როგორ გადაარჩინა ძაღლმა სიკვდილს ზურა ყიფშიძის ოჯახი

მსახიობი ზურა ყიფშიძე ძაღლის ყოლაზე თურმე, ბავშვობაშიც ოცნებობდა, მაგრამ მაშინ ოჯახის წევრებმა სურვილი არ შეუსრულეს. მას შემდეგ ბევრი დრო გავიდა და ბატონმა ზურამაც სურვილი არაერთხელ აისრულა - მას არაერთი ძაღლი ჰყავდა და თითოეულს დიდი სიყვარულით იხსენებს. ახლა მსახიობს კანე კორსოს ჯიშის შავი ძაღლი, ბაგირა ჰყავს, რომელსაც პატრონი ძალიან უყვარს და სახლში მის დაბრუნებას მუდამ მოუთმენლად ელის.

- მახსოვს, ქალაქგარეთ აპირებდით დასახლებას...
- ეს ახლაც ძალიან მინდა. ამას წინათ ჩემი დეიდების ბინა გავყიდე და ბირთვისში სახლი ავიშენე. მართალია, მის გარემონტებას ბევრი ფული სჭირდება, მაგრამ მე მაინც მიხარია, რომ სახლის აშენება შევძელი. ყველა ნორმალური ადამიანი, ვისაც თავისი საქმის კეთება სურს, ქალაქიდან თავის გარიდებას ცდილობს, ჩვენთან კი პირიქით ხდება - ყველა დედაქალაქისკენ გამორბის. ერთი სული მაქვს, ის სახლი მოვაწესრიგო და აქედან გავიქცე. შეიძლება, ცხენები ვერ ვიყოლიო, მაგრამ ჩემს ძაღლს მაინც მოვუვლი ნორმალურად. სხვათა შორის, ახლა პირველად მყავს დედალი ძაღლი... ერთი პერიოდი შინ გერმანული ნაგაზი - მაქსი მყავდა. ფილმში "ვან გოგის ყური" ერთად გადაგვიღეს. ადრე ბუნკერების სიახლოვეს ვირთხების საწამლავს ყრიდნენ; როგორც ჩანს, მაქსმა ალოკა და მოკვდა. მაშინ ქალაქში არ ვიყავი და სულ მგონია, თბილისში რომ ვყოფილიყავი, მაქსი არ მოკვდებოდა.

- ცხოველები ბავშვობაშიც გიყვარდათ?
- კი, ძალიან მიყვარდა, მაგრამ მათი ყოლის უფლებას არ მაძლევდნენ. დეიდები ბინაში სისუფთავეს იცავდნენ და აბა, ბაცილებიან ძაღლს შინ ვინ მიმაყვანინებდა?!. უფლის წყალობით, ახლა ისეთი ოჯახი მაქვს, რომ რამდენ ძაღლსაც მინდა, იმდენს ვიყოლიებ. ერთი ახლა დაანახვა ჩემი სახლი დეიდებს... გუშინ ღამით საწოლიდან ცოტა ხნით ავდექი. დასაწოლად რომ დავბრუნდი, დავინახე, ბაგირა ჩემს ლოგინში იწვა, თან ისე, რომ ადგილი ჩემთვისაც ჰქონდა დატოვებული (იღიმის).

ცხოველები ჩემს მეუღლესაც ძალიან უყვარს. ბავშვობაში თურმე, თავისი ნაგაზი სკოლაში აცილებდა და ეზოში ელოდებოდა; ბოლო გაკვეთილის დასრულების მანიშნებელი ზარი რომ დაირეკებოდა, საკლასო ოთახის კარს თათით აღებდა, ჩემი ცოლის ჩანთას პირით იღებდა და ბავშვი შინ მიჰყავდა. თუ ზარის დარეკვის შემდეგ მასწავლებელი ბავშვებს კლასში შეაყოვნებდა, შანსი არ იყო, ძაღლი პატრონს იქ აღარ გააჩერებდა: მან იცოდა, რომ წასვლის დრო იყო! ვფიქრობ, ბავშვები ცხოველებთან ერთად უნდა იზრდებოდნენ. არ მაქვს საშუალება, თორემ კიდევ ერთ ძაღლს დიდი სიამოვნებით ვიყოლიებდი.

