არტურ მილერი - მერილინ მონროს საყვარელი მწერალი

დიდი ამერიკელი დრამატურგი არტურ მილერი აგრეთვე ცნობილია, როგორც მერილინ მონროს ქმარი. მწერალი ყოველთვის სახალხოდ ახდენდა თავისი ინტელექტის სექსუალურობის დემონსტრირებას.

1915 წლის 17 ოქტომბერს ნიუ-იორკში ავსტრიიდან ემიგრირებული გაუნათლებელი, მაგრამ 1929 წლის კრიზისამდე ქალების კაბების ფაბრიკის წარმატებული მფლობელი იზადორისა და მასწავლებელი ავგუსტის ოჯახში დაიბადა არტურ აშერ მილერი. ასიმილაციის მომხრე, მილერი მიიჩნევდა, რომ "ებრაელები ანტისემიტების გამოგონებაა" და არაფერი არ არის იმაზე საშინელი, ვიდრე დაემორჩილო დარბევის მსხვერპლად გახდომის ცდუნებას. ანტისემიტიზმს მომავალი დრამატურგი 18 წლის ასაკში შეეჯახა, როდესაც ავტონაწილების საწყობში მუშაობდა და მიჩიგანის უნივერსიტეტში სწავლის გასაგრძელებლად, ხელფასიდან კვირაში 13-15 დოლარს ინახავდა.

კარიკატურული წყვილი

ის ისტორიაში დარჩებოდა როგორც სასკოლო წიგნების გმირი, როგორც სტუდენტების ღამის კოშმარი - ამერიკელი "იბნ სენი", რომელიც პიესებში ამერიკულ ოცნებას ხოტბას ასხამდა, რომ არა მისი მეორე ქორწინება, უცნაური და უაზრო. არტურ მილერი და მერილინ მონრო XX საუკუნის ერთ-ერთ ექსტრავაგანტურ წყვილად რჩება. ამერიკის ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი გონება და მაცდური ხორციელი... დღევანდელი გადასახედიდან ეს წყვილი შეუთავსებლად, თითქმის კარიკატურულადაც კი მოგვეჩვენებოდა. ებრაელი მილერი ბრუკლინიდან მომაბეზრებელი ინტელექტუალი გახლდათ, მონრო კი უბრალო ქალი, რომელიც იმიტომ ეტმასნებოდა ჭკვიან ადამიანებს, რომ საკუთარი სექსუალურობით იყო დაღლილი. მონრო სტანისლავსკის ციტატებით ლაპარაკობდა და აღფრთოვანებით ეძებდა და პოულობდა სტანისლავსკის პიესებში იმ ბოდვის დადასტურებას, რომელსაც მას ფსიქოანალიტიკოსები შთაუნერგავდნენ.

შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ სწორედ მილერის გმირებში ამოიკითხა მერილინმა საკუთარი სიკვდილი. ისინი ხომ ხშირად ამთავრებდნენ სიცოცხლეს თვითმკვლელობით, ანტიკური ბედისწერით შეპყრობილნი, რომელმაც XX საუკუნეში ეკონომიკური კრიზისების სახე მიიღო. პიესიდან "ყველა ჩემს ვაჟში" თავი მოიკლა ჯო კელერმა, რომელიც ომის წლებში სამხედრო საჰაერო ძალებს უვარგის დეტალებს აწვდიდა, მანამდე კი მისმა ვაჟმა ლარიმაც თვითმკვლელობით დაასრულა სიცოცხლე. მან თავისი თვითმფრინავი სასიკვდილო პიკეში ჩააგდო. "კომივოიაჟერის სიკვდილში" წარსულის ლანდებით შეპყრობილმა ვილი ლომანმაც თავი მოიკლა, რითაც თავისი უკანასკნელი გარიგება გააფორმა: სიცოცხლე გაყიდა დაზღვევის სანაცვლოდ, რომელიც მის ოჯახს სიღარიბისგან იხსნიდა. მტვირთავმა ედი კარბონამაც ფილმში "ხედი ხიდიდან" თავად მოისწრაფა სიცოცხლე - ვერ აიტანა, რომ ახლობლები ზიზღით ეპყრობოდნენ, რადგან ეჭვიანობით დაბრმავებულმა არალეგალი როდოლფო დააბეზღა.

