"ქალი ნაკლებად უბრაზდება, ლმობიერად ექცევა და შესაბამისად, ცხენიც მასთან უფრო დამყოლია"
ჩემი ბიჭი უნდა გაგაცნო, ქისის მტევანს ჰგავსო, - მითხრა მეღვინემ და ცხენოსანმა, ეკა ჭვრიტიძემ მასთან სტუმრად მისულს და თავისი ბრჭყვიალა, ცხვირაპრეხილი ქისის მტევანი, ნიკოლოზი გამაცნო... მოგვიანებით მითხრა, რომ ორ შვილთან, ნინოსა და ნიკოლოზთან ერთად ათასობით შვილი ჰყავს - ვენახის თითოეულ ძირს გულისხმობდა... ეკას სწამს, რომ ყველა ადამიანმა საკუთარ მიწაზე ისე უნდა "გაიხაროს", როგორც ვაზმა... გული სწყდება, რომ ეს ბევრს არ ესმის და ვაზის კონკრეტულ ჯიშებს "ემიგრანტობას" აიძულებენ... "მიჰყავთ" მიწაზე, რომელიც მისი ადგილწარმოშობის არ არის და ამით გადაგვარებაში უწყობენ ხელს... მაღრაანულა ქისის მიკროზონა მაღრაანი და არგოხია, თუმცა, ბოლო დროს მას კახეთისა და სხვა რეგიონების ტერიტორიაზე აშენებენ.
ეკა ჭვრიტიძემ უცხოელ მეუღლესთან ერთად შვიდი წელი სან-ფრანცისკოში გაატარა, თუმცა, როგორც თავად ამბობს, თუშმა ქალმა უცხო მიწაზე "ვერ იგვარა" და გადაწყვიტა სამშობლოში დაბრუნებულიყო, შვილები ქართულ მიწაზე აღეზარდა. გადაწყვეტილება ნაკლებად მტკივნეული რომ ყოფილიყო, მეუღლის ოცნებას, ღვინის საკუთარი წარმოება ჰქონოდა, ქართულ მიწაში ჩაუყარა საფუძველი - არგოხსა და მაღრაანში მიწის ნაკვეთები შეიძინა და ყურძნის სხვა რამდენიმე ჯიშთან ერთად, გადაშენების პირას მყოფი ადგილობრივი ჯიშის, ქისის ვენახი გააშენა... მალე ადგილზე ღვინის ქარხანა და ინოვაციური დანიშნულების სასტუმრო ამუშავდება.
თუმცა, ვენახი ერთადერთი არ არის, რაც ეკას დაცლის პირას მყოფ მხარესთან აკავშირებს. თავად არაჩვეულებრივი ცხენოსანი და ცხენების დიდი ტრფიალი წელიწადში ორჯერ დოღების გამართვას ორგანიზატორობს, ჩართულია ღვინის ტურიზმისა და აგროტურიზმის განვითარების პროექტებში. მიზანი ერთია - სურს ზამთარში ყველა სახლის საკვამურიდან ჰაერში თეთრი კვამლი იშლებოდეს...
