივია ურთიერთობების დალაგება, სიტუაცია მაშინ იძაბება, როცა ეს ადამიანები ერთმანეთს უახლოვდებიან...
- ანუ საკუთარი უარყოფითი თვისებების გამოვლენა უწევთ, ხომ?
- კი, ერთმანეთის ამ გამოვლინებებზე რეაგირებენ და მათ შორის სიტუაცია იძაბება. ალბათ, ვერც კი წარმოედგინათ მანამდე, თუ ასეთ თვისებას "გამოავლენდნენ". ამის შემდეგ გარკვეული ტიპის კონფლიქტები იწყება.
მაგრამ ორმა ადამიანმა რაღაცნაირად ჰარმონიული ურთიერთობისთვის გზა უნდა გამონახოს. თავისთავად მცდარი მოდელია, თუ რომელიმე შეეცდება, 100%-ით შეცვალოს პარტნიორი. ორი ადამიანის ურთიერობის თანაცხოვრების დაწყებისას, ასევე მნიშვნელოვანია, თითოეული რა ოჯახურ მოდელში გაიზარდა. თუ ვთქვათ, მამა იყო დომინანტი და დედა მამის მორჩილი, დიდი ალბათობაა, რომ მსგავსი მოდელის გადმოტანა საკუთარ ოჯახშიც სცადოს. თუმცა არის შემთხვევები, რომ საპირისპირო მოდელის დანერგვას ცდილობენ... პირველი წელი ერთმანეთის შეგუების და ისეთებად მიღების არის, როგორებიც არიან...
- არ მიღების შემთხვევაში რა მოხდება?
- არც ეს არის გამორიცხული, მაგრამ თუ ცოლ-ქმარი კარგად ეწყობიან ერთმანეთს, როგორც სექსუალური პარტნიორები, აქვთ საერთო ინტერესები, დაახლოებით მსგავსი წარმოდგენები ოჯახური თანაცხოვრების, მათ შორის, სოციალური როლების გადანაწილებაზე, კონფლიქტების ალბათობა მკვეთრად მცირდება.
- რა ეტაპია მაშინ, როდესაც ოჯახში რამდენიმე თვეში პირველი შვილი ჩნდება?
-
სულ სხვა ეტაპი იწყება, როცა ქალი ორსულდება. ორსულობა ისეთი ფიზილოგიური მდგომარეობაა, როცა ქალი ვერ აკონტროლებს საკუთარ გუნება-განწყობას, მოთხოვნილებას და ა.შ. ხშირ შემთხვევაში, ცოლის ამ მდგომარეობისთვის ქმარი მოუმზადებელია ხოლმე. ასევე მაშინ, როცა ოჯახში პირველი ბავშვი ჩნდება და ქალს ყურადღება პატარაზე გადააქვს (მეუღლეს იმდენ დროს ვეღარ უთმობს), მაგრამ ყველაფერი მაინც ინდივიდუალურია. მოკლედ, ვის როდის დაუდგება ქორწინებისას რთული ეტაპი, ძნელად პროგნოზირებადია. თან, იდეალური მოდელიც არ არსებობს. მნიშვნელობა აქვს იმასაც, წყვილი მარტო ცხოვრობს, თუ დიდ ოჯახში, მშობლებთან ერთად. ყველაფერი დამოკიდებულია სოციალურ გარემოზე, მათ ფსიქოლოგიურ სიმწიფეზე, მომზადებულობის დონეზე და ინეტელექტზეც.
- ასე რომ, მოარული აზრი, რომ ქორწინების მაინცდამაინც მეშვიდე წელია კრიზისული, გავანეიტრალეთ...
- არსებობს ადამიანების კატეგორია, რომლებზეც შთაგონება მოქმედებს და ფიქრობენ, რომ ქორწინების მეშვიდე წელი ცოლქმრულ ცხოვრებაში კრიზისული ეტაპია, ზოგჯერ დეტერმინირებულები ხდებიან ამით და შესაძლებელია ამ წინასწარმა განწყობამ კონფლიქტური ქცევის პროვოცირებაც კი გამოიწვიოს.
