ვინ აღმოაჩინა ლია ლიქოკელი და რატომ ადარებს თავს კარლსონს

ერთ დღეს თავის „ფეისბუქის“ გვერდზე დაწერა:
„სახელი: ლია
გვარი: ლიქოკელი
ასაკი: არც ისე ბებერი.
სქესი: ძირითადად მდედრობითი (პერიოდულად აინტერესებს ზომიერად ფერხორციანი მოწიფული მამაკაცები, პროპელერების გარეშე).
თვალის ფერი: დაუდგენელია, საჭიროებს გამოკვლევას (თუმცა გაურკვეველია, რა საჭიროა ამის გამოკვლევა).
თმის ფერი: მოცემულ მომენტში მწიფე ალუბლებში ნაგორავები ზღარბისფერი.
პროფესია: მოცემულ მომენტში - თაფლიანი ნამცხვრების მჭამელი.
წონა: 200 კილოგრამი
სიმაღლე: არ აქვს
ცხოვრების მიზანი: ჰქონდეს ბევრი ჭრელი მუთაქა, რომლებსაც გარშემო შემოიწყობს, თანდათან დაემსგავსება და გახდება ყველაზე მუთაქოვანი ხონთქარი ამქვეყნად“ .
მის პოეზიას რომ არ იცნობდე, შეიძლება ამ ფრაზებიდან გამომდინარეც დაინტერესდე მისი პიროვნებით. გადავწყვიტეთ, ლია ლიქოკელი ჩვენი რუბრიკის მორიგი სტუმარი ყოფილიყო - მეც და ჩვენი მკითხველიც მას უკეთ გავიცნობთ...
თუ წერ, ვინმემ უნდა წაიკითხოს. დიდად პატივსაცემი ვინმეა მკითხველი

- ჯერ სტატუსზე გკითხავთ, რომელიც ნახევრად ხუმრობითა და ირონიითაა დაწერილი, მაგრამ „მოცემულ მომენტში“ და დღეს, კიდევ რას შემატებთ ამ ჩამონათვალს?
- მოცემულ მომენტში და დღეს თაფლიან ნამცხვრებს არ მივირთმევ, არც მუთაქებიან მომავალზე ვოცნებობ. ფიქრის დღე მაქვს. ასეთ დღეებში მარტო ვფიქრობ, სხვას არაფერს ვაკეთებ, არც ვლაპარაკობ. წარმოიდგინეთ, ბოლთას ვცემ ოთახში, უკან ჩემი კატა დამდევს და გულის გამაწვრილებლად წივის. კარგი სანახაობა ვართ. ისე, ვერაფერს მოვყვები ჩემზე ხუმრობისა და ირონიის გარეშე. აღმოვაჩნე, რომ თუ რამე აფუჭებს ჩვენს ცხოვრებას, ზედმეტი სერიოზულობაა. საკუთარი თავი კარგი გასართობია, აი, ვუყურებ და ვხალისობ. თუ ოდესმე მივხვდი, ვინ ვარ და რა მინდა, ყოველგვარი ირონიისა და ხუმრობის გარეშე, ჩათვალეთ, რომ ცხოვრების აზრის პრობლემა გადავჭერი. თუმცა დიდი იმედი მაქვს, ეს არ მოხდება - მაშინ ხომ საინტერესოც აღარაფერი იქნება.
- პირადად მე თქვენი ლექსები პირველად რამდენიმე თვის წინ წავიკითხე. როდის გამოჩნდით? პირველად სად დაიბეჭდეთ? აღმოგაჩინათ ვინმემ, თუ თავად მიიტანეთ თქვენი ნაწერები დასაბეჭდად?
- სადღაც წელიწად-ნახევარია, რაც გამოვჩნდი. ისე მოხდა, რომ მკითხველსა და დაბეჭდვაზე მე არ მიზრუნია, ყველაფერი უჩემოდ მოხდა. „ფეისბუქზე“ ვდებდი ხოლმე ლექსებს, მთლად ლექსებად არც ვთვლიდი. აიღეს ჩემმა მეგობრებმა და გაზეთ „გალაკტიონში“ და ჟურნალ „ლიტერატურულ პალიტრაში“ მიიტანეს. თითქმის ერთდროულად დაიბეჭდა ორივეში. სიურპრიზი იყო ჩემთვის, გამიკვირდა. ვერ წარმოვიდგენდი, თუ ვინმე დაბეჭდავდა. მერე პოეტმა მარიამ წიკლაურმა წაიკითხა და ჩემი „აღმომჩენიც“ ის არის, მისი დამსახურებაა, ამ საქმეს რომ უფრო სერიოზულად მოვეკიდე. მაფიქრებინა, რომ წერა ღირს და ჩემი საქმეა. მერე ერთი-ორი სხვა მკითხველიც გამოჩნდა. ჯერაც მიკვირს, ჩემს ლექსებს უცნობები რომ კითხულობენ. ვერ ვეჩვევი, ისევე მიხარია, როგორც მაშინ, სულ პირველად. თუ წერ, ვინმემ უნდა წაიკითხოს. დიდად პატივსაცემი ვინმეა მკითხველი.
