ბიბლიის გამოცანები: ნოეს ძიებაში (ნაწილი 2)

რთ-ერთი პლანეტა, რომელსაც ატმოსფეროში ორთქლის ხშირი ფენა გააჩნია, არის ვენერა. კოსმოსური ზონდები აქ მხოლოდ რამდენიმე საათს ძლებენ, ვიდრე წნევისგან არ დაიჭმუჭნებიან.

მომდევნო თეორია წარღვნის წყლების წარმოშობაზე შემუშავებული იქნა არქეოლოგ ბრიუს მასის მიერ, რომელიც ნიუ-მექსიკოს შტატში, ლოს-ალამოსის ლაბორატორიაში მუშაობდა. ის ფიქრობს, რომ წარღვნა გამოიწვია ისეთმა რაღაცამ, რაც ღია კოსმოსში არსებობდა და მიიჩნევს, რომ წარღვნის მითის სხვადასხვა ვერსიების შესწავლის შედეგად პასუხსაც მიაგნო.

აბორიგენ ამერიკელებს ასევე გააჩნიათ წარღვნის ისტორია და თითოეული ტომი თავისებურად ყვება მას, ზეპირად გადასცემენ თაობიდან თაობას. ამბის ელემენტები ასახულია მათ ხელოვნებაში – პეტროგლიფებში, ქვის ნაკეთობებში და ა.შ. ბრიუს მასი განსაკუთრებით დაინტერესდა იმ პეტროგლიფით, რომელიც ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკაში მოიპოვებოდა და ინდიელთა სხვადასხვა კულტურებში იყო გავრცელებული. გამოსახული ფიგურები ძირითადად წყლის გველებთან ასოცირდება. მასიმ მიაგნო საერთო თემას ამ გამოსახულებებში – მოგრძო ქმნილებას, რომელსაც თავზე ხშირად რქა აქვს. მკვლევარის აზრით, ქვაზე მკვეთავებმა გველის სახით აღწერეს ის, რაც წარღვნის მომენტში ცაში დაინახეს – რაღაც უჩვეულო, რაც მათთვის კატასტროფასთან ასოცირდებოდა – კომეტა. პეტროგლიფებში გამოსახული რქა შეიძლება კომეტის წაგრძელებული კუდის ანალოგია იყოს.

ბრიუს მასის ვერსიით, კომეტა ოკეანეში ჩავარდა და წარღვნა გამოიწვია. ჩამოვარდნის ადგილი, მისი გამოთვლით, არის 1500 კმ მადაგასკარის სამხრეთ-აღმოსავლეთით. 3 კმ სიგანის კომეტა ხვდება მზის სისტემაში და გეზს იღებს დედამიწისკენ, ატმოსფეროში შემოდის დაახლოებით 160 000 კმ/სთ სიჩქარით და ეჯახება წყალს. ეს იწვევს დიდი რაოდენობით წყლის ამოფრქვევას, შეიძლება კომეტის მასაზე ათჯერ მეტისაც. ასეთი შეჯახების სიმძლავრე 10 მილიონი მეგატონა ტროტილის აფეთქების ექვივალენტი იქნებოდა, რაც 500 მილიონჯერ მეტია ნაგასაკიში ჩამოგდებული ბომბის მიერ გამოყოფილ ენერგიაზე. წყლის უზარმაზარი რაოდენობა ატმოსფეროში გადაინაცვლებდა და 6-7 დღის განმავლობაში კატასტროფული წვიმები იქნებოდა. ინდოეთის ოკეანეში ადგილი ექნებოდა მასიურ ცუნამს, რომელიც სიგანეში 2400 კმ-ს, სიმაღლეში კი 180 მეტრს გადააჭარბებდა. მთელი დედამიწის მასშტაბით ციკლონური ქარიშხლები დაიწყებოდა.

