"ქმარი ბრმად მიყვარდა და დაქალს ბრმად ვენდობოდი"

"საკუთარ თავს ვერ ვპატიობ. რაც ჩავიდინე, შეცდომა კი არა, ნამდვილი დანაშაულია. არ ვიცი, როგორ გამოვასწორო, თუკი ეს საერთოდ შესაძლებელია", – გვითხრა ჩვენმა დადარდიანებულმა რესპონდენტმა, ახალგაზრდა ქალმა თაკომ. საყვარელი ადამიანების ნაკლს ზოგჯერ საგანგებოდ ვფუთავთ და საკუთარი თავის წინაშეც კი არ ვაღიარებთ. მათ გასამართლებლად რეალობას გვერდს ვუქცევთ და იმას ვიჯერებთ, რისი დაჯერებაც თვითონ გვინდა, უსაზღვრო ნდობას ვუცხადებთ მათ, ვინც ხშირად ამის ღირსი არ არის. მაგრამ რეალობა თავად გვახსენებს თავს, ადრე თუ გვიან ის მაინც მოდის და სიმართლესთან შეხვედრა ორმაგად მწარეა.
თაკო:
– უზომოდ მიმნდობი ვიყავი. საშინელი სიჯიუტეც მახასიათებდა, შავზე თუ თეთრს ავიჩემებდი, ბოლომდე გავიტანდი. ასე დამემართა ჩემს მომავალ ქმართანაც, მასზე უკეთესი არავინ მეგონა. სანამ გავყვებოდი, ყველა მეუბნებოდა, უვარგისია, არც შენ შეგეფერება, არც შენს ოჯახს, თვალი გაახილეო. არ ვიჯერებდი, საწინააღმდეგოს ვამტკიცებდი. რაც მეტ უარყოფითს ვისმენდი, უფრო მიყვარდებოდა. მაგიტომაც ვიჩქარე გათხოვება. არადა შესანიშნავად ვიცოდი მისი ნაკლი. რაც დაფარული ჰქონდა, იმასაც გუმანით ვგრძნობდი. მაინც რაღაცის იმედი მქონდა, თითქოს ბედისწერას მივყვებოდი, ვენდობოდი, ამ ნდობას ვეპოტინებოდი. და რა გამოვიდა ბოლოს? გაწბილებული სიყვარული, დანგრეული ოჯახი და უმამოდ დარჩენილი ბავშვი. ბინა და მანქანა კაზინოს შეალია და დავრჩით ასე, არაფრისმქონეები.
– რთულ მდგომარეობაში რა გზას დაადექით?
– ბავშვთან ერთად წამოვედი და ჩემს მშობლებს შევეფარე. ქმარი მოღალატეს მეძახდა, ყველაზე მეტად რომ მიჭირდა, მაშინ დამტოვეო. მეც სინდისი მქენჯნიდა ამის გამო, ვიტანჯებოდი, მაგრამ რაღაც დროის შემდეგ მივხვდი, რომ სწორად მოვიქეცი. თუ ადამიანი საკუთარ თავს შენზე მაღლა აყენებს, მუდმივ პრობლემებში გამყოფებს, შენს ინტერესებს არ ითვალისწინებს, ის შენი მხრიდან შესაბრალებელი არ არის.
– მშობლების ოჯახში სულიერი სიმშვიდე დაიბრუნეთ?
– ჩემს მშობლებს დიდი, სამსართულიანი სახლი აქვთ ქალაქის ძველ უბანში. ბაბუამ ააშენა. ხალხმრავლობა, სტუმრიანობა უყვარდა, ყველა ერთად რომ ვიკრიბებოდით, უზომოდ უხაროდა (სამწუხაროდ, ცოცხალი აღარ არის). ამიტომ ყველას ჩვენ–ჩვენი კუთხე მოგვიჩინა – ჩემს მშობლებს პირველი სართული, ჩემს ძმას – მეორე, ხოლო მე და ჩემს დას კი – მესამე. ჩემი და ამერიკაში სწავლობს, ასე რომ, მესამე სართულზე შვილთან ერთად ვცხოვრობდი და მთელი ოჯახი ერთად ვიყავით.
ჩემი ძმა, ზუკა, ნაადრევად მოეკიდა ოჯახს, 19 წლისა დაქორწინდა, 16 წლის გოგონა, ლიკა შეირთო. ლიკას 22 წლის ასაკში უკვე სამი შვილი ჰყავდა. ახლა 26 წლისაა.
– უკანმიბრუნებულ მულს რძალი როგორ შეგხვდათ?
