ქეთა ლორთქიფანიძე: "ბევრ უწმაწურ სიტყვას იგებენ ბავშვები ტელევიზიით..."

ცნობილ მსახიობ ქეთა ლორთქიფანიძეს 5 შვილი ჰყავს. მრავალშვილიან დედას საკმაო გამოცდილება აქვს დაგროვილი და ბავშვების აღზრდასთან, განსაკუთრებით კი გარკვეულ საკითხებში შეზღუდვებისა და აკრძალვების დაწესებასთან დაკავშირებით, ასევე მათ კულტურულ განათლებაზე სიამოვნებით გვესაუბრა. რამდენიმე საკმაოდ აქტუალურ საკითხსაც შეეხო.

- ის ფაქტი, რომ თეატრში ვმუშაობ, მეხმარება, ბავშვები თეატრში ხშირად ვატარო. ასე რომ, კულტურული გარემო ამ მხრივ არ აკლიათ. თან უყვართ სპექტაკლზე დასწრება, არასდროს ყოფილა მომენტი, რომ ეხმაურათ და ინტერესი დაეკარგათ სპექტაკლის მიმდინარეობის დროს. მეტსაც გეტყვით, ხშირად დამყავს ბავშვები გრიბოედოვის თეატრში, სადაც არაჩვეულებრივი ზღაპრებია. მიუხედავად იმისა, რომ ენა არ ესმით, მაინც სიამოვნებით უყურებენ. რაც შეეხება კითხვას და წიგნებს, ამ მხრივაც მოგვარებულია საკითხი ჩვენთან. თუ მე არ ვარ და არ მცალია, ჩემი უფროსი შვილი უკითხავთ ხოლმე - მრავალშვილიან ოჯახში ერთმანეთის დახმარება ასეთ საკითხში უფრო მარტივია.
- რაც შეეხება შეზღუდვებსა და აკრძალვებს. ტელევიზორთან, კომპიუტერთან ჯდომის დროს თუ უზღუდავთ?
- ამ პრობლემას, ბავშვებიდან გამომდინარე, ინდივიდუალურად ვუდგები. ყველა ინდივიდია, ვიღაცას ეს ზედმეტად უყვარს, ვიღაცას ნაკლებად აინტერესებს. მაგალითად, ჩემს მეოთხე ქალიშვილს ძალიან უყვარს თავის ბუკში ფილმების ყურება, ინფორმაციის მოძიება და არა თამაში. ყოფილა შემთხვევა, ჩემთვის რომელიმე სიტყვის მნიშვნელობა უკითხავს, არ ამიხსნია, მაგრამ წასულა და ინტერნეტის მეშვეობით გაუგია. ჩემს ვაჟიშვილს ძალიან უყვარს კომპიუტერული თამაშები, გარკვეულ დროს რომ გადააჭარბებს, ვცდილობ, სხვა რაღაცაზე გადავატანინო ყურადღება, ხანდახან ტირის კიდეც, მაგრამ იმას მაინც ვახერხებ, რომ დიდი დრო არ გაატაროს კომპიუტერთან. პატარაა და ვერ იგებს ჯერ, რომ ეს არ შეიძლება და მის ფსიქიკაზე ცუდად იმოქმედებს. ერთხელ ბევრი ითამაშა, თვალები გაუწითლდა და მას შემდეგ ამ ფაქტს ვახსენებ, ვაფრთხილებ, რომ იგივე დაემართება. ეს რომ ახსენდება, მაშინვე ანებებს თავს თამაშს. გარდა ამისა, გვაქვს ტელეფონის პრობლემა - მესიჯობა, ვაიბერი და ა.შ. დღეს ძალიან ბევრი საშუალებაა იმისთვის, რომ ბავშვი მოცდეს, მაგრამ თუ შესთავაზებ ალტერნატივას, უმტკივნეულოდ შეიძლება ყველაფრის მოგვარება.