- როგორც ვიცი, ცხენებიც ძალიან გიყვართ...
- კი. ცხენი ულამაზესი და უჭკვიანესი ცხოველია. ბავშვობაში ცხენოსნობაზე დავდიოდი და ჩემს პირველ ფილმში - "მაცი ხვიტია" სწორედ ცხოველებისადმი სიყვარულის წყალობით ამოვყავი თავი: ფილმის გადამღები ჯგუფი იპოდრომზე მოვიდა. ისინი პატარა ტანის ცხენოსან ბიჭს ეძებდნენ და მე შემარჩიეს. არც უკითხავთ, ვინ ვიყავი, ვისი შვილი...

ცხოველებზე გამახსენდა, ჩემი ცოლის ბიძაშვილს სახლში ლომი ჰყავდა და იმ ლომმა ლამის, მეუღლე შემიჭამა... კიდევ, იყო ერთი ასეთი უცნაური კაცი - მერაბ თურმანიძე, რომელსაც სახლში დედალი ლომი - ინგა ჰყავდა. ვიდრე პატარა იყო, როგორც ცუგას, ისე ეთამაშებოდნენ, მაგრამ როცა გაიზარდა, ლამის ადამიანები შეჭამა...

- ბატონო ზურა, როგორც ვიცი, ერთხელ ძაღლმა სიკვდილსაც გადაგარჩინათ...
- მყავს ბავშვობის მეგობარი დიმა გედევანიშვილი, რომელიც ფილმში - "როცა აყვავდა ნუში" თამაშობს. მის ბინაში, სოლოლაკში ცოლ-შვილთან ერთად ვცხოვრობდი და ჩვენს ძაღლს პატარა სახლი აივანზე მოვუწყვეთ. ერთ საღამოს შუქი ჩაქრა, დენის გამათბობელი კი ჩართული დაგვრჩა. როგორც ჩანს, ღამით ფეხი წავკარი და წავაქციე, მაგრამ ამისთვის ყურადღება არ მიმიქცევია. შუაღამისას, როცა ყველას გვეძინა, შუქი მოვიდა და სახლში მხუთავი კვამლი დატრიალდა... ეს იგრძნო ძაღლმა და აივნის კარს მანამდე ურტყა თათი, ვიდრე კარი არ შემოანგრია; ოთახში შემოვარდა, ყველა გაგვაღვიძა და სიკვდილს გადაგვარჩინა.

ამ ზამთარს ბაგირას ვასეირნებდი და ყინულზე ისე დავეცი, ფილტვები "ჩამეკეტა", ვეღარ ამოვისუნთქე. საწყალს, ძალიან შეეშინდა და დიდხანს მლოკავდა; ვიდრე არ ამოვისუნთქე, არ მომეშვა.

- ბაგირა რამდენი წლის არის?
- 2 წლის არის, იტალიური, კანე კორსოს ჯიშისაა. შესახედავად საშიში გახლავთ, თორემ ზედმეტად არც კი იყეფება. უბრალოდ, მოვა, დაგყნოსავს და მერე ცდილობს, დაგიცვას. შვილივით მიყვარს. მას ოჯახის ყველა წევრი უყვარს, მაგრამ მე ყველაზე მეტ პატივს მცემს. სხვათა შორის, ლაიკაც გვყავდა, რომელიც გავაჩუქეთ, რადგან ორი ძაღლის მოვლას ვერ ვახერხებდით, თან - სახლში რემონტი გვქონდა... ლაიკა ცოტა რთული მოსავლელია, სიცივე უყვარს და ძალიან ენერგიულია. თუ ბაგირა ერთ თქმაზე მიჯერებდა, მას ვერ ვიმორჩილებდი, გაუგონარი იყო (იღიმის).

- წეღან თქვით, ძაღლი შვილივით მიყვარსო...
- მასზე ერთგული არსება არ არსებობს. ხუმრობით ვამბობ ხოლმე, - ჩემი ძაღლი ბევრ ადამიანს მირჩევნია-მეთქი, მაგრამ ისეთ ხუმრობას რა ვუთხარი, რომელშიც სიმართლის მარცვალი არ ურევია (იღიმის)... ბაგირას თამაში, სირბილი და მოფერება უყვარს. ყოველთვის ისე ველაპარაკები, როგორც ადამიანს და არასოდეს არ ვმბრძანებლობ.

