"მამა მცემდა... რაც მან დამაკლო, ქმარმა ამინაზღაურა" - მრავალშვილიანი ქართველი დედა
1 856 ნახვა
7 შვილის დედა, 39 წლის ილონა ქსოვრელი საკუთარ ცხოვრებაზე გულახდილად გვესაუბრა. მისი შვილები გაჭირვებაში იზრდებიან. ბავშვობიდან მოყოლებული დღემდე, ილონას უამრავი რამ აქვს გადატანილი, მაგრამ როგორც ამბობს, ფარ-ხმალი არასოდეს დაუყრია და ცხოვრებას მაინც იმედით შეჰყურებს.
- თბილისში დავიბადე და გავიზარდე. 4 წლის ვიყავი, როცა დედამ მიგვატოვა. მაშინ ჩემი ძმა 3 წლის გახლდათ. ყველა დედას უყვარს საკუთარი შვილები და ამ მხრივ, გამონაკლისი არც ჩვენი მშობელი იყო, მაგრამ თურმე, მას ჩვენთან ყოფნის საშუალება მამამ არ მისცა... მამას დალევა უყვარდა, მთვრალს კი ხასიათი ეცვლებოდა, ავადმყოფურად ეჭვიანიც იყო. ნასვამი საკუთარ საქციელს ვეღარ აკონტროლებდა და ჩვენი თანდასწრებით, დედა ბევრჯერ უცემია. არადა, როგორც ვიცი, ოჯახი სიყვარულით შექმნეს. საკუთარი რჩეულის გამო, დედამ საკუთარ ქვეყანაში, მშობლებთან და ახლობლებთან ერთად ცხოვრებაზე უარი თქვა და საქართველოში ჩამოვიდა. ის უკრაინელი იყო. მახსოვს, ერთი პერიოდი, როცა მე და ჩემი ძმა ძალიან პატარები ვიყავით, უკრაინაში ვცხოვრობდით, მაგრამ მერე, ვინაიდან მამას იქ ცხოვრება ძალიან უჭირდა, დედამ გადაწყვიტა, საქართველოში დავსახლებულიყავით. ოჯახის გამო მან ბევრ გაჭირვებას გაუძლო, ბევჯერ შეურაცხყოფაც აიტანა, მაგრამ ბოლოს ნერვებმა უმტყუნა და წავიდა... იმ საღამოს მან შვილები გვაბანავა, გვაჭამა, დაგვაძინა და სახლიდან გავიდა. მახსოვს, როცა გავიღვიძეთ, დედას ვეძებდით, მაგრამ ვერსად ვიპოვეთ. ძმამ დედის გარეშე ყოფნა ვერ აიტანა, გამუდმებით ტიროდა, საჭმელს არ ჭამდა და ნერვიულობის ნიადაგზე თავში სიმსივნე გაუჩნდა. 4 წლის იყო, როცა გარდაიცვალა. ჩემი ძმის "ორმოცი" რომ გადაიხადეს, ნათესავებმა მამას ცოლის მოყვანა ურჩიეს, - 5 წლის ბავშვს პატრონი ხომ სჭირდებაო?..
- მას მერე, რაც მიგატოვათ, დედა აღარ გინახავთ?
- მინახავს კი არა, ისიც არ მახსოვს, გარეგნულად როგორია. მხოლოდ ის ვიცი, რომ ცუდი ქალი არ იყო. უბრალოდ, მან მამაჩემთან ცხოვრება ვეღარ შეძლო... წლების შემდეგ, დედის შესახებ მხოლოდ იმის გაგება მოვახერხე, რომ უკრაინაში მეორე ოჯახი შექმნა და ერთი შვილიც ჰყავს.
- ე.ი. შეგიძლიათ, მშობელი იპოვოთ? მასთან დაკავშირება არასოდეს გიცდიათ?
- არ მაქვს იმის საშუალება, რომ უკრაინაში ჩავიდე და მშობელი დედა მოვძებნო, არადა, მთელი ცხოვრება ამაზე ვოცნებობ. ოდესმე თუ ვნახავ, აუცილებლად შევძლებ მისთვის ყველა იმ ტკივილის პატიებას, რაც მისი წასვლის გამო გადავიტანე. ბოლოს და ბოლოს, ის ხომ ამ გადაწყვეტილებამდე მამაჩემის სისასტიკემ მიიყვანა.
- აღნიშნეთ, ნათესავებმა მამას ცოლის შერთვა ურჩიესო...