მე კატეგორიული წინააღმდეგი ვარ აკრძალვების, თუ, რა თქმა უნდა, ეს რამე ზღვარგადასულს არ ეხება. არც მე ვუკრძალავ რამეს და მეც რომ მიკრძალავენ, ვერ ვიტან. მგონია, რომ საკითხი ბევრად უფრო სასიამოვნოდ შეიძლება მოგვარდეს ალტერნატივის შეთავაზებით, ეს ჩანაცვლება ბავშვისთვისაც არაა პრობლემა, ხალისით ეთანხმება ამას და აკეთებს. საბოლოოდ პრობლემა ისე გვარდება, არც შენ გეშლება ნერვები და ყველა მოგებულია. ბავშვს ძალიან უხარია, როცა გრძნობს, რომ ის საჭიროა, რამეში გეხმარება. რა თქმა უნდა, მისი დახმარება ხშირ შემთხვევაში საქმეს ართულებს და აორმაგებს, მაგრამ ამით ბავშვს უნარ-ჩვევებიც უვითარდება.
- თუ ახერხებთ იმის გაკონტროლებას, რა ინფორმაციას იღებენ ბავშვები ტელევიზიით, ინტერნეტით...
- ჩვენს ოჯახში ძალიან გახსნილი ურთიერთობებია და ბავშვები თავისუფლად საუბრობენ ყველაფერზე. თუმცა ხშირად მშობელს არ აქვს იმის დრო, რომ იყოს ყველაფრის საქმის კურსში, რადგან ეს ცხოვრებამ მოიტანა - დღესდღეობით ყველა დედა ცდილობს იმუშაოს. რაც შეეხება ინფორმაციის მიღების თემას, ერთ მშვენიერ დღეს გადავწყვიტეთ, გაგვეთიშა საკაბელო ტელევიზია, შედეგად მხოლოდ 4 სატელევიზიო არხი გვაქვს და ხშირად არც კი ვრთავთ ტელევიზორს. თუმცა, არსებობს ინტერნეტი, სადაც კარგთან ერთად ძალიან ბევრი ცუდი ინფორმაციაა თავმოყრილი.
ასევე რთულია ბავშვს აუკრძალო სერიალები, იმიტომ, რომ გინდა - არ გინდა, მისი კლასელი, ბაღელი, მეგობარი უყურებს, შესაბამისად პოპულარობითაც სარგებლობს. ბევრ უწმაწურ სიტყვას იგებენ ბავშვები ტელევიზიით, რომლის მნიშვნელობაც არ იციან, მოდიან და მეკითხებიან: დედა, ეს რას ნიშნავს? მე კი ვუხსნი, რომ ეს ცუდი სიტყვაა, არ უნდა გავიმეოროთ და ამით დავასრულოთ ამ საკითხზე საუბარი. ამ დროს ბავშვი მეუბნება, კარგი, მე წავალ და ჩემს ბუკში მოვძებნი მის მნიშვნელობას. აი, რა უნდა გავაკეთო ამ შემთხვევაში მე??? ან თქვენ რას გააკეთებდით?
- ძალიან რთულია, მესმის..
- კი, რთულია, მაგრამ ბავშვს ვაკუუმში ვერ ვამყოფებთ. აქედან გამომდინარე, მე, მსახიობი, რომელსაც მითამაშია სერიალებში, ფილმებში, მივმართავ რეჟისორებს, სცენარისტებს, იქნებ დავფიქრდეთ ამ საკითხზე უფრო მეტად... მე არ ვამბობ, რომ აღმოვფხვრათ ეს, მაგრამ მეტად დავფიქრდეთ. ახლა შეიძლება ვიღაცამ მითხრას, ადექი და შენი შვილი მაგ დროისთვის დააძინეო. კი ბატონო, მაგრამ "იუთუბს" რა ვუყოთ? ჩემი უსაყვარლესი სერიალია "ჩემი ცოლის დაქალები". ვთვლი, რომ ერთ-ერთი უწარმატებულესი პროექტია, პატივს ვცემ და უზომოდ მიყვარს მისი სცენარისტი. 100 ქულით ვაფასებ ამ სერიალს, მაგრამ ყურადღება მინდა მივაქციოთ ერთ უმნიშვნელოვანეს ფაქტს - სერიალში თამაშობენ უსაყვარლესი ბავშვები, გადმოცემულია მათი ასაკისთვის დამახასიათებელი პრობლემები, რაც ამავე ასაკის ბავშვების ინტერესს იწვევს, უყურებენ კიდეც, მაგრამ ამასთანავე სერიალში ამის გვერდით არის ისეთი რაღაცები, რასაც ბავშვები არ უნდა ისმენდნენ. შეიძლება ძალიან ძველმოდური ვარ, მაგრამ ეს სწორად არ მიმაჩნია.
