თერთმეტი წუთი

2002 წლის 29 ივნისს, რამდენიმე საათით ადრე, სანამ ბოლო წერტილს დავსვამდი ამ წიგნის
ხელნაწერში, ლურდში გავემგზავრე იქაური სასწაულმოქმედი წყაროს წყლის ასაღებად. და აი,
იქ, საკურთხეველთან, ერთმა სამოცდაათ წელს მიტანებულმა კაცმა მკითხა: „თქვენთვის
ალბათ უთქვამთ, რომ ძალიან ჰგავხართ პაულო კოელიოს“. „პაულო კოელიო მე ვარ“, —
მივუგე მე. მაშინ ის კაცი გადამეხვია, მეუღლესა და შვილიშვილთან წარმადგინა და მითხრა,
რა მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა მის ცხოვრებაში ჩემმა წიგნებმა — „ისინი ოცნებას
მაიძულებენ“.
პირველად როდი მსმენია ეს სიტყვები, ყოველთვის მახარებდა მათი მოსმენა, მაგრამ ამჯერად
ძალიან დავიბენი, რადგან ვიცოდი, რომ ჩემს ახალ წიგნს ერთდროულად შეეძლო ადამიანის
შეცბუნებაც, შოკში ჩაგდებაც და გულის ტკენაც. მე წყაროსთან მივედი, წყალი ავიღე, უკან
დავბრუნდი და ამ კაცს ვკითხე, სად ცხოვრობდა (აღმოჩნდა, რომ საფრანგეთის ჩრდილოეთ
ნაწილში, ბელგიის საზღვარზე). ჩავიწერე ასევე მისი სახელი.
ეს წიგნი გეძღვნებათ თქვენ — მორის გრაველინ. მე მოვალე ვარ თქვენი, თქვენი მეუღლის,
თქვენი შვილიშვილის და ასევე საკუთარი თავისაც: მე უნდა ვილაპარაკო იმაზე, რაც
მაფიქრებს და მაწუხებს და არა იმაზე, რისი გაგონებაც სურთ ჩემგან. ზოგი წიგნი ოცნებას
გვაიძულებს, ზოგი რეალობასთან გვაახლოებს, მაგრამ ყოველი მათგანი ავტორისათვის
უმთავრესი გრძნობით — გულწრფელობით — არის განმსჭვალული.
რამეთუ მე ვარ პირველი და მევე — უკანასკნელი
მე ვარ პატივცემული და მოძულებული
მე ვარ მრუში და წმინდანი
მე ვარ ცოლი და ქალწული
მე ვარ დედა და შვილი
მე ჩემი დედის ხელები ვარ
მე ბერწი ვარ, მაგრამ უთვალავი შვილი მყავს
მე ბედნიერი ვარ ქორწინებაში და არ ვარ გათხოვილი
მე ის ვარ, ვინც შვილებს აჩენს და ის, ვინც ვერასოდეს
მოგვცემს შთამომავლობას
მე ვამსუბუქებ მშობიარობის ტკივილებს
მე ვარ ქმარი და ცოლი
და სწორედ მე გავაჩინე ჩემი ქმარი
მე მამაჩემის დედა ვარ
მე ჩემი ქმრის და ვარ
თაყვანი მეცით მარად,
რამეთუ მე ავზნიანი ვარ და დიდსულოვანი.
ჰიმნი ისიდასადმი, ნაპოვნი ნაგ-ჰამადიში
ჩვენს წელთაღრიცხვამდე III ან IV საუკუნეში იმ ქალაქში იყო ცოდვილი დედაკაცი. როგორც კი გაიგო, იგი ფარისევლის სახლში ზისო,
მოიტანა ნელსაცხებელი ალებასტრონის ჭურჭლით;
და დადგა უკან, მის ფეხთით, ცრემლებით უსველებდა ფეხებს და თავისი თმით უხოცდა,
ფეხებს უკოცნიდა და ნელსაცხებელს სცხებდა.
ფარისეველმა, რომელმაც იესო მიიწვია, ამის დანახვაზე თავისთვის თქვა: „ეს რომ
წინასწარმეტყველი იყოს, შეიტყობდა, ვინ და რანაირი დედაკაცი ეხება მას, რადგან
ცოდვილია იგი“.
იესომ მიმართა მას და უთხრა: „რაღაც მაქვს შენთვის სათქმელი, სიმონ“. მან კი უთხრა: „თქვი,
მოძღვარო“.
იესომ თქვა: „ერთ მევახშეს ორი მოვალე ჰყავდა: ერთს ხუთასი დინარი ემართა, მეორეს —
ორმოცდაათი.