- (მაწყვეტინებს) 5 წლის ვიყავი, როცა მამამ მეორე ცოლი შეირთო. ჩემი დედინაცვალი ცუდი ქალი არ იყო, ყოველთვის კარგად მექცეოდა. მალე ოჯახში კიდევ ერთი პატარა დაიბადა, ნახევარძმა შემეძინა... ჩვენი ოჯახური იდილია დიდხანს არ გაგრძელებულა, რადგან მამამ ისევ აურია - ლოთობდა, მერე მასზეც ეჭვიანობდა, ხშირად სცემდა... დედინაცვალმა ამ ყველაფერს ვეღარ გაუძლო და გაშორდა. მაშინ 13 წლის ვიყავი. ცოლს რომ გასცილდა, მამამ ლოთობას კიდევ უფრო მოუმატა, ყოველთვე სახლში სხვადასხვა ქალი მოჰყავდა და იძახდა, - ჩემი ცოლიაო. ბოლოს, მართლა მოიყვანა მესამე ცოლი, რომელიც საშინელი ადამიანი
იყო, სასტიკად მექცეოდა. ცდილობდა, მამაჩემისთვის შვილი შეეძულებინა. ერთხელ მის გამო მამამ მცემა, მერე კი კისერში წამიჭირა ხელი და მახრჩობდა... ბიძაჩემს, მამაჩემის ძმას შევეცოდე და საცხოვრებლად თავისთან წამიყვანა. მითხრა: ჩემს შვილებთან ერთად იყავი და რაც მათ ექნებათ, ის შენც არ მოგაკლდებაო. იმ პერიოდში 16 წლის ვიყავი... სკოლა როგორც კი დავამთავრე, სამსახური მიშოვეს.
- ბიძასთან რომ ცხოვრობდით, მამა თქვენს სანახავად არ მოდიოდა ხოლმე?
- მას მერე, რაც სახლიდან წამოვედი, არ ვუნახავვარ... ისე გავთხოვდი, რომ ამის შესახებ არაფერი იცოდა.
- მომავალი მეუღლე სად გაიცანი?
- ზაფხულობით კახეთში, ნათესავებთან ჩავდიოდი. ჩემი მომავალი მეუღლე მათ მეზობლად ცხოვრობდა. ერთმანეთი მოგვეწონა, მაგრამ სერიოზული არაფერი ყოფილა. თუმცა, ერთხელ, როცა კახეთში ჩავედი, მათთან სტუმრად მისული, უკან აღარ გამომიშვეს. ბებიამისმა მთელ სოფელს მოსდო, მეზობლები შეყარა: არიქა, ნუგზარმა ცოლი შეირთოო... ხალხის შემრცხვა და დავრჩი. არადა, მაშინ გათხოვებაზე ნამდვილად არ ვფიქრობდი.
- რამდენი წლის იყავით, როცა გათხოვდით?
- 17-ის. ერთი წელი მეუღლესთან ერთად, ძალიან ბედნიერი ვიყავი. ცხოვრებაში პირველად ვიგრძენი თავი მშვიდად და ბედნიერად. თუმცა, ეს ბედნიერება ხანმოკლე აღმოჩნდა: ერთი წლის შემდეგ მითხრა, - აღარ მიყვარხარ, სხვა შემიყვარდა, მაგრამ შენ მაინც ჩემი მეუღლე უნდა იყოო. ლამის ჭკუიდან შევიშალე და 7 თვის შვილთან ერთად, სახლიდან გავიქეცი. გზაში ვფიქრობდი: სად უნდა წავიდე, თოთო ბავშვით ვის მივადგე-მეთქი? ჰოდა, ვინაიდან წასასვლელი არსად მქონდა, ისევ უკან დავბრუნდი. რაღაც პერიოდის შემდეგ სიტუაციას შევეჩვიე, ჩემი ქმარიც ცოტა არ იყოს, მოლბა...
- ბევრი შვილის გაჩენა თავიდანვე დაგეგმეთ?
- არა, მაგრამ როგორც კი ჩემი მეუღლე გაიგებდა, რომ ფეხმძიმედ ვიყავი, მუცლის მოშლის უფლებას არ მაძლევდა. სიმართლე გითხრათ, კონტრაცეპტივების ყიდვის საშუალებაც არ მქონდა... მიმაჩნია, რომ ამქვეყნად ყველაფერი უფლის ნებაა... შეუღლებიდან ზუსტად 9 თვის თავზე ილია შეგვეძინა. ბავშვის გაჩენის შემდეგ, ჩემი მეუღლე ალკოჰოლს მიეძალა და ნასვამ მდგომარეობაში მყოფი, ხელითაც მეხებოდა. რაც ბავშვობაში დამაკლეს, ქმარმა ამინაზღაურა. 39 წლის განმავლობაში კარგი არაფერი მინახავს, ყველანაირმა უბედურებამ ჩემთვის მოიცალა. გაუსაძლის გაჭირვებაში გავზარდე 7 შვილი. ილიას მერე, კიდევ ბიჭი გაჩნდა, რომელსაც მათე დავარქვით, მერე გოჩა, ნუგზო, მადონა, გიორგი და ბოლოს - ლიკაც დაიბადა.
- ამბობთ, კონტრაცეპტივების შეძენის საშუალება არ მაქვსო. თუ ასე ხელმოკლედ ცხოვრობთ, 7 შვილის მოვლა-პატრონობას როგორღა ახერხებთ?
