როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი უცენზურო სიტყვებს?
3 224 ნახვა
საიდან მოდის ეს სიტყვები?
ბავშვები - ღრუბლებივით არიან: ყველანაირ ინფორმაციას ისრუტავენ, იქნება ეს კარგი სიტყვები თუ ცუდი. პატარებს არ ძალუძთ გაფილტრონ და განასხვავონ კარგი სიტყვა ცუდისგან. ასეთი სიტყვები ბავშვს შეიძლება გაეგო და დაემახსოვრებინა სატელევიზიო პროგრამებიდან და ფილმებიდან, რომლებსაც მშობლები უყურებდნენ; ასევე ქუჩიდან, საბავშვო ბაღიდან და საკუთარი მშობლებისგანაც კი.
უფროსები ყოველთვის ვერ აკონტროლებენ სიტყვებს - "პარაზიტებს", მაგრამ მათ სარკედ ბავშვები იქცევიან ხოლმე. რა თქმა უნდა, ბავშვებისთვის სიტყვები, რომლებსაც დედიკო და მამიკო წარმოთქვამენ - მისაბაძი მაგალითია და ისინი აქტიურად იყენებენ მათ მეტყველებაში.
სხვათა შორის, ცუდ სიტყვებში მხოლოდ უცენზურო სიტყვები არ იგულისხმება, არამედ უხეში, შეურაცხმყოფელი და სალანძღავიც. "პარაზიტებად" ითვლება ასევე ჟარგონები, ემოციების გამომხატველი სიტყვები, ისეთები, როგორებიც არის - "ვაუ", "მაგარია" და ასე შემდეგ. ისინი საერთოდ არ არის საჭირო ბავშვის მეტყველებისთვის.
რატომ იწყებენ ბავშვები ბილწსიტყვაობას?
ხშირად მშობლები ან საბავშვო ბაღის აღმზრდელები აღნიშნავენ, რომ ბავშვი უცენზურო სიტყვებს სულ უფრო და უფრო ხშირად იყენებს და ამასთან გამკლავება უფრო და უფრო რთულდება - ბავშვები ყურადღებას არ აქცევენ შენიშვნებს ან მხოლოდ დროებით წყვეტენ მათ გამოყენებას, ხან კი ბავშვი ჯიბრით იწყებს ცუდი სიტყვებით ლაპარაკს. ამის მიზეზი რამდენიმეა და თუ მათ აღმოვაჩენთ, პრობლემას ადვილად მოვხსნით.
დაახლოებით 5 წლამდე ბავშვი უცენზურო სიტყვებს შეუგნებლად და გაუაზრებლად ამბობს, ისე, რომ მათი მნიშვნელობა საერთოდ არ ესმის. ყველაზე მთავარი ის არის, რომ მშობლები ამ სიტყვების გაგონებისთანავე არ ჩავარდნენ პანიკაში, რეაქცია უნდა მოახდინონ მშვიდად და ადეკვატურად.
ბავშვები ხშირად აკეთებენ ექსპერიმენტებს მეტყველებასა და ქმედებებში, რითიც ერთგვარად მშობლის რეაქციას ამოწმებენ. შესაძლებელია, რომ თქვენი შვილი თქვენგან სწორედ აღშფოთებას ელის და თუ ამაზე რეაქციას არ იქონიებთ, ბავშვი ცუდი სიტყვების მიმართ ინტერესს დაკარგავს. თქვენ შეგიძლიათ რბილად უთხრათ: "ჩვენს ოჯახში ამ სიტყვებით ლაპარაკი არ არის მიღებული", მაგრამ ჩხუბი დაუშვებელია.
5 წლის შემდეგ ბავშვებს ასეთი სიტყვების გამოყენების დროს დანაშაულის შეგრძნება უჩნდებათ და თუ ის თქვენი შენიშვნის შემდეგ კვლავ გააგრძელებს ცუდი სიტყვების გამოყენებას, მაშინ მას ამისთვის ფსიქოლოგიური მიზეზები აქვს.
პირველ რიგში, უნდა აღინიშნოს, რომ ყველაზე ხშირად უცენზურო სიტყვებს იყენებენ დაკავებული მშობლების შვილები. ეს ყურადღების მიქცევის თავისებური მეთოდია, შინაგანი განცდაა. ასე ბავშვები გამოხატავენ ერთგვარ პროტესტს: ყვირილი, დასჯა - ესეც ხომ ერთგვარი ყურადღებაა და ეს მაინც იყოს, სულ არარაობას.
ასეთ სიტუაციაში უნდა გადახედოთ ბავშვთან თქვენს ურთიერთობას, მეტი ყურადღება დაუთმოთ მას, გაატაროთ მასთან საღამო მაინც, ისეირნოთ, ეთამაშოთ - და პრობლემა გაქრება.
მეორე ვარიანტია უფროსების მიბაძვა. უხეში უცენზურო გამონათქვამები ხომ ბავშვში ძლიერ და საკუთარ თავში დარწმუნებულ ადამიანთან ასოცირდება. პატარას სურს, უფრო დიდი და სერიოზული გამოჩნდეს და იწყებს ცუდი სიტყვების გამეორებას.
