"ქმარმა მაშინ დამაფასა, როცა დამკარგა"

ზოგჯერ მშობლები თავიანთ შვილებს აკომპლექსებენ, მათში ინდივიდუალიზმს, თავისუფლების სურვილს კლავენ და ამას ისე აკეთებენ, ხშირად ვერც აცნობიერებენ, შვილებს როგორი მომავლისთვის სწირავენ.
ახალგაზრდა ქალს, პირობითად ანის, მშობლებმა ბავშვობიდან დაადეს "ხუნდები", შედეგად ინიციატივის სურვილი გაუქრა, გადაწყვეტილებების დამოუკიდებლად მიღება არ შეეძლო. ამას შინაგანად კი აპროტესტებდა, მაგრამ ღიად გამოხატვას ვერ ბედავდა, უფრო სწორად, არ აბედვინებდნენ.
"მეგონა, გათხოვებით ბორკილებს ავიხსნიდი, ამიტომაც გავყევი ცოლად, ერთი შეხედვით, თავისუფალ, ლიბერალური ბუნების ადამიანს, მაგრამ რაღაც დროის შემდეგ მანაც დამიწყო განკარგულებების მოცემა, დესპოტურად მექცეოდა... ეტყობა, ჩემში დაბალ ღობეს ხედავდა. ვგრძნობდი, რომ ჩემში პიროვნებას კლავდა, ამიტომ თავს ვუშველე და გავიქეცი. მიზნად დავისახე, ახალი ცხოვრება დამეწყო... ბევრ სიმძიმეს გავუძელი და გადავიტანე. ახლა ყველა ამბობს, რომ მე ის აღარ ვარ, რაც ვიყავი, არადა შინაგანად არც შევცვლილვარ, ყოველთვის ასეთი გახლდით, უბრალოდ ოჯახის წევრები მთრგუნავდნენ და თვითგამოხატვის საშუალებას არ მაძლევდნენ. მინდა, მსგავს მდგომარეობაში მყოფ ყველა გოგონას მოვუწოდო, ნუ შეეშინდებათ, გადადგან ნაბიჯები თავიანთი თავის საკეთილდღეოდ, ცხოვრება ყოველთვის მათ მხარესაა, მთავარია, გაბედონ", – გვითხრა ანიმ და პირად ცხოვრებაზე გულწრფელად გვესაუბრა.
ანი:
– არ იფიქროთ, ცივ და ცარიელ გარემოში გავიზარდე, ჩემი მშობლები სანაქებო ადამიანები არიან, ყველას მიმართ ხელგაშლილები, შვილებსაც ზედ გვყვებოდნენ, შესაძლებლობების მაქსიმუმს გვიკეთებდნენ, მაგრამ მკაცრად გვზრდიდნენ, ჩვენს ნებაზე არც გვატოკებდნენ. შეიძლება ამაში იყო დადებითიც, ვინაიდან ოთხივე და–ძმა წესიერ ადამიანებად ჩამოვყალიბდით, მაგრამ აღზრდის იმ მეთოდმა, რასაც მშობლები ჩვენ მიმართ იყენებდნენ, ჩემს პიროვნებაზე უარყოფითი კვალი დააჩნია. ჩემს დედმამიშვილებში განსაკუთრებული მგრძნობელობით მე გამოვირჩეოდი, სხვებზე მეტად მორჩილი შვილი ვიყავი და ყოველგვარ ზეწოლას უზომოდ განვიცდიდი, შინაგანად ვუჯანყდებოდი, მაგრამ ამის გამოხატვის უფლებას არ მაძლევდნენ და ვინგრეოდი. ამიტომაც სუსტ და სხვებზე დამოკიდებულ ადამიანად ჩამოვყალიბდი. ყველასთან თავჩაღუნული ვიყავი, თავს ყველაზე უკან ვაყენებდი, საკუთარი ნიჭიერების და ღირსების ფასი არ ვიცოდი, არადა კარგად ვსწავლობდი.
– ამბობთ, რომ რეალობიდან გაქცევის მიზნით გათხოვდით. რა გარემოებაში მოხდა ეს ამბავი, სად გაიცანით მომავალი ქმარი?