- წიგნებზე ვისაუბროთ. თქვენი პირველი წიგნებითა და საოჯახო ბიბლიოთეკის მიმოხილვით დავიწყოთ...
- როგორც ამბობენ, კითხვა ბებიამ მასწავლა, ძალიან პატარა ვიყავი, მასთან მტოვებდნენ ხოლმე. პირველი სიტყვები, რაც წავიკითხე, „ახალგაზრდა კომუნისტი“ იყო. ასე გაზეთს ერქვა. ვკითხულობდი ამ ორ სიტყვას მარცხნიდან მარჯვნივ და მარჯვნიდან მარცხნივ. ბებია ქსოვდა, მე იატაკზე ვიჯექი და სათაურებს ვკითხულობდი გაზეთში - აი, ეს მომენტი მახსოვს, ცოტა გვიანდელიც. მერე წიგნებიც გაჩნდნენ. ძალიან მიყვარდა კითხვა. მე ხევსურეთში გავიზარდე, იქ წიგნი ერთადერთი გასართობი იყო მაშინ და ვკითხულობდი განურჩევლად ყველაფერს, ლინდგრენის და ლაგერლოფის გვერდით ყაზბეგი და ჯავახიშვილი მიყვარდა, რჩეულიშვილი და დოჩანაშვილი. ეს ძალიან ადრე იყო, მუშკეტერებს და სტენდალს ერთდროულად ვკითხულობდი. სასაცილო ბავშვი ვიყავი, ძალიან სერიოზული და ზედმიწევნით წესიერი.
- რას კითხულობთ ამჟამად?
- ჩვევა მაქვს - ერთდროულად ვკითხულობ რამდენიმე წიგნს. განწყობა ხშირად მეცვლება და იმის მიხედვით. ჩამოვთვლი: იუნგის „ფსიქოლოგია და რელიგია“ , ჯოისის „ხელოვანის პორტრეტი ახალგაზრდობისას“ , აპდაიკის „ბაჭია, გაიქეცი“ და მარი მეტრაიეს „ღიმილის მტვერი“ მიდევს ამ წუთში გვერდით, დღეს ერთით ვიწყებ, დანარჩენებით ვაგრძელებ. სულ ასე ვარ. ცალკე მაქვს სამგზავრო, ტრანსპორტში საკითხავი წიგნები. ბოლო დროს აქტიურად ვკითხულობ საბავშვო ლიტერატურას, ერთგვარი თერაპიაა.
- რჩეული ავტორები დამისახელეთ, როგორც ქართველი, ისე უცხოელი...
- ასეთი ბევრია. არიან „ყოფილი სიყვარულებიც“ და საპატიო ადგილს იკავებენ. ახლა უფრო იშვიათად მომწონს, ვიდრე ბავშვობაში და თუ ოდნავ მაინც მოსაწყენი მეჩვენება ავტორი, აღარ ვკითხულობ.
- პერსონაჟი, რომელსაც ფიქრობთ, რომ ჰგავხართ...
- მგონი კარლსონს ვგავარ. ასევე საძაგლად ვექცევი ადამიანებს, ყველაფერს მოვითხოვ მათგან და რა უნდა მოხდეს, სანაცვლოდ ერთი კარგი სიტყვა დამცდეს. ამაზე უარესი პერსონაჟობაც გადამხდენია - კობო აბეს „ქალი ქვიშაში“ რომ წავიკითხე, გადავწყვიტე, რომ ჩემზე იყო. ის ქალი ჩემი თავი მეგონა. ამ წიგნის მერე სიცოცხლე აღარ მინდოდა, ისე დავიზაფრე. გადავწყვი-ტე, რომ ცხოვრებას იმ პერსონაჟად ვაგრძელებდი. მძიმედ გადავიტანე, დღესაც მაშინებს, არადა, რა კარგი წიგნია. ჰოდა, თუ ჩემს სტუმრად მიპატიჟებას გადაწყვეტთ, ყურადღება მიაქციეთ, სადმე გამოსაჩენ ადგილას არ იდოს. და ის მატრაკვეცა ფამუქიც მიაყოლეთ და გადამალეთ, თორემ რომ ვხედავ, სულ მინდება, ენა გამოვუყო.
- თქვენთვის საყვარელი სამი ნაწარმოები...
