ღირსეული მთაწმინდელი - მუხრან მაჭავარიანი!

სამშობლოს სიყვარული ყველა კეთილგონიერი ადამიანის თვისებაა, თითქოს აკვნიდანვე თან დაჰვყვება იმ უდიდესი ფასეულობის თაყვანისცემა, რასაც მშობლიური ქვეყანა ჰქვია, მაგრამ ადამიანმა შეიძლება სამშობლოს ხატი აღმოაჩინოს კონკრეტულ ადამიანებში, ადგილებში, ისტორიულ და კულტურულ მოვლენებში.

პიროვნებისთვის ფასეული სწორედ ის ხდება, რასთანაც მყარდება მისი სიღრმისეული სულიერი კავშირი.

***

მუხრან მაჭავარიანის მთელი შემოქმედება სამშობლოს სიყვარულითაა შთაგონებული. საქართველოს ისტორიაში არ ყოფილა არცერთი ისეთი უმნიშვნელოვანესი მოვლენა, რომლის დროსაც მუხრანი უკან გადამდგარიყო და ხმალამოწვდოლს არ ებრძოლა ქართული სულის, საქართველოს წარსულის და მომავლის გადასარჩენად გამართულ ომში. ყოველთვის ისმოდა პოეტის მართალი სიტყვა, იგი ყოველთვის იდგა ქართული სიტყვის სადარაჯოზე.

1978 წელს, როდესაც სსრკ-ს ხელისუფლების დიდი მცდელობის გამო ქართულ ენას საფრთხე შეექმნა, მუხრან მაჭავარიანმა ქართული ენის დასაცაბად უკვდავი სტრიქონები დაწერა:

"კი მაგრამ...

ღმერთი აღარაა?!

ბნელა?!

ქართული იქნებ ნორჩი ჰგონიათ ენა"

იმ დღეებში ლოზუნგად იქცა მუხრან მაჭავარიანის სიტყვები: „ოღონდაც გული ქართული მუდამ გიძგერდეთ, მარადჟამს”. ამ ლექსის გამო ცენტრალური კომიტეტის რისხვა დაატყდა თავს.

...

ცოტამ თუ იცის პოეტის სახლ-მუზეუმის შესახებ, რომელიც მუხრანის გარდაცვალებიდან 5 წლის შემდეგ 2015 წლის 17 მაისს გაიხსნა.

სტუმრებს დღემდე ეშლებათ საჩხერის რაიონის სოფელი არგვეთი, სადაც პოეტის სახლ-მუზეუია და ზესტაფონის რაიონის სოფელი არგვეთა.

სახლ-მუზეუმის სტუმრობისას უკან ვერ დაბრუნდებით ისეთი, როგორიც იქ მისვლამდე იყავით. იქ დაგხვდებათ პოეტის ნათლული, ვინმე, გიორგი იაშვილი, რომელიც ენთუაზიაზმით მუშაობს და სიამოვნებით მოგითხრობთ ამბებს მუხრანის ცხოვრებიდან.

უსმენთ ბ-ნ გოორგის და გიჩნდებათ მიზანსწრაფვაც, თავმოწონებაც, ერთგვარი ხიბლიც საქართველოსი და ქართველად ყოფნის, გემაყებათ ქართველობა!

უყურებთ მუხრანის საწერ მაგიდას, მაგიდაზე დალაგებულ ხელნაწერებს, ეცნობით მის კალიგრაფიას...

შემდეგ შეამჩნევთ საწერ მაგიდასთან მდგომ მოსასვენებელ საწოლს და წარმოიდგენთ, როგორ ისვენებდა მუშაობით, ცხოვრებით, სამშობლოს წარსულისა და მომავლის გადასარჩენად ბრძოლით და ფიქრით დაღლილი პოეტი.
აქვეა განთავსებული მუხრანის მშობლების თამარ იაკობაშვილისა და იოანე მაჭავარიანის ფოტოებიც, უსმენთ მათ ისტორიას და კიდევ მეტად გეუფლებათ სიამაყის განცდა ქართველად ყოფნისა.

მასპინძელი სიამოვნებით აგრძელებს თხრობას, გიამბობთ როგორ უყვარდა პოეტს ხეზე მუშაობა, მიგითითებთ პოეტის ხელით შექმნილი ხისგან დამზადებული ჩანგლის ტარებისა და გასაღების შესაბმელისკენ... ძალიან ჰყვარებია იუმორიც.

