დედა, რომელსაც მესამე შვილი უკვდება (ყველა ქართველს ვთხოვ დავეხმაროთ პატარას
ამ სტატიის დასაწყებად იმდენად დიდხანს ვეძებე სიტყვები, ცუდად გავხდი, - მინდოდა ჯიშკარიანების ტრაგედია ლაკონურად გამომეხატა. მაგრამ მივხვდი, რომ ეს აბსურდია. ამიტომ უბრალოდ დავწერ: როცა იაშვილის საავადმყოფოში ათი წლის გიორგი ჭიშკარიანის სანახავად მივედი, იგი დედამ, ია ჯიშკარიანმა ფოიეში ხელში აყვანილი ჩამოიყვანა და სკამზე შვილიანად ჩამოჯდა. ბიჭი დედას მიეყრდნო, შიშითა და ტკივილით სავსე თვალები დახუჭა და ჩაეძინა. ძილში გამხდარი სხეულით დედას ეკვროდა და კვნესოდა. შავებში გამოწყობილ იას კი გორგისთან ერთად კიდევ ორი შვილიც ჰყავდა მკერდზე "მიხუტებული", - გიორგის გარდაცვლილ ძმების, გოგასა და თენგოს სურათებიანი მედალიონი ეკიდა და ხოლო მძინარე შვილს ისე დასცქეროდა, იფიქრებდი, დანა რომ დაარტყა, წვეთი სისხლი არ გადმოუვაოო...
ამას მხატვრულობისთვის არ ვამბობ, ეს უბედური დედა მართლაც გაქვავებული რომ არ იყოს, თავზე დატეხილ ტრაგედიას ვერაფრით გაუძლებდა. ვთხოვე, გიორგიმ რომ გაიღვიძოს, მოისმენს რასაც მომიყვებით, კიდეც ერთ სტრესს მიიღებს, ამიტომ იქნებ ცალკე დავსხდეთ-მეთქი... გამეხებულმა გადააქნია თავი, - ნუ დარდობთ, გიორგიმ ყველაფერი იცის და ყველაფერს შეგუებულიაო. მერე რატომღაც ასაკი ვკითხე... ალბათ ისე, მეტი გაბედულობისათვის, - მის შემყურეს საუბრის დაწყება ძალზე გამიჭირდა. მას კი, არა.. გაუბედურებული დედის მონოლოგს თითქმის შეუცვლელად გთავაზობთ და ამ ტკივილის გაზიარებისთვის პატიებას ვითხოვ...
ია ჯიშკარიანი:
- ალბათ ხანდაზმული გგონივართ, მაგრამ მხოლოდ 37 წლის ვარ და ოთხი ვაჟკაცი უკვე 27 წლის ასაკში მყავდა. ამით ვამაყობდი. არც ცხოვრებაში მაკლდა არაფერი. ქუთაისში სავსე ოჯახი მქონდა, მაგრამ ჩემმა ქმარმა, - ოთხი ბიჭი გვყავს, თუ შევძლებთ, კიდევ გავაკეთოთ რაიმეო და როსტოვში გავემგზავრეთ. იქ ჩემი ქმარი და დედამთილი მუშაობდნენ, მე შვილებს ვზრდიდი, უფროსი ქუთაისში დავტოვე, 6 წლის გოგა, წლის და სამი თვის თენგო და ორი თვის გიორგი კი წავიყვანე. ერთ დღესაც ჩემმა გოგამ და მამისმა ერთად მთელი დღე ითამაშეს. ბედნიერები იყვნენ, გოგა იაქაურობას იკლებდა ყიჟინით. უცებ იატაკზე დავარდა და კრუნჩხვები დაეწყოო და საავადმყოფოში წავიყვანეთ. იქ კომაში ჩავარდა. ამ კომაში, სულ სამ თვეში დაასრულა სიცოცხლე. ჩემმა მეუღლემ - არავითარ შემთხვევაში ჩემს შვილს საქართველოში სხვის მანქანით არ წავიყვანო, - და ჩვენ მანქანაში, უკანა სკამებზე დავდეთ მისი კუბო. წინ მე და ჩემი ქმარი დავსხედით, კალთაში თენგო და გიორგი ჩავისვი და 10000 კილომეტრი გამოვიარე ცხინვალამდე. ჩემი ქმარი მართავდა მანქანას.
