მარინა საღარაძე: "დედა მამასგან უკვე წასული იყო, როცა ბუბა გაიცნო"

გურამ საღარაძის გარდაცვალებიდან 40 დღე 25 თებერვალს სრულდება. ამქვეყნიდან 84 წლის ასაკში წასული დიდი მსახიობის შთამომავლობა ერთადერთ ქალიშვილს, ერთ შვილიშვილს და ერთ შვილთაშვილს ითვლის.
ქალიშვილი მარინა საღარაძეც მსახიობია. რუსთაველის თეატრის დასის წევრი იყო, მაგრამ 1998 წელს სამხატვრო ხელმძღვანელმა, რობერტ სტურუამ დაითხოვა. წელიწადნახევრის წინ თეატრის მაშინდელმა მმართველმა, ზაალ ჩიქობავამ, კვლავ მიიწვია, მაგრამ არა – მსახიობად, არამედ თავის მოადგილედ. სტურუას დაბრუნების და ზაალ ჩიქობავას წამოსვლის შემდეგ მარინა საღარაძემაც დატოვა თეატრი, თან საკმაოდ ხმამაღალი განცხადებები გააკეთა.
თავისი ცნობილი ოჯახის, სისხლისა და ხორცის, უახლოესი ადამიანების წარსულსა და აწმყოზე ქალბატონი მარინა "სარკეს" უამბობს.
– 3–4 წლიდან მახსოვს თეატრალური კულისები. იმ დროს ჩემს ცხოვრებაში ერთდროულად არსებობდა სამი თეატრი – რუსთაველის, გრიბოედოვისა და ოპერის. რუსთაველში მამა და ბაბუა იყვნენ, ოპერის თეატრში დედაჩემი, ირინა ქებაძე, ცეკვავდა – ბალერინა, ოპერის სოლისტი იყო. გრიბოედოვის თეატრში კი ბებია და ბაბუა დედის მხრიდან გრიბოედოვის თეატრის ცნობილი მსახიობები იყვნენ. მამაჩემმა რუსთაველის თეატრში 60 წელი იმსახურა. ბაბუა, გიორგი საღარაძე, რუსთაველის თეატრის საწყისებთან იდგა. მთლიანად გაჟღენთილი და გარშემორტყმული ვიყავი თეატრით. ჯერ მინდოდა, ბალერინა გამოვსულიყავი. დედაჩემთან, კულისებში, ვუყურებდი როგორ იცვამდნენ ბალერინები, როგორ მუშაობდნენ სცენაზე გასვლამდე. საოცარ ზღაპრებს და სპექტაკლებს დგამდნენ. გრიმის სუნი და სხვა დეტალები ახლაც მახსოვს.
8–9 წლის ვიყავი, როცა რუსთაველის თეატრში "ჭინჭრაქაში" ვმონაწილეობდი. ეს იყო ჩემი ერთ–ერთი პირველი სპექტაკლი, რომელიც მიშა თუმანიშვილმა დადგა, სადაც მთელი თანავარსკვლავედი თამაშობდა. ბედნიერი ვარ, რომ სერგო ზაქარიაძე ვნახე სცენაზე. ყველა პერსონაჟი ნამდვილი მეგონა და როცა გრიმს იხსნიდნენ, საოცრება მემართებოდა. "მგელთან", "მელიასთან" და ა.შ. ვმეგობრობდი. ყველა მეფერებოდა და მანებივრებდა. მეტსახელად შოშიას მეძახდნენ. ასე ჩაჯდა ჩემში თეატრის სიყვარული და ვეღარც წარმომედგინა სხვა პროფესიის არჩევა.
ერთი პერიოდი მოდაში იყო რუსეთის თეატრალური ინსტიტუტები. მეც მოსკოვში ვაპირებდი წასვლას, მაგრამ მამამ მითხრა, თუ მსახიობობას აპირებ, საქართველოში უნდა ისწავლოო. მადლობელი ვარ, რომ მაშინ გამაჩერა.