- როგორია თქვენი მიდგომა ბავშვების მიმართ, როცა ტელევიზიით, ინტერნეტით არის სასიყვარულო სცენა, თუნდაც უბრალოდ კოცნა?
- როგორც გითხარით, აკრძალვები არ მიყვარს, მაგრამ მაინც არ ვფიქრობ, რომ ლენტი გაჭრილი უნდა იყოს და ბავშვი ამას უნდა უყურებდეს. ამ ყველაფრისგან ბავშვს ვერ დაიცავ, მაგრამ სწორად უნდა ავუხსნათ ყველაფერი. კოცნა მულტფილმებშიცაა, თუნდაც კონკია ავიღოთ, მძინარე მზეთუნახავს ბოლო-ბოლო კოცნა აღვიძებს, მაგრამ ვაი, რომ კოცნით არ მთავრდება ყველაფერი.
მოდი, ჩავთვალოთ, რომ კოცნა ყველაზე სასიამოვნო რამაა ამ მხრივ და მარტო ეს რომ იყოს, რა გვიჭირდა მშობლებს... ეს ძალიან რთული საკითხია და რთულად ასახსნელი. 6-7 წლის ასაკში ბავშვებს უჩნდებათ ინტერესი ახლის მიმართ, თუმცა ამ დროს კიდევ შეიძლება გაკონტროლება, აი ზემოთ და ზემოთ ასაკში ეს უკვე რთული ხდება. და მერე და მერე რაღა საჭიროა ახსნა?! ბებიები რომ ამბობდნენ, ჩემმა შვილიშვილებმა ჩემზე მეტი იციანო, დაახლოებით ეს სიტუაციაა...
მიუხედავად ამისა, ვფიქრობ, რომ შვილებთან კომუნიკაცია, საუბარი აუცილებელი და საჭიროა. მე შვილებთან ხშირად ვსაუბრობ სხვადასხვა თემაზე და მათ შორის იმაზე, რომ რაც არ უნდა მოხდეს, ბავშვი აუცილებლად უნდა დაიბადოს. იმაზე დიდი საშინელება არაფერია, როცა დედა მუცლადმყოფ შვილზე ამბობს უარს. ყველა პრობლემას მოევლება, არც ერთი საკითხი, გასაჭირი არ ღირს სიცოცხლის შეწყვეტად. შვილებს უნდა ავუხსნათ, რომ სასოწარკვეთილებაში არ უნდა ჩავარდნენ, ყველაფერი მოგვარდება. ის, რაც დღეს პრობლემაა, ხვალ შეიძლება იყოს ყველაზე სასიამოვნო მომენტი შენს ცხოვრებაში. დავფიქრდეთ, რა ჯობია?! გავხადოთ შვილი მკვლელი, თუ ჰყავდეს მას შვილი. ჯობია ვესაუბროთ შვილებს, ვიდრე ვუთხრათ, რომ სახლში აღარ მოვიდეს და მას დედა და მამა აღარ ჰყავს. მე მაინც ვთვლი, რომ მკვლელობას ყველაფერი ჯობია. ხვალინდელი დღე რომ გათენდება, ყველა პრობლემა მოგვარდება, ფინანსებიც გამოჩნდება, საზოგადოებაც შეეგუება ამ პრობლემას, სამი დღის შემდეგ აღარავის ემახსოვრება და აღარ ისაუბრებენ ამ თემაზე და ყველაფერი თავის ადგილზე დადგება. ამ შიშებისგან თუ გათავისუფლდება საზოგადოება, ახალაგზრდებში ეს შეცდომაც ნაკლებად იქნება.