ძიძის ხვედრი – "ბავშვის დედისგან ბევრი დამცირება გადავიტანე"
2 289 ნახვა
ჩვენს რესპონდენტს, მარტოხელა დედას, ქალბატონ ეკას, თავის რჩენის მიზნით, მეგობრის ოჯახში ძიძად მუშაობა მოუწია. ეს განათლებული ქალი თავის დროზე საქმესა და პირად ცხოვრებაში არცთუ წარუმატებელი იყო, მაგრამ შემდეგ მისი ბედის ბორბალი უკუღმა დატრიალდა. ძიძობა თავად არ უთაკილია, მაგრამ სხვამ აგრძნობინა დამცირება. ოჯახში, სადაც მუშაობდა, ერთმა ფშუტე გოგომ მასში დაბალი ღობე დაინახა და მისი დაკნინებით გადაწყვიტა თვითდამკვიდრება.
ეკა:
– სკოლა და უმაღლესი სასწავლებელი წარჩინებით დავამთავრე, კარგი სამსახურიც მქონდა. მოგვიანებით გავთხოვდი და იძულებული გავხდი, თავი დამენებებინა სამუშაოსთვის. ჩემს ქმარს, ილოს, სიყვარულით გავყევი. მეტისმეტად აზიატი გამოდგა. ვერ ვიტყვი, რომ მასში შევცდი, მოვტყუვდი ან გავწბილდი (საამისოდ არც იმდენად პატარა ვიყავი). ვიცნობდი და ვგრძნობდი კიდეც, როგორი იქნებოდა ოჯახში. უბრალოდ მეგონა, ამ ყველაფერს გავუმკლავდებოდი, მის გვერდით ბევრს დავითმენდი, ბევრ რამეში ვაჯობებდი და ჩემკენ მოვაქცევდი. ილო, სხვა სიკეთეებთან ერთად, ჯიუტი და ეჭვიანიც გამოდგა. არათუ ვაჯობე, მთლიანად მის არეალში მოვექეცი და მისი გავლენისგან თავის დაღწევა გამიჭირდა. თავს სუსტ ქალად არ მივიჩნევ, მაგრამ ილო უფრო ძლიერი გამოდგა და თანაც – არაპროგნოზირებადი, ამიტომ ურთიერთობა გამიჭირდა.
– სამსახურის დატოვება ქმარმა გაიძულათ?
– მას საერთოდ არ უნდოდა, შინიდან გავსულიყავი. ფეხმძიმედ რომ დავრჩი, ამით ისარგებლა. თანაც ჩემი შვილი, გიო, სუსტი ბავშვი იყო, განსაკუთრებულ ყურადღებას და მზრუნველობას ითხოვდა. ასე რომ, სამსახურს დავემშვიდობე. ვერ ვიტყვი, რომ ეს დიდი ტრაგედია იყო, რადგან ოჯახი ჩემთვის ბევრს ნიშნავდა, მთელ ძალისხმევას ვახმარდი.
– მაგრამ ოჯახი მაინც ვერ შეინარჩუნეთ.
– ეს ჩემი მიზეზით არ მომხდარა. ილოს დამოკიდებულება შეიცვალა, ძალიან მომთხოვნი გახდა. რაც მეტს ვუკეთებდი, მეტს მთხოვდა. სულ უკმაყოფილო იყო. ზოგჯერ უმიზეზოდ ამიხირდებოდა და უბრალოდ ვერ ვიგებდი, რა უნდოდა, მის მოქმედებებს ვეღარ ვხსნიდი. რომ იტყვიან, დღეში ცხრა პარასკევი ჰქონდა.
– ბოლოს მაინც თუ გაირკვა, რატომ იქცეოდა ასე?
– როგორც ჩანს, სხვა ქალი ჰყავდა და მასთან ერთად სურდა ცხოვრება. ამას ვერ ამბობდა და ამ შეგუბებულ განცდას ჩემთან უარყოფითი ფორმით ავლენდა. ბოლოს გამომიცხადა, რუსეთში უნდა წავიდე სამუშაოდ, აქ ხელ–ფეხი მაქვს შეკრული, ფულს ვერ ვშოულობო (მცირე ბიზნესი ჰქონდა). წინააღმდეგობა არ გავუწიე – აზრიც არ ჰქონდა. თუ რამეს გადაწყვეტდა, არც გადაიფიქრებდა. თანაც, არ ვარ ის პიროვნება, რამე რომ დამეძალებინა. ურთიერთობაში პატივს ვცემ თავისუფლებას, სხვის არჩევანს წინ არ დავუდგები. წავიდა და წავიდა... თავიდან გვირეკავდა, ფულს გვიგზავნიდა...