მთლიანად დაიცვა ბავშვი გარე ფაქტორებისგან და სამყაროსგან, შეუძლებელია, მაგრამ შეუქმნა მას კარგი და სწორი მაგალითი და ასოციაციები, სავსებით შესაძლებელია. დაიცავით ბავშვი ნეგატიურ გმირებთან ურთიერთობისგან, ყურადღება მიაქციეთ, რას უყურებს ტელევიზორში და მოარიდეთ ძალადობის, სისასტიკისა და უხამსობის სცენებს.
ცუდი სიტყვები, როგორც კომპენსაცია
ხანდახან ბილწსიტყვაობა ერთგვარი "ბრაზის გადმონთხევის" საშუალება ხდება წარუმატებლობების და სტრესის დროს თანატოლებთან ურთიერთობისას. ბავშვს აკრიტიკებენ და საყვედურობენ იმის გამო, რისი გაკეთებაც არ შეუძლია და ის იწყებს ცუდი სიტყვების გამოყენებას თავდაცვის მიზნით. ან ცდილობს, ცუდი გამოჩნდეს, რადგან ირგვლივ მაინც ყველა ასეთად თვლის.
ბავშვის ასეთი საქციელი შეიძლება მშობლების კრიტიკამაც გამოიწვიოს. ბავშვს მშობლის თვალში ყოველთვის უნდა, რომ საუკეთესო გამოჩნდეს და თუ მას აგრძნობინებ, რომ ის ცუდია, ის შეეცდება "შეინარჩუნოს ცუდი ბიჭის იმიჯი".
ამ სიტუაციის გამოსწორება ადვილია, თუ გააანალიზებთ საკუთარ შეცდომებს აღზრდასა და მეტყველებაში, ასევე, ბავშვთან ურთიერთობაში და დროულად აღმოფხვრით მათ. ბავშვის პიროვნებასა და უნარებში ადვილია უნიკალურობის აღმოჩენა, რითიც ის მომგებიანად იქნება გამორჩეული სხვებისგან და კარგი იქნება, თუ აგრძნობინებთ მას, რომ ის არაფრით ჩამოუვარდება სხვა ბავშვებს.
რა უნდა გააკეთონ მშობლებმა?
ყველაზე სწორი ნაბიჯი იქნება ბილწსიტყვაობის აღმოფხვრა. ეს ნიშნავს, რომ ყურადღებით უნდა დააკვირდეთ თქვენს პატარას, გამოიჩინოთ მზრუნველობა და ყურადღება მისი პრობლემების მიმართ, მაგრამ ამასთან - არ შეზღუდოთ მისი პირადი სივრცე და უფლებები. დაეხმარეთ ბავშვს, განავითაროს საკუთარი უნარები და ნიჭი, იგრძნოს თავი განსაკუთრებულად. ძალიან მნიშვნელოვანია მამის როლი, იმისათვის, რომ ბავშვს სიმამაცე და სიძლიერე შემატოს.
გარდა ამისა, თუ თქვენი პატარა უცენზურო სიტყვებს იყენებს, ნუ ეჩხუბებით მას და მით უმეტეს, ნუ გამოიყენებთ ფიზიკური დასჯის მეთოდს, მაგრამ ნურც დააიგნორირებთ და მოუყრუებთ ყურს. სრული იგნორი ბავშვს აგრძნობინებს, რომ ის სწორად იქცევა.
ამიტომაც აუხსენით ბავშვს, რომ ის სიტყვები, რომლებიც მან თქვა, ცუდია და მათ კარგი ადამიანები არ იყენებენ საუბრისას; თქვენი პატარა კი კარგია და ასეთი სიტყვების თქმა არ შეშვენის. ამასთან, ეს ისე უნდა გააკეთოთ, თითქოს თქვენს თანატოლს ეუბნებოდეთ. ბავშვები მაშინ იგებენ კარგად, როცა მათთან თანასწორუფლებიანად საუბრობენ.
დაიმახსოვრეთ, თქვენ - მისაბაძი მაგალითი ხართ და თუ ცუდ სიტყვებს თავად გამოიყენებთ, ამას მოჰყვება ლოგიკური კითხვა: "რატომ შეიძლება შენთვის ცუდი სიტყვების თქმა, ჩემთვის კი არა?" და ძალიან სულელურ სიტუაციაში აღმოჩნდებით, ან ჩამოხვალთ იდეალური მამის/დედის პიედესტალიდან. ცუდ სიტყვებს ხომ მხოლოდ ცუდი ბიძიები და დეიდები ამბობენ!
რაც უნდა ითქვას, ბავშვების ბილწსიტყვაობასთან დაკავშირებული პრობლემები - ეს ჩვენი, უფროსების ბრალია. ამიტომაც ბავშვის აღზრდა საკუთარი თავიდან უნდა დავიწყოთ, კერძოდ კი, საკუთარი ლექსიკით. თუ თქვენ თავად აძლევთ ლამაზი და კულტურული მეტყველების მაგალითს, მაშინ თქვენს ფონზე ბავშვს აღარ მოუნდება გამოჩნდეს ცუდი, თუნდაც მისი გარემოცვა არც ისე კარგად აღზრდილი იყოს.
