"დედაჩემის ყოფილ საყვარელს ცოლად ხომ ვერ გავყვები?!"

30 წელს გადაცილებული ქალი, მანანა, საკმაოდ რთულ სიტუაციაშია. დაქვრივებული დედის პირად ცხოვრებაში განვითარებულმა მოვლენებმა მის ბედზეც იქონია გავლენა. მოხდა ის, რაც არ უნდა მომხდარიყო – ჯერ მშობელს, მერე კი შვილს ერთი და იმავე პიროვნების მიმართ გაუჩნდათ "არამეგობრული" გრძნობები. ქალიშვილი დედას მის მიერ გადადგმულ ნაბიჯებს ვერ პატიობს... უფრო კონკრეტულად – ქვემოთ.
მანანა:
– ძალიან პატარა ვიყავი, მამა რომ გარდამეცვალა, მისი სახე ჩემს მეხსიერებას არ შემორჩენია, მხოლოდ ფოტოსურათებით ვიცნობ. დედა, გაჭირვების მიუხედავად, ხელისგულზე მატარებდა. მოკრძალებული და თავმდაბალი ვიყავი, ასეთ ბავშვებს ახლა კომპლექსიანებს უწოდებენ. თანატოლებში თავს ყოველთვის უკან ვაყენებდი. ბავშვებს განსაკუთრებით ეამაყებათ ხოლმე მამის გვერდით ყოფნა. როდესაც ჩემს ამხანაგებს სკოლაში მამები მოაკითხავდნენ, ბავშვები სულ სხვაგვარები ხდებოდნენ – თითქოს ფრთები შეესხათო, სიხარულისგან დაფრინავდნენ. საკუთარ თავთან მარტო რომ ვრჩებოდი, საშინელი სევდა მიპყრობდა – მეც მინდოდა, მამა მყოლოდა და მის გვერდით თავი ბედნიერად მეგრძნო. მიუხედავად იმისა, რომ დედა ცდილობდა, ობლობა არ მეგრძნო და ჩემთვის დანაკლისი შეევსო, თავს მაინც ცუდად ვგრძნობდი.
– დედათქვენი, როგორც ჩანს, ახალგაზრდა დაქვრივდა. ქმრის დაკარგვის შემდეგ როგორ გააგრძელა ცხოვრება?
– მე და დედა ბებოსთან და პაპასთან ვცხოვრობდით. დედას ფსიქოლოგიურად ძალიან გაუჭირდა იმ სახლში ცხოვრება, საიდანაც მამას ცხედარი გამოასვენეს. თან მშობლების ფრთებქვეშ თავს უფრო საიმედოდ გრძნობდა. სამსახურში რომ მიდიოდა, ბებოსთან მტოვებდა. ჩვენი ბინა დაკეტილი გვქონდა. მატერიალურად არ გვილხინდა, მაგრამ დედამ მისი გაქირავება ან გაყიდვა მაინც არ მოინდომა – კერა, რომელიც მისი სიყვარულის მოგონებებს ინახავდა, სხვისთვის ვერ გაიმეტა. ჩემ გამო ინარჩუნებდა სამსახურს, ცდილობდა, არ დაცემულიყო და სასოწარკვეთილებას არ მისცემოდა.
– მუდმივად ასეთ მდგომარეობაში ვერ იქნები, ალბათ დროთა განმავლობაში დედამაც შეიცვალა ცხოვრებისადმი დამოკიდებულება.
– 5 წლის შემდეგ, ახლობლების ჩარევით, დედამ ბინა გაყიდა და სხვა იყიდა. საცხოვრებლად ახალ ბინაში გადავედით.
– დედა–შვილს დამოუკიდებლად ცხოვრება გერჩივნათ?