და კიდევ: მილერი თითქოს მონროს ფონზე მოხუცებული იყო. არტურმა ცოლს "მამა" შეუცვალა, რომელიც მსახიობს არასოდეს ჰყოლია, ამასთან, "მოხუცი" მაშინ 40 წლის იყო - "ქალიშვილზე" მხოლოდ 10 წლით უფროსი.

ლეგენდის წილი
რას იზამ, ყველა ლეგენდაში არის ლეგენდის წილი. მილერმა თითქოსდა დაამტკიცა, რომ ტყუილად არ ჰქონდა ძუნწი ადამიანის რეპუტაცია, ნაცნობები ამბობდნენ, რომ არავის არასდროს უნახავს მილერის მიერ გადახდილი ფული და სახიფათო ცოლქმრულ ცხოვრებას დროულად გაერიდა. მერილინი კი აბების პირისპირ დატოვა: "მე მთელ ჩემს ენერგიასა და ყურადღებას ცოლის პრობლემების გამკლავებას ვახმარდი. სამწუხაროდ, ეს ცუდად გამომდიოდა". დიახ, მართლაც ცუდად გამოსდიოდა! მხოლოდ ღმერთს თუ შეეძლო მონროს დახმარება. სხვა რაღა უნდოდა მას?

ბოლოს და ბოლოს, ხომ მან დაუტოვა მონროს გამოსათხოვარი საჩუქარი, რომელზეც ქალი დიდი ხნის განმავლობაში ოცნებობდა და რომელსაც სხვა ვერავინ გაუკეთებდა. ფილმ "მოურჯულებლებში", რომლის სცენარიც მილერმა სპეციალურად მსახიობისთვის დაწერა, მერილინმა თავის კარიერაში ერთადერთი დრამატული როლი განასახიერა. საკმარისია მილერისა და მონროს ფოტოებს შეხედოთ, მიხვდებით, რომ ამ კავშირში არაბუნებრივი არაფერი არ იყო. ბებერი ცინიკოსი მილერი მერილინის გულახდილ ბიოგრაფიაზე დასკვნას აკეთებდა: "ყურებამდე შეყვარებული". ფოტოებზე - "ჭკუა" და "ხორცი" კი არა, ქალი და კაცია. მილერის ვერსიით, მონრო იმით იყო გაგულისებული, რომ იმის მაგივრად, მამაკაცის არშიყობაზე წინააღმდეგობა გაეწია ან ვინმესთან რომანი გაება, ცხოვრებაში პირველად მოუხდა, ერთი წელი კაცის შებმისთვის დაეთმო. მილერი თავისთავად გმირი იყო: აყლაყუდა, გამარჯვებული ყმაწვილური ღიმილით, პირში გაჩრილი სიგარით ან ჩიბუხით. ეს ქორწინება არ შეიძლებოდა არ დამთავრებულიყო მტანჯველი გაყრით, სწორედ იმიტომ, რომ ისინი ერთმანეთის სწორნი იყვნენ. მერილინის საუკეთესო ეპიტაფია მილერის სიტყვებია: "მას შეეძლო ისე ეცქირა ყვავილისთვის, თითქოს ადრე მსგავსი არაფერი უნახავს".

...მილერი არასოდეს ყოფილა სათ­ვალიანი წიგნის ჭია. როგორც თავად აღიარა, კოლეჯში ყვითელი პრესის გარდა არაფერს არ კითხულობდა. სპოტულ კარიერაზე ოცნებობდა. მაგრამ მოგვიანებით მენისკმა შეაწუხა, რის გამოც დრამატურგი ჯარში არ წაიყვანეს.