– გუკა მამაჩემის საუკეთესო მეგობრის, შალვას შვილი გახლავთ. ერთმანეთს ბავშვობიდან ვიცნობდით, მაგრამ დიდი სიახლოვე არ გვქონია. რომ გავიზარდე, ჩემი მშობლებისგან სულ მისი ქება მესმოდა, გუკა რა ჭკვიანი ბიჭია, ჯერ ახალგაზრდაა და უკვე ამას და ამას მიაღწია და ა.შ. მართლაც, წარმატებით იკაფავდა გზას კარიერაში. ერთხელაც მამას მანქანაში ვეჯექი, გზად შალვასთან შეიარა და მეც გამიყოლა. კარი გუკამ გაგვიღო. სკოლის მერე არ მენახა, უკვე სტუდენტი ვიყავი. მახსოვს მისი მზერა. ეტყობოდა, რომ სხვაგვარად აღმიქვა, მოვეწონე. ჩვენი მამები კაბინეტში შევიდნენ სასაუბროდ, გუკამ კი მომატარა და დამათვალიერებინა მთელი სახლი, თავისი კოლექციები, ჯილდოები – სხვადასხვა სამეცნიერო ტურებსა და სპორტულ ჩემპიონატებზე მიღებული. საერთო ენა ადვილად გამოვნახეთ. გულით რომ იცნობ საბედოს, ასე დაგვემართა... მას შემდეგ ერთმანეთს ვხვდებოდით და მალე დავქორწინდით.
– პირველ ეტაპზე ურთიერთობა როგორ ააწყვეთ?
– მასთან თავს ძალიან ბედნიერად ვგრძნობდი. მშობლებს გუკასთვის ცალკე ბინა ჰქონდათ პრესტიჟულ, ახალაშენებულ კორპუსში და თავიდანვე იქ გადავედით. რაკი ოჯახისთვის სასურველი არჩევანი გავაკეთე, ჩემი მშობლების მხრიდან ზეწოლა მომეხსნა. როგორც გათხოვილ ქალს, უკვე ისე მიყურებდნენ და მეტადაც მაფასებდნენ. გუკასთან ერთი წელი ჰარმონიულად ვცხოვრობდი, თუ არ ჩავთვლით წვრილმან კინკლაობებს, რაც ალბათ ნებისმიერ ოჯახში გარდაუვალია.
– მერე რატომღა გაგიფუჭდათ ურთიერთობა? როგორ ფიქრობთ, მიზეზი თქვენი ქმრის ხასიათში იყო თუ თქვენს სისუსტეში?
– ალბათ ორივეში ერთად. ქმრის მიმართ რბილი და დამთმობი ვიყავი. თვალებში შევყურებდი, ვცდილობდი, მისთვის მესიამოვნებინა. პირველ ადგილზე მას ვაყენებდი და მერე საკუთარ თავს. როგორც კი დომინანტობა იგრძნო, გუკა ჩემ მიმართ შეიცვალა, მომთხოვნი გახდა.
– მაინც რას მოითხოვდა თქვენგან?
– თავი ხელმწიფედ წარმოიდგინა. არც ამაზე ვეტყოდი უარს, ჩემთვის დედოფლის სტატუსი რომ გაემეტებინა. არჩია, მხევლად ჩავეთვალე. კერძებს ყოველთვის მისი გემოვნებით ვამზადებდი, მთელ სულსა და გულს ვდებდი. მაინც რაღაც მიზეზს გამონახავდა, რომ დაეწუნებინა. თუ ტელევიზორს უყურებდა, წიგნს კითხულობდა ან კომპიუტერთან მუშაობდა, ხმა არ უნდა ამოგეღო, თითის წვერებზე უნდა გევლო და მისი განკარგულებები გესრულებინა: აბა, ყავა – ცივი, ცხელი, ჩაი, ხილი, ნამცხვარი... თუ წამში არ შევუსრულებდი, ყვირილს იწყებდა. მადლიერების გრძნობაზე ხომ ლაპარაკიც აღარ იყო. ჩემი ინტერესები ოჯახში იგნორირებული გახლდათ. მისი შიშით დაქალები სახლში ვერ მომყავდა, არადა მის ძმაკაცებს სართულებიან სუფრებს ვუშლიდი. მხოლოდ მისი პრობლემა ითვლებოდა პრობლემად, ჩემი კი – არა. ჩვენი ურთიერთობა ასე ერთბაშად არ შეცვლილა, თანდათანობითი პროცესი იყო და როცა გავაცნობიერე, რაც ხდებოდა, უკვე ძალიან დაბეჩავებული ვიყავი.

