ნანუკა ლითანიშვილი საბავშვო ლიტერატურას მიუბრუნდა

მსახიობი ნანუკა ლითანიშვილი ოთხი შვილის დედაა. მისი მეუღლე მსახიობი, რეჟისორი და თუმანიშვილის თეატრის მმართველი ზურა გეწაძეა. მათ ოჯახში ხშირად ყიდულობენ ახალ-ახალ წიგნებს, განსაკუთრებით დიდი რაოდენობით უმცროსი ქალიშვილი ნუცასთვის. ნანუკა ახლახან ირლანდიელი მწერლისა და უოლტერ სკოტის უახლოესი მეგობრის, მარია ეჯუორტის შემოქმედებამ გაიტაცა. პროფესიიდან გამომდინარე ხშირად უწევს თანამედროვე ქართველი დრამატურგების შემოქმედების გაცნობა და კლასიკად ქცეულ ავტორებთან, შექსპირსა და ჩეხოვთან მიბრუნებაც...

- მე და ჩემს ძმას ბებია ძილის წინ ყოველთვის გვიკითხავდა ზღაპრებს. ცოტა რომ წამოვიზარდეთ, ''სერიოზულ ლიტერატურაზეც'' გადავიდა. მოგვიანებით, როცა თავად დავიწყე წიგნების კითხვა, ბევრი ნაწარმოები ახდენდა ჩემზე დიდ გავლენას. განსაკუთრებით გამოვყოფ ჩარლზ დიკენსის ''დევიდ კოპერფილდს'' , რომელიც სულ მინდოდა მეკითხა და მივბრუნებოდი. დიდხანს ვიყავი ''უთავო მხედრისა'' და ''სამი მუშკეტერის'' გავლენის ქვეშაც. საერთოდ, ის სავალდებულო ლიტერატურა, რომელიც ჩემს ბავშვობაში არსებობდა, წაკითხული მქონდა და სამწუხაროდ, დღევანდელი ახალი თაობისთვის ეს ყველაფერი დაიკარგა.
- გოგონები განსაკუთრებით ინტერესდებიან რომანებითა და სასიყვარულო თემებით 12-13 წლის შემდეგ. ''იზა'' , ''ჯეინ ეარი'' ''უცნობი ქალის წერილი'' - ამ თუ სხვა ნაწარმოებებიდან თქვენთვის საყვარელი პერსონაჟები გამოვყოთ...
- შტეფან ცვაიგი რომ წავიკითხე, მისით დიდად არ მოვიხიბლე, რადგან მისი პერსონაჟი ქალების პოზიცია, ცხოვრებისა და სიყვარულისადმი დამოკიდებულება ჩემთვის მიუღებელია. არ მიყვარს ასეთ მდგომარეობაში აღმოჩენილი ქალი. პატარაობაშიც ასე ვფიქრობდი და დღესაც. ოდნავ მოგვიანებით წავიკითხე და დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა ჩემზე ჯონ გოლზუორთის ''ფორსაიტების საგამ'' , რომლის პერსონაჟები - მამაკაციცა და ქალიც ძალიან ბევრი იყო ჩემთვის მისაბაძი.
- რომელი მამაკაცი პერსონაჟისადმი გქონდათ დიდი სიმპათია, ვთქვათ, რომელიც გსურდათ, თქვენი მეორე ნახევარი ყოფილიყო?
- ასე და ამ დონეზე არ ამყავდა პერსონაჟები, რომელიმე გმირზე შეყვარებული არ ვყოფილვარ და არც ვინმეს სტერეოტიპი მინდოდა მეპოვა.
- თქვენმა მეუღლემ ამავე რუბრიკაში საუბრისას მითხრა, რომ დ"არტანიანი უყვარდა ძალიან და ბავშვობაში ჰბაძავდა...
- დ"არტანიანი მეც ძალიან მიყვარდა, მაგრამ სიმართლე გითხრათ, უფრო მეტად ათოსზე ვგიჟდებოდი. მიუხედავად იმისა, რომ ქალი ვარ, კაცი რომ ვყოფილიყავი, ათოსის როლს სიამოვნებით შევასრულებდი. საერთოდ, დიუმა ისეთი მწერალია, ის არ უნდა იკითხო მხოლოდ ბავშვობაში. ავად რომ ვიყავი და ლოგინში დიდი ხნით ვწვებოდი, ვიღებდი დიუმას ნაწარმოებებს და კითხვას ვიწყებდი.
- ალბათ, ისიც გიფიქრიათ, რომელი ქალი პერსონაჟის როლს ითამაშებდით?