- ლიკაზე ფეხმძიმედ რომ დავრჩი, არ მინდოდა კიდევ ერთი პატარა გამეჩინა. წასულიც კი ვიყავი აბორტის გასაკეთებლად, მაგრამ იქ მისული ექიმმა მეორე დღისთვის დამიბარა, იმ საღამოს ბავშვი მუცელში ისე გაინძრა, რომ ჩემმა ქმარმაც შეამჩნია და მეორე დღეს ექიმთან აღარ გამიშვა. ჰოდა, ასე დაიბადა ნაბოლარა ლიკა, რომელიც ახლა 5 წლის არის... ჩემს ქმარს არასდროს უკითხავს, ბავშვებს საჭმელი თუ აქვთო? ყველაფერზე თავად უნდა მეზრუნა. ჰოდა, ხშირად ბავშვები კვირაობით სახლში ისხდნენ, სკოლაში ვერ მიდიოდნენ მხოლოდ იმიტომ, რომ ელემენტარულად, ჩასაცმელი არ ჰქონდათ, რვეულებსა და წიგნებზე ლაპარაკიც ზედმეტია. ძალიან გვიჭირდა თავის გატანა. ახლა კი სოციალურ დახმარებას ვიღებ და ეს არის ჩვენი საარსებო წყარო. ადრე ესეც არ გვქონდა და წლების განმავლობაში საპნისა და სარეცხი ფხვნილის ყიდვასაც ვერ ვახერხებდი... ფხვნილის ყიდვას, პურის ყიდვა მერჩივნა. ვიდრე მეუღლის ბებია ცოცხალი იყო, არაფერი გვიჭირდა. ის ვაჭრობდა და ოჯახს ეხმარებოდა. ჩემი მულიც და მაზლებიც მეხმარებოდნენ, მაგრამ 7 ბავშვის მოთხოვნებს ნათესავები ხომ არ დააკმაყოფილებდნენ?!. როცა ქმრის ბებია დაიღუპა, კიდევ უფრო გაგვიჭირდა თავის გატანა. მივხვდით, რომ თურმე, მისი წყალობით გვედგა პირში სული... ყოველ ახალ წელს ბავშვები თოვლის ბაბუას წერილებს სწერენ, რომელსაც ვიპარავ და საპასუხოდ, შვილებს ასეთ ბარათს ვუგზავნი: "ბავშვებო, დიდი ბოდიში, რომ საჩუქრის გარეშე დაგტოვეთ. წელს თუ ჭკვიანად მოიქცევით და დედას არ გააბრაზებთ, მომავალ წელს ყველა სურვილს შეგისრულებთ".
- ძირითადად, რაზე ოცნებობენ?
- პირველ რიგში, თითოეული მათგანის დიდი სურვილია, რომ დედას სარეცხი მანქანა ჰქონდეს, რადგან სარეცხს ვერ ავუდივარ და პატარებს ძალიან ვეცოდები (იღიმის). ახლა ხომ კომპიუტერი უკვე ყველა ოჯახშია და მათაც უნდათ, რომ ჰქონდეთ... მათთვის სათამაშოც კი არასოდეს მიყიდია.
- უფროსი შვილი რამდენი წლის არის?
- ილია 22 წლისაა, პატარა - 5-ის. ერთი შვილი დაახლოებით, 3 წლის ასაკში, ფილტვების ანთებით დაიღუპა. ჩვენ რომ მის სამკურნალოდ ფული ვიშოვეთ და ბავშვი ექიმთან წავიყვანეთ, უკვე დაგვიანებული იყო. სხვათა შორის, პამპერსს მხოლოდ მაშინ ვყიდულობდი, როცა პატარები ექიმთან მიმყავდა...
- ბავშვები ხშირად ავადმყოფობდნენ?
- მადლობა ღმერთს, რომ ჯანმრთელი ბავშვები არიან და მათ გამო საავადმყოფოში სირბილი არ მიწევდა. ყველას უკვირდა, რომ ბავშვები არც კი ცივდებოდნენ, თუმცა მთელი ზამთარი, როცა სკოლაში მიდიან, ფეხი უსველდებათ. აბა, რა იქნება, როცა სულ ვიღაცის გამონაცვალი, დახეული ფეხსაცმელი აცვიათ?! უფროსი ბიჭი - მათე რომ წამოიზარდა, მეხმარებოდა: ჯართს აგროვებდა და პატარა და-ძმისთვის საჭმელი მოჰქონდა. ერთხელაც, მეზობლის მიტოვებული ეზოდან (მისი პატრონი წელიწადში ერთხელ აღებდა იმ სახლის კარს) ძველი გაზქურა გამოუტანია, რომელიც ჯართში 32 ლარად ჩააბარა. თავის დროზე, ამ მეზობელთან ჩემს დედამთილსა და მამამთილს ცუდი ურთიერთობა ჰქონიათ, ჰოდა, ამიტომაც არ დაგვინდეს, ჩემს შვილს უჩივლეს და სამართალდამცავებმაც 32 ლარის გამო, მათე ციხეში 4 წლით გამოკეტეს. ვიდრე სასამართლო პროცესი დაიწყებოდა, ე.წ. დაზარალებულმა გარიგება შემომთავაზა, - სახლი და ეზო გადმომიფორმეთ ან 10.000 დოლარი მომეცით და მათეს აღარ დავაჭერინებო... მისთვის სახლი რომ მიგვეცა, მერე შვილები სად წაგვეყვანა? ბევრი ვეხვეწე და ვემუდარე იმ კაცს, - არ გამწირო-მეთქი, მაგრამ ჩემი ვედრება არ შეისმინა.