– მერე გაიგეთ, რომ სხვა ქალი ჰყავდა?
– გავიგე მაშინ, როცა იმ ქალმა შვილი გაუჩინა. გაოგნებული და შეურაცხყოფილი დავრჩი, განა იმიტომ, რომ სხვა ქალში გამცვალა, არამედ იმის გამო, რომ მოტყუებული დამტოვა. მერჩივნა, თავიდანვე ეღიარებინა, უფრო გავუგებდი. ასე შეიძლება ყველას დაემართოს, ქალსაც და კაცსაც.
ასეა თუ ისე, ქმართან კონტაქტი გავწყვიტე, შვილთან ურთიერთობა კი მისთვის არ ამიკრძალავს, მაგრამ თანდათანობით ეს კავშირიც გაწყდა. მაშინ გიო მეოთხე კლასში სწავლობდა. მოწაფეების მომზადება დავიწყე და ამით გაგვქონდა თავი. ჩემი შემოსავალი მწირი იყო, ქვეყანაში რთული დრო იდგა. ჩემთან თითო–ოროლა ბავშვი მოდიოდა.
– ძიძად მუშაობა ამის გამო გადაწყვიტეთ?
– ერთხელ ქუჩაში ჩემი ყოფილი კურსელი მაკო შემხვდა. ერთმანეთი დიდი ხანი არ გვენახა. იქვე ცხოვრობდა, არ მომეშვა და სახლში წამიყვანა. მაკო ულამაზესი გოგო და ბრწყინვალე ადამიანი იყო. ადრეულ ასაკში გათხოვდა, საუკეთესო ქმარი შეხვდა. მათი ვაჟი, საბა, სტუდენტი იყო, ცოლშვილიანი. ასე რომ, მაკო უკვე ბებია გახლდათ. მისი შვილიშვილი, ნინი, 6 თვის იყო. მაკო ორ ადგილზე მუშაობდა, რძალი კი სტუდენტი ჰყავდა. ბავშვისთვის ძიძა სჭირდებოდათ. მაკომ ჩემი გაჭირვების შესახებ შეიტყო, მაგრამ, ამის მიუხედავად, თავში აზრად არ მოსვლია, შვილიშვილის გაზრდა შემოეთავაზებინა, ალბათ არ მკადრა. თავის დროზე ხომ წარჩინებული სტუდენტი ვიყავი, მთელ ინსტიტუტში გამოვირჩეოდი.
მაკომ მთხოვა, თუ ვინმე სანდო ქალი გეგულება, ბავშვის გაზრდა რომ შეძლოს, გამომიგზავნეო. ავწონდავწონე და რამდენიმე დღის შემდეგ მაკოს ვუთხარი, თუ შენთვის უხერხული არ იქნება, მე ვიმუშავებ–მეთქი. სიხარულით მიმიღო.
– ოჯახის სხვა წევრები როგორ შეგხვდნენ?
– მაკოს ქმარი, თემური, კარგი ხასიათის კაცია. გვიანობამდე მუშაობდა და ფაქტობრივად ვერც ვხვდებოდი. მათ ოჯახში 9–ის ნახევრიდან 6 საათამდე ვმუშაობდი, შაბათ–კვირის გარდა. დილით კიბეზე თუ შემხვდებოდა, გულითადად მესალმებოდა და გამეხუმრებოდა კიდეც, შენ ხარ ჩვენი ოჯახის გადამრჩენიო. საღამოს ჩემი შვილისთვის ტკბილეულიც მოჰქონდა. ოჯახის ყველა წევრი დილიდანვე გადიოდნენ სახლიდან. მაკო 6–ის ნახევრამდე ბრუნდებოდა. საბა და მისი ცოლი ლიკა კი 3 საათზე უკვე შინ იყვნენ.
– ბავშვი როგორი მოსავლელი იყო?
– გადასარევი ბავშვი იყო პატარა ნინი, საყვარელი. იოლად შემეჩვია. სულ ვუმღეროდი, ვათამაშებდი. თავიდან მეგონა, ჩემი ცხოვრების პატრონს, ნერვები არ მეყოფოდა, მაგრამ ნინიმ ახალი ენერგიით ამავსო. ერთმანეთს კარგად შევეწყვეთ.
– თქვენი ფუნქცია ოჯახში მხოლოდ ბავშვის მოვლით შემოიფარგლებოდა?