- ქისის ყურძენმა პოპულარობა ბოლო 10 წლის მანძილზე მოიპოვა. მანამდე მის შესახებ მხოლოდ მაღრაანელებმა იცოდნენ. ღვინოს თავისთვის, ქვევრებში წურავდნენ. ქისი აქ, საერთო ჯამში, 30 ჰექტარზე თუ იქნება გაშენებული. თავად მე მივესალმები, ზოგადად, ვაზის, ღვინის პოპულარიზაციას და სანამყენე რქას უსასყიდლოდ გავცემ ხოლმე. მაგრამ არის ერთი პრობლემა: ენციკლოპედიაშიც ნახავთ, რომ ყურძნის ამ კონკრეტული სახეობის, ქისის სრული სახელი "მაღრაანულა ქისია" ანუ მისი კონკრეტული მიკროზონა მაღრაან-არგოხის ტერიტორიაა. მაშინ, როცა საქართველოში ღვინის 525-ზე მეტი ჯიში გვაქვს, მაინცდამაინც ქისის გაშენება დაიწყეს კახეთის მთელ რეგიონში. როგორც ხვანჭკარამ ან ქინძმარაულმა უნდა იხაროს კონკრეტულ ადგილას, ისე უნდა გაშენდეს ქისი მხოლოდ არგოხი-მაღრაანის ტერიტორიაზე. ვმუშაობთ და ვცდილობთ მისი ადგილწარმოშობის სტატუსის მოპოვებას, თუმცა, ამ საქმეს მეტად რთული და დამღლელი პროცედურები ახლავას თან. მაგალითად ჩემი თავი შემიძლია მოგიყვანოთ - სან-ფრანცისკოში საკმაოდ კომფორტულად ვცხოვრობდი, მაგრამ ვერ ვიგვარე... თუშმა ქალმა სან-ფრანცისკოში ვერ "ვიყვავილე"... ასეა ქისიც. საერთოდ არ არის საუბარი კონკურენციაზე. შარშან თუ მაღრაანში მოყვანილი ქისის ადგილობრივი ფასი 2.40 იყო, მაქსიმუმ 1.50-ს იხდიდნენ სხვა ტერიტორიაზე მოყვანილ იმავე ჯიშის ყურძენში. მე ჩემს 8 ჰექტარზე მოყვანილი ქისის რეალიზაციის პრობლემა არ მაქვს, მაგრამ დანაშაულია, როცა ამ არაჩვეულებრივი ჯიშის ყურძენს თვისებებს გადაუგვარებ, გაუფუჭებ.
- რატომ აირჩიეთ გასაშენებლად კონკრეტულად ეს ჯიში?
- 2005 წელს, როცა მე და ჩემი მეუღლე, ოლაფი, საქართველოში ჩამოვედით, მამას არგოხელი მეგობარი ქვევრის ქისით გაგვიმასპინძლდა. ჩემი მეუღლე არაჩვეულებრივად ერკვევა ღვინოებში. მის მამას მსოფლიო ღვინოების დიდი კოლექცია ჰქონდა. როცა პირველად ქისი გასინჯა, თქვა, რომ თავისი სპეციფიკური გემოვნური თვისებებით ის უნიკალური ჯიში იყო. მაშინ 6 ჰექტარი მიწა ვიყიდეთ. მას შემდეგ ნელ-ნელა ვამატეთ და ახლა უკვე 42 ჰექტარ მიწის ნაკვეთს ვფლობთ, სადაც 5 ჯიშის ყურძენი მოგვყავს. სან-ფრანცისკოში შვიდი წელი ვიცხოვრეთ. როცა საქართველოში გადმოსვლა გადავწყვიტეთ, ორი წლით ადრე ვენახების ჩაყრა დავიწყეთ. ამით ჩვენი გადაწყვეტილებაც "გავალამაზეთ" და საქართველოში ჩამოსვლაც დავაჩქარეთ. ოლაფის ოცნება იყო ღვინის საკუთარი წარმოება ჰქონოდა.
- ალბათ, ადგილობრივებიც გყავთ დასაქმებული...
- დიახ. მუდმივად რვა, სეზონზე კი, შვიდი თვის მანძილზე 30-მდე ადამიანი მუშაობს.
- არასოდეს გინანიათ, რომ საქართველოში ჩამოსვლის გადაწყვეტილება მიიღეთ?
- არასოდეს არაფერს ვნანობ. ვცხოვრობ მოცემული მომენტით და არ ვსახავ ხანგრძლივ გეგმებს. გარდა ამისა, არ ვაპირებ, მაგრამ თუ წასვლა მომინდება, ნებისმიერ დროს წავალ.
- ოჯახი, შვილები, ვაზი, ცხენები, ტურისტული კომპანია, მოგზაურობა - დროის განაწილების რაიმე თქვენეული მეთოდი გაქვთ?