ამ ორი საქვეყნოდ ცნობილი წყვილის ურთიერთობაში კაცი კი არ იყო მისი ბიოგრაფიის ეპიზოდი, პირიქით, ქალი იყო მისი ბიოგრაფიის ეპიზოდი. როგორც კი მერილინს თავი დააღწია, ძალიან მალე სხვა გამოჩენილი ქალი მოიყვანა ცოლად - ფოტოგრაფი ინგებორგე მორატი, რომელიც ლეგენდარულ სააგენტო "მაგნუმში" მუშაობდა. სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე 89 წლის მწერალმა განაცხადა, რომ ორი წელი 34 წლის მხატვარ აგნეს ბარლისთან ცხოვრობდა და მასზე დაქორწინებას აპირებდა.

დისიდენტი
სიკვდილამდე სექსუალური ენერგიით იყო აღსავსე, რომლის წყალობითაც გაიმარჯვა მრავალი ადამიანის გამანადგურებელი იმ უძლიერესი კომისიის წინააღმდეგ ბრძოლაში, რომელიც მას ანტიამერიკულ მოღვაწეობას აბრალებდა.

წინასწარ ემზადებოდა რა ბრძოლისათვის, ის საკუთარ გმირებს ამოწმებდა, მზად იყვნენ თუ არა ეშმაკთან გარიგებაზე. "ყოველთვის მოიძებნებიან ისეთი ადამიანები, რომლებიც მზად არიან გაყიდონ სული იმისთვის, რომ მოიწყონ პირადი ცხოვრება და ეს იმით გაამართლონ, რომ ასე საკუთარი ოჯახის გადასარჩენად მოიქცნენ, მაგრამ ეს, უმრავლეს შემთხვევაში, მათ სინდისსა და სურვილზეა დამოკიდებული".

რეპრესირებული მწერლების დასახმარებლად მილერმა 1965 წელს დააარსა პენკლუბი. 1968 წელს არჩევნებში დემოკრატების, რობერტ კენედის მხარეზე იყო, სწორედ მაშინ მოხვდა ყოფილი სსრკ-ის თვალთახედვის არეში, როდესაც დისიდენტების დასაცავად გამოვიდა. უკვე ჭარმაგობისას, სადაც უნდა ჩაფრენილიყო მორიგი პრემიის მისაღებად, მილერი, აღიარებული ცოცხალი კლასიკოსი, საქმე სკანდალის გარეშე არ მთავრდებოდა. 2004 წელს იერუსალიმის პრემიის მიღებისას არ მოერიდა, ისრაელის სახელმწიფო გააკრიტიკა, თურქეთში ჩასულს ამერიკის საელჩოში ოვაციებით შეხვდნენ, მაგრამ დრამატურგმა პროტესტის ნიშნად, ქვეყნიდან მისი მეგობრის გამოსახლების გამო ვადაზე ადრე დატოვა ქვეყანა.

ბროდვეის ჩამქრალი ჩირაღდნები
"შენ ნამდვილი ცხოვრებით გინდოდა გეცხოვრა. ეს კი ძალიან ძვირი ღირს!" - ამბობს მისი პიესის "ფასის" გმირი. რა ფასად დაუჯდა არტურ მილერს თავისი ბობოქარი და ძალიან, ძალიან ხანგრძლივი ცხოვრება, მხოლოდ მან იცოდა. მხოლოდ ერთი რამის თქმა შეიძლება. ბროდვეის ჩირაღდნები ჩაქრებიან, ისე, როგორც ეს მილერის გარდაცვალების დღეს მოხდა, რაც მათთვისაც კი არ ხდება, ვინც თავისი კვალი დატოვა მსოფლიოს მთავარ თეატრალურ ქუჩაზე.

ჟურნალი "რეიტინგი"