მამას მადლობელი ვარ, რომ ბრძოლა მასწავლა. როცა მარტო რჩები და გვერდით უსაყვარლესი ადამიანი აღარ გყავს, მაშინ ხვდები, რას გეუბნებოდა, მაშინ კი მის სიტყვებს ყურადღებას არ აქცევდი. მეუბნებოდა, ჭკუას კი არ გასწავლი, მაგრამ თუ ჩემი გჯერა, ამ სიტუაციაში ჯობია, ასე მოიქცეო. ძალით არაფერს მოგახვევდა თავზე. საოცრად თავშეკავებული ადამიანი იყო. ბაბუას რუსთაველის თეატრის სინდისს ეძახდნენ და იმავეს ამბობდნენ მამაზეც. თეატრალურ ცხოვრებას ინტრიგების ხლართვა და ერთმანეთის ლანძღვა მოსდევს. ისინი კი ახერხებდნენ, რომ ამ ყველაფერში არ ჩაბმულიყვნენ. ამავე დროს თავიანთი პოზიცია ყოველთვის ჰქონდათ.
– როგორ გახსოვთ დედისა და მამის ურთიერთობა?
– დედა ახლაც არაჩვეულებრივად გამოიყურება და მაშინ – მით უმეტეს! პეტერბურგიდან, მაშინდელი ლენინგრადიდან ჩამოვიდა, სადაც დაამთავრა ცნობილი საბალეტო სკოლა და მუშაობა დაიწყო ოპერისა და ბალეტის თეატრში. იმ პერიოდში რუსთაველის თეატრის მსახიობები ხშირად დადიოდნენ ოპერაში, შეხვედრები იმართებოდა მსახიობებს შორის და მამამ და დედამ იქ გაიცნეს ერთმანეთი. მაშინ გურამი უკვე კითხულობდა ლექსებს. დედაჩემს ნათქვამი აქვს, გურამის წაკითხულმა ლექსებმა მომხიბლაო. მისი მთავარი იარაღი ეს იყო. დაქორწინდნენ და 7 წლის მერე საკმაოდ მშვიდად დაშორდნენ. ყველაფერი ხდება ცხოვრებაში – ვიღაც შორდება, ვიღაც ქორწინდება.
– თუმცა თქვენი მშობლების გაშორებას მაშინ უხმაუროდ არ ჩაუვლია, მითქმამოთქმა დიდხანს იყო, ამბობდნენ, რომ მათ შორის ბუბა კიკაბიძე ჩადგა.
– არავინ ჩამდგარა, სასწაული მონაჭორია! დედა მამასგან უკვე წასული იყო, როცა ბუბა გაიცნო. ეს ძველი და დიდი წარსულია. ბოლო პერიოდში საკმაოდ კარგი ურთიერთობა ჰქონდათ მამას და ბუბას, მოიკითხავდნენ ხოლმე ერთმანეთს. ხშირად ერთ კონცერტშიც გამოდიოდნენ.
ბუბას ჩემი პიროვნების ჩამოყალიბებაში ძალიან დიდი წვლილი მიუძღვის. მან მამობა გამიწია და მამადაც ვთვლი. გურამმა ეს ყველაფერი იცოდა. დედაჩემის უდიდესი დამსახურებაა, რომ მე და მამამ ასეთი ურთიერთობა შევინარჩუნეთ. თუმცა ჩემი ცხოვრების ბოლო პერიოდში ბევრად უფრო ახლოს ვიყავი მამასთან, ვიდრე მანამდე. ასე ხდება – როცა ბავშვი დედასთან იზრდება, შაბათ–კვირას ხედავს მამას. მე დედასთან, ბუბასთან და ჩემს ძმასთან ერთად ვიზრდებოდი. შაბათ–კვირას მამასთან პლეხანოვზე მივდიოდი. მამასთან შეხვედრა ჩემთვის დიდი ზეიმი იყო. ამ დროს კაცები, ხომ იცით, რასაც შვრებიან, მიჰყავთ ბავშვი კარგ ადგილას, რაღაცეებს ყიდულობენ... სულ დროსტარებაში ვიყავი და ვგიჟდებოდი, ისე მიყვარდა მამასთან ყოფნა. რესტორანში პირველად გურამმა წამიყვანა და გადავირიე!
დედა და მამა რომ გაშორდნენ, პატარა ვიყავი და ბოლომდე ვერ ვხვდებოდი, რა ხდებოდა. ტკივილს ავცდი, რადგან ჩემ გვერდით ისეთი ადამიანი აღმოჩნდა, როგორიც ბუბაა. მერე ტანია გაჩნდა მამას ცხოვრებაში და ჩვენ დავმეგობრდით. ჩემი ბებიის და ტანიას ოჯახები მეგობრობდნენ. როგორც გითხარით, ბებია გრიბოედოვის თეატრის მსახიობი იყო, ტანიას მამა კი – ცნობილი რეჟისორი, მიხაილ ბუხბინდერი. საქართველოში იყო დაბადებული და გაზრდილი, მაგრამ მერე რუსეთში წავიდა.