ასტრონომიული მონაცემების განხილვითა და იმ პერიოდების ანალიზით, როცა კომეტებმა ახლოს ჩაუარეს დედამიწას, ბრიუს მასიმ შეარჩია ყველაზე მეტად სავარაუდო მომენტი, როცა წარღვნა უნდა დაწყებულიყო. ქრისტეს შობამდე 2807 წლის 10 მაისს დედამიწას მართლაც შეეჯახა კომეტა. მასის თეორია რადიკალურია, მან იცის, რომ ასტრონომები ეჭვის თვალით უყურებენ, მაგრამ გეოლოგები ვერ გამორიცხავენ. ისინი ნათლად ხედავენ კომეტების ჩამოცვენის კვალს მთელი დედამიწის მასშტაბით. წარღვნის ვერსიებიდან ეს ყველაზე მეტად დამაჯერებელია, რადგან ფაქტია, რომ კომეტები ეცემიან დედამიწაზე და ამის შედეგად ზოგჯერ უზარმაზარი კრატერები რჩება.

დედამიწა შექმნიდან მალევე ასტეროიდებითა და მეტეორიტებით ინტენსიურად იბომბებოდა, ერთ-ერთმა ასეთმა შემთხვევამ კი სავარაუდოდ დინოზავრების გადაშენება გამოიწვია 65 მილიონი წლის წინ. თუკი მსგავსი რამის შედეგად წარღვნა მართლაც მოხდა, სხვადასხვა კულტურებში მას ზეპირი გადმოცემით შეინახავდნენ, წარმოიქმნებოდა სხვადასხვაგვარი მითები, რათა მისი მიზეზი აეხსნათ. მაგრამ რას აღწერენ რეალურად წარღვნის მითები?

წარღვნა, რომელმაც მთელი დედამიწა დაფარა – ასე გვიხსნის მოვლენას ბიბლია. მაგრამ გეოლოგებმა ვერ შეძლეს ამ ამბის დამადასტურებელი მტკიცებულებების პოვნა. დედამიწა ერთხელ მართლაც დაიფარა თითქმის მთლიანად, მაგრამ ეს მოხდა 500 მილიონი წის წინ, როცა კლიმატი გაცილებით თბილი იყო, ვიდრე ახლა. სწორედ ამ დროს დაილექა მთებში ზღვის ნამარხების უმეტესობა, რომლებსაც დღესდღეობით პოულობენ. ესაა ის, რასაც გეოლოგთა უმეტესობა აღიარებს, მაგრამ მათ გარდა არიან ისეთებიც, ვისთვისაც ბიბლია უფრო მაღალი ავტორიტეტია.



ბოლო 20 წლის განმავლობაში ფუნდამენტალისტი ქრისტიანი ტომ ვეილი ჯომარდობის ტურებს უძღვება დიდ კანიონში. ის ხალხს პატიჟებს და უყვება კანიონში არსებულ იმ მტკიცებულებებზე, რომლებიც მისი აზრით, წმინდა წერილის ჭეშმარიტებას ადასტურებს. ვეილი იმ ორგანიზაციის წევრია, რომელიც უპირისპირდება თანამედროვე მეცნიერებას და დედამიწის ასაკის რამდენიმე მილიარდი წლით განსაზღვრას. თუმცა თავად მას წარსულში სწორედ ამ ვერსიის სჯეროდა, შემდეგ კი დაეჭვდა, რომელი ვერსია ამბობდა სიმართლეს: ახალგაზრდა დედამიწის თუ ხნიერი დედამიწის, მილიონობით წლების განმავლობაში ყალიბდებოდა პლანეტა თუ ღმერთმა შექმნა 6 დღეში? ვეილისთვის კანიონი ის ლაბორატორიაა, სადაც მტკიცდება, რომ დედამიწა რამდენიმე ათასი წლის წინ გაჩნდა და მალევე მასშტაბურმა წარღვნამ მოიცვა, მტკიცებულება კი კლდეებშია.