– სხვა გზა არ გვქონდა. ბებიაჩემი ცოტა კერპი და თავისნათქვამა ქალი იყო, დედას სულ ეჩხუბებოდა. თან ზედ ევლებოდა შვილს, თან გაუთავებლად შენიშვნებს აძლევდა. ქოთქოთს რომ იწყებდა, სიტყვას ვერ ჩაუგდებდი, ვერ შეეპასუხებოდი, ამას თუ შეეცდებოდი, ერთ ვაი–ვიშს ტეხდა. უარესი მეკუთვნის თქვენგან, მეტის ღირსი ვარ, ამდენს რომ გიკეთებთო, აყვედრიდა. სხვაგვარად არ გამიგოთ, ბებო ძალიან მიყვარს და არც ამაგს ვუკარგავ, მაგრამ ვცდილობ, ობიექტურად განვსაჯო: დედა ფაქიზი სულის ადამიანი იყო, სხვაგვარი მიდგომა სჭირდებოდა, ბებო კი, სამწუხაროდ, ამას ვერ საზღვრავდა. ასეთი მეთოდი შვილებთან დამოკიდებულებაში ნორმად მიაჩნდა. ასევე ექცეოდა თავის მეორე შვილსაც, დეიდაჩემს, მაგრამ დეიდას ძლიერი ნატურა, უფრო მდგრადი ფსიქიკა ჰქონდა – ბებოს შემოტევებს უმტკივნეულოდ იგერიებდა, ხან ხუმრობაში ატარებდა, ხანაც, რომ იტყვიან, "მეორე ყურიდან უშვებდა".
– ცალკე ცხოვრებამ დედას სულიერი სიმშვიდე მოჰგვარა?
– სიმშვიდე კი მოიპოვა, მაგრამ მარტო ცხოვრება გაუჭირდა, მეგობრები ედგნენ გვერდში. ერთი მხრივ, დედა საკმაოდ ძლიერი ქალი იყო, ნიჭიერი, საქმიანი, შრომისმოყვარე, თავდადებული, მაგრამ, მეორე მხრივ, სუსტი გახლდათ – ფსიქოლოგიურად სულ ვიღაცაზე იყო დამოკიდებული: ბავშვობაში – მშობლებზე, მოწიფულობაში – მეუღლეზე, შემდეგ კი – მეგობრებზე. სულ სჭირდებოდა ვიღაც მანუგეშებელი, რომ წელში გამართულიყო. თავისი ძალებით ამას ვერ ახერხებდა.
– მიუხედავად ამისა, როგორც თქვით, არაფერს გაკლებდათ, თქვენი აღზრდისთვის მაქსიმუმს აკეთებდა.
– დიახ, ამ საკითხში ეს სიფრიფანა ქალი ნამდვილი ჩემპიონი იყო. ჩემდამი სულ სხვა მიდგომა ჰქონდა, ყოველ ჩემს შეცდომასა თუ "უწესო" საქციელს, რაც ბავშვებს ახასიათებთ, გაგებით ეკიდებოდა. ცდილობდა, ჩვენ შორის არ ჩატეხილიყო ხიდი, რასაც რეალურად მასა და ბებოს ურთიერთობაში ჰქონდა ადგილი.
– დედამ პირადი ცხოვრების შეცვლა არ მოინდომა თუ ამის საშუალება არ მიეცა?
– დაახლოებით 8 წლის ვიყავი, როდესაც მის ცხოვრებაში გამოჩნდა მერაბი. დედამ ის თავის მეგობრად გამაცნო. პატარა ვიყავი იმისთვის, რომ მათ "მეგობრობაში" ეჭვი შემპარვოდა და ამის უკან სხვა ურთიერთობა დამენახა, თუმცა მახსოვს ერთი მომენტი: ის ჩვენთან ყოველთვის მარტო მოდიოდა, არასდროს რჩებოდა სუფრასთან თავშეყრის დროს.
– დედისერთა ბავშვებს ზოგჯერ ეგოისტური ეჭვიანობა ახასიათებთ, ეს მომენტი არ გქონიათ?
– ეს მეც მახასიათებდა. მერაბი რომ მოვიდოდა, იმ ოთახში არ შევდიოდი. როცა დედა დამიძახებდა, კართან ავიტუზებოდი ხოლმე და ვიბუტებოდი.
– მერაბი როგორ გექცეოდათ?
– ჩემთან კონტაქტს ცდილობდა. ჩემთვის სათამაშოები და სასუსნავები მოჰქონდა. მეთამაშებოდა, ხან ძალიან საინტერესო ისტორიებს მიამბობდა, საკმაოდ ნაკითხი და განათლებული იყო.
– ამით თქვენი გულის მოგება შეძლო?