– მამა თქვენს გათხოვებას როგორ შეხვდა?
– 19 წლის ვიყავი, რომ გავთხოვდი. მამამ იცოდა, რომ მე და მამუკა (მარინა საღარაძის ყოფილი ქმარი, პოლიტოლოგი მამუკა არეშიძე. ავტ.) ვხვდებოდით ერთმანეთს და წინააღმდეგი არ იყო, მაგრამ მაშინ მოდაში გახლდათ გაპარვა და ჩვენც გავიქეცით. როცა მამას უთხრეს, შენი შვილი გათხოვდაო, "კავკასიური ცარცის წრე" უნდა ეთამაშა. თურმე ისე ინერვიულა, ოთახში ჩაიკეტა, აღარ გამოდიოდა. მერე ძლივს გამოუყვანიათ. ყველაფერი მშვიდობით დამთავრდა.
მეუღლეს კარგა ხანია, რაც დავშორდი, მაგრამ ვცდილობ, მასთან ნორმალური ურთიერთობა შევინარჩუნო. მეგობრები ვართ. მიუხედავად იმისა, რომ მე ამ გაშორებით დიდი ტკივილი გადავიტანე, ვთვლი, რომ რაღაცეებს უნდა გადააბიჯო და შეინარჩუნო ის კარგი, რაც ორ ადამიანს შორის არსებობდა და ცუდი დაივიწყო. ახლა მე და მამუკას ცივილური ურთიერთობა გვაქვს. მამუკას დედა, ლამარა გამსახურდია, უზომოდ მიყვარს, როგორც საკუთარი დედა, ისე. ჩვენ ვინარჩუნებთ ყოველდღიურ ურთიერთობას, ვურეკავთ, მივდივართ, მოვდივართ...
მე და მამუკამ ერთად 25 წელი ვიცხოვრეთ და ზუსტად ვერცხლის ქორწილისთვის მოხდა, რაც მოხდა. ამასთან დაკავშირებით არაფრის თქმა მინდა. არ მინდა, მძიმე პერიოდებზე გავამახვილო ყურადღება. ცხოვრებაში ყველაზე დიდი საშინელება საყვარელი ადამიანის დაკარგვაა. სხვა ყველაფერი დიდი სისულელეა. გვავიწყდება, რომ იქაურ ცხოვრებას ზუსტად ერთი წამი გვაშორებს. ამიტომ ვცდილობ, ისე ვიცხოვრო, რომ სულ სიკეთე ვაკეთო. ახლა რომ ამ პერიოდს ვუძლებ, ჩემი მეგობრების დამსახურებაა. მამაც ასე იყო. მას მთელი კედელი გარდაცვლილი მეგობრების სურათებით აქვს სავსე. ზედიზედ 20 წელი ერთად დადიოდნენ დასასვენებლად ალბათ 20–ნი მაინც. სოფიკოს და კოტე მახარაძის გარეშე დასვენება ვერ წარმოედგინა. ტანიას გარდაცვალების მერეც ინარჩუნებდნენ ამ ტრადიციას და ტანიას დაბადების დღეზე, 19 აგვისტოს, იკრიბებოდნენ. ქობულეთი მათი მექა იყო. ბოლო ორი წელი მამაჩემი აღარ წასულა ქობულეთში. თქვა, ვისთან ერთად უნდა წავსულიყავი, სულ რამდენიმე დავრჩითო. მთელი თაობა წავიდა.
– ბევრი თქმულა და დაწერილა ბატონი გურამისა და ტანიას ურთიერთობაზე. არის ისეთი რამ, რაც არ ვიცით?