- როგორც ვიცი, ახლახან მეუღლეც დაგეღუპათ.
- როგორც გითხარით, მათეს დაბადების შემდეგ ჩვენს ურთიერთობაში ბზარი გაჩნდა, ჩემმა ქმარმაც ლოთობა დაიწყო, მაგრამ მათეს დაჭერის შემდეგ სულ აურია, ალკოჰოლზე დამოკიდებული გახდა. იმ სოციალურ დახმარებას, რასაც ვიღებდით, სასმელში ხარჯავდა. მისთვის ფული რომ დამემალა, შეიძლება, ისე ვეცემე, მოვეკალი. ჰოდა, ხშირად მის გამო ბავშვები მშივრები იყვნენ... ბოლოს, ალკოჰოლის გამო ძალიან ცუდად გახდა და "სასწრაფო დახმარების" მანქანით თბილისში წამოვიყვანეთ. მაშინ მასთან გატარებული უსიამოვნო დღეები აღარ გამხსენებია, გვერდში დავუდექი. რეანიმაციაში თვეზე მეტხანს იწვა, გონება დაკარგული ჰქონდა. ექიმებმა მითხრეს, ორგანიზმა ამდენ ალკოჰოლს ვეღარ გაუძლო. სისხლიც მოწამლული ჰქონდა. მამის დასაფლავების დღეს მათე ერთი დღით, ბადრაგების თანხლებით ჩამოვიდა.
- ბავშვები როგორი მოსწავლეები არიან?
- გონიერები არიან, მაგრამ სწავლას ჩამორჩნენ. უფულობის გარდა, სხვა ხელის შემშლელი ფაქტორიც არსებობდა: სახლში სულ ლოთობა, ღრიანცელი იყო და ბავშვებს მეცადინეობის საშუალებაც არ ჰქონდათ. ახლა კი მათთვის მოვიცალე და პატარებს ვამეცადინებ. მშობელთა კრებაზე ჩემს შვილებს მასწავლებლები აქებენ. ამბობენ, - ნიჭიერი ბავშვები არიანო. არაჩვეულებრივად მღერიან და ცეკვავენ, მაგრამ ვერც ერთ წრეზე ვერ ვატარებ... ბოლო დროს ძალიან დაკომპლექსდნენ და ზოგჯერ სკოლიდან ტირილით მოდიან: ბავშვები დაგვცინიან, დახეული ფეხსაცმელი რომ გვაცვიაო. ძალიან მეშინია, რომელიმე გზას არ ასცდეს. ხანდახან ვფიქრობ, რომ სპეციალურ სკოლაში შევიყვანო, სადაც ისწავლიან და მათთვის საინტერესო წრეებზეც ივლიან, დაკავებულები იქნებიან და ცუდ რაღაცებზე საფიქრალად დრო აღარ ექნებათ. უფროს ბიჭებს მამის ხელი ძალიან დააკლდათ, რადგან მამის სიტყვა მათთვის კანონი იყო. მე უკვე მიჭირს მათი "დაჭერა". საერთოდ, მკაცრი დედა ვარ, მაგრამ 7 ბავშვისთვის თვალყურის დევნება ძნელია, მით უმეტეს, რომ ჯანმრთელობაც შემერყა, ხშირად ვხდები ცუდად... ისე, მათეც ძალიან ნიჭიერი იყო, სკოლაში კარგად სწავლობდა, უძლიერესი გახლდათ მათემატიკაში, მაგრამ ხელი ვერ შევუწყვე.
- სოციალურ დახმარებას ძირითადად, რაში ხარჯავთ?
- თანხის აღებისთანავე პროდუქტების საყიდლად ბაზარში მივდივარ. ვყიდულობ იმდენ კარტოფილს, ზეთს, ბურღულეულს და ა.შ. რამდენიც თვის განმავლობაში გვეყოფა. თვეები ისე გადის, ჩემი შვილები ხორცს გემოსაც ვერ უსინჯავენ... მოკლედ, იმდენი პრობლემის ატანა მომიხდა, მიკვირს, ფეხზე როგორ ვდგავარ. მთელი ცხოვრება შიმშილის, ცემის ატანა მიწევდა, მაგრამ მაინც, მომავლის იმედით ვცხოვრობ. იქნებ ჩემი შვილები მაინც დაადგნენ სწორ გზას და მათი კარგი საქმითა და ადამიანობით გავიხარო.
