დედის სიკვდილის შემდეგ გაჩენილი საზრდო

გასული საუკუნის 90-იანი წლების ბოლოს, გრიგოლმა, რომელსაც რატომღაც, გიორგას ეძახდნენ, ცოლი მოიყვანა.
უჩვეულო თითქოს, არც არაფერი იყო, მხოლოდ - პატარძალი "ხაზის ავტობუსით" მოიყვანეს.
გიორგა ოცდაათ წელს მიღწეული იყო, პატარძალი ნინო კი 17-ის გახლდათ. მალე სოფლად გავრცელდა ხმა, რომ ლიდამ, რომელიც სკოლა-ინტერნატში ასწავლიდა ნინოს, იზრუნა, რომ სკოლის დასრულებისთანავე გაჩარხულიყო მისი ყოფილი მოსწავლის ბედი. ღარიბი გახლდათ ნინოს ოჯახი, ძალიან ღარიბი. სახლს წესიერი კარიც არ ჰქონდა და ფანჯრებს მინები აკლდა. ზამთარში, იმ სახლში, როგორც მეზობლები იტყოდნენ ხოლმე, დაბმული ძაღლიც არ გაჩერდებოდა. ოჯახს ერთი შვილი "გასხვისებული" ჰყოლია, მაგრამ როგორც კი დრო იხელთა ბავშვმა, მაინც თავის გამოცივებულ კერიას მიაშურა. ცალკე მშობლები ეხვეწნენ, ცალკე - მისი გაზრდის მსურველები, მაგრამ "სხვათაშვილობა" ცოცხალი თავით აღარ მოიწადინა და საერთო დაკონკილ საგებელში ისე შეძვრა, როგორც დაზამთრების წინ - დათვი ბუნაგში. ბიჭი ისე უფრთხილდებოდა შინ დაბრუნებას, როგორც უქონლობისას თადარიგიანი დედა უკანასკნელ მოზელა ფქვილს. მორჩილი და უპრეტენზიო იყო, როგორც მისი და-ძმანი.
იმ დროს სოფელში ყველას უჭირდა, მაგრამ ბევრს ძროხები ჰყავდა და ნინო, თავისი და-ძმებით, სამადლოდ მწყემსავდა პირუტყვს. ძროხის პატრონები დილას, მორიგეობით, ძროხებთან ერთად ატანდნენ გამოციებულ მჭადს, ყველის ნაჭრებს და მწვანილს. ისეთი გემრიელი იყო ეს ყველაფერი ზაფხულის შუადღეზე, რომ... ეს ზაფხულობით, ზამთრობით კი ოცნებითა და მეზობლებში ჩამოთხოვილი მწირი ლუკმით უნდა გაეტანათ თავი!
ერთ დღესაც ლიდამ თავისი ნამოწაფარი გაიხსენა, - უნდა გაგათხოვოო. ოჯახს შექმნი, შვილები გეყოლება და ლუკმა გექნებაო. ნინოს დედა აღტაცებით უსმენდა შვილის მასწავლებელს და გაუაზრებლად, ათას მადლობას იძახდა. სამწყემსურიდან მობრუნებულ გოგოს არც სკოლაში ესმოდა ბევრი თავისი მასწავლებლის და ახლა, უცნაურ შემოთავაზებას ხომ საერთოდ ვერაფერი გაუგო... ხვალ, ნახირი გზის პირას გყავდეთ, ოთხ საათზე, შენი საქმრო და სადედამთილო მოჰყვება ავტობუსს და წაგიყვანენო. მეორე დღეს ნინოს არც საათი გახსენებია და არც - ლიდა. უბრალოდ, ის გაუკვირდა, დედა რომ ჩამოუდგა ნახირში და საავტომობილო გზის პირისკენ ძოვებით წააყვანინა პირუტყვი.
მწვანე ავტობუსი დამრეც გზას ნელა მიუყვებოდა. თუ არ ვცდები, ამ მანქანას "კავზს" ეძახდნენ. შავთმიანი გიორგა თვალებს აცეცებდა მძღოლის გვერდით. იაფფასიანი სუნამოსა თუ ოდეკოლონის სუნით გაჟღენთილი თეთრი პერანგი ეცვა სასიძოს, ოღონდ, აშკარა იყო, პერანგი მას ან არ ეკუთვნოდა, ან კიდევ, ისეთ დროს ჰქონდა ნაყიდი, როცა ბევრად უფრო მსუქანი იყო. სადედამთილო პატარა, გამხდარი და მოძრავი ქალი იყო. ასაკთან შეუსაბამო, "შპილკებზე" ამხედრებული, გაჩერებული ავტობუსიდან ჩამოვიდა, - მოდი, შვილოო, - ნინოს უთხრა. ნინოს ეუცნაურა "შვილო". უცებ, სადედამთილომ მოხერხებულად დაავლო ხელი, სველი ქსოვილივით მიიკრა და ავტობუსის საფეხურზე აიყვანა. გახეთქილი კალოშების ზემოთ ეკლებით დაკაწრული, წვრილი, მზისგან გარუჯული ფეხები მოჩანდა. კაბას მინდვრის ფერი მიეღო (ხშირად ჯდებოდა ბალახზე მწყემსი გოგო) და ნასხვისარი კოფთიდან მხოლოდ კისერი უჩანდა გაურკვევლობაში ჩავარდნილ პატარძალს! დედამთილმა (უკვე დედამთილმა!) კალთაში ჩაისვა და კილომეტრიც არ ჰქონდა გავლილი ავტობუსს, როცა მიეთვლიმა გოგოს. ჯერ ერთი, ზომაზე ოდნავ მეტი კალოში წასძვრა ფეხიდან, მერე - მეორე. გიორგა ფეხზე იდგა და გაყინჩული დასცქეროდა პირველად დანახულ გოგოს, რომელიც უკვე მისი ცოლი იყო!