– ჩემი აზრით, კანიონში ნალექების უფრო მეტი შრე ჩანს, ვიდრე დედამიწის სხვა ადგილებში. აქ ვხვდებით მრავალ მტკიცებულებას, რომლებიც მიუთითებენ იმ ფაქტზე, რომ კანიონს კატასტროფის კვალი ამჩნევია.
ტომ ვეილი

მტკიცებულებების ძიებაში ვეილი ხშირად აკვირდება მდინარეების ნაპირებს. მისთვის ნალექის შრეებში არსებული ნაკეცები იმის დადასტურებაა, რომ ჩამოყალიბებისას სველი და რბილი იყო, რადგან მაშინ რომ მყარი ქვის ყოფილიყო, დასკდებოდა და დაიშლებოდა. ალბათ გასაკვირი არაა, რომ ვეილის კოლეგების უმეტესობა მას არ ეთანხმება ინტერპრეტაციებში. მათი თქმით, თუკი კანიონი რბილი მასისგან ყალიბდებოდა, მასში არ იქნებოდა ასეთი მრავალფეროვანი ნაკეცები, რომლებსაც დღეს ვხედავთ. კანიონი სწორი იქნებოდა, ხოლო U-ს ფორმა იმას ამტკიცებს, რომ რეგიონი ნელა გადიოდა ეროზიულ პროცესებს.

არის ერთი რამ, რაზეც ევოლუციის მომხრეები კრეაციონისტებს ეთანხმებიან – კანიონის შექმნაში დიდი როლი ითამაშა წყალმა. მაგრამ ის, რომ კანიონის კლდეების განლაგებაზე ზემოქმედება მოახდინა წყალმა, არ ნიშნავს, რომ პლანეტა, მისი ისტორიის რომელიმე მონაკვეთში, მთლიანად იყო დაფარული წყლით. თუმცა ვეილი სხვა აზრზეა. მისი პოზიციით, კანიონზე არსებული წყლის კვალი ნოეს ამბის მტკიცებულებაა.

ბიბლიაში წერია, რომ კიდობანში ყოფნისას ნოე წყლის გარდა ვერაფერს ხედავდა. „ორმოცი დღის შემდეგ გააღო ნოემ სარკმელი, კიდობნისთვის რომ ჰქონდა დატანებული.” სხვადასხვა დროს ნოემ მტრედი სამჯერ გაუშვა, რათა დედამიწა დაეზვერა. მესამედ მტრედი აღარ დაბრუნებულა და ნოე მიხვდა, რომ დედამიწაზე გადასვლა შეიძლებოდა. თუკი ბიბლიური ისტორია რეალურია, ნოემ იქ დადგა ფეხი, სადაც მანამდე არასდროს ყოფილა, სადღაც მთიან რეგიონში. მაგრამ სად იყო ეს რეგიონი?

მოყვარული არქეოლოგი ბობ კორნიუკი ფიქრობს, რომ ადამიანები კიდობანს არასწორ ადგილას ეძებდნენ. მან ორჯერ ვერტმფრენით და ერთხელ თვითმფრინავით გადაუფრინა არარატის მთას, მაგრამ კიდობნის მსგავსი არაფერი შეუნიშნავს. მისი აზრით, რეალური ადგილი, სადაც ძებნა უნდა განხორციელდეს, არის ირანის ჩრდილოეთ ნაწილში მდებარე მთები. კორნიუკმა ირანში 4 ექსპედიცია ჩაატარა და ყურადღებას არ აქცევდა იმ დამცინავ დამოკიდებულებას, რასაც კიდობნის მაძიებლები იღებენ ხოლმე. ის თვლიდა, რომ ისეთი რამ ჰქონდა, რაც მანამდე არავის გამოუყენებია – იმ ამერიკელი ინჟინრის მოხსენება, რომელმაც აქ 1943 წელს რაღაც უჩვეულო შენიშნა.