- ჩემი სენივით იყო, რა წიგნსაც ვკითხულობდი ამა თუ იმ დროს, იქ რომელიმე პერსონაჟს ყოველთვის ვირჩევდი და მისი თამაში მინდოდა. რა გინდ გასაკვირი უნდა იყოს, ''სამ მუშკეტერში'' მილედის როლს შევასრულებდი. ''ფორსაიტების საგაში'' ირენი მინდოდა ვყოფილიყავი და ა.შ. ახლა, ვფიქრობ, ჩვენი გამარჯვებაა, რომ ყველაფერი ნელ-ნელა ქართულ ენაზე ითარგმნება. ჩემს დროს რუსულად გვიწევდა კითხვა, ჩემი შვილები კი წიგნებს ქართულად კითხულობენ. როცა ქართულად ნათარგმნი მსოფლიო ლიტერატურა აღმოვაჩინე, ძალიან მომინდა, ბავშვობაში წაკითხული წიგნები ხელახლა, მაგრამ ამჯერად ქართულად ნათარგმნი მეკითხა. კარგი თარგმანებია, ყოველ შემთხვევაში, რაც მე ვნახე და წავიკითხე. ასე რომ, მეც ჩემს შვილებთან ერთად ვკითხულობ ჯეკ ლონდონს, თუ სხვა ავტორებს.
- რას კითხულობენ თქვენი შვილები?
- ახლა ზოგადად მოდაში აღარ არის კითხვა, მაგრამ ჩვენს ოჯახში სულ ისმის წიგნის კითხვის მოწოდება. შინ ბევრი თაობის ბავშვი მყავს და თითოეული სხვადასხვა წიგნს ეტანება (იღიმის). უფროსი ერეკლე 22 წლის არის, მსახიობია. ახლა ჩეხოვზეა გადართული. სალომე 18 წლის არის, წელს ჩააბარა სამედიცინოზე და პირველ კურსზეა. აბიტურიენტი იყო და მხატვრული ლიტერატურის კითხვისთვის დრო არ რჩებოდა. ზუკა 16 წლის არის და ო"ჰენრის კითხულობს. ნუცა ოთხისაა და მას ყველაზე მეტად უყვარს კითხვა.
- ოჯახში წიგნის ჩუქების ტრადიცია თუ გაქვთ?
- როგორ არა, ცოტა ხნის წინ ჩემმა ძმამ ზუკას ო"ჰენრისა და აკუტაგავას წიგნები აჩუქა. ახლახან დათო ტურაშვილს ვუსმენდი და მან თქვა, რომ გამოვიდა ახალი წიგნი ესენინზე, რომელშიც მასზე ისეთი უცნობი ფაქტებია, რომელიც ბევრისთვის საინტერესო იქნება. ახლა სწორედ დათოს რეკომენდაციაგაწეული წიგნის შეძენას ვაპირებ.
- რამდენად კარგად იცნობთ თანამედროვე ქართველი ავტორების შემოქმედებას?
- თეატრში რომ მუშაობ, არ შეიძლება, თანამედროვე დრამატურგიას არ კითხულობდე. თან, მათ კარგად ვიცნობ და ზოგიერთი მეგობარიცაა, მაგრამ მოდით, ამაზე ლაპარაკისგან თავს შევიკავებ (იღიმის).
- ლაშა ბუღაძის პიესები აქტიურად იდგმება...
- დიახ და მის პიესაში ვთამაშობ კიდეც. ასევე ხშირად ვეცნობი დათო ტურაშვილს. მართალია, მისი ''ჯინსების თაობა'' გამოცემის შემდეგ საკმაოდ გვიან წავიკითხე, მაგრამ ვუთხარი კიდეც ეს დათოს და ახლაც გავიმეორებ, რომ ძალიან მომეწონა. მიყვარს პოეზიაც, მაგრამ დროის დეფიციტის გამო კითხვისთვის ცოტა დრო მრჩება. მიუხედავად ამისა, მაინც ვახერხებ, ყოველ ღამით რაღაცას მაინც გადავავლო თვალი. პოეზია ბავშვობიდან მიყვარს, მაგრამ ამ ეტაპზე ''გაჭედილი'' მაქვს რეზო თაბუკაშვილის მიერ თარგმილ სონეტებზე.
- ანუ შექსპირს კითხულობთ...
- დიახ, შექსპირის სონეტებს. ის ყოველთვის დროულია, მაგრამ ახლა, დღევანდელობასთან განსაკუთრებით ახლო დგას.
- საოჯახო ბიბლიოთეკაში ბევრი ავტორის მიერ ნაჩუქარი და ხელმოწერილი წიგნიც გექნებათ...
- მრავლად გვაქვს თამაზ ჩხენკელის წიგნები და ასევე ლევან გოთუას შემოქმედების დიდი ნაწილი. ისინი ბებიას ახლობლები იყვნენ. არ შემიძლია, არ გითხრათ, რომ ახლახან ჩემს შვილს ზუკას ვურჩიე ''გმირთა ვარამის'' წაკითხვა. მეც ეს წიგნი რვა წლის წინ წავიკითხე, მანამდე არ მქონდა წაკითხული და მახსოვს, მთელი წელი შთაბეჭდილებიც ქვეშ ვიყავი.
- ნუცას რას უკითხავთ?
- ნუცას ბევრი წიგნი აქვს და ახლა ვკითხულობთ ''კარლსონს'' , რომელიც ძალიან აინტერესებს. საბედნიეროდ, კარგი საბავშვო ლიტერატურა გამოდის და ჩვენც ბევრი გვაქვს. ნუცას უყვარს ნოდარ დუმბაძის პოეზია, სხვა ქართველი პოეტებისა და ხალხური ლექსებიც. საერთოდ, ლექსების დაზეპირება ძალიან კარგია ბავშვის ტვინისა და მეხსიერებისთვის.

ანა კალანდაძე
ჟურნალი ''რეიტინგი''