სოფო ჭონიშვილი
ჟურნალი ”გზა”
- თბილისში დავიბადე და გავიზარდე. 4 წლის ვიყავი, როცა დედამ მიგვატოვა. მაშინ ჩემი ძმა 3 წლის გახლდათ. ყველა დედას უყვარს საკუთარი შვილები და ამ მხრივ, გამონაკლისი არც ჩვენი მშობელი იყო, მაგრამ თურმე, მას ჩვენთან ყოფნის საშუალება მამამ არ მისცა... მამას დალევა უყვარდა, მთვრალს კი ხასიათი ეცვლებოდა, ავადმყოფურად ეჭვიანიც იყო. ნასვამი საკუთარ საქციელს ვეღარ აკონტროლებდა და ჩვენი თანდასწრებით, დედა ბევრჯერ უცემია. არადა, როგორც ვიცი, ოჯახი სიყვარულით შექმნეს. საკუთარი რჩეულის გამო, დედამ საკუთარ ქვეყანაში, მშობლებთან და ახლობლებთან ერთად ცხოვრებაზე უარი თქვა და საქართველოში ჩამოვიდა. ის უკრაინელი იყო. მახსოვს, ერთი პერიოდი, როცა მე და ჩემი ძმა ძალიან პატარები ვიყავით, უკრაინაში ვცხოვრობდით, მაგრამ მერე, ვინაიდან მამას იქ ცხოვრება ძალიან უჭირდა, დედამ გადაწყვიტა, საქართველოში დავსახლებულიყავით. ოჯახის გამო მან ბევრ გაჭირვებას გაუძლო, ბევჯერ შეურაცხყოფაც აიტანა, მაგრამ ბოლოს ნერვებმა უმტყუნა და წავიდა... იმ საღამოს მან შვილები გვაბანავა, გვაჭამა, დაგვაძინა და სახლიდან გავიდა. მახსოვს, როცა გავიღვიძეთ, დედას ვეძებდით, მაგრამ ვერსად ვიპოვეთ. ძმამ დედის გარეშე ყოფნა ვერ აიტანა, გამუდმებით ტიროდა, საჭმელს არ ჭამდა და ნერვიულობის ნიადაგზე თავში სიმსივნე გაუჩნდა. 4 წლის იყო, როცა გარდაიცვალა. ჩემი ძმის "ორმოცი" რომ გადაიხადეს, ნათესავებმა მამას ცოლის მოყვანა ურჩიეს, - 5 წლის ბავშვს პატრონი ხომ სჭირდებაო?..
- მას მერე, რაც მიგატოვათ, დედა აღარ გინახავთ?
- მინახავს კი არა, ისიც არ მახსოვს, გარეგნულად როგორია. მხოლოდ ის ვიცი, რომ ცუდი ქალი არ იყო. უბრალოდ, მან მამაჩემთან ცხოვრება ვეღარ შეძლო... წლების შემდეგ, დედის შესახებ მხოლოდ იმის გაგება მოვახერხე, რომ უკრაინაში მეორე ოჯახი შექმნა და ერთი შვილიც ჰყავს.
- ე.ი. შეგიძლიათ, მშობელი იპოვოთ? მასთან დაკავშირება არასოდეს გიცდიათ?
- არ მაქვს იმის საშუალება, რომ უკრაინაში ჩავიდე და მშობელი დედა მოვძებნო, არადა, მთელი ცხოვრება ამაზე ვოცნებობ. ოდესმე თუ ვნახავ, აუცილებლად შევძლებ მისთვის ყველა იმ ტკივილის პატიებას, რაც მისი წასვლის გამო გადავიტანე. ბოლოს და ბოლოს, ის ხომ ამ გადაწყვეტილებამდე მამაჩემის სისასტიკემ მიიყვანა.
- აღნიშნეთ, ნათესავებმა მამას ცოლის შერთვა ურჩიესო...