კორნიუკის ჯგუფი 3800 მეტრის სიმაღლეზე ავიდა, მიმდებარე ტერიტორია დაათვალიერა და მთიდან გამოშვერილ მასიურ შავ სტრუქტურას წააწყდა. მას არ ჰქონდა ყუთის ფორმა, როგორადაც ბევრს წარმოუდგენია ნოეს კიდობანი, უფრო მეტად შენობას ჰგავდა, რომელიც დამწვარიყო და მისგან ნარჩენებიღა შემონახულიყო. მასალა ხეს ჰგავდა, მაგრამ იმდენად მძიმე აღმოჩნდა, რომ მხოლოდ პატარა ნაწილების წამოღება მოახერხეს ტესტების ჩასატარებლად. კორნიუკი შედეგებს უცდის, მაგრამ იცის, რომ შეიძლება სულაც არ აღმოჩნდეს ის, რაც თვითონ ჰგონია და ვერავინ დააჯეროს თავის ვერსიაში. თუმცა მან მთაზე ყოფნისას კიდევ ერთი რამ იპოვა, ის, რასაც საერთოდ არ ელოდა და რასაც დღემდე ვერ ხსნის.



4200 მეტრზე ყოფნისას კორნიუკმა მოლუსკები იპოვა, მოლუსკები კი, როგორც ყველამ იცის, წყალში ცხოვრობენ. კორნიუკმა მალე აღმოაჩინა, რომ განსხვავებით მრავალი ზღვის არსებებისგან, რომელთა ნაშთებსაც მთებში პოულობდნენ, ეს მოლუსკები სრულად განამარხებული არ იყო. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ მათ ნიჟარებში ისევ ჰქონდათ ორგანული მასალები, რომელთა ასაკის დადგენაც შესაძლებელი იქნებოდა. კორნიუკმა მოლუსკები ლაბორატორიაში გაგზავნა, რათა რადიონახშირბადული ანალიზი (Carbon-14) ჩატარებულიყო. შედეგები, რბილად რომ ვთქვათ, შემაცბუნებელი აღმოჩნდა. ტესტმა აჩვენა, რომ მოლუსკების ასაკი დაახლოებით 40 000 წელიწადს შეადგენდა. ეს არ ესადაგება ნოეს კიდობნის პერიოდს, რომელიც 5000-სა და 10 000 წელს შორის უნდა იყოს მოქცეული, მაგრამ ამავე დროს მოლუსკები ზედმეტად ახალგაზრდები არიან საიმისოდ, რომ მიესადაგონ მილიონობით წლების წინანდელ პერიოდს, როცა ჩრდილოეთ ირანის მთები მაღლდებოდა. ამიტომ გაურკვეველი იყო საკითხი – საიდან გაჩნდნენ მოლუსკები მთებში?

ბობის პასუხი ამ გამოცანაზე ისაა, რომ თუკი დედამიწა სრულად დაიფარა წყლით, შეიძლება გავლენა მოახდინა მოლუსკების მიერ ნახშიროჟანგის შეწოვის პროცესზე, ეს კი Carbon-14-ით დათარიღებისას არასწორ შედეგს აჩვენებდა. მაგრამ არსებობს უფრო მარტივი ახსნაც: ნებისმიერი სახის ნიჟარა შეიძლება ჩამოყალიბდეს მტკნარ წყალში, იმ მდინარეებსა და ნაკადულებში, რომლებიც მთებიდან მოედინება. ამიტომ გეოლოგისთვის მთაში ნიჟარის პოვნა უცნაური ნამდვილად არაა.

წყლის ორთქლის უზარმაზარი რაოდენობა, რომელიც გაურკვეველი მიზეზით დედამიწაზე ჩამოიქცა, მიწის სიღრმეებში არსებული წყლები, რომლებიც როგორღაც ამოიფრქვნენ, მასიური კომეტა, რომელიც ოკეანეში ვარდება – ყველა ეს თეორია გვთავაზობს კატასტროფული წარღვნის ახსნას, რომელთაგან ზოგი სხვებზე მეტად არგუმენტირებულია. თუმცა გამოსაკვლევად რჩება კიდევ ერთი, საბოლოო თეორია, რომელიც შესაძლოა, ყველაზე დამაჯერებელი იყოს.

