ირაკლი ჩოლოყაშვილი: "წინა ქორწინებამ მასწავლა, რომ სიყვარულს უნდა გავუფრთხილდე"

მსახიობმა და დირიჟორმა, ირაკლი ჩოლოყაშვილი, ოჯახური ცხოვრება ხელახლა დაიწყო. რამდენიმე თვის წინ მეორედ დაქორწინდა. მას და მის ახალშერთულ ცოლს, მევიოლინე სალომე ბუკიას, ახლა ურთიერთშესწავლის პერიოდი აქვთ. ირაკლი თავის ორ ქორწინებას შორის პარალელებს ხშირად ავლებს. მსახიობ ნინო იოსელიანის გვერდით ცხოვრების დროს ოჯახი მისთვის მძიმე ტვირთი ყოფილა, ახლა კი ეს ტვირთი ძალიან სასიამოვნო სატარებლად ეჩვენება.
პირველი ოჯახი მაშინ დაენგრა, როცა შვილის მოლოდინში იყვნენ. დიმიტრი უკვე ერთი წლის არის და მამა სასამართლოთი დადგენილი წესით ნახულობს. შვილში ხშირად თავის ბავშვობას, თავის თვისებებს ხედავს. იმედი აქვს, რომ მამა–შვილი დაკარგულ დროს, რომელსაც ერთმანეთის გარეშე ატარებენ, ოდესმე აინაზღაურებენ.
– ირაკლი, როგორი ბავშვი იყავით და რა მსგავსებას ხედავთ პატარა ირაკლისა და ახლანდელ ირაკლის შორის?
– მოუსვენარი ბავშვი ვიყავი და ახლაც ასეთი ვარ. ერთ ადგილას ვერასოდეს ვჩერდები და ეს მაძლევს შანსს, რომ ბევრი რამ მოვასწრო. ბავშვობაში ხმაური მიყვარდა, რომელიც შემდგომ მუსიკალურ ხმაურში გადაიზარდა. საბავშვო ბაღში სიარული არ მიყვარდა, რადგან იქ მაძინებდნენ. მერე მოვითხოვე, იმ ბაღში გადავეყვანე მშობლებს, სადაც არ დამაძინებდნენ. ასე მოვხვდი საბავშვო ბაღის იმ ელიტურ საზოგადოებაში, ვისაც ძილი არ ეხებოდა.
– ბაღის შემდეგ იყო სკოლა. მოსწავლეობის ხანამ როგორ გაიარა?
– საბჭოთა კავშირის პედაგოგიურმა მეთოდმა ჩემს შემთხვევაში არ გაამართლა. ვიღაცას თუ ეტყოდნენ, გაჩერდი, თორემ ორიანს დაგიწერთო, ჩერდებოდა. მე რომ ორიანებით დაშინება დამიწყეს, ყველაფერი შეიცვალა. ერთხელ მასწავლებელმა ცუდი კალიგრაფიის გამო ორიანი დამიწერა. ეს ძალიან მეწყინა, ჩავთვალე, რომ უსამართლოდ მომექცნენ. მაშინდელი ორიანი მთელი ცხოვრება დაღად დამრჩა. მას შემდეგ მასწავლებლებს ჯიბრში ჩავუდექი და არ ვაკეთებდი იმ ყველაფერს, რისი გაკეთებაც შემეძლო. ამით მინდოდა, დამემტკიცებინა, რომ მათი ნიშნები და შეფასებები ჩემთვის არაფერს ნიშნავდა. როცა მომინდებოდა, ხუთიანს ვიღებდი და მეორე დღეს იმავე საგანში შეიძლებოდა ორიანი მიმეღო.
პიონერები რომ გავხდით, ერთ დღეს გვითხრეს, კომისია მოდისო და ყველას თეთრი ფორმა უნდა გვცმოდა. მე კი შავი ფორმით გამოვცხადდი. ასე გამოწყობილი რომ დამინახეს, სკოლიდან გამიშვეს. მაშინ მინდოდა, მეთქვა, შავ ფორმაზე უფრო ლამაზია წითელი ყელსახვევი–მეთქი, მაგრამ თავი დავანებე.