ამდენად, გაცილებით მნიშვნელოვანია, ამ წლების დადგომას კი არ დაველოდოთ, არამედ ასპექტები, რაც ჩამოვთვალე, გავითვალისწინოთ. თუ წამოჭრილი პრობლემები არ გვარდება, ამისთვის არსებობენ სპეციალისტები - ფსიქოლოგები, სექსოპათოლოგები, რომლებსაც უნდა მიმართონ, რომ ოჯახები პირადი გადაწყვეტლების ნიადაგზე არ დაინგრეს.
- ხომ შეიძლება წყვილი არც დაცილდეს ერთმანეთს, მაგრამ მუდმივ კონფრონტაციაში იყვნენ?
- მუდმივ კონფრონტაციაში მყოფი ოჯახი აღარ არის ოჯახი. თუ ორი ადამიანის ცხოვრება ერთად გამორიცხულია, ის არაჯანსაღ გარემოს შვილებისთვისაც შექმნის და ამიტომ ცივილურად უნდა შეცვალონ სიტუაცია.
- პოზიციები დათმონ, ან დაცილდნენ?
- რასაკვირველია, მაგრამ დათმობის ხარისხსაც მნიშვნელობა აქვს. გააჩნია იმასაც, ერთი რა გადაწყვეტილებას მიიღებს და მეორე - რას და რამდენად იმოქმედებს დამანგრევლად ის თითოეულზე. თუ ისეთ დათმობაზე მიდის, რაც მისი, როგორც ადამიანის დემორალიზაციას ახდენს (მძაფრ შემთხვევებს ვგულისხმობ), პირველ რიგში უნდა მიმართოს სპეციალისტს და შემდეგ თავად უნდა გადაწყვიტოს, რამდენად უღირს ამ ურთიერთობის შენარჩუნება. ზოგადად კონფლიქტური სიტუაციის შენარჩუნება გამართლებული არ არის. ეს მოდელი აბსოლუტურად ამოვარდნილია ოჯახის ინსტიტუტიდან, რადგანაც იქ ბავშვები იზრდებიან და როგორც გითხარით, ეს ყველაფერი მათზე აისახება. რაც შემდგომში მომდევნო თაობებს აზიანებს...
- იქნებ ოჯახური წყვილის იდეალური ფორმულა ჩამოვაყალიბოთ.
- იდეალური ურთიერთობაა, როდესაც ცოლ-ქმარს ბევრ სფეროში ჰარმონიული ურთიერთობა აქვს: დაწყებული სექსუალური ურთიერთობიდან, ინტერესების სფეროების თანხვედრით გაგრძელებული. შეუძლიათ მიიღონ ერთმანეთი ისეთებად, როგორებიც არიან. თუ ვინმეს მოლოდინი აქვს, რომ როგორც თვითონ ფიქრობს, ისევე უნდა იფიქროს მისმა მეუღლემ, ასე ვერ მოხდება, იდენტურები ვერ იქნებიან. ერთი მხარის მიერ მეორის ფსიქოლოგიური დათრგუნვა არ უნდა მოხდეს. ვინმეს არ ეგონოს, რომ ამით პრობლემის გადაჭრა მოხდება, პირიქით ამ დროს უარყოფითი ენერგია გროვდება, რომელიც შეიძლება უკონტროლოდ გადაიქცეს და კაცმა არ იცის, რას მოიტანს. მთავარია, ერთმანეთის მოსმენა და ყველაფრისთვის სწორი სახელების დარქმევა შევძლოთ.
- რაც შეეხება წყვილებს შორის ძალადობას, ამაზე რას იტყვით?
- სამწუხაროდ, ყველა კულტურაში არსებობს ე.წ. ოჯახში ძალადობრივი მოდელები. მოძალადეები არიან არა მარტო ქმრები, - ცოლებიც. ეს "სოს-ურთიერთობებია" და ამ დროს საჭიროა ასევე სპეციალიტების ჩარევა, რადგანაც მოძალადეების გარემოცვაში გაზრდილი ბავშვები თავადაც დიდი ალბათობით მოძალადედ ყალიბდებიან. მქონია ასეთ წყვილებთან ურთიერთობა. ხშირ შმთხვევაში მათი უთანხმოების მიზეზი შეიძლება არასწორი კომუნიკაციაც იყოს, ასევე ერთი და იგივე მოვლენისადმი მათი (თუნდაც აღზრდის მოდელიდან გამომდინარე) განსხვავებული დამოკიდებულებები, თუმცა ხაზგასმით მინდა აღვნიშნო, რომ ძალადობას ოჯახში და ზოგადადაც არანაირი გამართლება არ აქვს, მოძალადეც და მსხვერპლიც სპეციალისტების ჩარევას საჭიროებენ.
