დღევანდელი თანამედროვე ოჯახი

დღევანდელი თანამედროვე ოჯახი ჩართულია საზოგადოებრივი ცხოვრების მრავალ სფეროში. სამწუხაროდ, ოჯახის შიდა ფსიქოლოგიურ კლიმატზე მოქმედებს როგორც პოლიტიკური,ისე სოციალურ-ეკონომიკური ფაქტორები,თავისუფალი დროის უქონლობა,მუდმივი აუცილებლობა დამატებითი შემოსავლის ძიებისა,დაძაბულობა და სტრესი. ფსიქოლოგიური გადატვირთვა სტიმულირებს იმას,რომ მშობლები ხშირად არიან გაღიზიანებული,დაღლილი და ზოგჯერ უარყოფითი ემოციების მსხვერპლნი არიან ბავშვები. ამგვარად, ბავშვების განწყობა,ხასიათი მთლიანად დამოკიდებული ხდება მშობლების განწყობაზე და ხასიათზე.
აღზრდა მრავალმხრივი და რთული პროცესია,რომელშიც ბევრი მონაწილეა ჩართული. მთავარი მოქმედი პირები,რა თქმა უნდა,მშობლები და შვილები არიან. ის სტრატეგიები და მიდგომები,რომლებსაც მშობლები ირჩევენ აღზრდის პროცესში,მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ბავშვის განვითარებაზე და განსაზღვრავს მის ფსიქიკურ სიჯანსაღეს.
ხშირად,მშობლები ისე ეპყრობიან ბავშვს,როგორც მათ ეპყრობოდნენ მშობლები პატარაობისას. არ ითვალისწინებენ იმ დროის მოთხოვნებს,რომელშიც მათ ბავშვს უწევს ყოფნა: „ ჩემს შვილს ჩემსავით კარგი ბავშვობა უნდა ჰქონდეს!“
ზოგჯერ მშობლებს არ მოსწონთ აღზრდის ის სტილი,რომელიც თავის თავზე გამოსცადეს და საკუთარი შვილების აღზრდაში საპირისპირო გზას ირჩევენ: „ჩემს შვილს ჩემზე უკეთესი ბავშვობა უნდა ჰქონდეს!“ ბავშვის თავისებურებები და დროის მოთხოვნა შეიძლება ისევ ყურადღების მიღმა დარჩეს.
ყველაზე გავრცელებული სტილია მშობლების არათანმიმდევრულობა აღზრდის პროცესში. მათი დამოკიდებულება და მოთხოვნები შვილის მიმართ დამყარებულია იმწუთიერ განწყობასა და სურვილებზე.
„ მოდით,შევადაროთ ერთმანეთს ბავშვის აღზრდისა და ავტომანქანის მართვის ხელოვნება. ბავშვის აღზრდა ბევრად უფრო რთულია,ვიდრე მანქანის მართვა. მაგრამ იმისათის,რომ მანქანის მართვას დავეუფლოთ,დავდივართ სპეციალურ კურსებზე,ვსწავლობთ საგზაო მოძრაობის წესებს და ბოლოს გამოცდას ვაბარებთ. რაც შეეხება ბავშვის აღზრდას,ვთვლით,რომ ამისათვის სრულიად საკმარისია გვყავდეს შვილი და სხვა ყველაფერი თავისით მოგვარდება.“ (ნოსსრატ პეზეშკიანი)
თითქმის ყველა მშობლის სურვილია, აღვზარდოთ ჯანსაღი შვილები-ჯანსაღი სხეულით, ჯანსაღი ფსიქიკით და ჯანსაღი ურთიერთობებით. ოჯახი კი ბავშვისთვის პირველი და ყველაზე მნიშვნელოვანი სკოლაა. რა შეიძლება გააკეთოს მშობლებმა იმისათვის,რომ ოჯახში ჯანსაღი შვილები აღიზარდონ?
• პირველ რიგში,შეიყვარეთ თქვენი შვილი ისეთი,როგორიც არის.
• სერიოზულად მოეკიდეთ მის აზრებს და გრძნობებს. დაინტერესდით მათი საქმიანობით,იდეებით,პრობლემებით. აჩვენეთ,რომ თქვენთვის მნიშვნელოვანია ყველაფერი,რასაც ისინი ფიქრობენ და აკეთებენ.
• წაახალისეთ,ხაზი გაუსვით იმას,რაც კარგად გამოსდის და არა იმას,რაც არ გამოსდის.
• ასწავლეთ ბავშვს ზრუნვა. ზრუნვა თქვენზე და ერთმანეთზე. ასწავლეთ თანაგრძნობა,მიეხმარეთ იმაში,რომ გაუგონ ადამიანებს და გაუჩნდეთ მათი დახმარების სურვილი.
• შეეცადეთ,ბავშვმა თავი იგრძნოს საჭირო და მნიშვნელოვან პიროვნებად.თუ ადრეული ასაკიდან დააკისრებთ მისი უნარების შესაბამის მოვალეობებს,ამით საკუთარი ძალების რწმენასაც განუმტკიცებთ და ხელს შეუწყობთ მასში პასუხისმგებლობის გრძნობის განვითარებას.
• მიეცით მაგალითი. ბავშვის პიროვნულ ჩამოყალიბებაში მშობლის კონკრეტული მაგალითი წამყვან როლს ასრულებს. ბავშვები ძალიან კარგად გრძნობენ, რა არის ჭეშმარიტი და რა მოჩვენებითი. მოძებნეთ დრო იმისათვის,რომ გადასინჯოთ თქვენი საკუთარი ქცევა-რამდენად ემთხვევა ერთმანეთს თქვენი სიტყვა და საქმე.
• ასწავლეთ დროის და ფულის გონივრული განაწილება. დაეხმარეთ,დაისახონ რეალური მიზნები,რომ შესძლონ მათი წარმატებით განხორციელება.
• ეცადეთ, ხშირად აგრძნობინოთ თქვენს შვილს,რომ გიყვართ და პატივს სცემთ მის პიროვნებას.
• ნუ შეეცდებით,დაიფაროთ ბავშვი მისი ქცევის შესაძლო უარყოფითი შედეგისაგან-ტკივილი მშვენიერი მასწავლებელია. ზედმეტი მოფრთხილება ემოციურად ასახიჩრებს პიროვნებას.
რა თქმა უნდა ეს ყველაფერი არ არის, მაგრამ ზემოთ ჩამოთვლილი პუნქტების გათვალისწინება აუცილებლად დაეხმარება მშობელს, საკუთარ შვილთან ჯანსაღი ურთიერთობის დამყარებაში და მისი პიროვნების სწორად ფორმირებაში. როგორც ამბობს ერთი აღმოსავლური სიბრძნე: „თუ შვილს თევზს დაუჭერ,დღეს დააპურებ. თუ თევზის ჭერას ასწავლი,სიცოცხლის ბლომდე დააპურებ.“

ავტორი: ქეთი წიკლაური