ავტობუსის მგზავრები გასუსულები იყვნენ. თითქოს სასაუბროც არაფერი ჰქონდათ. არადა, ენის არატრატება რამდენისთვის იქნებოდა გულის მალამო! 25 კილომეტრის იქით გათხოვდა ნინო და ეს ჯერ კიდევ არ იცოდა. უბრალოდ, რომელიღაც უბნის გადასახვევში შეჩერდა ავტობუსი - "ცხვირი მიაბჯინა". მაკარონივით წვრილმა ფეხებმა ტყაპანი გაადინა მიყრილი კალოშების გვერდით და მისმა მეპატრონემ ტერფებით ალალბედად მოძებნა ტალახშემხმარი ფეხსაცმელი. ვიღაცები რაღაცას ულოცავდნენ პატარა ქალს და ასიოდე მეტრის იქით, მწირმიწიან, ხრიოკ ეზოში შევიდნენ. ჭიშკარი ვიწრო, ხის იყო. ადრე, ოდესღაც ნინოს სახლსაც ჰქონდა ამდაგვარი ჭიშკარი, მერე, ერთ ზამთარში ჩამოხსნეს და დაწვეს ოთახის გასათბობად...
ეზოს ზემოდან ბექობი დასცქეროდა. ბექობის ძირას მოზრდილი სახლი იდგა. შავკედლებიან სახლს შუშაბანდი ჩამოჰგლეჯოდა და ღია აივნის შთაბეჭდილებას ტოვებდა. დერეფნის იქით ორი კარი ჩანდა: ერთი სამზადისის, მეორე - "ზალის". გამოძინებულ ნინოს შიოდა. ეგონა, რომ დედამისი ღარიბულ წვნიანს შემოუტანდა ალუმინის მათლაფით, მაგრამ სად იყო დედა? დედამთილმა თეთრსუფრიან მაგიდაზე თეფშებით (ლამაზი, ცისფერი ყვავილები ეხატა იმ თეფშებს) დააწყო ცივად მოხარშული ქათამი, ყველის ნაჭრები, პური, მწვანილი. დოქიდან მოწითალო ფერის ღვინო ჩამოასხეს ჩაის ჭიქებში. კარის მეზობელმა თამადობა იკისრა. დაილოცეს კაცებმა, გადაჰკრეს და ამ დროს ნინო ბავშვურად აცმაცუნებდა პირს - ფრიად ეამა ქათმის ხორცი, რომელსაც ხარშვის სითბო სუფრაზეც შემოჰყოლოდა...
ზუსტად ცხრა თვის თავზე პირველი ბიჭი დაიბადა ოჯახში და ბაბუის სახელი უწოდეს. ცოტა ხანიც და, ისევ დაეტყო ნინოს მუცელი. მომდევნო ათი თვის მერე კიდევ დაიბადა ერთი ბიჭი, მერე კი თითო წლის ან ცოტა მეტი ხნის დაშორებით - ოთხი გოგო. მართალია, ნინოს ქოხთან შედარებით, ქმრის სახლი ბევრად დიდი იყო, მაგრამ ზოგჯერ წვიმის წყალიც ჩამოსდიოდათ ჭერიდან და ზოგჯერ ზამთრის ცივი ქარიც აღწევდა საწოლებამდე. გოგიას ნახელავი ღუმელი არ ზოგავდა თავს და გაავებით ებრძოდა სიცივეს, მაგრამ სიცივე არ იყო მთავარი გასაჭირი: შიმშილი ავი ძაღლივით, დედისეული სახლიდან ქმრის ოჯახშიც გაჰყვა. დედამთილი დიდი მონდომებით ჩამოივლიდა ჯერ ახლო მეზობლებს, მერე - შორეულსაც. სასწაული იყო და არც ერთ საღამოს ულუკმოდ არ უწევდათ ყოფნა. წინა წლიდან დარჩენილი ლობიო, ქვევრის მწნილი, მჭადის ფქვილი, უშნო ვაშლი ან სხვა ხილი მუდამ მოჰქონდა დედამთილს გაცვეთილი ჩანთით ან ტომრით. დიდად არც შრომობდნენ, მაგრამ რასაც აკეთებდნენ, რაღაც უმარიფათოდ და უგერგილოდ - თითქოს იცოდნენ, როგორც უნდა ეშრომათ, მაინც ვერ დაამარცხებდნენ სიღატაკეს!