– მივედი, როგორც ძიძა, მაგრამ ჩემი კეთილი ნებით სხვა საქმეებსაც ვაკეთებდი. დილით დალაგებას ვერ ასწრებდნენ. აყრილდაყრილი რომ გხვდება ყველაფერი, შორიდან ხომ ვერ დაუწყებ ყურებას. სხვა რომ არაფერი, ახლობლის ოჯახში ვმუშაობდი.
– სადილის კეთებაც თქვენ ხომ არ გიწევდათ?
– მაკო გამზადებულ სადილს ტოვებდა, მაგრამ ზოგჯერ მეც ვაკეთებდი. თუ შინდაბრუნებულ საბას კერძი არ დახვდებოდა, ცოლს სთხოვდა რამის მომზადებას, ლიკას კი განძრევა ეზარებოდა. "ვერ ხედავ, მეც ახლა მოვედი და დაღლილი ვარ!" – გამოუცხადებდა და იწყებდნენ კამათს, რომელიც ზოგჯერ ჩხუბშიც გადაიზრდებოდა. თუ ლიკას გაზქურასთან მაინც მოუწევდა ტრიალი, სულ ბუზღუნებდა, ჭურჭელს უხეშად ხმარობდა. ამ დროს სამზარეულოში შესვლა არ მინდოდა, უხერხულ მდგომარეობაში ვვარდებოდი. ერთხელ სადილის გამო ისე იჩხუბეს და ისეთები უთხრეს ერთმანეთს, სახლიდან კინაღამ გავვარდი.
– თქვენი არ ერიდებოდათ?
– საბა ბოდიშებს მიხდიდა, მეფერებოდა, მაპატიე, ეკა დეიდა, გავფიცხდი და ზედმეტი მომივიდაო. ალბათ ასევე ებოდიშებოდა ცოლს, ამიტომაც უბედავდა ის ამდენს. ლიკა უხერხულობას არ გრძნობდა, პირიქით, თავი თავადის ქალივით ეჭირა და ზემოდან იყურებოდა. ვიფიქრე, კერძის გამო ერთმანეთი ხომ არ უნდა დაჭამონ–მეთქი და საბა თუ რამეს მოსთხოვდა ცოლს, სანამ ლიკა ტანს ასწევდა ან მორიგი შეტევისთვის აენთებოდა, უკვე სამზარეულოში ვიყავი და სადილს ვამზადებდი. საბა სულ მეუბნებოდა, რატომ წუხდებით, თქვენი დატვირთვაც გეყოფათო, მაგრამ ლიკას ჩემი ეს ზედმეტი გარჯა არაფრად მიაჩნდა. ისე შეირგო და შეიფერა, თითქოს ვალდებული ვიყავი, მათთვის მემსახურა. რომ ისადილებდნენ, პურსაც არ შეინახავდა, მაგიდას არ აალაგებდა, ჭურჭლის რეცხვაზე ხომ ლაპარაკი ზედმეტი იყო. თუ სამზარეულოში რამეს ვერ მივაგნებდი და დახმარებისთვის მივმართავდი (ეს იშვიათად ხდებოდა), ისე მომიგდებდა, ზედაც არ შემხედავდა. საშინელი გამომეტყველება ჰქონდა, სახეზე ეწერა, ვისვენებ, რას მაწუხებო.
– არაფერს იმჩნევდით?
– უსიამოვნებას ვერიდებოდი. მეგობრის ოჯახი რომ არ ყოფილიყო, ერთი დღეც კი არ მოვუთმენდი. შემოსავალიც არაა მთავარი, ფულის გამო ღირსების გრძნობა ხომ არ უნდა დაკარგო. მეგობრის გამო თავს ვიკავებდი. მაკოსთანაც არაფერს ვიმჩნევდი, რძლის წინააღმდეგ რომ არ წამექეზებინა.
– ამასობაში კი ალბათ ლიკა თავს გავიდა.
– არ ვიცი, ეს გოგო როგორ იყო აღზრდილი – საერთოდ ხელს არ ანძრევდა, შვილის ტანსაცმელსაც არ ამორეცხავდა. თუ ბავშვი ტიროდა, არც გამოგვხედავდა. ისეთი პოზიცია ეკავა, თითქოს მისი შვილიანად შეკედლებული ვიყავი ამ ოჯახში და ჩემს ზედმეტობას მაგრძნობინებდა. ვერ იტანდა, მყუდროება რომ ერღვეოდა. მთელი დღე ლოგინზე ნებივრობდა, ვითომ მეცადინეობდა.
– დედამთილ–მამამთილთან როგორი ურთიერთობა ჰქონდა, თავის ხასიათს მათთანაც ამჟღავნებდა?