– თავიდან – ნორმალურად. ოჯახი რომ დამენგრა, მითანაგრძნობდა. საღამოობით ცალკე ვსხდებოდით ჩვენ ორნი და ჩემს ცხოვრებაზე ვუამბობდი, ვმსჯელობდით. მაშინ ჯერ კიდევ ვორჭოფობდი ქმართან დაკავშირებით, გაორებული ვიყავი. ეს საუბრები შვებას მგვრიდა.
– მერე შეიცვალა თქვენი ურთიერთდამოკიდებულება?
– ერთი რამ შევნიშნე: როდესაც ლიკას ჩემს პირადულზე ვუყვებოდი და ქმართან ურთიერთობის დეტალებს ვუმხელდი, ეს თავის თავზე გადაჰქონდა, ითავისებდა, თავის ოჯახურ ურთიერთობებშიც იმავეს ეძებდა და ქმრის მიმართაც სხვაგვარად მომთხოვნი გახდა. ზურას უარყოფითი თვისებები, რასაც ადრე ყურადღებას არ აქცევდა, უკვე დღის სინათლეზე გამოჰქონდა, ბევრი რამ გადაჭარბებულად ეჩვენებოდა. ზუკას ჩემი ქმრის თვისებებსაც მიაწერდა.
– ესე იგი, თქვენი გავლენის ქვეშ მოექცა?
– ადრე თითქოს თავისი მეობა ჰქონდა, მერე, არ ვიცი, რა დაემართა. შეიძლება მანამდე ამ კუთხით არ დავკვირვებივარ. არაერთხელ დავაფიქსირე, ურთიერთობას ჩემი საზომით ზომავდა, ჩემს ფრაზებს სიტყვასიტყვით იმეორებდა. ამიტომ გადავწყვიტე, დისტანცია დამეჭირა. ამასობაში ერთი რამ მოხდა: ჩემი ქმრის ძმაკაცსაც ოჯახი დაენგრა. მის ცოლთან, ანჩოსთან, ვმეგობრობდი. ანჩო კიდევ უფრო უარეს სიტუაციაში აღმოჩნდა. მისი ქმარი, ყველა სიკეთესთან ერთად, ნარკომანი იყო. მანაც მთელი ქონება დაანიავა. ანჩოს წასასვლელი აღარსად ჰქონდა. მისი მშობლები ხელმოკლედ ცხოვრობდნენ, თანაც საშინელ პირობებში. სასოწარკვეთილი იყო, ამიტომ ჩემებს ვთხოვე, შეგვეფარებინა, ჩემს სართულზე იქნებიან–მეთქი. დედ–მამა დამთანხმდნენ და მეც ანჩოს სიამოვნებით ვუმასპინძლე. მისი გოგონა ჩემი ბიჭის ტოლი იყო და ბავშვებიც შეხმატკბილებულად თამაშობდნენ. თან ბაღშიც დაგვყავდა.
ანჩო თანთადან მძიმე მდგომარეობიდან გამოვიდა. ხან მისი ქმარი აგვიკლებდა რეკვით, ხან ჩემი, მათი მხრიდან რისხვა და გინება არ გვაკლდა, ფსიქოლოგიურად ზემოქმედებდნენ (კიდევ კარგი, მოსვლას ვერ ბედავდნენ. მამაჩემი პოლიციის თანაშრომელია). ამ ყველაფერს ერთად ვიტანდით, ერთმანეთს ვამხნევებდით. ვიცოდით, რომ ჩვენთვისაც და შვილებისთვისაც ასე ჯობდა.
– თქვენი მეგობარი ოჯახის სხვა წევრებმაც ასე გულგახსნილად მიიღეს?
– ლიკამ ვერ აიტანა, გაიბუტა. ანჩოს ისე აუვლიდა გვერდს, ხმას არ გასცემდა. სუფრასთან ჩვენთან ერთად არ ჯდებოდა, სულ რაღაცას იმიზეზებდა.
– თქვენი აზრით, ასე რატომ იქცეოდა? ხომ არ ეჭვიანობდა?
– ანჩოს თავისთავად მეტ ყურადღებას ვაქცევდი, ჯერ ერთი, სტუმარი იყო და, მეორეც, უმძიმესი მდგომარეობა ჰქონდა. ლიკას კი რა უჭირდა – მთელი ოჯახი მას დაჰფოფინებდა.
– არ ეცადეთ, ეს უხერხულობა თავიდან აგეცილებინათ და რძალი თქვენი მეგობრისთვის დაგეახლოვებინათ?
– არა და შეიძლება აქ დავუშვი შეცდომა. ჩავთვალე, რომ რძალი ასეთი საქციელით ჩემ მიმართ უპატივცემულობას გამოხატავდა და ძალიან მეწყინა მისგან. ურთიერთობის გარკვევა არ მიცდია, თითქოს უფრო გავეჯიბრე. მე და ანჩოს სულ რაღაც გვქონდა საფუთფუთო, საჩურჩულო, ერთმანეთთან განსახილველი (ცხადია, ჩვენივე პირადი ცხოვრებიდან). მას შემდეგ, რაც ლიკას ჩემი გავლენა დაეტყო სრულიად არაადეკვატური და უარყოფითი შედეგით, ანჩოს პრობლემებში როგორღა ჩავახედებდი? ეგღა მაკლდა, ზუკასთვის ანჩოს ქმრის თვისებებიც მიეწერა!