2003 წელი იყო. ცხინვალის საბაჟოზე, რუსი ჯარისკაცები დაგვხვდნენ. ახალი პასპორტი არ მქონდა, - რუსეთში საიდან გავაკეთებდი, - საზღვარზე არ გადაგატარებთ, ან შენმა ქმარმა მარტო წაიღოს ბავშვის კუბო, ან ხალხი დაიბარეთ წასაღებადო. 3 დღე ვიდექით 40 გრადუს სიცხეში იქ და მხოლოდ ის მიტრიალებდა თავში, გოგას ცხედარი არ გამიფუჭდეს-მეთქი. იქ ერთი ოსი კაცი იყო, ხალხი გადმოჰყავდა ნივით აქეთა მხარეს, ისე გამწარდა, - შვილო, მოემზადე ფიზიკურად და სულიერად, "ნივას" "ჯიპის" ბორბლებს დავადგამ, ამაღლდება, შენ ქვემოდან ამოგაკრავ ბაწრებით და ისე გადაგიყვანო. მერე მოიფიქრა, მოდი, ფულზე დაველაპარაკებიო ამ მხეცებსო. დაელაპარაკა და 1000 დოლარი მოითხოვეს. ფული მე გადამათვლევინეს და ბოლოს მაინც მითხრეს, - თავსაფარი მოიხადე, როგორც ჩანს, ეს ძველი პასპორტიც არ არის შენი, არ ჰგავხარო საიდან ვემგვანებოდი, სურათი ბედნიერმა გადავიღე, იმ წუთში მეხდაცემული დედა ვიყავი, მაშინ უთხრა გამწარებულმა ჩემმა ქმარმა, - არ გრცხვენიათ, მხეცები ხართო? მათ პირდაპირ ფეხში ესროლეს და დაჭრეს. ასე დაჭრილმა ჩამოიყვანა შვილი და დავმარხეთ.
მერე თენგოს რიგი დადგა... ხუთი წლის იყო, აბსოლუტურად ჯანსაღი, ის და გიორგი თამაშობდნენ და უცებ ფეხი გადაუბრუნდა. რომ წამოვაყენე, შევნიშნე რომ ფეხი უცახცახებდა. ექიმმა, - ნუ გეშინია, რახან ფეხი გადაუბრუნდა, ცოტა ნერვი იქნება დაჭიმული და გაუვლისო. თენგოს კი ერთ საათში ბეჭიც აუცახსახდა, ცოტა ხანში, - თავიც და კრუნჩხვები დაეწყო. ამის შემდეგ ისიც კომაში ჩავარდა. სამი თვე იაშვილის საავადმყოფოში აპარატზე იყო მიერთებული კომაში ჩავარდნილი. აქედან სასწაულად გამოვიდა, - ხელ-ფეხის მოძრაობა კი ჰქონდა შეზღუდული, მაგრამ მასაჟებით იმდენი გავაკეთეთ, ველოსიპედზეც ჯდებოდა. სამ წელიწადში გაუმეორა იგივე. ისევ იაშვილში მოვიყვანე, ამ საავადმყოფოს ეზოში ხეებთან გავიძვრე შავი ტანსაცმელი, - ჩემმა ქმარმა, მეორე შვილიც გვიკვდება, იქნებ შენი შავების გახდამ სასწაული ქნასო...
არ მოხდა სასწაული, 6 მარტს მომიკვდა. ჯერ ორმოცი დღეც არ არის გასული.
თენგოს სიკვდილიდან მე-15 დღეს დაეწყო გიორგის ფილტვების ანთება. დამავიწყდა თენგო, დავავლე ხელი და წამოვიყვანე თბილისში, - ჩემი შვილების დაავადება ასეა, ან კომით იწყება ან პირდაპირ ნელ-ნელა ყველა ორგანო ინგრევა და კომა მერე დგება. ეს დღეც დამიდგა, - გიორგი 3-ქულიან კომაში ჩავარდა. ეს ნიშნავს რომ უკვე გვამი იყო. მე და ჩემი ქმარი მისი პალატის კართან ვიწექით ეს დღეები. ჩემი უფროსი ბიჭი მივიდოდა და ჩასძახებდა, - გიორგი, შენ ხომ ჯარისკაცი ხარ, რომელიც სიკვდილს ებრძვის, ჯარისკაცები ასე ადვილად არ ნებდებიან, არ დანებდე, არ მოკვდე, იცოცხლეო. მერე მეც ასე ველაპარაკებოდი... ყურში ვეჩურჩულებოდი, შვილო, სიკვდილის უფლებას მარტოს არ მოგცემ ან მეც წამიყვანე, ან შენ უნდა დამიბრუნდე-მეთქი. გამოდის რომ, ესმოდა. ახლა მეუბნება, მესმოდა, ასე მეუბნებოდი დედაო.