– რას ნიშნავს რაინდული სიყვარული, ახლა გეტყვით. მათი რომანი რომანტიკული და ვნებიანი იყო. ტანია თბილისში, ლესელიძის ქუჩაზე დაიბადა, მაგრამ მერე მოსკოვში წავიდა. როცა სწავლა დაამთავრა, უნდა გათხოვილიყო და თბილისში ჩამოვიდა, რომ მამამისს დამშვიდობებოდა. ამ დროს გაიცნო მამა და ერთი ნახვით შეუყვარდათ ერთმანეთი. ის ქორწილი, რა თქმა უნდა, ჩაიშალა. ტანია გურამს ბევრ სიურპრიზს უწყობდა. მამაჩემმა – ასე არ უნდაო და, თვითონაც გადაწყვიტა სიურპრიზის გაკეთება. ტანია რამდენიმე დღით მოსკოვში მიდიოდა და ერთმანეთს დაემშვიდობნენ. მამამ უთხრა, დილით რეპეტიცია მაქვს და ვერ გაგაცილებო. ჩაფრინდა ტანია მოსკოვში და მამაჩემი იქ დახვდა. ტანია მიდის თურმე მოწყენილი. ამ დროს კი გამოჩნდა გურამი ყვავილების დიდი თაიგულით...
– რითი ჰგავხართ მამას?
– ბუნებით. მეც ფეთქებადი ხასიათი მაქვს და მერე უცბათ მავიწყდება. მამაც ასე იყო. აფეთქდებოდა და ზუსტად 10 წუთში მოვიდოდა, ბოდიშს მოგიხდიდა. არ ეთაკილებოდა აღიარება, რომ თვითონ იყო დამნაშავე. ბოღმიანი არ იყო და ეს თვისება მეც მაქვს. ყველაზე მეტად ვინც მატკინა გული, იმაზეც არ ვიტოვებ გულში წყრომას. მინდა, მამის გზაზე ვიარო. ეს რთულია, რადგან სრულიად სხვა ბუნების ადამიანი იყო. ჩემთვის მისი მთავარი ლექსი "მე და ღამეა". ზუსტად ამ ლექსშია ის საიდუმლო, რასაც გურამი გულში ატარებდა და არავის უმჟღავნებდა. ამ საიდუმლოთი წავიდა ამქვეყნიდან. შეიძლება ეს სიღრმე იწვევდა მის განუმეორებლობას. ეს სიღრმე ჩანდა მის წაკითხულ ლექსებში. საკუთარ სხეულში გაატარებდა და ისე გადმოსცემდა.
მის გასვენებაში ხალხის უზარმაზარი სევდა ვნახე. მამა საოცრად თავმდაბალი ადამიანი იყო. გრძნობდა ამხელა სიყვარულს. სადარბაზოსთან ხვდებოდნენ, მანქანებიდან ხელს უქნევდნენ... ინტერნეტის აქტიური მომხმარებელი ვარ და ვნახე, როგორი სევდით და სიყვარულით დადეს ახალგაზრდებმა, ბავშვებმა მამაზე მასალები და კომენტარები. ბედნიერია გურამი! არაჩვეულებრივი ცხოვრება გაიარა, სიყვარულით სავსე წავიდა; სიგიჟეებითაც, რაც ახალგაზრდობაში ახასიათებდა, თავისი სხვადასხვანაირი ვნებებით. ვნებების გარეშე ხელოვანი ადამიანი არ არსებობს! აზარტული ადამიანი იყო, თამაშობდა, მაგრამ გაწონასწორებული გახლდათ. ეს ყველაფერი მოაქცია ერთ დიდ, უზარმაზარ ჩარჩოში და აღმოჩნდა, რომ შესაშურად იცხოვრა. მის ბიოგრაფიას ვინც გადახედავს, შეშურდება, მიუხედავად იმ ტკივილებისა, რაც გამოიარა.
