"მან ქმარ–შვილი შემანარჩუნებინა, მე კი მისი ტკივილები ვერ დავინახე"

საკუთარ პრობლემებში ჩაძირულებს გვერდით მყოფი ადამიანები ხშირად გვავიწყდება, ისინიც კი, ვინც ერთგულად გვიდგანან გვერდში და ცხოვრების სიმძიმეებს გვიმსუბუქებენ. საკუთარ დარდებს აყოლილები ვერ ვამჩნევთ სხვის ტკივილს. გვგონია, სულ ჩვენ უნდა თანაგვიგრძნონ, სულ ჩვენ უნდა გაგვიმაგრონ ზურგი. ამ დროს კი თურმე სხვასაც ჰქონია პრობლემები, სხვასაც სტკენია გული, ჩვენ კი ჩვენი მხრიდან ყველაფერი დავაკელით – ყურადღება, გაგება, თანადგომა... სამწუხაროდ, ამ ყველაფერს მხოლოდ მაშინღა ვხვდებით, როცა საქმეს არაფერი ეშველება. ასეთი დაგვიანებულ სინანულს განიცდის ჩვენი რესპონდენტიც, ახალგაზრდა ქალი სოფო:
– მთელი ცხოვრება პრობლემებში ვიყავი. ალბათ ეს ჩემგან გამომდინარე ხდებოდა – პიროვნება ხშირად თავად იწვევს იმ სიტუაციებს, რაც მის გარშემოა. მუდამ რთულ სიტუაციაში ვხვდებოდი, სულ ჩიხში ვექცეოდი, სულ გამოსავალს ვეძებდი და ვერ ვპოულობდი, მუდმივად რაღაც მაწუხებდა, მეგონა, ჩემზე მეტად არავის სტკიოდა, ჩემზე უბედური არავინ იყო. გვერდით ისეთი მეგობარი რომ არ მყოლოდა, როგორიც თამრო იყო, ბევრ რამეს ნამდვილად ვერ გადავიტანდი და აქამდე ვერც მოვატანდი. თამრო ჩემთვის თავდადებული იყო. მისი დამსახურებაა, რომ დღეს ქმარ–შვილი მყავს, რაღაც ადგილი მიკავია ცხოვრებაში, შედარებით მშვიდი ცხოვრება მაქვს. მე კი, ბეცმა, მისი სულის მღელვარება ვერ დავინახე, უმადურმა მისი თავდადება ვერ დავაფასე, სათანადო მეგობრობა ვერ გავუწიე – თურმე რა სტკიოდა, რა აწუხებდა!
მე მხოლოდ საკუთარი პრობლემებით ვიყავი დაკავებული და ამით გული გავუწყალე, თავი მოვაბეზრე, დავღალე. ყველას განწყობას ვუმღვრევდი, ვამწუხრებდი... ბოლოს უკვე თავს მარიდებდნენ, დისტანციას იჭერდნენ. მხოლოდ თამრო მომყვა ერთგულად, არ მიმატოვა, არ მიღალატა და ალბათ რა მოთმინების და გაძლების ფასად! მე კი, უღირსმა, მისი ნდობაც ვერ დავიმსახურე, მისთვის სევდის გამქარვებლად ვერ გამოვდექი. ახლაც ყურში მიდგას თამროს შეგონებები: "შენ უნდა იპოვო ძალა, შენ უნდა დაამარცხო შენში სისუსტე, შენ უნდა სძლიო საკუთარ თავს, შენ უნდა გააკეთო არჩევანი, შენი ცხოვრება შენს ხელშია, არ უნდა დარჩე მარტო, შენ უნდა გახდე ბედნიერი!..". მე კი ერთხელაც არ მიკითხავს მისთვის, რატომ იყო მარტო, რა უსერავდა გულს, რატომ არ იბრძოდა თავისი ბედნიერებისთვის.
– მოდი, თავიდან დავიწყოთ, კონკრეტულად რა პრობლემები გქონდათ?
– შრომისმოყვარე ვიყავი და კარგადაც ვსწავლობდი, მაგრამ სულ მეგონა, არაფერი ვიცოდი. გამოცდების წინ სიმწრით ვტიროდი. ჩემი დები ისე აბარებდნენ გამოცდებს, მშობლები ვერაფერს იგებდნენ, მე კი გამოცდის წინადღით გული ხელით მეჭირა, დამამშვიდებელ აბებს მასმევდნენ. ღამით ბებია მეჯდა სასთუმალთან და მასთან ხელჩაჭიდებული ვიძინებდი...
