რჩევები ჭირვეული ბავშვების მშობლებისთვის
3 123 ნახვა
თუ ბავშვს ნებისმიერ შეცდომაზე დასჯა ელოდება, ის ნორმალურ ქცევას ვერ ისწავლის. ექნება დასჯის მუდმივი შიში, რის გამოც ეცდება იცრუოს, რათა თავიდან აიცილოს სასჯელი.
საყვედურები, დამსჯელობითი ღონისძიებები პატარას მხოლოდ შიშის შეგრძნებას გაუმძაფრებს, ხოლო შექება წაახალისებს და ბავშვი ყოველთვის სიამოვნებით შეასრულებს უფროსის ნებისმიერ დავალებას.
დასჯის ერთადერთი მიზანი - შველაა. ამ უკანასკნელისთვის კი არსებობს ისეთი ცნებები, როგორებიცაა: მიტევება, პატიება, უპირობო მიღება - ბავშვი გიყვარდეთ არა იმის გამო, რომ ის ლამაზია, ჭკვიანია და ა.შ. არამედ, უბრალოდ, იმიტომ, რომ ის არსებობს თქვენს ცხოვრებაში.
ხშირად გაიგონებთ ფრაზებს: მაშინ, თუ კარგი იქნები, მეყვარები, თუ არ იზარმაცებ, იქნები დამჯერი და ასე შემდეგ. ბავშვის მიმართ ულტიმატუმების წაყენებით… მხოლოდ იმას მივაღწევთ, რომ მას ფსიქიკას დავუზიანებთ.
ამით მხოლოდ გავუმყარებთ იმ ქცევას, რაც არ მოგვწონს. უკმაყოფილება, ემოცია ისე უნდა გამოვხატოთ, რომ არ ვავნოთ ბავშვს, პიროვნული შეურაცხყოფა არ მივაყენოთ მას.
სჯობს, ხაზი გავუსვათ მის ცალკეულ ქცევას და არა მთლიანობაში ბავშვის პიროვნებას! ასე მაგალითად: მე არ მომწონს, გიორგის რომ დაარტყი... ნუცას რომ სათამაშო წაართვი და ა.შ.
უკმაყოფილება ბავშვის მიმართ არ უნდა იყოს სისტემატური, რადგან ის, ადრე თუ გვიან, მიუღებლობაში გადაიზრდება და თქვენსა და ბავშვს შორის ბზარი გაჩნდება.
ნუ გააკრიტიკებთ ბავშვს, რადგან მას კრიტიკა განსაკუთრებით სწყინს და აღიზიანებს. თუმცა ისე არ გაიგოთ, რომ არასწორი ქცევის გამო ის უნდა შეაქოთ.
მაშ, როგორ მოვიქცეთ?
შეარბილეთ კრიტიკა და ბავშვი უფრო ადვილად, უმტკივნეულოდ აღიქვამს მას. მაგალითად: "შენ ლამაზი ფეხსაცმელი გაცვია, მაგრამ მაგიდაზე ფეხების შეწყობა არ შეიძლება", ანუ შენიშვნას ვაძლევთ კონკრეტულ ფაქტზე და თან, შექების ფონზე. მთავარია, მოთმინება და არ ავფეთქდეთ ბავშვის "ცუდად მოქცევის" დროს.
დასჯა მშობლისგან გამართულ მიდგომას მოითხოვს, უდიდეს ტაქტს და სიფრთხილეს საჭიროებს. სასურველია, წახალისებაც იშვიათი და მეტად ღირებული იყოს. დასჯას კი მივმართოთ უკიდურეს შემთხვევაში, ცივილურად და მისაღებ ფორმაში.
საყვედურები, დამსჯელობითი ღონისძიებები პატარას მხოლოდ შიშის შეგრძნებას გაუმძაფრებს, ხოლო შექება წაახალისებს და ბავშვი ყოველთვის სიამოვნებით შეასრულებს უფროსის ნებისმიერ დავალებას.
დასჯის ერთადერთი მიზანი - შველაა. ამ უკანასკნელისთვის კი არსებობს ისეთი ცნებები, როგორებიცაა: მიტევება, პატიება, უპირობო მიღება - ბავშვი გიყვარდეთ არა იმის გამო, რომ ის ლამაზია, ჭკვიანია და ა.შ. არამედ, უბრალოდ, იმიტომ, რომ ის არსებობს თქვენს ცხოვრებაში.
ხშირად გაიგონებთ ფრაზებს: მაშინ, თუ კარგი იქნები, მეყვარები, თუ არ იზარმაცებ, იქნები დამჯერი და ასე შემდეგ. ბავშვის მიმართ ულტიმატუმების წაყენებით… მხოლოდ იმას მივაღწევთ, რომ მას ფსიქიკას დავუზიანებთ.
ამით მხოლოდ გავუმყარებთ იმ ქცევას, რაც არ მოგვწონს. უკმაყოფილება, ემოცია ისე უნდა გამოვხატოთ, რომ არ ვავნოთ ბავშვს, პიროვნული შეურაცხყოფა არ მივაყენოთ მას.
სჯობს, ხაზი გავუსვათ მის ცალკეულ ქცევას და არა მთლიანობაში ბავშვის პიროვნებას! ასე მაგალითად: მე არ მომწონს, გიორგის რომ დაარტყი... ნუცას რომ სათამაშო წაართვი და ა.შ.
უკმაყოფილება ბავშვის მიმართ არ უნდა იყოს სისტემატური, რადგან ის, ადრე თუ გვიან, მიუღებლობაში გადაიზრდება და თქვენსა და ბავშვს შორის ბზარი გაჩნდება.
ნუ გააკრიტიკებთ ბავშვს, რადგან მას კრიტიკა განსაკუთრებით სწყინს და აღიზიანებს. თუმცა ისე არ გაიგოთ, რომ არასწორი ქცევის გამო ის უნდა შეაქოთ.
მაშ, როგორ მოვიქცეთ?
შეარბილეთ კრიტიკა და ბავშვი უფრო ადვილად, უმტკივნეულოდ აღიქვამს მას. მაგალითად: "შენ ლამაზი ფეხსაცმელი გაცვია, მაგრამ მაგიდაზე ფეხების შეწყობა არ შეიძლება", ანუ შენიშვნას ვაძლევთ კონკრეტულ ფაქტზე და თან, შექების ფონზე. მთავარია, მოთმინება და არ ავფეთქდეთ ბავშვის "ცუდად მოქცევის" დროს.
დასჯა მშობლისგან გამართულ მიდგომას მოითხოვს, უდიდეს ტაქტს და სიფრთხილეს საჭიროებს. სასურველია, წახალისებაც იშვიათი და მეტად ღირებული იყოს. დასჯას კი მივმართოთ უკიდურეს შემთხვევაში, ცივილურად და მისაღებ ფორმაში.