წლების განმავლობაში არქეოლოგები წარღვნის კვალს ეძებდნენ ახლო აღმოსავლეთში, რათა ნოეს ამბის რეალურობა დაედგინათ, მაგრამ ეს მცდელობა ყოველთვის წარუმატებელი იყო. 1920-იან წლებში არქეოლოგმა ლეონარდ ვულიმ ნალექის სქელი ფენა აღმოაჩინა, როცა გათხრებს აწარმოებდა უძველესი ქალაქის ურის ტერიტორიაზე, თანამედროვე ერაყში. თავიდან ეს წარღვნისა და შესაბამისად, ნოეს ამბის მტკიცებულებად მიიჩნია, მაგრამ როგორც აღმოჩნდა, ცრუ განგაში იყო. რაც მან აღმოაჩინა, იყო ადგილობრივი დატბორვის კვალი, რომელიც საკმაოდ ძლიერი უნდა ყოფილიყო, რადგან მიწაში ნანგრევები 1 მეტრის სისქეზე იყო განლაგებული. მომდევნო მცდელობები მტკიცებულებების აღმოსაჩენად ასევე უნაყოფო გამოდგა.



1966 წელს თურქეთის სანაპიროსთან ორი გეოლოგი მუშაობდა. ისინი იკვლევდნენ მლაშე წყლის უზარმაზარ საცავს, რომელიც 1175 კმ-ზეა გადაჭიმული – შავ ზღვას. ბილ რაიანი და უოლტერ პიტმენი შავი ზღვის წყალქვეშა ტოპოგრაფიულ რუკას ადგენდნენ, როცა რაღაც საინტერესო შეამჩნიეს – სანაპიროები, ზედაპირიდან ათობით მეტრის სიღრმეზე, ყველაზე შორეული კი 156 მეტრით ქვემოთ მდებარეობდა. ეს იმას ნიშნავს, რომ წარსულში ზღვის დონე გაცილებით დაბალი იყო. ანალიზმა აჩვენა, რომ შავი ზღვა ოდესღაც მტკნარი წყლისგან შემდგარი ტბა ყოფილა. ასევე აშკარა იყო მოულოდნელი გადასვლა მტკნარი წყლის მოლუსკებიდან ზღვის არსებებზე, დამატებითი ინფორმაცია კი რადიონახშირბადულმა ანალიზმა გამოააშკარავა – ზღვის მოლუსკები მთელ შავ ზღვაში ერთდროულად გამოჩენილიყვნენ დაახლოებით 7600 წლის წინ, რაც განმაცვიფრებელი აღმოჩენა გახლდათ. ცხადი გახდა, რომ რაღაც მასშტაბური მომხდარიყო.

რასაც აქ ადგილი ჰქონდა, იყო ბიბლიური პროპორციების დატბორვა და მისი მიზეზი გლობალური დათბობა გახდა. გამყინვარების ბოლო პერიოდის მიწურულს პოლარული ყინულები მილიონობით ტონა წყალს შეიცავდა, მაგრამ მყინვარების შემცირებამ და ყინულის ლღობამ ზღვის დონის აწევა გამოიწვია. ეს მოიცავდა ხმელთაშუა ზღვასაც. აქ მომატებული წყალი გზას ეძებდა გასაღწევად და იპოვა კიდეც იქ, სადაც მტკნარი წყლის ტბა მდებარეობდა. ხმელთაშუა ზღვის წყალმა არხი გაჭრა ბოსფორის გავლით და რაც უფრო ღრმავდებოდა არხი, მით მეტად სწრაფად მოედინებოდა წყალი. ამ დროს ჩნდება კითხვა: იყო თუ არა ახლომახლო ვინმე, ვინც ამ ყველაფერს დააკვირდებოდა? არქეოლოგი ფრედ ჰიბერტი ფიქრობს, რომ პასუხი დადებითია.