- (მაწყვეტინებს) 5 წლის ვიყავი, როცა მამამ მეორე ცოლი შეირთო. ჩემი დედინაცვალი ცუდი ქალი არ იყო, ყოველთვის კარგად მექცეოდა. მალე ოჯახში კიდევ ერთი პატარა დაიბადა, ნახევარძმა შემეძინა... ჩვენი ოჯახური იდილია დიდხანს არ გაგრძელებულა, რადგან მამამ ისევ აურია - ლოთობდა, მერე მასზეც ეჭვიანობდა, ხშირად სცემდა... დედინაცვალმა ამ ყველაფერს ვეღარ გაუძლო და გაშორდა. მაშინ 13 წლის ვიყავი. ცოლს რომ გასცილდა, მამამ ლოთობას კიდევ უფრო მოუმატა, ყოველთვე სახლში სხვადასხვა ქალი მოჰყავდა და იძახდა, - ჩემი ცოლიაო. ბოლოს, მართლა მოიყვანა მესამე ცოლი, რომელიც საშინელი ადამიანი
იყო, სასტიკად მექცეოდა. ცდილობდა, მამაჩემისთვის შვილი შეეძულებინა. ერთხელ მის გამო მამამ მცემა, მერე კი კისერში წამიჭირა ხელი და მახრჩობდა... ბიძაჩემს, მამაჩემის ძმას შევეცოდე და საცხოვრებლად თავისთან წამიყვანა. მითხრა: ჩემს შვილებთან ერთად იყავი და რაც მათ ექნებათ, ის შენც არ მოგაკლდებაო. იმ პერიოდში 16 წლის ვიყავი... სკოლა როგორც კი დავამთავრე, სამსახური მიშოვეს.
- ბიძასთან რომ ცხოვრობდით, მამა თქვენს სანახავად არ მოდიოდა ხოლმე?
- მას მერე, რაც სახლიდან წამოვედი, არ ვუნახავვარ... ისე გავთხოვდი, რომ ამის შესახებ არაფერი იცოდა.
- მომავალი მეუღლე სად გაიცანი?
- ზაფხულობით კახეთში, ნათესავებთან ჩავდიოდი. ჩემი მომავალი მეუღლე მათ მეზობლად ცხოვრობდა. ერთმანეთი მოგვეწონა, მაგრამ სერიოზული არაფერი ყოფილა. თუმცა, ერთხელ, როცა კახეთში ჩავედი, მათთან სტუმრად მისული, უკან აღარ გამომიშვეს. ბებიამისმა მთელ სოფელს მოსდო, მეზობლები შეყარა: არიქა, ნუგზარმა ცოლი შეირთოო... ხალხის შემრცხვა და დავრჩი. არადა, მაშინ გათხოვებაზე ნამდვილად არ ვფიქრობდი.
- რამდენი წლის იყავით, როცა გათხოვდით?
- 17-ის. ერთი წელი მეუღლესთან ერთად, ძალიან ბედნიერი ვიყავი. ცხოვრებაში პირველად ვიგრძენი თავი მშვიდად და ბედნიერად. თუმცა, ეს ბედნიერება ხანმოკლე აღმოჩნდა: ერთი წლის შემდეგ მითხრა, - აღარ მიყვარხარ, სხვა შემიყვარდა, მაგრამ შენ მაინც ჩემი მეუღლე უნდა იყოო. ლამის ჭკუიდან შევიშალე და 7 თვის შვილთან ერთად, სახლიდან გავიქეცი. გზაში ვფიქრობდი: სად უნდა წავიდე, თოთო ბავშვით ვის მივადგე-მეთქი? ჰოდა, ვინაიდან წასასვლელი არსად მქონდა, ისევ უკან დავბრუნდი. რაღაც პერიოდის შემდეგ სიტუაციას შევეჩვიე, ჩემი ქმარიც ცოტა არ იყოს, მოლბა...
- ბევრი შვილის გაჩენა თავიდანვე დაგეგმეთ?
- არა, მაგრამ როგორც კი ჩემი მეუღლე გაიგებდა, რომ ფეხმძიმედ ვიყავი, მუცლის მოშლის უფლებას არ მაძლევდა. სიმართლე გითხრათ, კონტრაცეპტივების ყიდვის საშუალებაც არ მქონდა... მიმაჩნია, რომ ამქვეყნად ყველაფერი უფლის ნებაა... შეუღლებიდან ზუსტად 9 თვის თავზე ილია შეგვეძინა. ბავშვის გაჩენის შემდეგ, ჩემი მეუღლე ალკოჰოლს მიეძალა და ნასვამ მდგომარეობაში მყოფი, ხელითაც მეხებოდა. რაც ბავშვობაში დამაკლეს, ქმარმა ამინაზღაურა. 39 წლის განმავლობაში კარგი არაფერი მინახავს, ყველანაირმა უბედურებამ ჩემთვის მოიცალა. გაუსაძლის გაჭირვებაში გავზარდე 7 შვილი. ილიას მერე, კიდევ ბიჭი გაჩნდა, რომელსაც მათე დავარქვით, მერე გოჩა, ნუგზო, მადონა, გიორგი და ბოლოს - ლიკაც დაიბადა.
- ამბობთ, კონტრაცეპტივების შეძენის საშუალება არ მაქვსო. თუ ასე ხელმოკლედ ცხოვრობთ, 7 შვილის მოვლა-პატრონობას როგორღა ახერხებთ?