ლალი ფაცია
სპეციალურად Ambebi.ge-სთვის
ფსიქოლოგები თავის განმარტებებს აკეთებენ. მათი შეფასებით, წლებსა და მრგვალ თარიღებს მაინცდამაინც მნიშვნელობა არ აქვს. საკითხი სხვაგვარად დგას თუ როგორ, ამაზე Ambebi.ge-ს ფსიქოლოგი ნინო ქვარიანი ესაუბრება.
- ასე კლასიფიცირებულად მაინცდამაინც შვიდ წელზე არ არის ლაპარაკი... მაგალითად, რთულია ქორწინების პირველი წელიც... გარკვეული თეორიების შედეგად, ესა თუ ის თარიღი ისაზღვრება, მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში, ეს მაინც ინდივიდუალურია. აქსიომური მიდგომა იმასთან დაკავშირებით, რომ ქორწინების ამ და ამ წელს აუცილებლად კრიზისი წარმოიშობა, არ არსებობს. ეს როგორც ვთქვი, ინდივიდუალურია და დამოკიდებულია წყვილის ფსიქოლოგიურ თავისებურებებზე.
- რა ხდება ქორწინების პირველ წელს?
- ქორწინების პირველ წელს კრიზისულს ვერ დავარქმევ, მაგრამ ამ პერიოდში წყვილის ურთიერთობა საკმაოდ რთულია, რასაც ბევრი ფაქტორი განაპირობებს. იმის მიუხედავად, რომ წლები უყვარდათ ერთმანეთი და ურთიერთობა ჰქონდათ, როგორც კი ცხოვრებას ერთ სივრცეში იწყებენ, მათ შორის ურთიერთობა სხვა ფაზაში გადადის. არადა, მანამდე ერთმანეთს რამდენიმე საათით ხვდებოდნენ, დისტანციური ურთიერთიერთობა ჰქონდათ და თავიანთი უარყოფითი თვისებები შეენიღბვას ადვილად ახერხებენ, რადგანაც ორიენტირებულები მხოლოდ იმაზე იყვნენ, როგორ მოეწონებინათ ერთმანეთისთვის თავი. ასეთ დროს ადამიანები ხომ უნებურად მოტივირებულები არიან, დადებითი ემოცია და ენერგია გამოხატონ?.. მოკლედ, პირველ ეტაპზე ეს ეფექტურად გამოსდით, ვიდრე მაშინ, როცა ერთობლივ თანაცხოვრებას იწყებენ.
მაშინ უკვე თავს იჩენს ერთმანეთთან შეუთავსებლობა თუ შეთავსება. ელემენტარული, ყოფითი უნარებიდან დაწყებული, ნებისმიერი რამ (კვების მანერიდან დაწყებული, ჰიგიენით დასრულებული) შეიძლება ყურადღებამისაქცევი აღმოჩნდეს. ეს ეტაპი მნიშვნელოვანია მათი შემდგომი მყარი ურთიერთობებისთვის. ამ ყველაფერს "ძაბრის პრინციპი" ჰქვია. ძაბრს თავში მოგეხსენებათ, ფართო ყელი აქვს და ადამიანებიც დასაწყისში მის სხვადასხვა ნაპირზე დგანან. ასეთ დროს გაცილებით მარტივია ურთიერთობების დალაგება, სიტუაცია მაშინ იძაბება, როცა ეს ადამიანები ერთმანეთს უახლოვდებიან...
- ანუ საკუთარი უარყოფითი თვისებების გამოვლენა უწევთ, ხომ?
- კი, ერთმანეთის ამ გამოვლინებებზე რეაგირებენ და მათ შორის სიტუაცია იძაბება. ალბათ, ვერც კი წარმოედგინათ მანამდე, თუ ასეთ თვისებას "გამოავლენდნენ". ამის შემდეგ გარკვეული ტიპის კონფლიქტები იწყება.