– ოჯახმაც შეამჩნია ეს პრობლემა?
– მშობლებთან არაფერს ვიმჩნევდით, ჩემი დარდი არ ეყოფოდათ? თანაც ამას დიდ მნიშვნელობას არც ვანიჭებდი, სხვა უფრო მნიშვნელოვანი პრობლემა მქონდა. ვფიქრობდი, ლიკა როგორმე მოინელებს და შეეჩვევა–მეთქი. ზუკას კი ძალიან მახვილი თვალი აქვს და არაფერი გამოპარვია. დარწმუნებული ვარ, ამის გამო ცოლს უსაყვედურებდა კიდეც, ამიტომ ლიკა თავის თავში უფრო ჩაიკეტა. სამსახურიდან შინდაბრუნებული ზუკა საღამოობით ჩემთან ამოდიოდადა ცდილობდა, გავერთეთ. ანჩო რომ გახალისდებოდა, მეც მიხაროდა.
– ქმრის ამგვარი რეაქცია ალბათ ლიკას კიდევ უფრო სწყინდა და თრგუნავდა...
– ლიკა არ არის ისეთი ტიპაჟი, თავი დაეთრგუნა. ერთ დღეს, როდესაც ანჩო შინ არ იყო, ჩემთან მოვიდა და მითხრა, ეგ შენი დაქალი წმინდა წყლის არ არის, ჩემს ქმარს თავი დაანებოსო. კინაღამ გავგიჟდი – რას აღარ იგონებ, ეგ საიდანღა მოიტანე–მეთქი. თავისას იჩემებდა, შენც გაგრყვნის და შენს ძმასაცო. ძალიან გავბრაზდი. ვფიქრობდი, რომ ლიკას ბოღმა ალაპარაკებდა და ვეცადე, დამეწყნარებინა, ანჩო უწესიერესი გოგოა, ქმარში თუ არ გაუმართლა, რა მისი ბრალია, სირცხვილია, მის პატიოსნებას შეეხო–მეთქი. მას შემდეგ ერთი–ორჯერ კიდევ მითხრა რაღაც. ჩავთვალე, რომ ეჭვის ნიადაგზე თხზავდა.
– ანჩოს წესიერებაში დარწმუნებული იყავით და ვერაფერს ამჩნევდით?
– ვერ დავიჯერებდი, რომ ჩემს ძმასა და ანჩოს შორის შეიძლებოდა რამე ყოფილიყო. მე და ანჩო სულ ერთად ვიყავით, ღამით ჩემს საძინებელში, ერთ დიდ საწოლზე გვეძინა, მაშინ, როცა ჩემს სართულზე 4 ოთახი იყო და შეეძლო ცალკეც ყოფილიყო. ერთ ბედში მყოფებს ერთმანეთთან ყოფნა გვსიამოვნებდა. ზოგჯერ ლაპარაკში გვათენდებოდა კიდეც.
– გულის სიღრმეში მაინც არ გაგიჩნდათ სურვილი, თქვენი რძლის ეჭვი შეგემოწმებინათ?
– სხვათა შორის, ორივეს დავაკვირდი – ძმასაც და ჩემს დაქალსაც. ზუკას ჩვენთან ყოფნა უხაროდა, მის გვერდით ანჩოც განსაკუთრებით ლაღობდა, სახეზე ალმური ედებოდა, სხვანაირად კისკისებდა. "იქნებ ლიკა მართალს ამბობს, იქნებ მათ შორის რაღაც ხდება?" – გავიფიქრე, მაგრამ ამის დაჯერება არ მოვინდომე. ლიკაზეც გავბრაზდი და საკუთარ თავზეც, ეს როგორ მაფიქრებინა–მეთქი. ლიკა კი არ ცხრებოდა, მითხრა, ერთხელაც იქნება, შენს დაქალს ღერა–ღერა დავაწიწკნი თმებსო. მოთმინების ძაფი გამიწყდა და პირში მივახალე, რასაც ვფიქრობდი. ვუთხარი, აბა, ერთი გაბედე და ვნახოთ, ვისი აჯობებს, შური, ეჭვი და ბოღმა გალაპარაკებს–მეთქი. ქმარი რომ დავკარგო, შენ იქნები დამნაშავეო, მითხრა. რაც მეტ ცუდს მეუბნებოდა, მით მეტად ვიცავდი ანჩოს. მზად ვიყავი, მისთვის თავიც გამეწირა.