- ლიკაზე ფეხმძიმედ რომ დავრჩი, არ მინდოდა კიდევ ერთი პატარა გამეჩინა. წასულიც კი ვიყავი აბორტის გასაკეთებლად, მაგრამ იქ მისული ექიმმა მეორე დღისთვის დამიბარა, იმ საღამოს ბავშვი მუცელში ისე გაინძრა, რომ ჩემმა ქმარმაც შეამჩნია და მეორე დღეს ექიმთან აღარ გამიშვა. ჰოდა, ასე დაიბადა ნაბოლარა ლიკა, რომელიც ახლა 5 წლის არის... ჩემს ქმარს არასდროს უკითხავს, ბავშვებს საჭმელი თუ აქვთო? ყველაფერზე თავად უნდა მეზრუნა. ჰოდა, ხშირად ბავშვები კვირაობით სახლში ისხდნენ, სკოლაში ვერ მიდიოდნენ მხოლოდ იმიტომ, რომ ელემენტარულად, ჩასაცმელი არ ჰქონდათ, რვეულებსა და წიგნებზე ლაპარაკიც ზედმეტია. ძალიან გვიჭირდა თავის გატანა. ახლა კი სოციალურ დახმარებას ვიღებ და ეს არის ჩვენი საარსებო წყარო. ადრე ესეც არ გვქონდა და წლების განმავლობაში საპნისა და სარეცხი ფხვნილის ყიდვასაც ვერ ვახერხებდი... ფხვნილის ყიდვას, პურის ყიდვა მერჩივნა. ვიდრე მეუღლის ბებია ცოცხალი იყო, არაფერი გვიჭირდა. ის ვაჭრობდა და ოჯახს ეხმარებოდა. ჩემი მულიც და მაზლებიც მეხმარებოდნენ, მაგრამ 7 ბავშვის მოთხოვნებს ნათესავები ხომ არ დააკმაყოფილებდნენ?!. როცა ქმრის ბებია დაიღუპა, კიდევ უფრო გაგვიჭირდა თავის გატანა. მივხვდით, რომ თურმე, მისი წყალობით გვედგა პირში სული... ყოველ ახალ წელს ბავშვები თოვლის ბაბუას წერილებს სწერენ, რომელსაც ვიპარავ და საპასუხოდ, შვილებს ასეთ ბარათს ვუგზავნი: "ბავშვებო, დიდი ბოდიში, რომ საჩუქრის გარეშე დაგტოვეთ. წელს თუ ჭკვიანად მოიქცევით და დედას არ გააბრაზებთ, მომავალ წელს ყველა სურვილს შეგისრულებთ".
- ძირითადად, რაზე ოცნებობენ?
- პირველ რიგში, თითოეული მათგანის დიდი სურვილია, რომ დედას სარეცხი მანქანა ჰქონდეს, რადგან სარეცხს ვერ ავუდივარ და პატარებს ძალიან ვეცოდები (იღიმის). ახლა ხომ კომპიუტერი უკვე ყველა ოჯახშია და მათაც უნდათ, რომ ჰქონდეთ... მათთვის სათამაშოც კი არასოდეს მიყიდია.
- უფროსი შვილი რამდენი წლის არის?
- ილია 22 წლისაა, პატარა - 5-ის. ერთი შვილი დაახლოებით, 3 წლის ასაკში, ფილტვების ანთებით დაიღუპა. ჩვენ რომ მის სამკურნალოდ ფული ვიშოვეთ და ბავშვი ექიმთან წავიყვანეთ, უკვე დაგვიანებული იყო. სხვათა შორის, პამპერსს მხოლოდ მაშინ ვყიდულობდი, როცა პატარები ექიმთან მიმყავდა...
- ბავშვები ხშირად ავადმყოფობდნენ?
- მადლობა ღმერთს, რომ ჯანმრთელი ბავშვები არიან და მათ გამო საავადმყოფოში სირბილი არ მიწევდა. ყველას უკვირდა, რომ ბავშვები არც კი ცივდებოდნენ, თუმცა მთელი ზამთარი, როცა სკოლაში მიდიან, ფეხი უსველდებათ. აბა, რა იქნება, როცა სულ ვიღაცის გამონაცვალი, დახეული ფეხსაცმელი აცვიათ?! უფროსი ბიჭი - მათე რომ წამოიზარდა, მეხმარებოდა: ჯართს აგროვებდა და პატარა და-ძმისთვის საჭმელი მოჰქონდა. ერთხელაც, მეზობლის მიტოვებული ეზოდან (მისი პატრონი წელიწადში ერთხელ აღებდა იმ სახლის კარს) ძველი გაზქურა გამოუტანია, რომელიც ჯართში 32 ლარად ჩააბარა. თავის დროზე, ამ მეზობელთან ჩემს დედამთილსა და მამამთილს ცუდი ურთიერთობა ჰქონიათ, ჰოდა, ამიტომაც არ დაგვინდეს, ჩემს შვილს უჩივლეს და სამართალდამცავებმაც 32 ლარის გამო, მათე ციხეში 4 წლით გამოკეტეს. ვიდრე სასამართლო პროცესი დაიწყებოდა, ე.წ. დაზარალებულმა გარიგება შემომთავაზა, - სახლი და ეზო გადმომიფორმეთ ან 10.000 დოლარი მომეცით და მათეს აღარ დავაჭერინებო... მისთვის სახლი რომ მიგვეცა, მერე შვილები სად წაგვეყვანა? ბევრი ვეხვეწე და ვემუდარე იმ კაცს, - არ გამწირო-მეთქი, მაგრამ ჩემი ვედრება არ შეისმინა.