– არა. დედამთილი ხელს უწყობდა, რომ სწავლას არ მომცდარიყო. მამამთილიც ბავშვივით ეფერებოდა, ლიკუნას ეძახდა და სასუსნავით ანებივრებდა. მათთან ამდენს არ ბედავდა, უბატონოდ ხმას არ იღებდა, ფისუნიასავით ხდებოდა.
– იქნებ თქვენ მიმართ რაიმე პიროვნული პროტესტი ჰქონდა?
– ესეც ვიფიქრე, იქნებ არ მოვწონვარ–მეთქი. ლიკა თავმოვლილი გოგო იყო, მე კი თმაშეუღებავი დავდიოდი. ქმართან გაცილების შემდეგ ძალიან მოვეშვი, თავს აღარ ვუყურებდი. ყოველთვის სისუფთავის ერთგული ვიყავი, მაგრამ ჩაცმა–დახურვაზე ვეღარ ვზრუნავდი. ლიკას დამოკიდებულება რომ შევნიშნე, სასწრაფოდ თმა შევიღებე, იაფფასიანი, მაგრამ მოდური, ლამაზი სამოსიც შევიძინე, მაგრამ მისი კეთილგანწყობა მაინც ვერ დავიმსახურე. მერე მივხვდი, რომ მას ეს თვისება შინაგანად ჰქონდა და ვერაფერს გავხდებოდი – სულ რომ სუპერმოდელის იერი დამედო, დამოკიდებულებას არ შეიცვლიდა. ისე მიყურებდა, როგორც შინამოსამსახურეს, "გოიმს" და დაბალ ღობეს.
– თავად როგორ ოჯახში იყო გაზრდილი?
– მისი მშობლები იმდენად უბრალო ადამიანები იყვნენ, გაგიკვირდებოდათ, მათი შვილი ვის დაემსგავსა. მამა მუშა იყო, დედა – დიასახლისი, არც განათლება და ინტელიგენტობის ნასახი ჰქონდათ, მაგრამ თავიანთ ადგილს გრძნობდნენ, არ ყოყოჩობდნენ, სიძის ოჯახს აფასებდნენ. მათ ქალიშვილს კი თავი მეფის შთამომავალივით ეჭირა. არადა ორი წიგნიც არ ჰქონდა წაკითხული, არ ვიცი, უმაღლესში როგორ მოეწყო. ქმარს, ამ ანგელოზივით ბიჭს, თავსაც ამეტებდა.
– ფიზიკურად როგორი გოგო იყო?
– ლამაზი არ ეთქმოდა, მაგრამ ისეთი ამაყი და თავდაჯერებული იყო, თავის მომხიბვლელობაში დაგარწმუნებდა. თავი ისე ეჭირა, ძალაუნებურად ყურადღებას მიაქცევდი. რაღაც შარმი ჰქონდა. ალბათ ამით მოხიბლა საბა.
– მათ ოჯახში რამდენ ხანს იმსახურეთ?
– სასწავლო წლის ბოლომდე გავძელი, არ მინდოდა, შუა გზაში მიმეტოვებინა. რაკი ბავშვის მოვლა ვიკისრე, მაკოს ოჯახის წინაშე პასუხისმგებლობას ვგრძნობდი. ბოლოს ლიკა უკვე ძალიან აუტანელი გახდა. ცინიკური გამოხდომები დაიწყო. ალბათ ეგონა, გიო უკანონოდ მყავდა გაჩენილი და უკეთურ რეპლიკებს ისროდა. მასთან რა უნდა მელაპარაკა ან რა უნდა გამერჩია... მის გასაგონად მაკოსთან ვთქვი, რომ გიოს მამამისმა დაურეკა მოსკოვიდან და ჩვენი ოჯახური თანაცხოვრებიდან რაღაც ეპიზოდი მოვყევი. მას შემდეგ გაყუჩდა. შეიძლება იმისიც შეეშინდა, მის დედამთილთან ზედმეტი და მისთვის სავალალო არაფერი წამომცდენოდა.
– ამჟამად მათთან რა ურთიერთობა გაქვთ?
– მაკოსთან ნინის სანახავად დავდიოდი. ბავშვმა ძალიან იცის შეყვარება და მიჩვევა. მერე თანდათან დავცილდი. ტელეფონით თუ მოვიკითხავთ ერთმანეთს. ყველა იმ დამცირებასთან ერთად, რასაც ნინის დედა ხშირად მაყენებდა, კიდევ იყო რაღაც, რაც მუშაობას მირთულებდა. ახალგაზრდა ცოლ–ქმარი თავიანთ შიდა სამზარეულოში მახედებდნენ, ანგარიშგაუწევლად მასმენინებდნენ, როგორ არჩევდნენ ურთიერთობებს...