– თქვენს რძალთან ამხელა შინაომი გქონიათ და ამის დაფარვას ოჯახში როგორ ახერხებდით?
– სახლის მოცულობა გვიწყობდა ხელს, თანაც ჩემი მშობლები სამსახურში დადიოდნენ და ჩვენი დაკა–დაკა არ ესმოდათ. ბოლოს ჩემს ძმას ვუთხარი, ან შენს ცოლს ეჭვი გაუფანტე, ან აქ ნუღარ ამოხვალ, ლიკამ შემჭამა და აღარ შემიძლია–მეთქი.
– ზუკამ ცოლი როგორ დააკავა?
– ეტყობა, მაგრად ეჩხუბა. მას შემდეგ ლიკა გამებუტა, ხმას აღარ მცემდა, მეც არაფრად ვაგდებდი, ნიშნისმოგებით ვფიქრობდი, არ მოისვენე, სანამ არ მიიღე–მეთქი.
– ბოლოს მისი ეჭვი მაინც დადასტურდა?
– ერთხელ შუაღამისას გამეღვიძა და, თითქმის ძილბურანში მყოფი, საპირფარეშოში გავედი. საძინებელი ფეხაკრეფით დავტოვე, ვინმე არ გავაღვიძო–მეთქი... რომ ვბრუნდებოდი, მეორე ოთახიდან ფაჩუნი მომესმა. ვერ მოვიაზრე, ვინ შეიძლებოდა ყოფილიყო. შევაღე კარი, შევიხედე და... ნეტა, არ მენახა! სიბნელეში ჯერ ანჩო დავლანდე თავისი გრძელი, ტალღოვანი თმით, მერე ჩემი ძმა ვიცანი. ერთ ამბავში იყვნენ... ვერ წარმოიდგენთ, რა დამემართა! იმის ნაცვლად, რომ პანიკა ამეტეხა და შემეჩერებინა, გაშეშებული ვიდექი და ვუყურებდი... ამან ჩემს ფსიქიკაზე ძალიან იმოქმედა. მერე ტირილი დავიწყე... თავს რითი იმართლებდნენ, რა ჰქონდათ სათქმელი?
არ მახსოვს, ის ღამე როგორ გავათენე. ასეთი შეურაცხყოფა არავისგან მიმიღია, ქმრისგანაც კი, რომელმაც უსახლკაროდ დამტოვა და ათასი უმსგავსობა მაკადრა. ისეთი შეგრძნება დამეუფლა, თითქოს ჩამქოლეს.
– ერთს ან მეორეს სინანულის გრძნობა თუ მაინც დაეუფლათ?
– ზუკა საერთოდ გამიძვრა ხელიდან, თვალს ვერ მისწორებდა. ანჩო კი მეორე დღეს უცნაურად მოიქცა: რატომღაც ეგონა, გავუგებდი. უფრო მეტიც, დამავალდებულა კიდეც, რომ ასე მექნა. თავს უფლება მისცა, ამ თემაზე ჩემთან ეკამათა. უნდოდა, მისი უზნეობა გამემართლებინა. მართალია, რძალთან დაძაბული ურთიერთობა მქონდა, მაგრამ მისი ოჯახის რღვევას ხელს როგორ შევუწყობდი?! აქვე, ჩემს ოჯახში, ჩემ გვერდით, ჩემს დივანზე, ჩემს ძმასთან დაქალის აღვირახსნილობას როგორ ავიტანდი?! რომ მახსენდება, ახლაც ცუდად ვხდები.
ანჩო ჩვენი სახლიდან წავიდა. ცხადია, მიზეზი არ გავთქვი, მათი ამბავი ოჯახში ვერავინ გაიგო.
– ოჯახში ურთიერთობა დაალაგეთ?
– ძმის წინაშე დავიფიცე, ანჩოსთან რომ შეგნიშნო, არ დაგინდობ–მეთქი. თუმცა გავიგებ კი, სადმე თუ გაძვრა? უკვე შეტოპეს და ერთმანეთს დათმობენ? გული მისკდება, ამ ურთიერთობამ სერიოზული სახე არ მიიღოს. ვერ ვინელებ, ეს როგორ დამემართა! ლიკასთან თავს დამნაშავედ ვგრძნობ. უფრო მეტად ის მთრგუნავს, რომ ამას ვერასოდეს ვაღიარებ. მართალია, სამხილი არ ჰქონდა, მაგრამ გულმა ხომ უგრძნო? მისი ეჭვი უსაფუძვლო სულაც არ ყოფილა. რძალს ვეჯიბრებოდი და ჩემი სიჯიუტით კინაღამ ოჯახი დავანგრევინე.
ნანა კობახიძე