- როგორც ვიცი, ახლახან მეუღლეც დაგეღუპათ.
- როგორც გითხარით, მათეს დაბადების შემდეგ ჩვენს ურთიერთობაში ბზარი გაჩნდა, ჩემმა ქმარმაც ლოთობა დაიწყო, მაგრამ მათეს დაჭერის შემდეგ სულ აურია, ალკოჰოლზე დამოკიდებული გახდა. იმ სოციალურ დახმარებას, რასაც ვიღებდით, სასმელში ხარჯავდა. მისთვის ფული რომ დამემალა, შეიძლება, ისე ვეცემე, მოვეკალი. ჰოდა, ხშირად მის გამო ბავშვები მშივრები იყვნენ... ბოლოს, ალკოჰოლის გამო ძალიან ცუდად გახდა და "სასწრაფო დახმარების" მანქანით თბილისში წამოვიყვანეთ. მაშინ მასთან გატარებული უსიამოვნო დღეები აღარ გამხსენებია, გვერდში დავუდექი. რეანიმაციაში თვეზე მეტხანს იწვა, გონება დაკარგული ჰქონდა. ექიმებმა მითხრეს, ორგანიზმა ამდენ ალკოჰოლს ვეღარ გაუძლო. სისხლიც მოწამლული ჰქონდა. მამის დასაფლავების დღეს მათე ერთი დღით, ბადრაგების თანხლებით ჩამოვიდა.
- ბავშვები როგორი მოსწავლეები არიან?
- გონიერები არიან, მაგრამ სწავლას ჩამორჩნენ. უფულობის გარდა, სხვა ხელის შემშლელი ფაქტორიც არსებობდა: სახლში სულ ლოთობა, ღრიანცელი იყო და ბავშვებს მეცადინეობის საშუალებაც არ ჰქონდათ. ახლა კი მათთვის მოვიცალე და პატარებს ვამეცადინებ. მშობელთა კრებაზე ჩემს შვილებს მასწავლებლები აქებენ. ამბობენ, - ნიჭიერი ბავშვები არიანო. არაჩვეულებრივად მღერიან და ცეკვავენ, მაგრამ ვერც ერთ წრეზე ვერ ვატარებ... ბოლო დროს ძალიან დაკომპლექსდნენ და ზოგჯერ სკოლიდან ტირილით მოდიან: ბავშვები დაგვცინიან, დახეული ფეხსაცმელი რომ გვაცვიაო. ძალიან მეშინია, რომელიმე გზას არ ასცდეს. ხანდახან ვფიქრობ, რომ სპეციალურ სკოლაში შევიყვანო, სადაც ისწავლიან და მათთვის საინტერესო წრეებზეც ივლიან, დაკავებულები იქნებიან და ცუდ რაღაცებზე საფიქრალად დრო აღარ ექნებათ. უფროს ბიჭებს მამის ხელი ძალიან დააკლდათ, რადგან მამის სიტყვა მათთვის კანონი იყო. მე უკვე მიჭირს მათი "დაჭერა". საერთოდ, მკაცრი დედა ვარ, მაგრამ 7 ბავშვისთვის თვალყურის დევნება ძნელია, მით უმეტეს, რომ ჯანმრთელობაც შემერყა, ხშირად ვხდები ცუდად... ისე, მათეც ძალიან ნიჭიერი იყო, სკოლაში კარგად სწავლობდა, უძლიერესი გახლდათ მათემატიკაში, მაგრამ ხელი ვერ შევუწყვე.
- სოციალურ დახმარებას ძირითადად, რაში ხარჯავთ?
- თანხის აღებისთანავე პროდუქტების საყიდლად ბაზარში მივდივარ. ვყიდულობ იმდენ კარტოფილს, ზეთს, ბურღულეულს და ა.შ. რამდენიც თვის განმავლობაში გვეყოფა. თვეები ისე გადის, ჩემი შვილები ხორცს გემოსაც ვერ უსინჯავენ... მოკლედ, იმდენი პრობლემის ატანა მომიხდა, მიკვირს, ფეხზე როგორ ვდგავარ. მთელი ცხოვრება შიმშილის, ცემის ატანა მიწევდა, მაგრამ მაინც, მომავლის იმედით ვცხოვრობ. იქნებ ჩემი შვილები მაინც დაადგნენ სწორ გზას და მათი კარგი საქმითა და ადამიანობით გავიხარო.
სოფო ჭონიშვილი
ჟურნალი ”გზა”