მაგრამ რაკი არ ჰქონდათ, რით გადაეხადათ, ორივეს მიუტევა. ახლა მითხარი, რომელს უფრო
მეტად შეუყვარდება იგი?“
სიმონმა უპასუხა: „მე ვფიქრობ, რომელსაც უფრო მეტი მიუტევა“. ხოლო მან უთხრა: „სწორად
განსაჯე“.
მიბრუნდა დედაკაცისკენ და სიმონს უთხრა: „ხომ ხედავ ამ დედაკაცს? შენს სახლში შემოვედი
და წყალი არ მომეცი ფეხებისათვის, ამან კი ცრემლით დამისველა ფეხები და თავისი თმით
შემიხოცა.
შენ არ გიკოცნია ჩემთვის, ამას კი, რაც აქ შემოვიდა, არ შეუწყვეტია ჩემი ფეხების კოცნა.
შენ ზეთი არ გიცხია ჩემს თავზე, ამან კი ნელსაცხებელი სცხო ჩემს ფეხებს.
ამის გამო გეუბნები: მაგას მიეტევა მრავალი ცოდვა, რადგან ძლიერ შეიყვარა, ხოლო ვისაც
ცოტა მიეტევა, ცოტათი უყვარს“.
ლუკა 7:37-47
იყო და არა იყო რა, იყო ერთი მეძავი, სახელად მარია.
მოიცადეთ! „იყო და არა იყო რა“ კარგი დასაწყისია ზღაპრისათვის, მეძავის ამბავი კი უთუოდ
ზრდასრული ადამიანებისათვის არის განკუთვნილი. როგორ შეიძლება, წიგნი იწყებოდეს
ასეთი აღმაშფოთებელი წინააღმდეგობით? მაგრამ, ვინაიდან ყოველი ჩვენგანი ცალი ფეხით
ჯადოსნურ ზღაპარშია, მეორეთი კი — უფსკრულის პირას, მოდი, მაინც გავაგრძელოთ ისე,
როგორც დავიწყეთ. მაშ, ასე:
იყო და არა იყო რა, იყო ერთი მეძავი, სახელად მარია.
როგორც ყველა მეძავი, ისიც სუფთა და უმწიკვლო დაიბადა და სანამ პატარა იყო, ოცნებობდა,
რომ შეხვდებოდა თავისი ოცნების მამაკაცს (ლამაზს, მდიდარსა და ჭკვიანს), გაჰყვებოდა მას
ცოლად (თეთრ კაბაში გამოწყობილი), გააჩენდა ორ შვილს (რომლებიც გაიზრდებოდნენ და
სახელს გაითქვამდნენ) და იცხოვრებდა კარგ სახლში (საიდანაც ზღვა გამოჩნდებოდა).
მამამისი ფარდულში ვაჭრობდა, დედა კერავდა, ბრაზილიის პროვინციაში მიკარგულ მის
მშობლიურ ქალაქში კი იყო მხოლოდ ერთი კინოთეატრი, ერთი პატარა რესტორანი და ერთი
ბანკი... და მარია ელოდა, — აი, დადგება დღე და მოულოდნელად გამოჩნდება მშვენიერი
პრინცი, რომელიც უგონოდ შეიყვარებს და მსოფლიოს დასაპყრობად წაიყვანს.
მანამდე კი, სანამ პრინცი გამოჩნდებოდა, მარიას მხოლოდ ოცნება შეეძლო. პირველად
თერთმეტი წლისას შეუყვარდა — სკოლისაკენ მიმავალს. ახალი სასწავლო წლის პირველსავე
დღეს მარიამ შეამჩნია, რომ თანამგზავრი გამოუჩნდა — მასთან ერთად სკოლაში იმავე
განრიგით მეზობლის ბიჭი დადიოდა. ერთმანეთისათვის სიტყვაც კი არ უთქვამთ, მაგრამმარიამ შენიშნა, რომ ყველაზე მეტად ის წუთები მოსწონდა, როცა გრძელ გზაზე, მტვერსა და
თაკარა მზეში, მწყურვალი მისდევდა სწრაფი ნაბიჯით მიმავალ ბიჭს.
ასე გრძელდებოდა რამდენიმე თვის მანძილზე. მარია, რომელსაც სწავლა ჭირივით
ეჯავრებოდა და ტელევიზორის გარდა სხვას არაფერს აღიარებდა გართობის საშუალებად,
გონებაში აჩქარებდა დროს, რომ რაც შეიძლება სწრაფად გასულიყო დღე, გათენებულიყო
დილა და სკოლაში წასულიყო. ამხანაგებისაგან განსხვავებით, შაბათ-კვირა საერთოდ
შესძულდა. და ვინაიდან დრო, როგორც ცნობილია, ბავშვებისათვის უფრო ნელა გადის,
ვიდრე დიდებისათვის, იგი იტანჯებოდა და ბრაზობდა იმის გამო, ეს უსასრულო დღეები მას
სიყვარულის მხოლოდ და მხოლოდ ათ წუთს რომ ანიჭებდა, ათასობით საათს კი — თავის
შეყვარებულზე საფიქრელად და იმაზე საოცნებოდ, რა კარგი იქნებოდა, რომ ერთმანეთს
დალაპარაკებოდნენ.