- დროის განაწილება, მართლაც, ძალიან რთულია, მაგრამ ვახერხებ. ჯერჯერობით, თავს ენერგიულად ვგრძნობ. ვხუმრობ ხოლმე, მაშინაც კი, როცა დავბერდები და სიარული გამირთულდება, თუშის ქალივით მანდილითა და ნაწნავით შევჯდები ცხენზე და ასე შემოვივლი საქართველოს-მეთქი. თქვენს ჩამონათვალს მეგობრები ემატება. ვინც ძალიან მიყვარს, აუცილებლად ვახერხებ ნახვას თუნდაც საქმის ხელის შეშლის ფასად... თუ ისინი გარკვეული დროის ინტერვალით ვერ ვნახე, მგონია, რომ "საწვავი მითავდება". ამ დროს აღარც ბიზნესისთვის მაქვს ენერგია და აღარც სხვა საქმისთვის. რომ ვნახავ, საწვავის ბაკივით ვივსები... (იცინის)
- განათლებით თუ უკავშირდებით მეღვინეობა-მევენახეობას?
- არა, მაგრამ კახეთში გავიზარდე. შემიძლია ვენახი დამოუკიდებლად ჩავყარო, გავაშენო. მამა ახლა მღვდელია, მაგრამ მანამდე ჯერ ფეხბურთელი იყო, შემდეგ - აგრონომი. ამ საქმეს მისგან ვსწავლობდი. სკოლა ამერიკაში დავამთავრე. საქართველოში დაბრუნებულმა საერთაშორისო ბიზნესი შევისწავლე. სანამ ოლაფს შევხვდებოდი, ღვინო საერთოდ არ მაინტერესებდა. მისი გავლენით გავსინჯე ამერიკული, იტალიური, ფრანგული ღვინოები და ინტერესი თანდათან უფრო გამიღრმავდა.
- ღვინის ტურიზმისა და აგროტურიზმის მიმართულებითაც მუშაობთ?
- ღვინის სახლს ამ ზაფხულს არგოხში გავხსნით. წინასწარი შეკვეთით ღვინით დაინტერესებულ ჯგუფებს მივიღებთ და მასტერკლასებს ჩავუტარებთ. ვაპირებ, ქისის ყურძენს ეროვნული კერძები შევუხამო. ჩვენი ქვეყნის ელჩები თავად უნდა ვიყოთ. საქართველოში მცხოვრები უცხოელების მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად მინდა ისეთი ინდივიდუალური სახლი-სასტუმრო გავხსნა, სადაც ადამიანები ბავშვებით შეძლებენ დასვენებას. გავითვალისწინებთ არა მხოლოდ მოზრდილების, არამედ ბავშვების ინტერესებს.
- თქვენი ღვინით, ძირითადად, რომელი ქვეყნები არიან დაინტერესებული?
- ღვინო სინგაპურში, ჰონკონგში, ამერიკასა და სკანდინავიის ქვეყნებში გაგვაქვს. ჩემი მეუღლე დანიიდანაა და აქტიურად ვთანამშრომლობთ იქაურ ღვინის კლუბებთან. ფასიც მაღალია და საერთოდ, ღვინოსთან განსაკუთრებული დამოკიდებულება ახასიათებთ. ამჟამად 70 000 ბოთლს ვაწარმოებთ. წარმოების გაზრდას 200 000-ზე ზემოთ არ ვაპირებთ. ჩვენი მთავარი პრიორიტეტი ხარისხია.
- რამდენად აღმოჩნდი სტიმული ადამიანებისთვის და გამოჩნდნენ თუ არა მამა-პაპისეული მიწების დამუშავების, ვაზის გაშენების მსურველები?
- ვერ ვიტყვი, რომ ბევრი მიმბაძველი მყავს, რადგან ყველა საქმის დაწყებას თანხის გარკვეული რაოდენობა სჭირდება, რის მოძიებაც ჩვენს ქვეყანაში ადვილი არ არის.
- დოღების ორგანიზატორი და მათში არაერთგზის გამარჯვებული ხარ...