– მოიგო და თანაც როგორ! ის ჩემთვის იდეალად იქცა. სიყმაწვილის ასაკში რომ შევედი, უკვე თავდავიწყებით მიყვარდა.
– რას ამბობთ?! დედა ამ თქვენს გრძნობას როგორ შეხვდა?
– დედას არ ვუმხელდი, გრძნობა ჩემს გულში ბობოქრობდა, გარეთ არ გამომქონდა. ღამღამობით ლოგინში ჩუმად ვტიროდი, ერთი სიტყვით, საშინელ ტანჯვაში ვიყავი. გარდატეხის ასაკში გულზე მომცა გართულება, დედა ექიმებთან დამარბენინებდა, მიზეზი კი მხოლოდ მე ვიცოდი.
– დედასთვის ამის გამხელა გრცხვენოდათ?
– მრცხვენოდა, რომ მამისტოლა კაცი მიყვარდა. იმ სიახლოვის გათვალისწინებით, რაც დედას მერაბთან ჰქონდა, მეგონა, რომ დედა ამის შესახებ მას ეტყოდა და თავი მომეჭრებოდა.
– გასაკვირია, ნუთუ დედა ან მერაბი ვერაფერს გამჩნევდნენ? ამის დამალვა ხომ პატარა გოგონასთვის საკმაოდ ძნელია.
– მაშინ გარდატეხის ასაკში ვიყავი და ხასიათი შემეცვალა, ყველაფერზე ვღიზიანდებოდი, გულჩახურული და უკარება გავხდი. თანაც, რაც დედამ "მეგობარი" გაიჩინა, ვეღარ შეძლო შვილთან იმ ხიდის შენარჩუნება, მანამდე რომ ჰქონდა – თითქოს მიხვედრილობა და გაგების უნარი დაკარგა. ალბათ ეს იმის ბრალი იყო, რომ მუდმივად რაღაცის დამალვა, თვალთმაქცობა უწევდა. ჩემსა და დედას შორის სიცრუე ჩადგა.
– როცა წამოიზარდეთ, მაშინაც ვერ ხვდებოდით, რომ დედას და მერაბს შორის ურთიერთობა მეგობრობის ზღვარს სცდებოდა და მერაბი არ შეიძლებოდა თქვენი სიყვარული ყოფილიყო?
– ჯერ ერთი, ისინი საკმაოდ კარგად თამაშობდნენ ჩემთან, რომ ვერაფერს მივმხვდარიყავი. ვფიქრობ, დედას მერაბის მიმართ განსაკუთრებული დამოკიდებულება არც ჰქონია, ეს ურთიერთობა სჭირდებოდა იმდენად, რამდენადაც მის გვერდით ქალური ცხოვრება შეევსო, თავი უსაფრთხოდ ეგრძნო. მერაბს ამის უნარი ნამდვილად ჰქონდა. იყო მეორე ფაქტორიც: უკანონო ურთიერთობა ქალსა და მამაკაცს შორის უზნეობად მიმაჩნდა და ვერაფრით დავუშვებდი, რომ დედა ამ ნაბიჯზე წავიდოდა.
– როგორც ჩანს, მათი ურთიერთობა სერიოზული იყო, რადგან წლობით გრძელდებოდა, რატომ არ დააკანონეს, რა უშლიდათ ხელს?
– როგორც მერე შევიტყვე, მერაბი ცოლშვილიანი იყო. მისი შვილი საზღვარგარეთ სწავლობდა, ცოლს კი ფსიქიკური აშლილობა ჰქონდა, დროდადრო კლინიკაში იწვა სამკურნალოდ, ამიტომ ვერ ტოვებდა. ის თავის პირადულზე არასდროს ლაპარაკობდა, თუმცა დედამ ამის შესახებ იცოდა.
– თავიანთ ურთიერთობას ყველასგან მალავდნენ?
– დედას ახლობლებმა იცოდნენ ამის შესახებ. დროთა განმავლობაში მერაბი მათი წრის საპატიო წევრი გახდა. საერთოდ, არაჩვეულებრივი პიროვნება იყო – ფიზიკურად და სულიერადაც. შეუძლებელი იყო, გაცნობისთანავე მის მიმართ ნდობით და პატივისცემით არ განმსჭვალულიყავი.
