ფსიქოლოგიური დახმარება
ქორწინების კრიზისული პერიოდები და პრობლემები
ფსიქოლოგები ამბობენ, რომ ოჯახურ ცხოვრებას აქვს კრიზისული პერიოდები, რამაც შეიძლება საფრთხე შეუქმნას ქორწინებას. რომელია ეს პერიოდები, რა არის დამახასიათებელი თითოეული მათგანისთვის?
სიყვარული თავს უყრის ადამიანურ ურთიერთობათა მთელ სიმდიდრეს. მისთვის დამახასიათებელია არა მხოლოდ ფიზიკური ლტოლვა, ზოგადი ინტელექტუალური პროგრესი, არამედ უფრო მეტად პიროვნების ზნეობრივ-ფსიქოლოგიური და ემოციურ-ესთეტიკური განვითარება. სიყვარული ერთ-ერთი უმაღლესი სოციალურ ფასეულობათაგანია, ამიტომ საზოგადოება დაინტერესებულია, რომ ახალგაზრდებს შორის იყოს ნამდვილი სიყვარული - ის ხომ წარმატებული ქორწინების, მტკიცე ოჯახის, კარგი შვილების, ბედნიერი ცოლქმრობის, ნაყოფიერი შრომის საფუძველია.
შეყვარებულობის პერიოდი
სიყვარულის გრძნობის გაჩენა უდიდესი მოვლენაა ადამიანის ცხოვრებაში. მასში ჩამოყალიბებას იწყებს ურთიერთდამოკიდებულებათა ახალი სისტემა, ჩნდება ახალი მოვალეობა, პასუხისმგებლობა საყვარელი ადამიანის, საკუთარი თავის, ახლობლებისა და საზოგადოების წინაშე. როგორც ლ. ტოლსტოი ამბობდა, სიყვარული - ეს არის შემოქმედებითი სურვილი, მიანიჭო სიკეთე მეორე ადამიანს და ეს სიკეთის სურვილი ვლინდება იმით, რომ ადამიანი მიისწრაფის, მთელი თავისი დრო, სულიერი და ფიზიკური ძალები შესწიროს საყვარელ ადამიანს, უარი თქვას თავის სურვილებზე ძვირფასი არსების ინტერესების გამო. სიყვარულს სასწაულმოქმედი თვისება აქვს. შეყვარებულები თავიანთ რჩეულებს "ვარდისფერი სათვალით" უყურებენ. გარშემო მყოფებს ამ დროს ეჩვენებათ, რომ შეყვარებულები გრძნობამ დააბრმავა. შეყვარებულებს ყოველთვის სწამთ თავიანთი სიყვარულის ბედნიერი მომავლისა, თუმცა ხშირად ცდებიან. საკმარისია თუ არა სიყვარული ბედნიერი ოჯახის შესაქმნელად? არა, ამისთვის მხოლოდ გრძნობა არ არის საკმარისი. ოჯახის შესაქმნელად ახალგაზრდებს უნდა ჰქონდეთ განსაზღვრული სოციალური, ფსიქოლოგიური, ზნეობრივი მზაობა. ქორწინებისთვის მზაობის პირობათაგან ერთ-ერთი უმთავრესია ახალგაზრდების ფიზიოლოგიური და ფსიქოლოგიური სიმწიფე. ყოველი ურთიერთობა უნდა იწყებოდეს ადამიანის მიერ მეორე ადამიანის აღქმით, წინასწარი შეფასებით. ამ პროცესში დიდ როლს ასრულებს ადამიანის შესახებ ინფორმაცია, ცხოვრებისეული გამოცდილება, ემოციური დამოკიდებულება - სიმპათია და ანტიპათია. პიროვნებაში ადრეული ბავშვობიდანვე უნდა აღვზარდოთ ადამიანების აღქმის განსაკუთრებული, აქტიური, დადებითი, ჰუმანური (კეთილმოსურნე) განწყობა. რაც შემდგომ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მეუღლეთა შორის ურთიერთდამოკიდებულების რეგულირებისა და ოჯახური ურთიერთობისთვის. მეუღლეთა ურთიერთდამოკიდებულება, მართალია, ემორჩილება ადამიანთა ურთიერთობის ზოგად კანონზომიერებებს, მაგრამ ახასიათებს ერთგვარი სპეციფიკა, რაც საბოლოო ჯამში უამრავ პრობლემას წარმოშობს. ქორწინებისას შეყვარებული წყვილის ურთიერთობაში თავს იჩენს მრავალი ახალი გარემოება. განხეთქილებას იწვევს ეჭვიანობა, ღალატი, განსხვავება აზროვნების სხვადასხვა ტიპის მქონე ადამიანებს შორის. იწყება ბრძოლა ლიდერობისთვის. პრობლემები იჩენს თავს ბავშვის გაჩენის შემდეგ. შევეცადოთ, თითოეულ პრობლემაში ცალ-ცალკე გავერკვეთ.