მამამაც განიცადა მშობლების გაშორება. 9 წლის იყო მაშინ. დედის მარტო დარჩენა, მისი მძიმე ავადმყოფობა... დიდი გაჭირვებაც ნახა. ბავშვობაში ნახევრად მშივრები იყვნენ. ეს მეორე მსოფლიო ომის თაობა იყო. ამის მიუხედავად, საოცარი სიდინჯით, სიბრძნით, ღიმილით და ვაჟკაცობით გაიარა ცხოვრება. ის ასაკი, რომელშიც წავიდა, სერიოზულად ითვლება, მაგრამ ჩემთვის უცბათ გაქრა, ვერ გავიგე, სად არის. კი, ბოლო 8 წელიწადი სერიოზულად ავადმყოფობდა, მაგრამ ლოგინად არ იყო ჩავარდნილი. არავის აგრძნობინებდა, რა ცუდად იყო. მხოლოდ ბოლო ორი–სამი თვე დაიწყო ამაზე ლაპარაკი – ცუდად ვარო. სულ ფორმაში იყო – თამაშობდა სპექტაკლებს, დადიოდა გადაღებებზე, რადიოში, ტელევიზიაში, მშვენივრად გამოიყურებოდა და ერთი ნაოჭი არ ჰქონდა სახეზე! დიაბეტი ჰქონდა და სამი მიკროინფარქტი გადაიტანა. 2005 წელს უთხრეს, რომ გულზე ოპერაცია გაეკეთებინა, მაგრამ უარი თქვა. მაშინ დიდი კონფლიქტი მომივიდა, ეს რა ჯიუტობაა, გაიკეთე–მეთქი. არა, რაც მიწერია, ისე იქნებაო, თქვა. მისმა მკურნალმა ექიმმა, გულიკო ჩაფიძემ მითხრა, საოცრება მოხდა, ამ გულით ამდენი წელი რომ იცოცხლაო. დღეში სამჯერ თვითონ იკეთებდა ინსულინს, სვამდა წამლებს. იმდენად მიგვაჩვია კარგად ვარო, რომ...
ამ ამბავმა კიდევ უფრო დამაახლოვა ეკლესიას და ვცდილობ, ისე მოვიქცე, როგორც საჭიროა. ახლა, თქვენ რომ მოხვედით, ზუსტად მაშინ გავიგე, რომ უწმინდესი და უნეტარესი გვხვდება და ეს ჩემთვის დიდი ნუგეშია. პატრიარქი მამას ძალიან უყვარდა. გურამი სულ ლოცულობდა. მარხვის დაცვა უჭირდა. პატრიარქს უთხრა, დიაბეტი მაქვს და მარხვა მიჭირსო. პატრიარქმა ნება დართო, რომ მარხვა არ შეენახა. უწმიდესმა ძალიან თბილი სამძიმრის წერილი გამოგვიგზავნა და მისი უზომოდ მადლობელი ვარ. გთხოვთ, დაწერეთ, რომ ყველას დიდ მადლობას ვუხდი. განსაკუთრებით ჟურნალისტებს, მამას ასე თბილად ხსენებისთვის. ჩემი სურვილი იქნება, მამა არ დაივიწყონ და ხანდახან მაინც გაიხსენონ ხოლმე.
ვალდებული ვარ, მამას ჩანაწერები გამოვცე. გურამის ერთი სიდი დისკიც კი არ არის გამოშვებული. მამას, ბაბუაჩემის და ტანიას არქივი მაქვს შესადგენი და მოსაწესრიგებელი. მუზეუმებში უნდა დავარიგო, რომ ეს ყველაფერი შენარჩუნდეს. როგორ გავუმკლავდები, არ ვიცი.
– როგორც ვიცი, თქვენ საკუთარი ბინა გაქვთ, ბატონი გურამის სახლში ვინ იცხოვრებს?
– მიხარია, რომ გურამის სახლში გააგრძელებენ ცხოვრებას ჩემი შვილი, რძალი – უსაყვარლესი ნატუკა და ჩემი შვილიშვილი ალექსანდრა. გურამს შვილთაშვილი უზომოდ უყვარდა, მის დანახვაზე თვალები უთბებოდა. ბაბუას ეს ბინა თავის დროზე მთავრობამ მისცა. აქ დაიბადა მამაჩემი, მერე – მე. ახლა კი ჩემი შვილიშვილი გააგრძელებს ამ კედლებში ცხოვრებას.
– ქალბატონო მარინა, რუსთაველის თეატრში რობერტ სტურუას დაბრუნების შემდეგ მმართველის მოადგილის პოსტი ხმაურით დატოვეთ. რაღაც უცნაურად, ძალიან უსიამოვნოდ, გაუგებრად ჩანს ეს დაპირისპირება, თქვენი – გურამ საღარაძის ქალიშვილის და დიდი მაესტრო რობიკო სტურუასი. ასე რატომ მოხდა?