- ძაღლისთვის დროის გამონახვას როგორ ახერხებთ?
- მის გამო დილით ადრე ვდგები, სპექტაკლის მერე კი ერთი სული მაქვს, სახლში დავბრუნდე და გავასეირნო. უკვე გასეირნებულიც რომ დამხვდეს, ვიცი, სხვასთან ისე ვერ ირბენდა, როგორც საჭიროა. ბევრს ჰგონია, ძაღლს გასეირნება მხოლოდ მოსასაქმებლად სჭირდება. სინამდვილეში, სეირნობის დროს მისი ენერგია იხარჯება, სხვა ძაღლებს უმეგობრდება... ზოგ ძაღლს კატები ძალიან უყვარს, მაგრამ ბაგირა ვერ იტანს. სადმე კატას თუ მოჰკრავს თვალს, მის დასახრჩობად გიჟივით გარბის.

- ძაღლს სახელი თავად შეურჩიეთ?
- კი. დაახლოებით 2 თვის იყო, როცა ოჯახის წევრები მაგიდასთან ვისხედით, თავად კი ოთახებში პანტერასავით დადიოდა. უცებ, იკითხეს, - აბა, რა დავარქვათ ძაღლსო? - რა უნდა დავარქვათ, კაცო, "მაუგლი" არ გინახავთ-მეთქი? გაუკვირდათ, - უი, მაუგლი დავარქვათო?! - მაუგლი კი არა, ბაგირა უნდა დავარქვათ, შეხედეთ, როგორ ჰგავს-მეთქი, - და ყველა დამეთანხმა. ბაგირას მამა რომ ნახოთ, გული გაგისკდებათ, რადგან ამ ოთახისხელა მარტო თავი აქვს. ბაგირა გოგონა რომ არის, ალბათ ამიტომაც, შედარებით მომცრო ტანი აქვს და გაცილებით ჭკვიანია, როგორც ყველა მდედრობითი სქესის წარმომადგენელი.

სხვათა შორის, ბოლოს ძაღლი რომ მომიკვდა, ლამის გადავყევი და მისი შემცვლელის პოვნა არ დამიწყია, მაგრამ ღმერთმა მაინც გამომიგზავნა: ქუჩაში კოკერსპანიელი ვიპოვე. მის პატრონებს დიდი ხანი ვეძებდი იმ უბანში, სადაც ძაღლი ვიპოვეთ. ტელევიზიითაც გამოვაცხადე, - ძაღლი ვიპოვე და პატრონს ვეძებ-მეთქი, მაგრამ არავინ გამომეხმაურა. 8 თვის შემდეგ ჩემმა მეზობელმა მითხრა: მგონი, ძაღლის პატრონები გამოჩნდნენო. - უკვე ბევრი დრო გავიდა და ახლა სრულიად უცხო ადამიანი რომ მოვიდეს და ძაღლი თავისად გაასაღოს, ასე არ გამოვა-მეთქი! პატრონები რომ მოვიდნენ, ძაღლმა ერთი კი შეხედა, მერე ჩემ წინ დაჯდა და აწყლიანებული თვალებით მომაშტერდა. მივხვდი, მათი ძაღლი იყო, მაგრამ რატომღაც, პატრონებთან არ მიდიოდა. იმ ხალხს ვთხოვე, - დაბლა ჩავიყვან და უკანასკნელად გავასეირნებ-მეთქი. ეზოში ჩავედით, მაგრამ თამაში არც კი უცდია - იჯდა და შემომყურებდა. ეზოში პატრონები რომ ჩამოვიდნენ, ძაღლი ფეხებზე მომეფერა, მადლობა გადამიხადა, მერე შებრუნდა და მათ შეახტა. თურმე, მათთან 11 წელი ცხოვრობდა.

ამას წინათ, ჩემს მეგობარს ძაღლი მოუწამლეს და ლამის გავგიჟდი; ადამიანი, რომელიც ამას იკადრებს, ციხეში უნდა ჩასვა! არ მიყვარს ის ხალხიც, ვინც ძაღლებს აჩხუბებს. ოჯახის წევრები უფრო მეტად მიშლიან ნერვებს, ვიდრე ძაღლი და აბა, პატივი არ უნდა ვცე ასეთ ცხოველს?!

ელენე ბასილიძე
ჟურნალი ”გზა”