– ქმარი ისევ ისე გიყვარდათ?
– ქმარი მიყვარდა და მასთან გაყრა არც მიფიქრია, მაგრამ, როგორც კი იმის დასაბუთება დავიწყე, რომ მისი ასეთი საქციელი ჩვენს ურთიერთობას დაანგრევდა, ბრძოლა დამიწყო პირდაპირი გაგებით. რაც მთავარია, ჩემი აზრის სისწორეში კი არ ეპარებოდა ეჭვი, არამედ ის ახელებდა, რომ საკუთარ, განსხვავებულ აზრს ვამბობდი. თუ რამეს ვიტყოდი, ცინიკური სიტყვების კორიანტელს მაყრიდა. ყველაფერს მიკრიტიკებდა – ჩაცმის სტილს, მანერებს, ვარცხნილობასაც კი... არადა უგემოვნო და დაუდევარი არასდროს ვყოფილვარ. ყოველთვის მოწესრიგებულად გამოვიყურებოდი. მანამდე თუ მზეთუნახავი ვიყავი, მერე უკვე ტანდაბალი, ნაკლული და გონჯი აღმოვჩნდი. ძალიან მამცირებდა და იმის საშუალებასაც არ მაძლევდა, თავი დამეცვა. ერთი სიტყვით, მზად იყო, ჩემში პიროვნება ჩაეკლა.
– და გადაწყვიტეთ, ცხოვრება შეგეცვალათ?
– ჩემს მშობლებს დაველაპარაკე გაყრის შესახებ, გუკას ვეღარ ვუძლებ, ხომ ხედავთ, რას დამამსგავსა და უნდა დავცილდე–მეთქი. კინაღამ გაგიჟდნენ, არც გაბედო, თავს გვჭრი, მის ოჯახს როგორღა შევხედოთ, ნათესავ–მეგობრებთან გვარცხვენო, იტყვიან, ქმარს ვერ მოუარა, თან ასეთ სანაქებო ბიჭსო... ერთი სიტყვით, მშობლებს არაფრის გაგონება უნდოდათ. დამემუქრნენ კიდეც, თუ ქმარს გაეყრები, იცოდე, შენთვის დაკარგულები ვიქნებით, ჩვენი იმედი ნუ გექნება, უკან არ მიგიღებთ, აქეთ არ გამოიხედოო.
– ქმარი როგორ შეხვდა თქვენს გადაწყვეტილებას გაყრის შესახებ?
– თავიდან არ დაიჯერა, ეგონა, ასეთ გადამწყვეტ ნაბიჯზე ვერ წავიდოდი. შაყირი დაიწყო, ნეტა ვიცოდე, უჩემოდ როგორ გაძლებო, მაგრამ როდესაც ბარგის ჩალაგება დავიწყე, უკვე მიხვდა, რომ გამკეთებელი ვიყავი. მეცა, ჩემოდნიდან ტანსაცმელი გადმომიყარა და, რომ იტყვიან, თავზე გადამახია. ქმრის ასეთმა ძალადობამ მის მიმართ ზიზღი გამიღვივა... მერე ცარიელ–ტარიელმა გადავწყვიტე გაქცევა, მაგრამ იძალა და არ გამიშვა, ჩემი ცოლი ხარ და, როგორც მე ვიტყვი, ისე იქნებაო. ჩემი დედ–მამა მის მშობლებს და ნათესავებს უწევდნენ ანგარიშს, ჩემი ქმარი კი მეც უპატივცემულოდ მექცეოდა და გამზრდელსაც მიკურთხებდა (ეს – ჩემთან, თორემ მათ პირში მოწიწებით, ლამის თქვენობით ელაპარაკებოდა).
– როგორ მოახერხეთ წამოსვლა?
– ერთ ღამეს, როდესაც გუკამ ჩაიძინა, სახლიდან გამოვიპარე. წერილი დავუტოვე, ჩემს ძებნაში ტყუილუბრალოდ ნუ გაირჯები, მაინც არ დავბრუნდები–მეთქი. ჩემი დაქალის ბიძაშვილს შევაფარე თავი – წინასწარ მყავდა გაფრთხილებული. ჩემს გაპარვას მთელი ამბები და ჭორები მოჰყვა. ყველა მე მადანაშაულებდა, რომ ასეთ ძვირფას ქმარს ვერ გავუგე. ჩემი და გუკას ოჯახები თავგამოდებით იბრძოდნენ ჩვენ შესარიგებლად, ლანძღავდნენ ჩემს დაქალს და მის ბიძაშვილსაც, რომლებიც გაჭირვებისას გვერდში დამიდგნენ... ეს ყველაფერი ძალიან მძიმე იყო, მაგრამ გადავიტანე. ბევრი ცრემლი და გულისტკენა მქონდა, მაგრამ ახლა უკვე, ამ გადმოსახედიდან ისე ვუყურებ, როგორც დრამას.
