პლაკატები და აფიშები

ეჟენ გრასე. "ასთა სალონის" აფიშა. 1894. პარიზი. დეკორატიული ხელოვნების მუზეუმი.

ევროპაში პოლიტიკური პლაკატების, სარეკლამო განცხადებების, თეატრალური აფიშების გაკვრა ქუჩებში XVII-XVIII საუკუნეებში დაიწყეს. საბეჭდი ტექნიკის გამოგონებამ XIX საუკუნეში და შემდგომ მისმა გაუმჯობესებამ, განსაკუთრებით კი ფერადი ბეჭდვის დანერგვამ ახალი ბიძგი მისცა ხელოვნების ამ საინტერესო დარგის განვითარებას. ფერადი პლაკატების გამოშვება ფრანგმა მხატვარმა ჟიულ შერემ დაიწყო 1866 წელს . ასეთი პლაკატები მკვეთრი, ფერადოვანი და თვალშისაცემია.

პლაკატების და აფიშების დიდოსტატი იყო ცნობილი ფრანგი მხატვარი ანრი ტულუზ-ლოტრეკი. მისი ნამუშევრები მაყურებლის ყურადღებას იპყრობს მკვეთრი სილუეტით, ჟღერადი ფერებით, ფერთა კონტრასტით.

ანრი ტულუზ-ლოტრეკი. აფიშა. პარიზი. ეროვნული ბიბლიოთეკა.

აფიშა(გამოკრული განცხადება ფრანგ.) მიზნად ისახავს საზოგადოებას შეატყობინოს, სად, როდის, რა ღონისძიება იმართება. პლაკატს უფრო ღრმა შინაარსი აქვს. მასში დასმულია რაიმე მწვავე პრობლემა.

აფიშის და პლაკატის ჟანრში მუშაობდნენ აგრეთვე XIX-XX სს. ცნობილი მხატვრები ალფონს მუხა, გუსტავ კლიმტი და სხვ.

გუსტავ კლიმტი. მხატვრული გამოფენის პლაკატი. 1897. ვენა.

საბეჭდი ანუ პოლიგრაფიული ტექნიკის განვითარებამ სახვით ხელოვნებაში ბევრი საინტერესო მოვლენა გამოიწვია. უდიდესია მისი როლი პლაკატის, წიგნის, ჟურნალ-გაზეთების ილუსტრაციებში. ბეჭდვითი გამოცემების და მათში სურათების სიმრავლემ ერთი საინტერესო იდეა მისცა ყველასათვის ცნობილ მეზღაპრეს - ჰანს კრისტიან ანდერსენს. 1859 წელს მან თავისი მეგობრის დისწულს - პატარა კრისტინას - დაბადების დღეზე "კრისტინას წიგნი" აჩუქა. ამ წიგნში უფრო სწორად, ალბომში მან სხვადასხვა ჟურნალებიდან ამოჭრილი საინტერესო და სახალისო სურათები ჩააკრა და წარწერებიც გაუკეთა. წარწერები პატარ-პატარა მოთხრობებად გადაიქცა. ეს ფანტასტიკური და სასაცილო ისტორიები იყო, რომელთა მოფიქება ასე ეხერხებოდა დიდ მეზღაპრეს.

თუ აფიშა თავისი ხასიათით სარეკლამოა, პლაკატს უფრო ღრმა დატვირთვა შეიძლება ჰქონდეს. არსებობს პლაკატის განსაკუთრებული სახეობები - სოციალური და პოლიტიკური. მათში მოცემულია პოლიტიკური მოწოდება ან გამახვილებულია ყურადღება რაიმე პრობლემაზე, მაგალითად გარემოს დაბინძურება, ნარკომანია, ძალადობა, კორუფცია და ა.შ.

მოსე თოიძე. "დედა სამშობლო გვიხმობს!" ეს პლაკატი შეიქმნა მეორე მსოფლიო ომის დროს.

დაბლოს, ეს კი ჩემი პირველი წიგნის პრეზენტაციის აფიშაა