ჩემმა შვილმა, გიომ, ოჯახში მისნაირი გოგო რომ შემომიყვანოს, ალბათ გავგიჟდები! ჩემს შვილთან ხშირად მომყავს ლიკას მაგალითი, ეგებ გაითვალისწინოს და შეცდომისგან თავი დაიზღვიოს.
ნანა კობახიძე
ეკა:
– სკოლა და უმაღლესი სასწავლებელი წარჩინებით დავამთავრე, კარგი სამსახურიც მქონდა. მოგვიანებით გავთხოვდი და იძულებული გავხდი, თავი დამენებებინა სამუშაოსთვის. ჩემს ქმარს, ილოს, სიყვარულით გავყევი. მეტისმეტად აზიატი გამოდგა. ვერ ვიტყვი, რომ მასში შევცდი, მოვტყუვდი ან გავწბილდი (საამისოდ არც იმდენად პატარა ვიყავი). ვიცნობდი და ვგრძნობდი კიდეც, როგორი იქნებოდა ოჯახში. უბრალოდ მეგონა, ამ ყველაფერს გავუმკლავდებოდი, მის გვერდით ბევრს დავითმენდი, ბევრ რამეში ვაჯობებდი და ჩემკენ მოვაქცევდი. ილო, სხვა სიკეთეებთან ერთად, ჯიუტი და ეჭვიანიც გამოდგა. არათუ ვაჯობე, მთლიანად მის არეალში მოვექეცი და მისი გავლენისგან თავის დაღწევა გამიჭირდა. თავს სუსტ ქალად არ მივიჩნევ, მაგრამ ილო უფრო ძლიერი გამოდგა და თანაც – არაპროგნოზირებადი, ამიტომ ურთიერთობა გამიჭირდა.
– სამსახურის დატოვება ქმარმა გაიძულათ?
– მას საერთოდ არ უნდოდა, შინიდან გავსულიყავი. ფეხმძიმედ რომ დავრჩი, ამით ისარგებლა. თანაც ჩემი შვილი, გიო, სუსტი ბავშვი იყო, განსაკუთრებულ ყურადღებას და მზრუნველობას ითხოვდა. ასე რომ, სამსახურს დავემშვიდობე. ვერ ვიტყვი, რომ ეს დიდი ტრაგედია იყო, რადგან ოჯახი ჩემთვის ბევრს ნიშნავდა, მთელ ძალისხმევას ვახმარდი.
– მაგრამ ოჯახი მაინც ვერ შეინარჩუნეთ.
– ეს ჩემი მიზეზით არ მომხდარა. ილოს დამოკიდებულება შეიცვალა, ძალიან მომთხოვნი გახდა. რაც მეტს ვუკეთებდი, მეტს მთხოვდა. სულ უკმაყოფილო იყო. ზოგჯერ უმიზეზოდ ამიხირდებოდა და უბრალოდ ვერ ვიგებდი, რა უნდოდა, მის მოქმედებებს ვეღარ ვხსნიდი. რომ იტყვიან, დღეში ცხრა პარასკევი ჰქონდა.
– ბოლოს მაინც თუ გაირკვა, რატომ იქცეოდა ასე?
– როგორც ჩანს, სხვა ქალი ჰყავდა და მასთან ერთად სურდა ცხოვრება. ამას ვერ ამბობდა და ამ შეგუბებულ განცდას ჩემთან უარყოფითი ფორმით ავლენდა. ბოლოს გამომიცხადა, რუსეთში უნდა წავიდე სამუშაოდ, აქ ხელ–ფეხი მაქვს შეკრული, ფულს ვერ ვშოულობო (მცირე ბიზნესი ჰქონდა). წინააღმდეგობა არ გავუწიე – აზრიც არ ჰქონდა. თუ რამეს გადაწყვეტდა, არც გადაიფიქრებდა. თანაც, არ ვარ ის პიროვნება, რამე რომ დამეძალებინა. ურთიერთობაში პატივს ვცემ თავისუფლებას, სხვის არჩევანს წინ არ დავუდგები. წავიდა და წავიდა... თავიდან გვირეკავდა, ფულს გვიგზავნიდა...
– მერე გაიგეთ, რომ სხვა ქალი ჰყავდა?
– გავიგე მაშინ, როცა იმ ქალმა შვილი გაუჩინა. გაოგნებული და შეურაცხყოფილი დავრჩი, განა იმიტომ, რომ სხვა ქალში გამცვალა, არამედ იმის გამო, რომ მოტყუებული დამტოვა. მერჩივნა, თავიდანვე ეღიარებინა, უფრო გავუგებდი. ასე შეიძლება ყველას დაემართოს, ქალსაც და კაცსაც.