მაგრამ ორმა ადამიანმა რაღაცნაირად ჰარმონიული ურთიერთობისთვის გზა უნდა გამონახოს. თავისთავად მცდარი მოდელია, თუ რომელიმე შეეცდება, 100%-ით შეცვალოს პარტნიორი. ორი ადამიანის ურთიერობის თანაცხოვრების დაწყებისას, ასევე მნიშვნელოვანია, თითოეული რა ოჯახურ მოდელში გაიზარდა. თუ ვთქვათ, მამა იყო დომინანტი და დედა მამის მორჩილი, დიდი ალბათობაა, რომ მსგავსი მოდელის გადმოტანა საკუთარ ოჯახშიც სცადოს. თუმცა არის შემთხვევები, რომ საპირისპირო მოდელის დანერგვას ცდილობენ... პირველი წელი ერთმანეთის შეგუების და ისეთებად მიღების არის, როგორებიც არიან...
- არ მიღების შემთხვევაში რა მოხდება?
- არც ეს არის გამორიცხული, მაგრამ თუ ცოლ-ქმარი კარგად ეწყობიან ერთმანეთს, როგორც სექსუალური პარტნიორები, აქვთ საერთო ინტერესები, დაახლოებით მსგავსი წარმოდგენები ოჯახური თანაცხოვრების, მათ შორის, სოციალური როლების გადანაწილებაზე, კონფლიქტების ალბათობა მკვეთრად მცირდება.
- რა ეტაპია მაშინ, როდესაც ოჯახში რამდენიმე თვეში პირველი შვილი ჩნდება?
-
სულ სხვა ეტაპი იწყება, როცა ქალი ორსულდება. ორსულობა ისეთი ფიზილოგიური მდგომარეობაა, როცა ქალი ვერ აკონტროლებს საკუთარ გუნება-განწყობას, მოთხოვნილებას და ა.შ. ხშირ შემთხვევაში, ცოლის ამ მდგომარეობისთვის ქმარი მოუმზადებელია ხოლმე. ასევე მაშინ, როცა ოჯახში პირველი ბავშვი ჩნდება და ქალს ყურადღება პატარაზე გადააქვს (მეუღლეს იმდენ დროს ვეღარ უთმობს), მაგრამ ყველაფერი მაინც ინდივიდუალურია. მოკლედ, ვის როდის დაუდგება ქორწინებისას რთული ეტაპი, ძნელად პროგნოზირებადია. თან, იდეალური მოდელიც არ არსებობს. მნიშვნელობა აქვს იმასაც, წყვილი მარტო ცხოვრობს, თუ დიდ ოჯახში, მშობლებთან ერთად. ყველაფერი დამოკიდებულია სოციალურ გარემოზე, მათ ფსიქოლოგიურ სიმწიფეზე, მომზადებულობის დონეზე და ინეტელექტზეც.
- ასე რომ, მოარული აზრი, რომ ქორწინების მაინცდამაინც მეშვიდე წელია კრიზისული, გავანეიტრალეთ...
- არსებობს ადამიანების კატეგორია, რომლებზეც შთაგონება მოქმედებს და ფიქრობენ, რომ ქორწინების მეშვიდე წელი ცოლქმრულ ცხოვრებაში კრიზისული ეტაპია, ზოგჯერ დეტერმინირებულები ხდებიან ამით და შესაძლებელია ამ წინასწარმა განწყობამ კონფლიქტური ქცევის პროვოცირებაც კი გამოიწვიოს.
ამდენად, გაცილებით მნიშვნელოვანია, ამ წლების დადგომას კი არ დაველოდოთ, არამედ ასპექტები, რაც ჩამოვთვალე, გავითვალისწინოთ. თუ წამოჭრილი პრობლემები არ გვარდება, ამისთვის არსებობენ სპეციალისტები - ფსიქოლოგები, სექსოპათოლოგები, რომლებსაც უნდა მიმართონ, რომ ოჯახები პირადი გადაწყვეტლების ნიადაგზე არ დაინგრეს.
- ხომ შეიძლება წყვილი არც დაცილდეს ერთმანეთს, მაგრამ მუდმივ კონფრონტაციაში იყვნენ?