– სიმართლე როდის შეიტყვეთ?
– სკოლას რომ ვამთავრებდი, მაშინ. ერთ სკოლელ ბიჭს ვუყვარდი ფანატიკურად. თითქოს არ იყო ცუდი, ამხანაგებიც მიკიჟინებდნენ, რა ბიჭს უყვარხარ და ვერ აფასებო, მაგრამ მე არ მომწონდა. მთლად სუპერმენი რომ ყოფილიყო, სხვა თვალით მაინც ვერ შევხედავდი – მერაბი მიყვარდა.
ბოლო წელს ის ბიჭი განსაკუთრებით გააქტიურდა, ჩვენს ბანკეტზეც მოვიდა. საცეკვაოდ გამიწვია. მერე აივანზე გამიყვანა და ოქროს ბეჭედი გამომიწოდა, უფრო სწორად, შეეცადა, ჩემს თითზე წამოეცვა. რომ გავუძალიანდი, დამიყვავა, ეს ხომ ნიშნობის ბეჭედი არ არის, უბრალოდ მინდა, ჩემგან სახსოვრად გქონდესო. სხვა, უბრალო ნივთი რომ ყოფილიყო, ალბათ ხათრით გამოვართმევდი, მაგრამ ოქროს ბეჭედს ხელი არ მოვკიდე. გამინაწყენდა და იმ საღამოს დათვრა, შემდეგ ნიშნისმოგებით მითხრა, შენს მამობილთან მივალ და შენს ხელს ვთხოვ, რაც უნდა წინააღმდეგობა გამიწიო, მაინც ჩემი გახდებიო. მამობილი არ მყავს და ტყუილად ირჯები–მეთქი, მივუგე გაგულისებულმა. აბა, ის კაცი ვინ არის, დედაშენის საყვარელიაო – მომახალა. ვერ გეტყვით, რა დამემართა! მთელი ის დღესასწაული ჩამიშხამდა. მეორე დღეს ბოდიში შემომითვალა მეგობრის პირით, მაგრამ მისკენ გახედვაც კი აღარ მინდოდა.
ბოროტად ჩაგდებულმა თესლმა ნაყოფი გამოიღო. დედას და მერაბის მიმართ უნდობლობა გამიჩნდა. წარმოიდგინეთ, რა დღეში ვიქნებოდი! ჩემნაირი ნატურის გოგოსთვის თუნდაც იმის გაგება, რომ დედამისს საყვარელი ჰყავს, სერიოზული შოკია, მით უმეტეს, იმ კაცზე, ანუ დედაჩემის საყვარელზე, თავდავიწყებით ვიყავი შეყვარებული.
– დედასთან სიმართლის გარკვევა სცადეთ?
– ვცადე, მაგრამ მაინც არ გამოტყდა. იმ ბიჭზე გაბრაზდა, მაგის თქმა როგორ გაბედაო... ვფიქრობ, დედამ თავიდანვე არასწორი სტრატეგია აირჩია, ჯობდა, მცოდნოდა ამის შესახებ. მერე რა, თუ პატარა ვიყავი, რაღაც დოზით ჩემთვის უნდა აეხსნა. დედასაც უფრო გავუგებდი, მიმტევებელი გავხდებოდი და არც მერაბის მიმართ გამიჩნდებოდა სხვა გრძნობა.
– მაგრამ ამბობთ, რომ ამგვარი ურთიერთობა თქვენთვის მიუღებელი იყო, ალბათ დედა ამიტომაც ერიდებოდა თქვენთან ამ თემაზე საუბარს, მოზარდთან დაპირისპირებას ვერ რისკავდა.
– გასაგებია, მაგრამ ფაქტია, რომ ჩემმა ამ გაუმხელელმა და აკრძალულმა გრძნობამ ცხოვრება დამინგრია. დედა, ერთი მხრივ, მაღალ მორალს დებდა ჩემში და, მეორე მხრივ, პირადი ცხოვრებით თავად არღვევდა მორალურ კანონებს, გარდა ამისა, დედას მერაბი ისე არ უყვარდა, როგორც მე.
– ამას რის საფუძველზე ამბობთ?