მერე ბებიაჩემი თამრომ შემიცვალა, ის მეჯდა სასთუმალთან და მამხნევებდა, ჩემ გამო ღამეებს ათენებდა. ფსიქოლოგიურად ძალიან მივეჯაჭვე, მეგონა, მის გარეშე შეცდომებს დავუშვებდი და საერთოდაც დავიღუპებოდი. დედა შემტევი ქალი მყავდა, ჩემს მდგომარეობაში ვერ შედიოდა, ერთთავად მეჩხუბებოდა, მიჩიჩინებდა, რომ უსუსური ვიყავი და, თუ არ შევიცვლებოდი, ცხოვრება მომცელავდა. ამით დედა არათუ მამხნევებდა და მაძლიერებდა, თავისდაუნებურად შიშს მინერგავდა ისე, რომ თავადაც ვერ ხვდებოდა. ამიტომ თამროს სულ უფრო ვეტმასნებოდი. მის გვერდით თავს მშვიდად ვგრძნობდი.
– ასეთი ხასიათით ბიჭებთან ურთიერთობაც გაგიჭირდებოდათ და გათხოვებაც.
– სიმწიფის ასაკიდან ხან ვისზე ვიყავი შეყვარებული და ხან – ვისზე. ვერ გეტყვით, მათ რატომ მოვწონდი. სულ პრობლემებს ვუქმნიდი. არავის სჭირდება ჭკუადამძიმებული ქალი, რომელმაც თავადაც არ იცის, რა უნდა – ყოველ შემთხვევაში, კაცები ასე აფასებენ ჩემნაირ ქალებს. ამიტომ მტოვებდნენ, ზოგჯერ სხვა გოგოში მცვლიდნენ, უფრო ხალასსა და ქარაფშუტაში ან პირიქით – შინაგანად მოწესრიგებულში. მე მხოლოდ გარეგნულად ვიყავი მოწესრიგებული, შინაგანად კი გაუთავებლად ვღელავდი და ვფორიაქობდი, ხშირად უმიზეზოდ... მერე ვვარდებოდი დეპრესიაში, გაწბილებისგან და შეურაცხყოფისგან ვტიროდი, განვიცდიდი, რომ არ დამაფასეს, გამიმეტეს და მიმატოვეს.
– მსგავსი ნიშნები გარდატეხის ასაკს ახასიათებს, ასეთი შინაგანი განწყობა დიდხანს გაგყვათ?
– მერეც გამყვა და ამაში იყო ჩემი უბედურება. 21 წლის ასაკში ერთი ბიჭი მიყვარდა სიგიჟემდე. მან კი სხვაში გამცვალა. არ ვიცი, რა მინდოდა, ალბათ შურისძიება ან იქნებ დეპრესიისგან თავის დაღწევა – დავკარი ფეხი და სხვას გავყევი, ვანიკოს, რომელსაც ცალმხრივად ვუყვარდი. პირველივე ღამეს მივხვდი, რომ უდიდესი შეცდომა დავუშვი როგორც საკუთარი თავის, ისე ვანიკოს წინაშე. რას ვერჩოდი, რა მინდოდა მისგან, როგორ ვამწარებდი! თან მყვებოდა, ყურმოჭრილ მონასავით მემსახურებოდა, მე კი უზრდელი და ჭირვეული ქალბატონივით ყველაფერს თავზე ვამხობდი.
ეს ერთადერთი ნაბიჯი იყო, რაც თამროს გარეშე გადავდგი, მისთვის არაფერი მიკითხავს. მერე მწარედ ვინანე. თამროს რომ სცოდნოდა, რას ვაპირებდი, ცოცხალი თავით არ გამიშვებდა. ეს არ იყო თანაცხოვრება, არც ურთიერთობა – მეც ვიტანჯებოდი და ქმარსაც ვტანჯავდი. რაც დრო გადიოდა, უფრო მიჭირდა. ქმართან განშორება მინდოდა და ვერ ვშორდებოდი.
სასოწარკვეთაში რომ ვვარდებოდი, თამროს ვუხმობდი, მიშველე–მეთქი. თავიდან ძალიან გამიბრაზდა, არ მკითხე, რომ თხოვდებოდი, გაშორებას რომ მეკითხები, ეს უკვე შენი პირადია და ნუ ჩამრევო. მერე მიხვდა, რომ მის გარდა საშველი არ მქონდა, თავისი პრინციპები გვერდზე გადადო და დამეხმარა.
– ქმართან გაყრაში?
– საკუთარ თავთან გარკვევაში. თამროს არ უნდოდა, ვანიკოს გავშორებოდი, მის ერთგულებას, წესიერებას, მოთმინებას და კეთილშობილებას აფასებდა. მეუბნებოდა, ეს ის ადამიანია, ვინც მზადაა, შენთვის ყველაფერი აიტანოს და ამას თავისი საქციელით ამტკიცებსო.