- მუდმივ კონფრონტაციაში მყოფი ოჯახი აღარ არის ოჯახი. თუ ორი ადამიანის ცხოვრება ერთად გამორიცხულია, ის არაჯანსაღ გარემოს შვილებისთვისაც შექმნის და ამიტომ ცივილურად უნდა შეცვალონ სიტუაცია.
- პოზიციები დათმონ, ან დაცილდნენ?
- რასაკვირველია, მაგრამ დათმობის ხარისხსაც მნიშვნელობა აქვს. გააჩნია იმასაც, ერთი რა გადაწყვეტილებას მიიღებს და მეორე - რას და რამდენად იმოქმედებს დამანგრევლად ის თითოეულზე. თუ ისეთ დათმობაზე მიდის, რაც მისი, როგორც ადამიანის დემორალიზაციას ახდენს (მძაფრ შემთხვევებს ვგულისხმობ), პირველ რიგში უნდა მიმართოს სპეციალისტს და შემდეგ თავად უნდა გადაწყვიტოს, რამდენად უღირს ამ ურთიერთობის შენარჩუნება. ზოგადად კონფლიქტური სიტუაციის შენარჩუნება გამართლებული არ არის. ეს მოდელი აბსოლუტურად ამოვარდნილია ოჯახის ინსტიტუტიდან, რადგანაც იქ ბავშვები იზრდებიან და როგორც გითხარით, ეს ყველაფერი მათზე აისახება. რაც შემდგომში მომდევნო თაობებს აზიანებს...
- იქნებ ოჯახური წყვილის იდეალური ფორმულა ჩამოვაყალიბოთ.
- იდეალური ურთიერთობაა, როდესაც ცოლ-ქმარს ბევრ სფეროში ჰარმონიული ურთიერთობა აქვს: დაწყებული სექსუალური ურთიერთობიდან, ინტერესების სფეროების თანხვედრით გაგრძელებული. შეუძლიათ მიიღონ ერთმანეთი ისეთებად, როგორებიც არიან. თუ ვინმეს მოლოდინი აქვს, რომ როგორც თვითონ ფიქრობს, ისევე უნდა იფიქროს მისმა მეუღლემ, ასე ვერ მოხდება, იდენტურები ვერ იქნებიან. ერთი მხარის მიერ მეორის ფსიქოლოგიური დათრგუნვა არ უნდა მოხდეს. ვინმეს არ ეგონოს, რომ ამით პრობლემის გადაჭრა მოხდება, პირიქით ამ დროს უარყოფითი ენერგია გროვდება, რომელიც შეიძლება უკონტროლოდ გადაიქცეს და კაცმა არ იცის, რას მოიტანს. მთავარია, ერთმანეთის მოსმენა და ყველაფრისთვის სწორი სახელების დარქმევა შევძლოთ.
- რაც შეეხება წყვილებს შორის ძალადობას, ამაზე რას იტყვით?
- სამწუხაროდ, ყველა კულტურაში არსებობს ე.წ. ოჯახში ძალადობრივი მოდელები. მოძალადეები არიან არა მარტო ქმრები, - ცოლებიც. ეს "სოს-ურთიერთობებია" და ამ დროს საჭიროა ასევე სპეციალიტების ჩარევა, რადგანაც მოძალადეების გარემოცვაში გაზრდილი ბავშვები თავადაც დიდი ალბათობით მოძალადედ ყალიბდებიან. მქონია ასეთ წყვილებთან ურთიერთობა. ხშირ შმთხვევაში მათი უთანხმოების მიზეზი შეიძლება არასწორი კომუნიკაციაც იყოს, ასევე ერთი და იგივე მოვლენისადმი მათი (თუნდაც აღზრდის მოდელიდან გამომდინარე) განსხვავებული დამოკიდებულებები, თუმცა ხაზგასმით მინდა აღვნიშნო, რომ ძალადობას ოჯახში და ზოგადადაც არანაირი გამართლება არ აქვს, მოძალადეც და მსხვერპლიც სპეციალისტების ჩარევას საჭიროებენ.
ლალი ფაცია
სპეციალურად Ambebi.ge-სთვის