და აი, ასრულდა.
ერთ მშვენიერ დილას ბიჭი მასთან მივიდა და ჰკითხა, ზედმეტი კალამი ხომ არ გაქვსო.
მარიამ პასუხი არ გასცა, ისეთი სახე მიიღო, თითქოს ეწყინა ასეთი უტიფარი გამოხდომა და
ფეხს აუჩქარა. არადა, დაინახა თუ არა, რომ ბიჭი უახლოვდებოდა, სუნთქვა შეეკრა, — ვაითუ,
მიხვდეს, რა ძლიერ უყვარს, როგორ მოუთმენლად მოელის, როგორ ოცნებობს ხელი ჩასჭიდოს
და სკოლის გვერდის ავლით სულ უფრო და უფრო შორს წაიყვანოს, სანამ გზა არ გათავდება
და არ მიიყვანს იქ, სადაც, ხალხის თქმით, არის დიდი ქალაქი და ყველაფერი ზუსტად ისეა,
როგორც ტელევიზორში: მსახიობები, ავტომობილები, კინოთეატრები ყოველ ნაბიჯზე და
სხვა ათასგვარი გასართობი.
მთელი დღე გაკვეთილებს გული ვერ დაუდო, იტანჯებოდა, რომ ასე სულელურად მოიქცა, და
ამავე დროს უხაროდა, რომ ბიჭმა, როგორც იქნა, შენიშნა. კალამი მხოლოდ საბაბი იყო
საუბრის დასაწყებად. მან ხომ საკუთარი თვალით დაინახა, რომ ბიჭს კალამი ჯიბეში ედო. ამ
და ყველა მომდევნო ღამეს მარია გეგმებს აწყობდა, რა ეპასუხა ბიჭისათვის სხვა დროს, რომ
შეცდომა აღარ დაეშვა და სათავე დაედო ისტორიისათვის, რომელსაც დასასრული არ
ექნებოდა.
მაგრამ სხვა შემთხვევა აღარ მიეცა, თუმცა ისინი უწინდებურად ერთი გზით დადიოდნენ
სკოლაში. მარია ხან წინ უსწრებდა მარჯვენა ხელში ჩაბღუჯული კალმით, ხან უკან
ჩამორჩებოდა, რომ შესძლებოდა ალერსით ედევნებინა თვალი, მაგრამ ბიჭს აღარაფერი
უთქვამს. ასე რომ, სასწავლო წლის ბოლომდე მარია უჩუმრად იტანჯებოდა.
შემდეგ კი დაუსრულებელი არდადეგები დაიწყო. და აი, ერთხელ მარიამ სისხლით დასვრილ
ლოგინში გაიღვიძა. იფიქრა, ვკვდებიო და გადაწყვიტა, შეყვარებულისათვის
გამოსამშვიდობებელი წერილი დაეტოვებინა და ტყეში გაქცეულიყო, რომ იქ მაქცია მგელს ან
უთავო ჯორს დაეგლიჯა — ერთი სიტყვით, რომელიმე იმ ურჩხულთაგანს, რომელიც შიშის
ზარს სცემდა ახლომახლო სოფლების მცხოვრებლებს. ფიქრობდა, რომ მხოლოდ ასეთი
სიკვდილის შემთხვევაში არ ინაღვლებდნენ მისი მშობლები. ღარიბები ხომ ასე არიან —
უბედურება მათ თავს როგორც გახეული ტომრიდან, ისე აცვივათ, მაგრამ იმედი მაინც
რჩებათ. დაე, მის მშობლებსაც ეგონოთ, რომ გოგონა ვინმე უშვილო მდიდრებმა აიყვანეს და
ოდესმე აუცილებლად დაბრუნდება შინ მდიდარი და პატივცემული, მაგრამ მას, ვინც მარიას
შეუყვარდა (პირველად და სამუდამოდ), მთელი სიცოცხლის მანძილზე ემახსოვრება და
ყოველ დილით უსაყვედურებს საკუთარ თავს იმის გამო, რომ მეორედ ვერ გაბედა მასთან
გამოლაპარაკება.
მარიამ ვერ მოასწრო წერილის დაწერა — ოთახში დედამისი შემოვიდა, დაინახა სისხლის
ლაქები ზეწარზე და გაიღიმა.
— შენ უკვე დიდი ხარ, შვილო.



პაოლო კოელიო