– მერაბის ცოლი ძალიან დამძიმდა და ქმრის მოსავლელი გახდა, სხვას არავის იკარებდა. მერაბს ბიზნესშიც არ გაუმართლა და ფულის შოვნის წყარო დაეკეტა. ერთი სიტყვით, ძალიან გაუჭირდა და ჩვენც სათანადო ყურადღებას ვეღარ გვაქცევდა. დედამ ვერ აიტანა, რომ ყურადღება მოაკლდა და კვლავ დაუცველი გახდა. ამიტომ თანამშრომელ მამაკაცს შეაფარა თავი, ვინც ცოლობა სთხოვა.
– გათხოვდა?
– იმ კაცს გაჰყვა და დაივიწყა ყველა სიკეთე, რაც მერაბისგან ჰქონდა მიღებული. ამას, ღალატის გარდა, ვერაფერს დავარქმევ. დედა კი თავის ახალ მდგომარეობას მშვენივრად შეეთვისა. განკითხვაში ნუ ჩამითვლით, მაგრამ დედაჩემის ამგვარ ქმედებას საშინელებად ვთვლი. მერაბს ჩვენ მიმართ უდიდესი ამაგი ჰქონდა და დედა ასე სასტიკად არ უნდა მოქცეოდა.
– იქნებ მერაბთან ურთიერთობას უპერსპექტივოდ თვლიდა, ასე ფარულად კაცთან როდემდე იცხოვრებდა?
– დედა რომ გათხოვდა, სამი თვის შემდეგ მერაბს ცოლი მოუკვდა, ასე რომ, შეეძლოთ, იატაკქვეშეთიდან გამოსულიყვნენ და ურთიერთობა დაეკანონებინათ, მაგრამ ალბათ დედას აღარ აკმაყოფილებდა ნატანჯ კაცთან ცხოვრება და უფრო უპრობლემო ვარიანტი არჩია. ეგოისტურად მოიქცა და არ გაითვალისწინა იმ კაცის ინტერესები, ვინც წლების განმავლობაში ერთგულად ედგა გვერდში და ცხოვრებას უმსუბუქებდა.
– კი, მაგრამ თქვენთვის რამდენად მისაღები იქნებოდა, დედათქვენი იმ კაცს გაჰყოლოდა ცოლად, რომელიც გიყვარდათ?
– მერჩივნა, ასე მომხდარიყო და მერაბს გული არ სტკენოდა. კაცი, რომელიც შენზეა თავგადაკლული, გაჭირვების ჟამს ასე მიუსაფარი არ უნდა დატოვო.

– მამინაცვალს როგორ შეეწყვეთ?
– მასთან შეწყობა არ მიცდია. დედას გათხოვების შემდეგ დეიდასთან ვცხოვრობ. ისიც გაუთხოვარია და ერთმანეთს ასე თუ ისე ვუგებთ. დედასთან და მამინაცვალთან ვეცადე, ნორმალური ურთიერთობა შემენარჩუნებინა, მხოლოდ შორიდან. დედაჩემი სუსტი ქალია და უკაცობას ვერ გადაიტანს, ამიტომაც გავდექი განზე, მათ ურთიერთობაში არ ჩავერიე.
– სახლიდან თქვენს წასვლას დედა როგორ შეეგუა?
– თავიდან გაუჭირდა, მაგრამ მერე, ეტყობა, ეს დანაკლისი ქმარმა გადაატანინა. ჯობდა, შინიდან წავსულიყავი, ვიდრე მათთვის ცხოვრება ამერია.
– მერაბთან ამჟამად რაიმე კავშირი გაქვთ?
– მერაბი იშვიათად, მაგრამ მაინც ტელეფონზე მირეკავს და ამბავს კითხულობს. დღესდღეობით მარტოა. შვილივით ვუყვარვარ, მაგრამ მასთან მისვლას ვერ ვბედავ, მის მიმართ დღემდე არ ვარ გულგრილი. რომ ვინახულო, არ ვიცი, რამდენად შევძლებ განცდების მოთოკვას, შეიძლება შეგუბებულმა გრძნობამ ერთბაშად ამოხეთქოს და გაუთვალისწინებელი შედეგი მივიღო, მაგრამ დედაჩემის ყოფილ საყვარელს ცოლად ხომ ვერ გავყვები?!
ნანა კობახიძე