ნინოს მამამთილი ერთ დღეს ისე დაეღუპა, სოფელს არც შეუცხადებია: ისედაც მკვდარი იყო თავისი დღე და მოსწრებაო. როცა დედამთილსაც მიაკითხა "ცელიანმა კაცმა", მთელი სოფელი ჩურჩულებდა ქელეხზე, - ამათ რა ეშველებათ, ვინ მოუტანს ნამადლოვარ ლუკმასო! მერე სოციალური შემწეობების დანიშვნაც დაიწყო და გიორგამ სულ დაანება თავი მუშაობას. დილაადრიან ანკესს გაიდებდა მხარზე და კომუნისტების დროინდელ ტბორს დასცქეროდა მთელი დღე ორიოდე ჭიჭყნისთვის - ვითომც თევზჭერით ოჯახს არჩენდა. სასაცილოდ მოჰქონდა საღამოობით გამბუზიებიანი საღებავის პლასტამსის პატარა ვედრო და ისეთი რიხით შედგამდა დერეფანში, თითქოს თვის სარჩო მიეტანოს.
წელიწადში ორჯერ ერთი მად­ლი­ანი ახალგაზრდა კაცი სადღესასწაულო ნობათს აწვდიდა ოჯახს: ფქვილი ტომრით, ზეთი, მარგარინი, იაფი კანფეტი, კომბოსტო და კარტოფილი ბლომად, ათიოდე კილოგრამი შაქარი... გიორგა ტომარას მოიგდებდა მხრებზე, დანარჩენ ტვირთს კი შესაძლებლობის მიხედვით ეზიდებოდნენ ოჯახის სხვა წევრები... ეს წინასაახალწლოდ და სააღდგომოდ ხდებოდა, დანარჩენ დროს კი ღვთისა და მეზობლების იმედად იყო რვა ადამიანი!
ერთხელაც, სოფლის დედაკაცობამ ჩურჩულით ამცნო ერთმანეთს, ნინოს უნებლიე გულყრა დაეწყოო. ორიოდემ იეჭვა, ეგებ ისევ ფეხმძიმედაა და მეშვიდეს აჩენსო. სოფლის ექთანმა ავადმყოფური სიგამხდრე კრიტიკულად შეაფასა და გიორგას უთხრა, ექიმს აჩვენეო. სად ვატარო ექიმთან, სოფელს უსახსრობით ვერ გავცილებულვარო... ტკივილებმა მოიმატა. ნინო მალულად იცრემლებოდა, - ღმერთო, ტკივილმა დამღალა, წამიყვანე, ოღონდ ეს ცოდვის შვილები არ დამიტოვო მშიერიო...
მერე თბილისამდე ჩააღწევინეს საბრალო ქალს. თავის ტვინზე სიმსივნეო, - სოფელში ტყვიასავით იქუხა ამბავმა. ლოყაზე ხელმიდებული მეზობელი ქალები დასტიროდნენ ნინოს ბედუკეთურობას. ტყემლები რძედაქცეული ჭერივით იყო გათეთრებული, როცა ნინომ თბილ, ღარიბულ საწოლში სათითაოდ ჩაიხუტა შვილები. გენაცვალეთო, - უკანასკნელად, უტკბესი ხმით უთხრა მათ... 34 წლის დაასაფლავეს. ქმარი ცრემლებს ყლაპავდა კუბოზე ლოდების ბრახუნისას, ბავშვები საჩქაროდ გაარიდეს საფლავს, მაგრამ მარიამი, პატარა შავთმიანი გოგო, რამდენჯერმე გამოიქცა და ცრემლები ლოდებს ჩააყოლა...
საფლავი სოფლის გზის ახლოსაა. შავი გრანიტის ქვაზე ნინოს სახება, სახელი, გვარი, დაბადებისა და გარდაცვალების წლებია ამოტვიფრული. არაერთხელ დამინახავს, როგორ ჩამომწკრივებულან ნინოს შვილები საფლავის ირგვლივ...
ნინოს ვედრება შესმენილ იქნა ღვთისა და კანონის მიერ: სახელმწიფო პენსია დაენიშნა ობლებს და ამბობენ, ისე აღარ უჭირთ, არც შიათ და არც სცივათო...
წყარო: gza.ambebi.ge