– მშობლების თანადგომის გარეშე, მარტოდმარტომ ცხოვრება როგორ ააწყვეთ?
– ახლობელმა მუშაობა დამაწყებინა. არცთუ სახარბიელო და პრესტიჟული სამსახური იყო, მაგრამ რას ვჩიოდი! მთავარია, საკუთარი ფული მქონდა და თავს დამოუკიდებლად ვგრძნობდი. მიზნად დავისახე, მებრძოლა, რათა საკუთარი თავი მეპოვა. მას შემდეგ არ გავჩერებულვარ, სულ ვეძებდი სამსახურს... მერე ერთ კომპანიაში დავიწყე მუშაობა – ჯერ დაბალ პოზიციაზე ვიყავი და დროთა განმავლობაში დამაწინაურეს კიდეც. ბინა ვიქირავე და მარტო ცხოვრება დავიწყე. ეს ყველას წარმოუდგენლად ეჩვენა, ვინაიდან ბავშვობიდან მშიშარა ვიყავი, ბნელ ოთახში მარტო ვერ შევდიოდი. გაუჭირდათ იმის გაცნობიერება, რომ უკვე სხვა ადამიანი ვიყავი, პიროვნება, რომელმაც საკუთარი თავის ფასი იცის. შევიცვალე ჩაცმის სტილი, ვარცხნილობა, მთლიანად ჰაბიტუსი. სარკეში საკუთარ თავს ვეღარ ვცნობდი. თანდათანობით გარშემო ყველას დამოკიდებულება შეიცვალა ჩემდამი, უფრო მეტად დამაფასეს.
– მშობლებიც შეეგუენ თავიანთი ქალიშვილის ასეთ გარდასახვას?
– მართალია, ჩემი მშობლები ოჯახის პრესტიჟს და ღირსებას უფრო წინ აყენებდნენ, ვიდრე ჩემს განცდებს, მაგრამ მაინც არ გამწირეს. როცა მიჭირდა, ჩემი და–ძმების ხელით მიგზავნიდნენ მოსაკითხებს. მერე თავისთავად შემირიგდნენ. თუ მანამდე ჩემს აზრს მნიშვნელოვნად არ მიიჩნევდნენ, ახლა უკვე ბევრ რამეში მეკითხებიან ჭკუას. თამამად შეიძლება ვთქვა, რომ ჩემმა რეიტინგმა ოჯახის, ახლობლების და საერთოდ საზოგადოების თვალში საგრძნობლად აიწია.
– ყოფილი ქმრის დამოკიდებულებაც შეიცვალა?
– შეიძლება ვინმესთვის წარმოუდგენლად ჩანდეს, მაგრამ ეს ყველაფერი გუკას ძალიან მოუხდა. საკუთარ თავს ჩაუღრმავდა, მიხვდა თავის შეცდომებს.
– კარგია, თუ მიხვდა...
– როცა იგრძნო, რომ დამკარგა, მაშინ უფრო ძვირფასი გავხდი მისთვის, ჩემი ფასი იგრძნო. მონანიებით მოვიდა ჩემთან, მაგრამ შერიგებაზე არც დავალაპარაკე... ახლა უკვე ერთმანეთთან ვმეგობრობთ, პატივისცემით და მოწიწებით მექცევა.
– და მაინც, პირადი ცხოვრების აწყობა ყველა ადამიანის, მით უმეტეს ქალის, სურვილია. გუკასთან შერიგებაზე არ ფიქრობთ?
– ჯერჯერობით ამას არ ვგეგმავ და მერე რა იქნება, ვერ განვჭვრეტ. ცხოვრება მოულოდნელობებითაა სავსე და ხშირად, მარკესის თქმისა არ იყოს, ბედნიერება მაშინ მოდის, როდესაც არ ველოდებით. ვნახოთ, მომავალი წინაა.
ნანა კობახიძე