– ერთხელ პატარა კედელი ჰქონდა გასალესი, იხსენებს ბ-ნ გიორგი. სოფლის გამგებელი დაჰპირებია ხელოსანს მოგიყვანო. მიუყვანია ერთი პოლიციელი - გოჩა ანზორიჩი, მერაბ სერგევიჩი გახლდათ გამგებელი, ხელოსანი - ანზორ არქიფიჩი კი გიორგის მიერ იყო მიყვანილი... მუშაობის დასრულებისას პოეტს იმერულად გაუხუმრია და ლექსად უთქვამს:

"ანზორ არქიფიჩი არის კარგი ბიჭი.

მერაბ სერგევიჩი რაა შენც ქე იცი,

გოჩა ანზორიჩი არი პაზორნიჩი"

მაშინ გული დაწყვეტიათ, არ შეუმჩნევიათ, დღეს.კი, მუხრანის ხუმრობებსა და იუმორს ერთად იხსენებენ, ბევრსაც იცინიან, ტკბილად ახსენდებათ პოეტის იმერული "მწარე" იუმორი.

...

ბოლო წლებში პოეტი სოფელს დაჰუბრუნებია, თითქოს განმარტოვდა და სიჩუმემ ასეთი სტრიქონები დააწერინა:

"ერწყმის მდუმარებას ბინდი ზებუნებრივს.

და დუმს ბროწეული.

და დუმს ალუბალი.

სხედან აივანზე მოხუცებულები, _

სინანულისანი

მესმის

გალობანი"

მუხრან მაჭავარიანი 2010 წლის 17 მაისს, თბილისში, რუსთაველის თეატრში პოეტ ფრიდონ ხალვაშის ოთხმოცდამეხუთე წლისთავისადმი მიძღვნილ საღამოს ესწრებოდა. სცენაზე ისე ავიდა თითქოს სამშობლოს სიყვარულის სიმძიმეს ატარებსო. უეცრად შეტორტმანდა და…და მისი ბოლო.სიტყვა იყო "საქართველო". იგი არ წაქცეულა, ჩაიმუხლა, რათა შესდგომოდა მთაწმინდის აღმართს. ღირსეულად ამაღლდა... ღირსეულად გააცილა ერმაც, ამაღელვებელი იყო სრულიად საქართველოს პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია მეორეს გამოსამშვიდობებელი სიტყვა:

“თქვენი გამოსვლის დროს მე გამახსენდა მაცხოვრის სიტყვები. მან ასე უწოდა თავის ორ მოწაფეს: “ძენო ქუხილისანნო!” თქვენ შეგშვენით ეს – ძეო ქუხილისაო! მართლაც, თქვენ გამოიარეთ საოცარი გზა და დგახართ მწვერვალზე, საიდანაც ელაპარაკებით ჩვენს ხალხს. თქვენი პოეზია თქვენი გულიდან კი არა, ერის გულიდან ამოსულია და ამისათვის მადლობას გწირავთ”.

– არიან ადამიანები, რომლებიც ატარებენ ერის ტკივილს, ერის ბედს, ერის ავსა და კარგს. ბ-ნ მუხრანი ბრძანდებოდა ის პიროვნება, რომელსაც სტკიოდა ერის ტკივილი და ამავე დროს ხედავდა მომავალს. პოეტი და მწერალი, უპირველესყოვლისა ერის მომავალს უნდა ხედავდეს და აკეთებდეს ყველაფერს მშვიდობიანი და ბედნიერი მომავლისათვის.

ამ სიტყვებით ასრულებს თხრობას ჩვენი მასპინძელი და მიუხედავად უამრავი დადებითი ემოციისა გრჩებათ ნაკლოვანების განცდა, როდესაც ქართულ მიწაში ყელამდე ჩაფლული პოეტის, ყველა საუკუნის დიდი ქართველი პოეტის, სიცოცხლეშივე აღიარებულის, დამწვარი ქართველის, ღირსეული მთაწმინდელის ჯილდოები და პრემიები, მნიშვნელოვანი აქსესუარები და ტანსაცმელი დღემდე არ ინახება მუზეუმში.

...

და მაინც, სახლ-მუზეუმის სტუმრობისას უკან ვერ დაბრუნდებით ისეთი, როგორიც იქ მისვლამდე იყავით!..