– პირადად შემეხო რუსთაველის თეატრში მიმდინარე მოვლენები და ჩემი პოზიცია გამოვხატე. დიდი უსამართლობის განცდა დამეუფლა და ვერანაირად გავხდებოდი ამ უსამართლობის მხოლოდ თანამონაწილე კი არა, შორიდან მაყურებელიც კი. რაც ბოლო პერიოდში დატრიალდა თეატრის ყოფილი მმართველის, ზაალ ჩიქობავას გარშემო, დიდი უსამართლობა იყო. მისი მოადგილე ვიყავი და კარგად ვიცოდი ყველაფერი, რაც ბოლო წელიწადნახევარში ხდებოდა ამ თეატრში. მინდა ვთქვა, რომ ასეთი მმართველი რუსთაველის თეატრს არ ჰყოლია. თეატრი მხოლოდ მსახიობი, რეჟისორი და სპექტაკლის დადგმა არ არის. ეს გახლავთ უზარმაზარი საწარმო, სადაც არის აუცილებლობა, მოიზიდო გარკვეული თანხები, რომ იმუშაო. 21–ე საუკუნეში რეკლამის გარეშე ვერ იარსებებს თეატრი და ვერც – ინოვაციური და კრეატიული პროექტების გარეშე. ბატონ ზაალს ყველაფერი ეს კარგად გამოსდიოდა. პიროვნულადაც არაჩვეულებრივი ადამიანია, რომელსაც არავისთან ჰქონია კონფლიქტი. მისი წინადადება სიხარულით მივიღე, რომ მის გვერდით მემუშავა იმ სფეროში, რასაც საზღვარგარეთთან და საზოგადოებასთან ურთიერთობა ჰქვია. არაჩვეულებრივი გუნდი ჰყავდა, რომელთაგან უმრავლესობა ოფიციალურად გაათავისუფლეს. ეს ჩემთვის მეორე დარტყმა იყო. ალბათ ღმერთი გვიმზადებს გამოცდებს. ვერ ვიგებ, რატომ დაარქვა რობერტ სტურუამ ზაალ ჩიქობავას "წითელი კომისარი" და რატომ გადაწყვიტა, რომ ის მუშაობაში ხელს შეუშლიდა. ეს არის ბრძოლა სკამებისთვის და მეტი არაფერი! ახლა რობერტ სტურუა თეატრის მმართველია და არა – სამხატვრო ხელმძღვანელი, რაც ცოტა უცნაურია.
– რობერტ სტურუასთან პირადად დაგეძაბათ ურთიერთობა?
– არა, არ მინახავს – არც თეატრში და არც მამაჩემის პანაშვიდზე. ასე რომ, პირადი კონფლიქტი არ გვქონია.
– რატომ არ იყო მამათქვენის პანაშვიდზე, მათ შორისაც მოხდა რაიმე უთანხმოება?
– არა, არავითარი უთანხმოება არ ჰქონიათ. მისი ნებაა და ვერავის მოსთხოვ პასუხს, რატომ მოიქცა ასე თუ ისე. მიხეილ თუმანიშვილი არ დადიოდა პანაშვიდებსა და გასვენებებზე, არ უყვარდა და მე ეს კარგად მესმის. შეიძლება შენთვის განიცდიდე და სულაც არ არის აუცილებელი, დაიცვა ის წესები, რაც მიღებულია. დარწმუნებული ვარ, ბატონი რობერტი ამას ისევე განიცდის, როგორც ყველა დანარჩენი, ვისაც მამაჩემი უყვარდა. მინდა, მხოლოდ კარგი გავიხსენო ბატონ რობერტზე. სურათებს რომ ვათვალიერებდი, ვნახე ფოტოები, სადაც ერთად არიან გურამი, ტანია, ბატონი რობერტი და მისი მეუღლე დუდანა. ისეთი კარგი ფოტოა... ამას წინათ დაატრიალეს გურამის ძველი ინტერვიუ, სადაც ამბობს, ჩემი რობერტ სტურუაო, ძალიან თბილად ახსენებს და მადლობას უხდის. როცა რობერტ სტურუა თეატრიდან გაუშვეს, მასთან ერთ–ერთი პირველები მამაჩემი და ჯემალ ღაღანიძე მივიდნენ. ამხელა ცხოვრება გაიარეს ერთად...
– წლების წინ რობერტ სტურუამ თქვენ რუსთაველის თეატრის დასიდან გამოგიშვათ. ეს ფაქტი მამათქვენმა როგორ მიიღო?