- დოღს გაზაფხულსა და შემოდგომაზე ვაწყობთ. არგოხთან ახლოს ულამაზესი ტყემლის პლანტაციები მაქვს. პლანტაციის ტერიტორიაზე მაყურებელი ელოდება სანახაობას, ოდნავ დაბლა კი, 14 ჰექტარი მიწის გარშემო დოღი იმართება. ულამაზესი სანახაობაა. ამ საქმეში ახმეტის პოლიცია და გამგეობა გვერდით მიდგას. რაც შემეხება მე, არც კი მახსოვს ცხენი პირველად როდის გავაჭენე. ამჟამად რვა იშვიათი ჯიშის ცხენი მყავს. ახალთექურ და არაბულ ულაყებს თუშური ჯიშის ფაშატებთან ვაჯვარებ. 15 წლის ვიყავი, როცა დოღში პირველად გავიმარჯვე. მახსოვს, დოღს ედუარდ შევარდნაძე ესწრებოდა და ჯილდოდ 200 ლარი გადმომცა. მას შემდეგ არაერთხელ მომიპოვებია პირველი ადგილი. ჩემი მეუღლის, ოლაფის გაცნობაც ცხენებს უკავშირდება. ერთხელ, თუშეთში რამდენიმე ახალგაზრდა ცხენის გახედნას ცდილობდა. საერთოდ, ცხენი ქალთან მიმართებაში სხვაგვარად იქცევა - მთის კაცებისგან განსხვავებით, ქალი ნაკლებად უბრაზდება, ლმობიერად ექცევა და შესაბამისად, ცხენიც მასთან უფრო დამყოლია. მას, ისევე, როგორც ადამიანს, სიყვარული ათვინიერებს... მეც მივედი, მივეფერე, ავმხედრდი და ნახევარ საათში ბოჩოლასავით მივუყვანე პატრონს... მამაკაცებს შორის ოლაფიც იყო... ჩვენი პირველი შეხვედრა სწორედ ეს გახლდათ. ოლაფი ეროვნულ პარკებში ტურიზმის განვითარების მიმართულებით მუშაობდა. მოხდა ისე, რომ პროექტში ერთად მოგვიხდა ჩართვა და ჩვენი დაახლოებაც აქ მოხდა.
- როგორც ვიცი, ცნობილ ჯგუფ Lუმინეერს-ის წევრებთან ახლო მეგობრული ურთიერთობა გაკავშირებთ...
- ეს ჯგუფი უესლი შულცმა შექმნა. მისი მეუღლე, ბრენდი ბონომო მათ ქორწინებამდე ბევრად ადრე ჩემი ახლო მეგობარი იყო. პირველად ბრენდი საქართველოში 2009 წელს იყო და ქვეყანა ღრმა შთაბეჭდილებებით დატოვა. ამერიკაში ჩასულს მადლობის ნიშნად წვეულება მომიწყო. მეგობრის სტუდიოს ტიპის "დუპლექსში" ქართული სუფრა ჰქონდა ორგანიზებული - ხალიჩებით მორთული გარემო და ქართული კერძები. მოიწვია რამდენიმე მუსიკალური ჯგუფი. მათ შორის, ერთ-ერთზე მითხრა, ნიუ-ჯერსიდან გუშინ გადმოვიდნენ, არ ვიცი, ვინ არიან და თუ არ მოგეწონა, შეგიძლია, გააგდოო... იყვნენ, ცოდოები არიან-მეთქი, ვუთხარი... სწორედ ისინი იყვნენ Lუმინეერს. ბრენდი და უესლი სწორედ მაშინ შეხვდნენ ერთმანეთს, დამეგობრდნენ და შარშანწინ იქორწინეს კიდეც. ნამდვილი თუშური ქორწილი დოღითა და ცხენიან-დროშიანი მაყრით თუშეთში გადავუხადეთ. უესლიმ ბევრი იშრომა, მოგვიანებით, შეამჩნიეს და ახლა კი, მოგეხსენებათ, როგორი ცნობილები არიან. ორი ალბომი აქვთ. მეორე ალბომის, "კლეოპატრას" ინსპირაცია ქართველი ქალი იყო. საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში სადიპლომოსთვის, სახელად "ქართველი ქალი", ინტერვიუებს აგროვებდა. ერთ-ერთმა ქალბატონმა თავისი ისტორიით აატირა კიდეც და სიმღერა "ოფელია" მისი შთაგონებით დაწერა...