ასეა თუ ისე, ქმართან კონტაქტი გავწყვიტე, შვილთან ურთიერთობა კი მისთვის არ ამიკრძალავს, მაგრამ თანდათანობით ეს კავშირიც გაწყდა. მაშინ გიო მეოთხე კლასში სწავლობდა. მოწაფეების მომზადება დავიწყე და ამით გაგვქონდა თავი. ჩემი შემოსავალი მწირი იყო, ქვეყანაში რთული დრო იდგა. ჩემთან თითო–ოროლა ბავშვი მოდიოდა.
– ძიძად მუშაობა ამის გამო გადაწყვიტეთ?
– ერთხელ ქუჩაში ჩემი ყოფილი კურსელი მაკო შემხვდა. ერთმანეთი დიდი ხანი არ გვენახა. იქვე ცხოვრობდა, არ მომეშვა და სახლში წამიყვანა. მაკო ულამაზესი გოგო და ბრწყინვალე ადამიანი იყო. ადრეულ ასაკში გათხოვდა, საუკეთესო ქმარი შეხვდა. მათი ვაჟი, საბა, სტუდენტი იყო, ცოლშვილიანი. ასე რომ, მაკო უკვე ბებია გახლდათ. მისი შვილიშვილი, ნინი, 6 თვის იყო. მაკო ორ ადგილზე მუშაობდა, რძალი კი სტუდენტი ჰყავდა. ბავშვისთვის ძიძა სჭირდებოდათ. მაკომ ჩემი გაჭირვების შესახებ შეიტყო, მაგრამ, ამის მიუხედავად, თავში აზრად არ მოსვლია, შვილიშვილის გაზრდა შემოეთავაზებინა, ალბათ არ მკადრა. თავის დროზე ხომ წარჩინებული სტუდენტი ვიყავი, მთელ ინსტიტუტში გამოვირჩეოდი.
მაკომ მთხოვა, თუ ვინმე სანდო ქალი გეგულება, ბავშვის გაზრდა რომ შეძლოს, გამომიგზავნეო. ავწონდავწონე და რამდენიმე დღის შემდეგ მაკოს ვუთხარი, თუ შენთვის უხერხული არ იქნება, მე ვიმუშავებ–მეთქი. სიხარულით მიმიღო.
– ოჯახის სხვა წევრები როგორ შეგხვდნენ?
– მაკოს ქმარი, თემური, კარგი ხასიათის კაცია. გვიანობამდე მუშაობდა და ფაქტობრივად ვერც ვხვდებოდი. მათ ოჯახში 9–ის ნახევრიდან 6 საათამდე ვმუშაობდი, შაბათ–კვირის გარდა. დილით კიბეზე თუ შემხვდებოდა, გულითადად მესალმებოდა და გამეხუმრებოდა კიდეც, შენ ხარ ჩვენი ოჯახის გადამრჩენიო. საღამოს ჩემი შვილისთვის ტკბილეულიც მოჰქონდა. ოჯახის ყველა წევრი დილიდანვე გადიოდნენ სახლიდან. მაკო 6–ის ნახევრამდე ბრუნდებოდა. საბა და მისი ცოლი ლიკა კი 3 საათზე უკვე შინ იყვნენ.
– ბავშვი როგორი მოსავლელი იყო?
– გადასარევი ბავშვი იყო პატარა ნინი, საყვარელი. იოლად შემეჩვია. სულ ვუმღეროდი, ვათამაშებდი. თავიდან მეგონა, ჩემი ცხოვრების პატრონს, ნერვები არ მეყოფოდა, მაგრამ ნინიმ ახალი ენერგიით ამავსო. ერთმანეთს კარგად შევეწყვეთ.
– თქვენი ფუნქცია ოჯახში მხოლოდ ბავშვის მოვლით შემოიფარგლებოდა?
– მივედი, როგორც ძიძა, მაგრამ ჩემი კეთილი ნებით სხვა საქმეებსაც ვაკეთებდი. დილით დალაგებას ვერ ასწრებდნენ. აყრილდაყრილი რომ გხვდება ყველაფერი, შორიდან ხომ ვერ დაუწყებ ყურებას. სხვა რომ არაფერი, ახლობლის ოჯახში ვმუშაობდი.
– სადილის კეთებაც თქვენ ხომ არ გიწევდათ?