ქმრის შეყვარება მაინც ვერ შევძელი. მაშინ თამრო დამეხმარა, ოპტიმალური გადაწყვეტილება მიმეღო – ქმარს გავცილებოდი. ერთმანეთს მხოლოდ ტანჯვას ვაყენებდით და ორივესთვის ასე სჯობდა. მას შემდეგ მრავალი წელი გავიდა, მეც გავთხოვდი და ვანიკომაც ოჯახი შექმნა, სხვათა შორის, ძალიან კარგი.
– ვანიკოსთან გაშორების შემდეგ თქვენში ალბათ დეპრესიის ახალმა ტალღამ იფეთქა, ამის დაძლევაშიც თამრო დაგეხმარათ?
– ჩემი ოჯახის წევრები ვერ მიგებდნენ, თამროს კი თავი ჰქონდა ჩემთვის გადადებული. მამა ხმას არ მცემდა, დედა მიტევდა, დები დამცინოდნენ, სულელად მთვლიდნენ. მეგონა, მთელმა სამყარომ ჩემ წინააღმდეგ შეკრა პირი, არავის ვუნდოდი, არავის ვუყვარდი. მხოლოდ თამროს ესმოდა ჩემი, მხოლოს ის მითანაგრძნობდა. თუმცა ჩემი ხასიათის გამო სულ მტუქსავდა, ობიექტურობას ინარჩუნებდა. როგორც უნდა გავეკიცხე, მისგან არ მწყინდა. ვიცოდი, რომ ამას ჩემივე სიკეთისთვის აკეთებდა. მისი მჯეროდა და ვენდობოდი.
ქმართან გაცილების შემდეგ ჩემთვის სამსახურის დაწყება მდგომარეობიდან გამოსვლის და ახალი ცხოვრების დაწყების საშუალება შეიძლებოდა ყოფილიყო. ამიტომ ნათესავები ჩემთვის სამსახურს ეძებდნენ, მაგრამ ყველას უარს ვეუბნებოდი, მეშინოდა, რომ ვერ შევძლებდი. მერე თამრომ გამომიძებნა სამსახური და მაიძულა, წავსულიყავი. კარგა ხანს თავს უცხო სხეულად ვთვლიდი, გულზე ვსკდებოდი, ერთმანეთთან რომ მეგობრობდნენ და მე კი გარიყულივით ვიყავი. უფროსთანაც გამიჭირდა ურთიერთობა, შენიშვნებს ვერ ვიტანდი მისგან. ყოველ ჯერზე, როცა პრობლემას ვგრძნობდი, თამროს ვურეკავდი, ისიც მორბოდა და ჭკუას მარიგებდა. თავის საქმეს გვერდზე გადადებდა და ჩემ გვერდით ჩნდებოდა. რამდენჯერ მოცდა თავის საქმეს ჩემი გულისთვის!
– თქვენი მეორედ გათხოვების ამბავი როგორ მოხდა?
– ქმართან გაყრის შემდეგ ძალიან დავკომპლექსდი. მეგონა, სერიოზულად არავინ შემხედავდა, ყველას გასართობად ვუნდოდი. ასევე უნდობლად შევხვდი სოსოს გრძნობასაც. სიმპათიური, ჩამოყალიბებული და ნიჭიერი ახალგაზრდა იყო. გვერდით ოფისში მუშაობდა, ძალიან მომწონდა, მაგრამ თავს ვერ ვუტყდებოდი მორიგი გაწბილების შიშით. მისგან შემოთავაზებებს არ ვიღებდი. "ასეთ ბიჭს იწუნებ?" – მკითხა ერთხელ ჩემმა თანამშრომელმა ელისომ, მერე თვითონ დაიწყო "ჩალიჩი", რომ სოსოს ყურადღება მიექცია. მოდიოდა და ამბობდა: "სოსომ ბარში დამპატიჟა", "მე და სოსო კინოში ვიყავით"... წარმოიდგინეთ, რა დამემართებოდა, გულზე ვსკდებოდი.
"რა აპილპილებული ხარ მაგ სოსოზე? რა გჭირს?" – მკითხა ერთხელ თამრომ. "არაფერი, რა უნდა მჭირდეს, უბრალოდ გული მტკივა, რა უნდა ისეთი "ბანძის" გვერდით, როგორიც ელისოა?" – მივუგე. "კი, მაგრამ რას სთხოვ, თავისუფალი კაცია და ვისთანაც უნდა, იმასთან გაივლის, შენ რა გაწუხებს?" – მომიჭრა თამრომ. "თუ ელისო უნდოდა, მე რაღას დამდევდა?! რატომ მიშლიდა ნერვებს?!" – ვიმართლე თავი. აქ კი ჩამიჭირა: "მოიცა, მოიცა, შენ, მგონი, მაგ სოსოს მიმართ გულგრილი არ უნდა იყო..." სასტიკად ვიუარე. რამდენიმე ხნის შემდეგ კი უკვე დაბეჯითებით მითხრა: "სოფო, ყურებამდე ხარ შეყვარებული და ვერ მიმხვდარხარ, რაღას უყურებ, როგორ აგაცლიან ხელიდან?". ამან სტიმული მომცა, გამოვფხიზლებულიყავი და მემოქმედა... მე და სოსო დავქორწინდით, მეჯვარედ თამრო წავიყვანე, პირველი შვილიც მოვანათვლინე.