ემოციურ ურთიერთობათა პერიოდულობა
ადამიანთა ემოციურ ურთიერთობას განსაზღვრული პერიდულობა ახასიათებს. ეს პერიოდულობა შეიმჩნევა მეუღლეთა ურთიერთდამოკიდებულებაშიც: თბილი ურთიერთობის პერიოდს ცივი ურთიერთობისა ცვლის და პირიქით. "ადამიანი იღლება ყველაფრისგან, სიყვარულისგანაც კი", - ამბობს ანდრე მორუა. გარემო, საერთო ფსიქოლოგიური ატმოსფერო და ჯანმრთელობის მდგომარეობა ძლიერ გავლენას ახდენს ერთი ადამიანის მეორისადმი დამოკიდებულების ხასიათზე, მისი სიმტკიცის ხარისხსა და ცვლის სიხშირეზე. განასხვავებენ მეუღლეთა ემოციური ურთიერთობის ხუთ სტადიას. პირველი სტადია - ეს არის ღრმა, ვნებიანი სიყვარულის პერიოდი, როცა ადამიანი მთლიანად დადებითი განწყობის გავლენის ქვეშაა მოქცეული, როცა მეუღლე განუყოფლად იპყრობს მის ყურადღებას, როცა იგი სინამდვილეს ულამაზეს ფერებად აღიქვამს, როცა იცის, რომ მას წუთითაც არ ტოვებს საყვარელი ადამიანის ცნობიერება. მეორე სტადიაში ერთგვარი სიცივე ისადგურებს. საყვარელი ადამიანის სახე ხანდახან თუ ამოტივტივდება მეხსიერებაში მისი არყოფნის დროს, თუმცა მისი გამოჩენა იწვევს დადებითი ემოციების, სიყვარულის, სინაზის მოზღვავებას. მესამე სტადიაში ემოციური ურთიერთობა კიდევ უფრო ცხრება. მეუღლის არყოფნისას ქალი განიცდის თავისებურ ფსიქოლოგიურ დისკომფორტს. გონებაში უსიამოვნო ფიქრები უტრიალებს. მისი გამოჩენისას აღარ იფეთქებს ხოლმე სიყვარული და სინაზე. ახლა ყველაფრისთვის საჭიროა სტიმული, საჭიროა, პარტნიორმა გააკეთოს რამე სასიამოვნო, რითაც სიყვარულს დაუმტკიცებს მას. ეს შეჩვევის სტადიაა. ამ დროს მამაკაცს გაქცევის სურვილი უჩნდება. მეოთხე სტადიაში მეუღლის სიახლოვე უკვე გაუცნობიერებელ გაღიზიანებას იწვევს, მისი გარეგნობის, ქცევის ყოველი შტრიხი, მისი თითოეული ჩვევა ნაკლად აღიქმება. ეს ყველაფერი განხეთქილებას იწვევს. ადამიანი ექცევა უარყოფითი განწყობის გავლენის ქვეშ, მეუღლის ყოველი სიტყვა, ჟესტი თუ საქციელი მტრულად ეჩვენება. ამ დროს ქალს არაფრის კეთება არ Aშეუძლია, თითქოს ძალას კარგავს, მაგრამ საკმარისია, მეუღლე თვალს მოეფაროს, რომ მისი სულიერი წონასწორობა მაშინვე აღდგება. მეხუთე სტადიაში ადამიანი მთლიანად უარყოფითი განწყობის ქვეშაა. მეუღლე მისთვის ის აღარ არის, რაც რამდენიმე თვის წინ იყო. უკვე დავიწყებას მიეცა მისი ყველა თბილი სიტყვა და საქციელი. ცხოვრებამ თითქოს ყოველგვარი აზრი დაკარგა. ეს ეტაპი ყველაზე საშიშია. ურთიერთობა დროებით წყდება. მეუღლეებმა ერთმანეთისგან უნდა დაისვენონ. თანდათან ყველა წყენა გაუფერულდება და დაბრუნდება მათი ურთიერთობის პირველი ეტაპი. რა თქმა უნდა, ამას ყველაზე ვერ ვიტყვით, ერთსა და იმავე სტადიაში სხვადასხვა ადამიანის მდგომარეობა და ქცევა ერთნაირი ვერ იქნება, მაგრამ ამ ყველაფერს ადამიანები მეტ-ნაკლები სიზუსტით იმეორებენ.