ექიმებიც ასე ელაპარაკებოდნენ კომაში გიორგისაც და თენგოსაც, - თენგოს გული რომ გაუსკდა უკვე ჩემი თვალით დავინახე, პირიდან სისხლი როგორ წასკდა, მაშინაც კი ეხვეწებოდა ექიმი, - იცოცხლე, არ დაგვღუპო, არც ჩვენ და არც დედაშენიო. მაგრამ მოკვდა. გიორგიმ კი შეძლო და თვალები გაახილა. ეს რომ მოხდა, ექიმი მომვარდა - ია, იცოდე ეს ჩვენი დამსახურება არ არის, ამაში რაღაც ძალაა ჩარეულიო. ახლა მაისის თვის მეშინია. ეს თვე საბედისწეროა ჩემი შვილებისთვის, ამ თვეში კომაში ვარდებიან, გიორგი კი მეორე კომას უკვე ვეღარ გადაიტანს, უკვე კუჭ-ნაწლავი და ღვიძლი დაზიანებული აქვს. მითხრას ვინმემ, რა ვქნა, რომ ეს მელის?! მე ხომ ვიცი, რომ ეს დღე აუცილებლად კიდევ დადგება, რადგან ჩემი შვილების ავადმყოფობის დიაგნოზი არ არსებობს, ვერც ერთმა ექიმმა ვერ დასვა და რას უმკურნალონ არავინ იცის.
ექიმები თავადვე იტანჯებიან, - ჩემი შვილებისთვის ყველა გამოკვლევა ჩატარებული მაქვს, მაგრამ ყველგან მეუბნეოდნენ, ყველაფერი კარგად არის, არსად არაფერი მიზეზი ჩანს, რატომ ხდებიან ბავშვები ავადო. ამას რომ მეტყოდნენ, ისტერიკული ტირილი ამივარდებოდა, - ვიღაცის შვილს შეიძლება კიბო დაემართოს, ღმერთმა კარგად უმყოფოს ყველას შვილი, მაგრამ როცა დიაგნოზი არსებობს, ზოგჯერ კიბოც კი განკურნებადია, ჩემს შვილებს კი ვერაფერი ვუშველე, რადგან მათ დაავადებას დიაგნოზს ვერ უსვამენ.
მაქვს მხოლოდ იმედი, - ახლახან მითხრეს ექიმებმა, რომ გერმანიაში, ფრაიბურგის კლინიკაში ჩემი შვილების დაავადების დიაგნოზი დაისმება. საბუთები გავაგზავნეთ და მართლაც მოგვწერეს, რომ ამას მართლაც შევძლებთო. და თუ დიაგნოზი გვეცოდინება, მაშინ ჩემი მესამე შვილი იცოცხლებს. მაგრამ ამისთვის 25000 ევროა საჭირო. აქამდე ხელი არასოდეს გამიწვდია. ახლა გავიშვირე და სხვასაც გავაშვერინე, - ახლა გიორგი აღარაფერს მეუნება მხოლოდ ცრემლები ცვივა, მაგრამ როცა პირველად გამიხდა ავად, თვალი გაახილა თუ არა - დედაა, ყველაფერი გაყიდეთ და მომარჩინეო. მეც სახლი იპოთეკაში ჩავდე და, - აუქციონზე თავადვე იყიდა იმ ექიმმა, ვინაც იპოთეკის ფული მომცა.
ერთადერთი სინათლე, რაც ჩემს ცხოვრებაში არსებობს, ის სტუდენტები არიან, რომლებიც ჩემი შვილებისთვის ფულს აგროვებენ. არის ასეთი სტუდენტური საქველმოქმედო ფონდი - "ქვიშის საათი" ჯერ თენგოსთვის მომიტანეს შემოწირულობა, სანამ ცოცხალი იყო, სად აღარ მისულან, რომ ფული შეეგროვებინათ. თენგო რომ მომიკვდა და დაკრძალვის ხარჯებიც ამ სტუდენტებმა და უცნობმა ხალხმა მომაწოდა. გიორგის ამბავიც სტუდენტებს გაუვრცელებიათ უნივერსიტეტში. მთელი ჯგუფი მოვიდა პროფესორიანად ჩვენს სანახავად საავადმყოფოში.
ისინი ცალკე ტიროდნენ და მე ცალკე. აღარ მეგონა ცრემლი თუ კიდევ მქონდა. მქონია. რაც სახელმწიფოს უმაღლეს მოხელეებს უნდა დაეკეთებინათ, რომლებსაც შვილებიც ჰყავთ და მათი სიყვარულიც იციან, იმ გოგო-ბიჭებმა გააკეთეს, რომლებიც აზრზე არ არიან, რა არის შვილის სიყვარული. ყუთებით ქუჩა-ქუჩა დადიან და ისე აგროვებენ გიორგისთვის შემოწირულობას. ჩემსავით ჩქარობენ, რომ მოვასწროთ და გიორგი გერმანიაში წავიყვანო. უფალო მიეცი ჩემს შვილს ძალა, რომ იქამდე მივიდეთ.
... მე კი ვიტყვი: უფალო, მიანიჭე ჩემს ხალხს იმის მადლი და სულგრძელობა, რომ კიდევ ერთი პატარა, კარგი ბიჭი გამოსტაცონ სიკვდილს.
სხვა აღარაფრის თქმა არ შემიძლია. გარდა, ანგარიშსა, გიორგის სასიცოცხლოდ თანხა გადაირიცხება.
გიორგი ჯიშკარიანის ანგარიშის ნომერი: GE55BG0000000294612100
ტელეფონი: 579 771159