- სამი ძალიან ცოტაა. უცებ რაც მახსენდება, იმას ვიტყვი: ფოლკნერი გამორჩეულია ჩემთვის, მისი ყველაფერი მიყვარს, აი მაგალითად, „სული რომ ამომდიოდა“ , ლექსივით ვკითხულობ ხოლმე ამ წიგნს. თომას მანი მიყვარს კიდევ, „ჯადოსნური მთა“ პირდაპირ ჩემზეა, რაღაც პათოლოგიურ სიამოვნებას ვიღებ ამის კითხვისას. და ერლომ ახვლედიანის ყველაფერი, კონკრეტულად - იყოს „კოღო ქალაქში“ . ყველა სიტყვას ვისრუტავ, რასაც წერს.
- თქვენი აზრით, აქვს თუ არა რამე საერთო თქვენი თაობის ქართველი ავტორების შემოქმედებას, ან რა განასხვავებს მათ ერთმანეთისგან...
- საერთო, რა თქმა უნდა, აქვს. მეტიც, არიან ავტორები, რომლებიც იმდენად ერთნაირად წერენ, მათ ნაწერს ვერც განასხვავებ, ერთი სახელის ქვეშ თავისუფლად მოაქცევდი. ეს ხუმრობით. ისე კი ყველა ეპოქას თავისი განწყობა აქვს, თავისი ხასიათი და ეს ლიტერატურულ პროცესში კარგად აისახება. განსხვავებას რაც შეეხება, ავტორის ინდივიდუალიზმზეა დამოკიდებული. მიყვარს განსხვავებული, გამორჩეული ხელწერის მქონე შემოქმედები. იმას, ვინც მგავს, ჩემგან მკვეთრად განსხვავებულის კითხვა მირჩევნია.
- რომელი თანამედროვე ქართველი ავტორების შემოქმედებას ეცნობით?
- პოეზიაში თითქმის ყველაფერს ვკითხულობ, რაც იწერება. ანუ ყველა ვიცი, ვინც ასე თუ ისე საინტერესოდ წერს. არც ისე ცოტაა, სხვათა შორის, დღეს ბევრი კარგი პოეტი გვყავს. თანამედროვე ქართულ პროზასთან უფრო რთული ურთიერთობა მაქვს, ძირითადად ისე ხდება, რომ ვიწყებ კითხვას და თავს ვანებებ - მოსაწყენი მეჩვენება. ვფიქრობ, რომ ახლა პოეზია უფრო საინტერესო გვაქვს. ეს ჩემი აზრია, არაფერს ვამტკიცებ.
კონკრეტულ სახელებს კი არ ჩამოვთვლი, უფლებას ვიტოვებ, ჩემთვის მყავდნენ, ვინც მომწონს და ვინც არ მომწონს.
- ბოლო პერიოდში რა წიგნი მიიღეთ საჩუქრად, ან ამ გზით მიღებული, რომელი ავტორების წიგნებია თქვენთვის გამორჩეულად ძვირფასი?
- ბოლოს ერთი პოეტური კრებული მაჩუქეს. მაჩუქა ავტორმა, ავტოგრაფით. სამწუხაროდ, მისი გვარი აღარ მახსოვს. გადავშალე თუ არა, მივხვდი, რომ საშიში იყო ჩემი ჯანმრთელობისთვის, საგულდაგულოდ გადავმალე და მტკიცედ გადავწყვიტე, არასდროს არავის ვაჩუქო ჩემი წიგნი, მით უმეტეს, ავტოგრაფით.
კარგ წიგნებზე თუ ვილაპარაკებთ, მამაჩემი მჩუქნიდა ხოლმე. ზუსტად ამ დღეებში ვიპოვე კოტე ჯანდიერის მოთხრობები, „ცუდი ბიჭების ცხოვრებიდან“ , ძალიან მიყვარდა ეს წიგნი. ახლა ვნახე, წარწერა აქვს - მამაჩემის სახსოვარი ყოფილა. გამიხარდა. ბავშვობის შეგრძნებები გამიცოცხლდა. ბოლო დროს ბევრს ვფიქრობ ბავშვობაზე და ახლაც სულ ის წიგნები ამომიტივტივდნენ, მაშინ რომ ვკითხულობდი, ღამღამობით, ლამპის შუქზე. წიგნები ხომ ჯადოქრები არიან, მთელი ჩემი ცხოვრების ამბებია იქ ჩამალული, სტრიქონები იმ განწყობებს ინახავენ, მათთან პირველი შეხვედრისას რომ მქონდა. საბოლოოდ წიგნი ავტორის და მკითხველის ურთიერთობის შედეგია, მხოლოდ მწერლის საკუთრება აღარ არის. და წიგნის ამბები ისე ივსებიან მკითხველის ამბებით, ზღვრის გავლებაც მიჭირს ხოლმე ზოგჯერ, სად მთავრდება წიგნი და სად ვიწყები მე. ხომ ვთქვი, ჯადოქრობაა ლიტერატურა.

ანა კალანდაძე
ჟურნალი „რეიტინგი“