ურთიერთობის რღვევა და აზროვნების სხვადასხვა ტიპი
ურთიერთობის რღვევა, რაც მრავალრიცხოვან კონფლიქტს წარმოშობს, როგორც წესი, აზროვნების სხვადასხვა ტიპისა და სხვადასხვა ფასეულობების მქონე ადამიანებს შორის ჩნდება, ეს კი გავლენას ახდენს ცოლქმრულ ურთიერთობაზე. გამოყოფენ ადამიანთა რამდენიმე ტიპს:
ვიზუალები ის ადამიანები არიან, რომლებიც უპირატესობას ანიჭებენ მხედველობით აღქმას;
აუდიალები არიან ადამიანები, რომლებიც სმენით აღქმას ემყარებიან;
კინესთეტიკები არიან ადამიანები, რომლებიც გრძნობებისა და ინტუიციის დახმარებით აზროვნებენ.
შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რა სირთულეები შეიძლება მოჰყვეს განსხვავებული ტიპის ადამიანების ურთიერთობას, თუმცა ისიც ცნობილია, რომ საპირისპირო საწყისები ერთმანეთს იზიდავს. ზოგჯერ ისინი მშვენივრად ავსებენ ერთმანეთს, ზოგჯერ კი კონფლიქტური სიტუაციები გაცნობისთანავე წარმოიშობა. თითოეულმა პარტნიორმა პატივი უნდა სცეს მეორის ინტერესებსა და მოთხოვნილებებს. პარტნიორის ფასეულობათა გათვალისწინება საშუალებას გვაძლევს, დავამყაროთ ნდობით აღსავსე ურთიერთობა და მივაღწიოთ ურთიერთგაგებას, სრულვყოთ ჩვენი აზროვნება, საკუთარი შესაძლებლობები და ინტერესები. გავხდეთ უფრო მოქნილნი ურთიერთობაში.
წყარო: mkurnali.ge
ფსიქოლოგები ამბობენ, რომ ოჯახურ ცხოვრებას აქვს კრიზისული პერიოდები, რამაც შეიძლება საფრთხე შეუქმნას ქორწინებას. რომელია ეს პერიოდები, რა არის დამახასიათებელი თითოეული მათგანისთვის?
სიყვარული თავს უყრის ადამიანურ ურთიერთობათა მთელ სიმდიდრეს. მისთვის დამახასიათებელია არა მხოლოდ ფიზიკური ლტოლვა, ზოგადი ინტელექტუალური პროგრესი, არამედ უფრო მეტად პიროვნების ზნეობრივ-ფსიქოლოგიური და ემოციურ-ესთეტიკური განვითარება. სიყვარული ერთ-ერთი უმაღლესი სოციალურ ფასეულობათაგანია, ამიტომ საზოგადოება დაინტერესებულია, რომ ახალგაზრდებს შორის იყოს ნამდვილი სიყვარული - ის ხომ წარმატებული ქორწინების, მტკიცე ოჯახის, კარგი შვილების, ბედნიერი ცოლქმრობის, ნაყოფიერი შრომის საფუძველია.
