მთქნარება სასარგებლოა
3 333 ნახვა
მთქნარება ერთ–ერთი ყველაზე ძველი რეფლექსია, რომელიც არამხოლოდ ადამიანებს, ასევე ცხოველებსაც (ძუძუმწოვრებს, ფრინველებსა და რეპტილიებსაც კი) ახასიათებს. მთქნარების ნამდვილი მიზეზი არავინ იცის, სამაგიეროდ ზუსტად არის ცნობილი, რომ პირველად ადამიანი ჯერ კიდევ მუცლადყოფნის პერიოდში დაახლოებით მე–12 კვირას ამთქნარებს. ამ გავრცელებულ რეფლექსზე ცნობილია ისიც, რომ მთქნარება სასარგებლოა. მისი წყალობით, ფილტვები იფილტრება, გაცვლითი პროცესები ჩქარდება, ორგანიზმის შრომისუნარიანობა აღდგება, სისხლის მომარაგება უმჯობესდება არამხოლოდ თავის ტვინში, ასევე სახის კანშიც. მაშასადამე, მთქნარებას დამატებით გამაახალგაზრდავებელი ეფექტი აქვს.
ზამთარში ადამიანები უფრო ხშირად ამთქნარებენ. მთქნარების დროს ქვედა ყბის კუნთების მუშაობის ხარჯზე სისხლის ცირკულაცია ძლიერდება, ხოლო ცივი ჰაერის ნაკადი სითბურ ცვლას ხელს უწყობს, ტვინის ბუნებრივი თერმორეგულაცია ხდება.
მთქნარება გენეტიკური რეაქციაა სტრესზე. შინაგანი გადაძაბვის დროს ორგანიზმს სუფთა ჰაერის ნაკადი ესაჭიროება, რათა სისხლი ჟანგბადით გააჯეროს, ტვინის მუშაობა გაააქტიუროს და ყველაზე შეუფერებელ მომენტში არ გამოაშტეროს.
ყველაზე ხშირად ადამიანები დილაადრიან ან გვიან საღამოს ამთქნარებენ. ეს ტვინის აქტივობის შენარჩუნებას ეხმარება, ჟანგბადით მის მომარაგებას აუმჯობესებს.
მთქნარება – საბაბი დასვენებისთვის. გაძლიერებული გონებრივი დატვირთვისას (მაგალითად, სტუდენტებში), ნერვული უჯრედები თავდაცვის მიზნით, თავიანთ მუშაობას ანელებენ. აღმოცენდება იძულებითი მთქნარება – ტვინის ყვირილი დასახმარებლად.
ოთახში, რომელიც დიდი ხანია არ განიავებულა, აბსოლუტურად ყველა ამთქნარებს. ტვინი საკმარის ჟანგბადს არ იღებს და ყველა ხელმისაწვდომი საშუალებით მის შევსებას ცდილობს.
მთქნარება გადამდებია, მაგრამ მხოლოდ მათთვის, ვისაც თანაგრძნობა შეუძლია. მეცნიერებმა გამოავლინეს: იმ ადამიანის ცქერისას, რომელიც ამთქნარებს, თანაგრძნობაზე პასუხისმგებელი თავის ტვინის ზონები აქტიურად მუშაობას იწყებენ, რასაც მთქნარება მოჰყვება.
მთქნარება საშუალოდ არაუმეტეს 6 წამისა გრძელდება, ხოლო უფრო ხანგრძლივი – ინდივიდუალური ჩვევებისა და მანერების შედეგია. ვიღაც მთქნარების დროს სხვადასხვა ბგერებს გამოთქვამს, მაგრამ ფიზიოლოგიურ მთქნარებასთან ამას არავითარი კავშირი აქვს.
ზამთარში ადამიანები უფრო ხშირად ამთქნარებენ. მთქნარების დროს ქვედა ყბის კუნთების მუშაობის ხარჯზე სისხლის ცირკულაცია ძლიერდება, ხოლო ცივი ჰაერის ნაკადი სითბურ ცვლას ხელს უწყობს, ტვინის ბუნებრივი თერმორეგულაცია ხდება.
მთქნარება გენეტიკური რეაქციაა სტრესზე. შინაგანი გადაძაბვის დროს ორგანიზმს სუფთა ჰაერის ნაკადი ესაჭიროება, რათა სისხლი ჟანგბადით გააჯეროს, ტვინის მუშაობა გაააქტიუროს და ყველაზე შეუფერებელ მომენტში არ გამოაშტეროს.
ყველაზე ხშირად ადამიანები დილაადრიან ან გვიან საღამოს ამთქნარებენ. ეს ტვინის აქტივობის შენარჩუნებას ეხმარება, ჟანგბადით მის მომარაგებას აუმჯობესებს.
მთქნარება – საბაბი დასვენებისთვის. გაძლიერებული გონებრივი დატვირთვისას (მაგალითად, სტუდენტებში), ნერვული უჯრედები თავდაცვის მიზნით, თავიანთ მუშაობას ანელებენ. აღმოცენდება იძულებითი მთქნარება – ტვინის ყვირილი დასახმარებლად.
ოთახში, რომელიც დიდი ხანია არ განიავებულა, აბსოლუტურად ყველა ამთქნარებს. ტვინი საკმარის ჟანგბადს არ იღებს და ყველა ხელმისაწვდომი საშუალებით მის შევსებას ცდილობს.
მთქნარება გადამდებია, მაგრამ მხოლოდ მათთვის, ვისაც თანაგრძნობა შეუძლია. მეცნიერებმა გამოავლინეს: იმ ადამიანის ცქერისას, რომელიც ამთქნარებს, თანაგრძნობაზე პასუხისმგებელი თავის ტვინის ზონები აქტიურად მუშაობას იწყებენ, რასაც მთქნარება მოჰყვება.
მთქნარება საშუალოდ არაუმეტეს 6 წამისა გრძელდება, ხოლო უფრო ხანგრძლივი – ინდივიდუალური ჩვევებისა და მანერების შედეგია. ვიღაც მთქნარების დროს სხვადასხვა ბგერებს გამოთქვამს, მაგრამ ფიზიოლოგიურ მთქნარებასთან ამას არავითარი კავშირი აქვს.