10 000 წლის წინ აქ ბოსფორი არ არსებობდა, შავი ზღვა კი უმარილო ტბა იყო, რომლის დონეც დღევანდელზე ათობით მეტრით ნაკლები გახლდათ. ეს იმას ნიშნავს, რომ მის გარშემო უზარმაზარ არეალზე მშრალი მიწები იყო და საცხოვრებლად არაჩვეულებრივი ადგილი იქნებოდა მონადირე-შემგროვებლებისთვის ან ადრეული მიწათმოქმედებისთვის. ეს მომთაბარე ხალხი მათთვის სრულიად გაუგებარ რამეს იხილავდა – ერთი ზღვა მეორეში გადადიოდა რამდენიმე კმ სიგანის არხის მეშვეობით. ისინი სავარაუდოდ გაიგებდნენ ხმაურს, ამ პროცესში კი მიწა შეირყეოდა, რადგან წარმოუდგენელი რაოდენობის ენერგია გამოთავისუფლდებოდა. როცა წყალი ბოსფორთან აზვირთდა 100 კმ/სთ სიჩქარით, გამოათავისუფლა უზარმაზარი მოცულობის წყლები, რაც ნიაგარას ჩანჩქერებს 200-ჯერ აღემატებოდა. ბოსფორთან რამდენიმე კმ-ის რადიუსში მყოფი ყველა ცოცხალი არსება განადგურდებოდა, ხოლო მოშორებით მცხოვრები ადამიანები იხილავდნენ მათი პლანეტის ტრანსფორმაციას წყლის ნაკადის მიერ, რომელიც უსასრულო ჩანდა.

თუკი რაიანისა და პიტმენის ჰიპოთეზა სწორია, 5000 წელია სხვაობა დიდი წარღვნის მოხდენისა და მისი ჩაწერის პერიოდებს შორის. ასეთი კატასტროფული მოვლენა ისე გამოჩნდებოდა, თითქოს მას გლობალური ხასიათი ჰქონდა. მართალია, მთელ დედამიწაზე არ ხდებოდა, მაგრამ მაშინდელი ადამიანებისთვის ცნობილი ხმელეთის დიდ ნაწილს მოიცავდა. ხალხი მიგრაციას დაიწყებდა და ამბავსაც დაიმახსოვრებდნენ, შესაძლოა, სწორედ ასე წარმოიშვა მესოპოტამიური წარღვნის ლეგენდებიც, გილგამეშის ეპოსი და საბოლოოდ ნოეს ისტორია. უძველესი ებრაელების ხელში მას აუცილებლად მიენიჭებოდა მორალური მნიშვნელობა. ბიბლიაში წაღვნის ამბავი სრულდება ნოეს მხრიდან მადლიერების გამოვლენითა და ღმერთის დაპირებით: „აუგო ნოემ სამსხვერპლო უფალს, თითო-თითო ამოარჩია ყოველი წმიდა პირუტყვიდან და ყოველი წმიდა ფრინველიდან და აღსავლენად მიიტანა სამსხვერპლოზე. იყნოსა უფალმა კეთილსურნელება და თქვა უფალმა თავისთვის: ამიერიდან აღარ დავწყევლი მიწას ადამიანის გამო, რადგან ბოროტისკენაა მიდრეკილი ადამიანის გულისთქმა მისი სიყრმიდანვე. მეტად აღარ გავანადგურებ ცოცხალ არსებას, როგორც მოვიქეცი.” იმისთვის, რომ ნოესა და მისი შვილებისთვის დანაპირები შეესრულებინა ხოლმე, ღმერთმა ნიშნად აირჩია ბუნების საოცრება – ცისარტყელა. ცისარტყელას გამოჩენა იმის ნიშანია, რომ წარღვნა აღარ მოხდება. ნოეს ამბავი კი ისევ გადაეცემა თაობიდან თაობას, ისე როგორც ბოლო ათასწლეულების განმავლობაში. მისი დამახასიათებელი თვისება ისაა, რომ ყველას თავისებური ინტერპრეტაცია აქვს, თუ ვინ იყო ნოე და რას გულისხმობს ეს ამბავი.