შეყვარებულობის პერიოდი
სიყვარულის გრძნობის გაჩენა უდიდესი მოვლენაა ადამიანის ცხოვრებაში. მასში ჩამოყალიბებას იწყებს ურთიერთდამოკიდებულებათა ახალი სისტემა, ჩნდება ახალი მოვალეობა, პასუხისმგებლობა საყვარელი ადამიანის, საკუთარი თავის, ახლობლებისა და საზოგადოების წინაშე. როგორც ლ. ტოლსტოი ამბობდა, სიყვარული - ეს არის შემოქმედებითი სურვილი, მიანიჭო სიკეთე მეორე ადამიანს და ეს სიკეთის სურვილი ვლინდება იმით, რომ ადამიანი მიისწრაფის, მთელი თავისი დრო, სულიერი და ფიზიკური ძალები შესწიროს საყვარელ ადამიანს, უარი თქვას თავის სურვილებზე ძვირფასი არსების ინტერესების გამო. სიყვარულს სასწაულმოქმედი თვისება აქვს. შეყვარებულები თავიანთ რჩეულებს "ვარდისფერი სათვალით" უყურებენ. გარშემო მყოფებს ამ დროს ეჩვენებათ, რომ შეყვარებულები გრძნობამ დააბრმავა. შეყვარებულებს ყოველთვის სწამთ თავიანთი სიყვარულის ბედნიერი მომავლისა, თუმცა ხშირად ცდებიან. საკმარისია თუ არა სიყვარული ბედნიერი ოჯახის შესაქმნელად? არა, ამისთვის მხოლოდ გრძნობა არ არის საკმარისი. ოჯახის შესაქმნელად ახალგაზრდებს უნდა ჰქონდეთ განსაზღვრული სოციალური, ფსიქოლოგიური, ზნეობრივი მზაობა. ქორწინებისთვის მზაობის პირობათაგან ერთ-ერთი უმთავრესია ახალგაზრდების ფიზიოლოგიური და ფსიქოლოგიური სიმწიფე. ყოველი ურთიერთობა უნდა იწყებოდეს ადამიანის მიერ მეორე ადამიანის აღქმით, წინასწარი შეფასებით. ამ პროცესში დიდ როლს ასრულებს ადამიანის შესახებ ინფორმაცია, ცხოვრებისეული გამოცდილება, ემოციური დამოკიდებულება - სიმპათია და ანტიპათია. პიროვნებაში ადრეული ბავშვობიდანვე უნდა აღვზარდოთ ადამიანების აღქმის განსაკუთრებული, აქტიური, დადებითი, ჰუმანური (კეთილმოსურნე) განწყობა. რაც შემდგომ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მეუღლეთა შორის ურთიერთდამოკიდებულების რეგულირებისა და ოჯახური ურთიერთობისთვის. მეუღლეთა ურთიერთდამოკიდებულება, მართალია, ემორჩილება ადამიანთა ურთიერთობის ზოგად კანონზომიერებებს, მაგრამ ახასიათებს ერთგვარი სპეციფიკა, რაც საბოლოო ჯამში უამრავ პრობლემას წარმოშობს. ქორწინებისას შეყვარებული წყვილის ურთიერთობაში თავს იჩენს მრავალი ახალი გარემოება. განხეთქილებას იწვევს ეჭვიანობა, ღალატი, განსხვავება აზროვნების სხვადასხვა ტიპის მქონე ადამიანებს შორის. იწყება ბრძოლა ლიდერობისთვის. პრობლემები იჩენს თავს ბავშვის გაჩენის შემდეგ. შევეცადოთ, თითოეულ პრობლემაში ცალ-ცალკე გავერკვეთ.
ემოციურ ურთიერთობათა პერიოდულობა
ადამიანთა ემოციურ ურთიერთობას განსაზღვრული პერიდულობა ახასიათებს. ეს პერიოდულობა შეიმჩნევა მეუღლეთა ურთიერთდამოკიდებულებაშიც: თბილი ურთიერთობის პერიოდს ცივი ურთიერთობისა ცვლის და პირიქით. "ადამიანი იღლება ყველაფრისგან, სიყვარულისგანაც კი", - ამბობს ანდრე მორუა. გარემო, საერთო ფსიქოლოგიური ატმოსფერო და ჯანმრთელობის მდგომარეობა ძლიერ გავლენას ახდენს ერთი ადამიანის მეორისადმი დამოკიდებულების ხასიათზე, მისი სიმტკიცის ხარისხსა და ცვლის სიხშირეზე. განასხვავებენ მეუღლეთა ემოციური ურთიერთობის ხუთ სტადიას. პირველი სტადია - ეს არის ღრმა, ვნებიანი სიყვარულის პერიოდი, როცა ადამიანი მთლიანად დადებითი განწყობის გავლენის ქვეშაა მოქცეული, როცა მეუღლე განუყოფლად იპყრობს მის ყურადღებას, როცა იგი სინამდვილეს ულამაზეს