– მაკო გამზადებულ სადილს ტოვებდა, მაგრამ ზოგჯერ მეც ვაკეთებდი. თუ შინდაბრუნებულ საბას კერძი არ დახვდებოდა, ცოლს სთხოვდა რამის მომზადებას, ლიკას კი განძრევა ეზარებოდა. "ვერ ხედავ, მეც ახლა მოვედი და დაღლილი ვარ!" – გამოუცხადებდა და იწყებდნენ კამათს, რომელიც ზოგჯერ ჩხუბშიც გადაიზრდებოდა. თუ ლიკას გაზქურასთან მაინც მოუწევდა ტრიალი, სულ ბუზღუნებდა, ჭურჭელს უხეშად ხმარობდა. ამ დროს სამზარეულოში შესვლა არ მინდოდა, უხერხულ მდგომარეობაში ვვარდებოდი. ერთხელ სადილის გამო ისე იჩხუბეს და ისეთები უთხრეს ერთმანეთს, სახლიდან კინაღამ გავვარდი.
– თქვენი არ ერიდებოდათ?
– საბა ბოდიშებს მიხდიდა, მეფერებოდა, მაპატიე, ეკა დეიდა, გავფიცხდი და ზედმეტი მომივიდაო. ალბათ ასევე ებოდიშებოდა ცოლს, ამიტომაც უბედავდა ის ამდენს. ლიკა უხერხულობას არ გრძნობდა, პირიქით, თავი თავადის ქალივით ეჭირა და ზემოდან იყურებოდა. ვიფიქრე, კერძის გამო ერთმანეთი ხომ არ უნდა დაჭამონ–მეთქი და საბა თუ რამეს მოსთხოვდა ცოლს, სანამ ლიკა ტანს ასწევდა ან მორიგი შეტევისთვის აენთებოდა, უკვე სამზარეულოში ვიყავი და სადილს ვამზადებდი. საბა სულ მეუბნებოდა, რატომ წუხდებით, თქვენი დატვირთვაც გეყოფათო, მაგრამ ლიკას ჩემი ეს ზედმეტი გარჯა არაფრად მიაჩნდა. ისე შეირგო და შეიფერა, თითქოს ვალდებული ვიყავი, მათთვის მემსახურა. რომ ისადილებდნენ, პურსაც არ შეინახავდა, მაგიდას არ აალაგებდა, ჭურჭლის რეცხვაზე ხომ ლაპარაკი ზედმეტი იყო. თუ სამზარეულოში რამეს ვერ მივაგნებდი და დახმარებისთვის მივმართავდი (ეს იშვიათად ხდებოდა), ისე მომიგდებდა, ზედაც არ შემხედავდა. საშინელი გამომეტყველება ჰქონდა, სახეზე ეწერა, ვისვენებ, რას მაწუხებო.
– არაფერს იმჩნევდით?
– უსიამოვნებას ვერიდებოდი. მეგობრის ოჯახი რომ არ ყოფილიყო, ერთი დღეც კი არ მოვუთმენდი. შემოსავალიც არაა მთავარი, ფულის გამო ღირსების გრძნობა ხომ არ უნდა დაკარგო. მეგობრის გამო თავს ვიკავებდი. მაკოსთანაც არაფერს ვიმჩნევდი, რძლის წინააღმდეგ რომ არ წამექეზებინა.
– ამასობაში კი ალბათ ლიკა თავს გავიდა.
– არ ვიცი, ეს გოგო როგორ იყო აღზრდილი – საერთოდ ხელს არ ანძრევდა, შვილის ტანსაცმელსაც არ ამორეცხავდა. თუ ბავშვი ტიროდა, არც გამოგვხედავდა. ისეთი პოზიცია ეკავა, თითქოს მისი შვილიანად შეკედლებული ვიყავი ამ ოჯახში და ჩემს ზედმეტობას მაგრძნობინებდა. ვერ იტანდა, მყუდროება რომ ერღვეოდა. მთელი დღე ლოგინზე ნებივრობდა, ვითომ მეცადინეობდა.
– დედამთილ–მამამთილთან როგორი ურთიერთობა ჰქონდა, თავის ხასიათს მათთანაც ამჟღავნებდა?
– არა. დედამთილი ხელს უწყობდა, რომ სწავლას არ მომცდარიყო. მამამთილიც ბავშვივით ეფერებოდა, ლიკუნას ეძახდა და სასუსნავით ანებივრებდა. მათთან ამდენს არ ბედავდა, უბატონოდ ხმას არ იღებდა, ფისუნიასავით ხდებოდა.
– იქნებ თქვენ მიმართ რაიმე პიროვნული პროტესტი ჰქონდა?