– 1998 წლიდან აღარ ვარ რუსთაველის თეატრის დასში. მაშინ დაახლოებით 90–მა კაცმა ნელ–ნელა დატოვა თეატრი. მამა ამ ყველაფერს ძალიან განიცდიდა. ყველა ეუბნებოდა, ეს როგორ გაგიბედესო. რა სისულელეა! შეიძლება არ მოეწონოს მსახიობი რეჟისორს და ასეც უნდა მოიქცეს, მაგრამ მთავარია, არის თუ არა ასეთი ქმედების აუცილებლობა. თუ შენ არ მოგწონს, იმას არ ნიშნავს, რომ ის მსახიობი არ არის. შეიძლება შენ არ შეგიძლია მასთან მუშაობა. თუ სხვა რეჟისორებს შეუძლიათ, მიეცი საშუალება! ზუსტად იმ პერიოდში ინტენსიურად ვთამაშობდი გოჩა კაპანაძის სპექტაკლებში. სწორედ რომ სცენიდან ჩამოვედი და ისე წამოვედი სახლში. რეჟისორისა და მსახიობის თანამშრომლობა ორი შეყვარებული ადამიანის ურთიერთობას ჰგავს, ან გიყვარს ან – არა და ვერავის აიძულებ, რომ უყვარდე. უდიდესი რეჟისორები და მსახიობები ვერ პოულობენ ერთმანეთთან საერთოს. ბატონი რობერტი მე ვერ მხედავდა თავის ე.წ. გუნდში, მაგრამ ეს იყო არა – კერძო, არამედ სახელმწიფო თეატრი.
მაშინ თეატრი მთელმა თაობამ დატოვა. ვიცი, რომ ბატონი რობერტი უკმაყოფილო იყო, როცა რაღაც სპექტაკლები ნახა. ეს იმ პოლიტიკის შედეგია, რომელიც წლების განმავლობაში ტარდებოდა რუსთაველის თეატრში. არ შენარჩუნდა უფროსების თაობა, თუნდაც იმ არაჩვეულებრივი პიროვნებების, რომლებსაც კიდევ შეეძლოთ ეთამაშათ. 60 წლიდან ყველა პენსიაზე გაუშვეს, მათ შორის იყო მედიკო ჩახავა. ნუთუ არ შეეძლო ქალბატონ მედიკოს 60 წლის მერე სცენაზე მდგარიყო?! ასეთ კორიფეებს მსოფლიოში თვალისჩინივით უფრთხილდებიან, ოღონდ თამაშზე დათანხმდნენ.
თაობა მიდის, თაობა მოდის, რუსთაველის თეატრი კი მუდამ ახალგაზრდაა – ეს იყო 100 წლის იუბილეზე თეატრის სლოგანი, მაგრამ ეს იმ პოლიტიკას არ ნიშნავს, რომელიც გატარდა. ჩემს თაობაში ხომ საერთოდ საშინელება მოხდა – ბევრ ნიჭიერ ადამიანს შუა გზაში გაუჩერეს ცხოვრება. სანამ გოჩა კაპანაძეს არ მოაფიქრდა "მოხუცი ჯამბაზების" დადგმა, მთელი ეს უფროსი თაობა გაჩერებული იყო. მამაჩემი კიდევ განებივრებული იყო, რადგან ბატონმა რობერტმა სპექტაკლში "შობის მეთორმეტე ღამე ან როგორც გენებოთ" ათამაშა, მაგრამ, მაგალითად, მედიკო ჩახავას, გოგი გეგეჭკორს კიდევ დიდხანს შეეძლოთ ეთამაშათ, 15 წელი კი უსაქმოდ იყვნენ. სპექტკალებში კი ერთმანეთის პაპების და ბებიების როლებს თამაშობდნენ ერთი და იმავე თაობის ადამიანები.
– რას საქმიანობთ ახლა?
– ოფიციალურად უმუშევარი ვარ, მაგრამ პედაგოგიურ საქმიანობას ვაგრძელებ. თეატრალურ უნივერსიტეტში 10 წელი უფროს პედაგოგად ვიმუშავე და ბევრი საინტერესო საღამო გავაკეთე. მერე კი იქ შექმნილი ვითარების გამო თვითონ წამოვედი. შეუძლებელი იყო უხელფასოდ მუშაობა. ბევრი წინადადება მაქვს, როგორც პედაგოგს. ერთ–ერთ სამოდელო სააგენტოსთან ვმუშაობ და ყოველ წელს საინტერესო საღამოებს ვაკეთებთ. როგორც მსახიობი, თუ ვინმეს დავაინტერესებ, მოხარული ვიქნები.
რუსუდან ადვაძე