თვითგენოციდი - რატომ გახშირდა მოზარდთა თვითმკვლელობა
"ჰუმან რაითს ვოთჩის" მონაცემებით, 2008 წელს საქართველო 106 ქვეყანას შორის ბოლოდან მეორე ადგილზე იყო თვითმკვლელობის შემთხვევებით. 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ კი თვითმკვლელობის რიცხვმა იმატა, განსაკუთრებით მოზარდებში. აღნიშნულ პრობლემაზე ფსიქოლოგი ნანა ჩაჩუა გვესაუბრება:
- შეგახსენებთ იორკ ხაიმის სიტყვებს: თუ საზოგადოებას აქვს საზიარო ნორმების პრობლემა, მაშინ იქ თვითმკვლელობების რაოდენობა გაიზრდება. რას ნიშნავს საზიარო ნორმები: გარკვეულ კულტურაში არსებობს სოციალური ნორმები? რომელიც ყველასთვის საერთოა, საქართველოში ესაა ნათესაობა, ნათელმირონობა, მეზობლობა, მეგობრობა და ა.შ. როცა საზოგადოება ამ საზიარო ნორმებს კარგავს, თვითმკვლელობები იზრდება. იმიტომ, რომ ამ დროს ფსიქოლოგიურად ადამიანი მარტოა და პრობლემების გადასაჭრელად არანაირი შინაგანი რესურსი არ გააჩნია. ამ ნორმებისადმი მგრძნობელობა ასაკის შესაბამისად სხვადასხვაა: სკოლამდელი ასაკის ბავშვი საზიარო ნორმების სივრცეში ოჯახს შეჰყავს. 12 წლის მოზარდი თავისთავად შედის საზიარო ნორმებში, ამ დროს მის ორგანიზმში ხდება ფიზიოლოგიური და ფსიქოლოგიური ძვრები, საკუთარი სქესის შეგრძნება, მთელი მისი სექსუალური ენერგია ერთ ჰორმონულ სივრცეში იყრის თავს და მოზარდი ფსიქოლოგიურად დაძაბულია, თავისი ფიზიკური მონაცემების მიმართ ზედმეტად კრიტიკული დამოკიდებულება აქვს: ამ დროს სხეული არაპროპორციულად ვითარდება, მოზარდებს ყველაზე მეტად ცხვირის პრობლემა აწუხებთ, რადგან ნაკვთები უცვლელი რჩება, ცხვირი კი იზრდება. ამ დროს ოჯახური ღირებულებები უკანა პლანზე გადადის, მოზარდისთვის მნიშვნელოვანია, თანატოლებმა აღიარონ.
- ვინ უნდა დაეხმაროს მოზარდს ამ ფსიქოლოგიური გარდატეხის პერიოდში?
- ოჯახი და საზოგადოება. მოზარდი უნდა ხედავდეს, რა პერსპექტივა აქვს, უნდა ჰქონდეს საკუთარი სტატუსი თანატოლებში, მაგრამ დღეს ბავშვებს ღირებულებებისგან გამოფიტულ საზოგადოებასთან უწევთ ურთიერთობა და ისინი თავიანთ პერსპექტივას ვერ ხედავენ. ამ დროს მოზარდი მშიერია ბიოლოგიურად, ფსიქოლოგიურად და სოციალურად. გასათვალისწინებელია ისიც, რა წრეში ტრიალებს. ახლა ყმაწვილები, ძირითადად, ელექტრონულ სივრცეზე არიან დამოკიდებული, ინტერნეტურთიერთობები, სკაიპი და იქ არსებული ღირებულებები და შეფასებებია ის სივრცე, სადაც ბავშვი ტრიალებს. შესაძლოა, მოზარდს არც ჰქონდეს კომპიუტერი, მაგრამ ისეთ ადამიანებთან უწევს ურთიერთობა, რომლებიც კომპიუტერით "არსებობენ". ასეთ გარემოში მოზარდს უჭირს საკუთარი თავის შეფასება, იწყებს შფოთვას, განგაშს, განიარაღებულად და უმწეოდ გრძნობს თავს და მიდის უკიდურეს გადაწყვეტილებამდე. აქედან გამოსავალი ის არის, რომ საზოგადოებამ უნდა შექმნას ისეთი სკოლა და სასწავლო სისტემა, რომელიც მაგნიტივით მიიზიდავს ბავშვს, რაც, სამწუხაროდ, არ არსებობს. მოზარდი ვერ არჩევს, რა არის ღირებული და რა - ფსევდოღირებული, ასეთ საზოგადოებაში კი საკუთარი თავის მნიშვნელობას ვერ აღიქვამს.
15 წლის ნ.ს.-მ თავი ჩამოიხრჩო, სავარაუდოდ, მუქარის გამო (ქუთაისი).
17 წლის პ.წ.-მ ცეცხლსასროლი იარაღიდან გასროლით მოიკლა თავი, მშობლებისთვის დატოვებულ წერილში წერს, რომ სიცოცხლე შეყვარებულის გამო დაასრულა, გოგონამ მასზე გული აიცრუა (კახეთი).
15 წლის სტიქაროსანის ზ.შ.-ს ცხედარი ზუგდიდის დედათა მონასტრის ერთ-ერთმა მონაზონმა თავლაში იპოვა. მიზეზად ცალმხრივი სიყვარული სახელდება.
თვითმკვლელობით დაასრულა სიცოცხლე ვაზისუბნის დასახლებაში მცხოვრებმა 16 წლის მოზარდმა, რომელსაც თავისი მოგვარე, 7 წლით უფროსი გოგონა უყვარდა.
ყარაჯალაში მცხოვრებმა 15 წლის გოგონამ, სანადირო თოფიდან გასროლით მოიკლა თავი. მიზეზი უცნობია.
მე-12 კლასელმა თორნიკემ, რომელიც კარგად სწავლობდა, დადიოდა სპორტზე, უყვარდა მუსიკა, სკოლიდან შინ დაბრუნებულმა სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა (გურია).
187-ე სკოლის 15 წლის მოსწავლე შენობიდან გადმოხტა.
თამარ ბოჭორიშვილი
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