ფერებად აღიქვამს, როცა იცის, რომ მას წუთითაც არ ტოვებს საყვარელი ადამიანის ცნობიერება. მეორე სტადიაში ერთგვარი სიცივე ისადგურებს. საყვარელი ადამიანის სახე ხანდახან თუ ამოტივტივდება მეხსიერებაში მისი არყოფნის დროს, თუმცა მისი გამოჩენა იწვევს დადებითი ემოციების, სიყვარულის, სინაზის მოზღვავებას. მესამე სტადიაში ემოციური ურთიერთობა კიდევ უფრო ცხრება. მეუღლის არყოფნისას ქალი განიცდის თავისებურ ფსიქოლოგიურ დისკომფორტს. გონებაში უსიამოვნო ფიქრები უტრიალებს. მისი გამოჩენისას აღარ იფეთქებს ხოლმე სიყვარული და სინაზე. ახლა ყველაფრისთვის საჭიროა სტიმული, საჭიროა, პარტნიორმა გააკეთოს რამე სასიამოვნო, რითაც სიყვარულს დაუმტკიცებს მას. ეს შეჩვევის სტადიაა. ამ დროს მამაკაცს გაქცევის სურვილი უჩნდება. მეოთხე სტადიაში მეუღლის სიახლოვე უკვე გაუცნობიერებელ გაღიზიანებას იწვევს, მისი გარეგნობის, ქცევის ყოველი შტრიხი, მისი თითოეული ჩვევა ნაკლად აღიქმება. ეს ყველაფერი განხეთქილებას იწვევს. ადამიანი ექცევა უარყოფითი განწყობის გავლენის ქვეშ, მეუღლის ყოველი სიტყვა, ჟესტი თუ საქციელი მტრულად ეჩვენება. ამ დროს ქალს არაფრის კეთება არ Aშეუძლია, თითქოს ძალას კარგავს, მაგრამ საკმარისია, მეუღლე თვალს მოეფაროს, რომ მისი სულიერი წონასწორობა მაშინვე აღდგება. მეხუთე სტადიაში ადამიანი მთლიანად უარყოფითი განწყობის ქვეშაა. მეუღლე მისთვის ის აღარ არის, რაც რამდენიმე თვის წინ იყო. უკვე დავიწყებას მიეცა მისი ყველა თბილი სიტყვა და საქციელი. ცხოვრებამ თითქოს ყოველგვარი აზრი დაკარგა. ეს ეტაპი ყველაზე საშიშია. ურთიერთობა დროებით წყდება. მეუღლეებმა ერთმანეთისგან უნდა დაისვენონ. თანდათან ყველა წყენა გაუფერულდება და დაბრუნდება მათი ურთიერთობის პირველი ეტაპი. რა თქმა უნდა, ამას ყველაზე ვერ ვიტყვით, ერთსა და იმავე სტადიაში სხვადასხვა ადამიანის მდგომარეობა და ქცევა ერთნაირი ვერ იქნება, მაგრამ ამ ყველაფერს ადამიანები მეტ-ნაკლები სიზუსტით იმეორებენ.
ურთიერთობის რღვევა და აზროვნების სხვადასხვა ტიპი
ურთიერთობის რღვევა, რაც მრავალრიცხოვან კონფლიქტს წარმოშობს, როგორც წესი, აზროვნების სხვადასხვა ტიპისა და სხვადასხვა ფასეულობების მქონე ადამიანებს შორის ჩნდება, ეს კი გავლენას ახდენს ცოლქმრულ ურთიერთობაზე. გამოყოფენ ადამიანთა რამდენიმე ტიპს:
ვიზუალები ის ადამიანები არიან, რომლებიც უპირატესობას ანიჭებენ მხედველობით აღქმას;
აუდიალები არიან ადამიანები, რომლებიც სმენით აღქმას ემყარებიან;
კინესთეტიკები არიან ადამიანები, რომლებიც გრძნობებისა და ინტუიციის დახმარებით აზროვნებენ.
შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რა სირთულეები შეიძლება მოჰყვეს განსხვავებული ტიპის ადამიანების ურთიერთობას, თუმცა ისიც ცნობილია, რომ საპირისპირო საწყისები ერთმანეთს იზიდავს. ზოგჯერ ისინი მშვენივრად ავსებენ ერთმანეთს, ზოგჯერ კი კონფლიქტური სიტუაციები გაცნობისთანავე წარმოიშობა. თითოეულმა პარტნიორმა პატივი უნდა სცეს მეორის ინტერესებსა და მოთხოვნილებებს. პარტნიორის ფასეულობათა გათვალისწინება საშუალებას გვაძლევს, დავამყაროთ ნდობით აღსავსე ურთიერთობა და მივაღწიოთ ურთიერთგაგებას, სრულვყოთ ჩვენი აზროვნება, საკუთარი შესაძლებლობები და ინტერესები. გავხდეთ უფრო მოქნილნი ურთიერთობაში.
წყარო: mkurnali.ge
1 066 ნახვა
31-07-2019, 13:36