– ესეც ვიფიქრე, იქნებ არ მოვწონვარ–მეთქი. ლიკა თავმოვლილი გოგო იყო, მე კი თმაშეუღებავი დავდიოდი. ქმართან გაცილების შემდეგ ძალიან მოვეშვი, თავს აღარ ვუყურებდი. ყოველთვის სისუფთავის ერთგული ვიყავი, მაგრამ ჩაცმა–დახურვაზე ვეღარ ვზრუნავდი. ლიკას დამოკიდებულება რომ შევნიშნე, სასწრაფოდ თმა შევიღებე, იაფფასიანი, მაგრამ მოდური, ლამაზი სამოსიც შევიძინე, მაგრამ მისი კეთილგანწყობა მაინც ვერ დავიმსახურე. მერე მივხვდი, რომ მას ეს თვისება შინაგანად ჰქონდა და ვერაფერს გავხდებოდი – სულ რომ სუპერმოდელის იერი დამედო, დამოკიდებულებას არ შეიცვლიდა. ისე მიყურებდა, როგორც შინამოსამსახურეს, "გოიმს" და დაბალ ღობეს.
– თავად როგორ ოჯახში იყო გაზრდილი?
– მისი მშობლები იმდენად უბრალო ადამიანები იყვნენ, გაგიკვირდებოდათ, მათი შვილი ვის დაემსგავსა. მამა მუშა იყო, დედა – დიასახლისი, არც განათლება და ინტელიგენტობის ნასახი ჰქონდათ, მაგრამ თავიანთ ადგილს გრძნობდნენ, არ ყოყოჩობდნენ, სიძის ოჯახს აფასებდნენ. მათ ქალიშვილს კი თავი მეფის შთამომავალივით ეჭირა. არადა ორი წიგნიც არ ჰქონდა წაკითხული, არ ვიცი, უმაღლესში როგორ მოეწყო. ქმარს, ამ ანგელოზივით ბიჭს, თავსაც ამეტებდა.
– ფიზიკურად როგორი გოგო იყო?
– ლამაზი არ ეთქმოდა, მაგრამ ისეთი ამაყი და თავდაჯერებული იყო, თავის მომხიბვლელობაში დაგარწმუნებდა. თავი ისე ეჭირა, ძალაუნებურად ყურადღებას მიაქცევდი. რაღაც შარმი ჰქონდა. ალბათ ამით მოხიბლა საბა.
– მათ ოჯახში რამდენ ხანს იმსახურეთ?
– სასწავლო წლის ბოლომდე გავძელი, არ მინდოდა, შუა გზაში მიმეტოვებინა. რაკი ბავშვის მოვლა ვიკისრე, მაკოს ოჯახის წინაშე პასუხისმგებლობას ვგრძნობდი. ბოლოს ლიკა უკვე ძალიან აუტანელი გახდა. ცინიკური გამოხდომები დაიწყო. ალბათ ეგონა, გიო უკანონოდ მყავდა გაჩენილი და უკეთურ რეპლიკებს ისროდა. მასთან რა უნდა მელაპარაკა ან რა უნდა გამერჩია... მის გასაგონად მაკოსთან ვთქვი, რომ გიოს მამამისმა დაურეკა მოსკოვიდან და ჩვენი ოჯახური თანაცხოვრებიდან რაღაც ეპიზოდი მოვყევი. მას შემდეგ გაყუჩდა. შეიძლება იმისიც შეეშინდა, მის დედამთილთან ზედმეტი და მისთვის სავალალო არაფერი წამომცდენოდა.
– ამჟამად მათთან რა ურთიერთობა გაქვთ?
– მაკოსთან ნინის სანახავად დავდიოდი. ბავშვმა ძალიან იცის შეყვარება და მიჩვევა. მერე თანდათან დავცილდი. ტელეფონით თუ მოვიკითხავთ ერთმანეთს. ყველა იმ დამცირებასთან ერთად, რასაც ნინის დედა ხშირად მაყენებდა, კიდევ იყო რაღაც, რაც მუშაობას მირთულებდა. ახალგაზრდა ცოლ–ქმარი თავიანთ შიდა სამზარეულოში მახედებდნენ, ანგარიშგაუწევლად მასმენინებდნენ, როგორ არჩევდნენ ურთიერთობებს...
ჩემმა შვილმა, გიომ, ოჯახში მისნაირი გოგო რომ შემომიყვანოს, ალბათ გავგიჟდები! ჩემს შვილთან ხშირად მომყავს ლიკას მაგალითი, ეგებ გაითვალისწინოს და შეცდომისგან თავი დაიზღვიოს.
ნანა კობახიძე