– ამჯერად ქმართან ურთიერთობის აწყობა არ გაგიჭირდათ?
– პირველი წელი ძალიან გამიჭირდა, ჩემი კომპლექსებით დავტანჯე. პრობლემის წინაშე რომ დავდგებოდი, მაშინვე სინანულში ვვარდებოდი, ცოლად რატომ გავყევი–მეთქი და გაყრაზე ვფიქრობდი. თამროს ვურეკავდი, ის კი ამის გადალახვას მიადვილებდა, ხშირად მამტყუნებდა და სოსოს პოზიციას ამართლებდა. თანდათანობით მე და ჩემი ქმარი შევეჩვიეთ ერთმანეთს, ურთიერთობა ავაწყვეთ, დავალაგეთ. რომ იტყვიან, ოჯახურ ფერხულში ჩავები, შვილები შემეძინა და... დროთა განმავლობაში თამრომ მეორე პლანზე გადაინაცვლა. ნელ–ნელა ისე დავცილდი, ვერც ვიგრძენი.
– როგორ, ასეთი მეგობარი დაკარგეთ?!
– არა, კვლავ ვმეგობრობდით, მაგრამ ისე ხშირად ვეღარ ვნახულობდი, მე ჩემი ცხოვრება მქონდა, მას – თავისი. სამწუხაროდ, ჩემს ნაჭუჭში ჩავიკეტე, ოჯახის იქით ვეღარ ვიხედებოდი. ჩემს თავს ვერ ვპატიობ, რაც მომივიდა – მთელი ამ მეგობრობის განმავლობაში რატომ არასდროს დავინტერესდი მისი ბედით? იქნებ თავად არ მთვლიდა იმ პიროვნებად, ვისთანაც შეიძლებოდა გახსნილიყო ან იქნებ ჩემი ამ გაუთავებელი პრობლემების გამო ვებრალებოდი და თავის პრობლემებს მარიდებდა, არ ვიცი... არც ის მითხრა, ავად რომ იყო, სანამ ლოგინად არ ჩავარდა.
– რა დაემართა?
– ადრე ავარიაში მოყვა, რამაც წლების შემდეგ იჩინა თავი, დაბეჟილობის შედეგად თავში სიმსივნე განუვითარდა. ბოლომდე არ სჯეროდა, თუ გაიწირებოდა. სანამ საავადმყოფოში დაწვებოდა, პარკში გახვეული რვეულების შეკვრა მომცა, არ მინდა, სახლში ნახონ, შემინახე და, თუ გადავრჩი, დამიბრუნეო. ამისიც მადლობელი ვარ, რომ მენდო... რომ გარდაიცვალა, დიდხანს ხელს ვერ ვკიდებდი ამ შეკვრას, რელიკვიასავით ვუფრთხილდებოდი. ინტერესი მკლავდა, რა ეწერა იქ, მაგრამ სულ ვფიქრობდი: "მოეწონება ახლა თამროს, მისი რვეულები რომ ვნახო?". ერთი წლის შემდეგ გავხსენი. მისი დღიურები, ჩანაწერები აღმოჩნდა.
– მის პირად ცხოვრებას ამ დღიურებით გაეცანით?
– დიახ, ჩემდა სამარცხვინოდ! რამდენი პრობლემა ჰქონია შინ თუ გარეთ, როგორ გმირულად უმკლავდებოდა ყველაფერს, სხვისი შეწუხების გარეშე. რამხელა სიყვარული ჰქონია ცხოვრებაში, განუხორციელებელი, უმწიკვლო! ვერავის რომ ვერ უმხელდა, ფურცელზე გადაჰქონდა თავისი განცდილი. რამხელა გრძნობის საიდუმლო ჩაიტანა საფლავში! ჩემი თამრო... ჩემი პრობლემებით ვამძიმებდი, მისი ცხოვრება კი თურმე არ მაინტერესებდა. დროის დაბრუნება რომ შემეძლოს, ყველაფერს შევცვლიდი და მის მიმართ ისეთივე გულმხურვალებას გამოვიჩენდი, რასაც ის იჩენდა ჩემდამი. მაგრამ შევძლებდი კი?
ნანა კობახიძე