ფიზიკის სწავლა რომ დავიწყე, ისეთი შეგრძნება მქონდა, თითქოს ახალი სამყარო აღმოვაჩინე, მაგრამ როცა მასწავლებელი მეუბნებოდა, აბა, ადექი და მომიყევიო, ეს ნერვებს მიშლიდა, ვხვდებოდი, რომ არ მენდობოდნენ, მე კი მქონდა პრეტენზია, პედაგოგებს ჩემი ნდობა ჰქონოდათ.
– ასეთი საქციელის გამო თქვენს მშობლებს ალბათ ხშირად იბარებდნენ სკოლაში.
– კი და ბოლოს ჩემი მშობლები მიხვდნენ, რომ ჩემი შველა მხოლოდ იქ შეიძლებოდა, სადაც მუსიკა იქნებოდა, ამიტომ მუსიკალურ სკოლაში გადამიყვანეს. ჩემს ძველ, 24–ე სკოლას ხშირად ვაკითხავდი ხოლმე. მასწავლებლები – შენ შემოგევლეო – მეუბნებოდნენ, თითქოს, მანამდე იქ არ ვსწავლობდი. 24–ე სკოლაში თურმე ჩემი სურათი ჰქონიათ გამოკრული. ის სკოლა გვაქვს დამთავრებული მე, პაატა ბურჭულაძეს და ჭოლას (ლევან წულაძეს). ალბათ ჩემი სურათი ოროსნების დაფაზეა.
ერთხელ გაკვეთილი გვიცდებოდა, კლასში 34 ბავშვი ვიყავით და ხმაური იყო. მასწავლებელი შემოვიდა და სამ ბავშვს გვითხრა, მე უნდა გავიდე და აქედან თუ ისევ ხმაური გამოვა, თქვენ სამეულს დაგსჯითო. რა თქმა უნდა, ხმაური გაგრძელდა. მე სადამსჯელო ოპერაციას ველოდი... ეს ყველაფერი ბავშვის ფსიქიკაზე ცუდად აისახება. მასწავლებლებს ბავშვების დასჯის თავიანთი ხერხები ჰქონდათ, საფეთქლებზე თმას გვაწიწკნიდნენ, ჩვენ კი ხელს ვუჭერდით, რომ ძალიან არ გვტკენოდა. ვინც ამ ყველაფერს გადარჩებოდა, ის იცინოდა. აი, ასეთი იყო საბჭოთა სკოლა.
– მუსიკაზე დადიოდით და თეატრალურში ჩაბარება რატომ გადაწყვიტეთ?
– სხვა ვერაფერში გამოვდგებოდი და იმიტომ. თეატრალურში თავდაპირველად მუსიკალურ ჯგუფში მოვხვდი, მერე დრამაზე გადამიყვანეს. თეატრში რომ დავიწყე მუშაობა, მუსიკას დავუბრუნდი და საბოლოოდ სადირიჟორო დავამთავრე. ორი პროფესია მაქვს და ბედს ნამდვილად არ ვუჩივი.
– ადვილად იპოვეთ საკუთარი თავი და თქვენი ადგილი სამყაროში?
– ჩემმა მშობლებმა მაპოვნინეს, თუმცა მამას არ უნდოდა, თეატრალურში ჩამებარებინა, რადგან ჩვენი პროფესია ლატარიაა, ცოდნის გარდა, გამართლებაც გჭირდება. რეჟისორმა კარგი თვალით უნდა შემოგხედოს, ზოგისთვის მაღალი ხარ, ზოგისთვის – დაბალი, ზოგისთვის – მსუქანი და ეს არასოდეს მთავრდება. სავსებით შესაძლებელია, შენს საქმეში პროფესიონალი იყო, მაგრამ სამსახური ვერასოდეს ნახო ან არ მოგეცეს საშუალება, ის როლი ითამაშო, რომელზეც ფიქრობ, რომ შენია.
– თქვენ "ლატარიაში" გაგიმართლათ?
– გამიმართლა, რომ ლევან წულაძეს გადავეყარე. მისი სტუდენტი ვიყავი და დღესაც მის გვერდით ვარ. დიდი მადლობა ბატონ ლევანს ასეთი ნდობისთვის. ის რომ არა, ალბათ იმ მსახიობების რიგში ჩავეწერებოდი, რომელთაც დიპლომი აქვთ ან სპექტაკლებში თამაშობენ, მაგრამ ვერავინ ამჩნევთ. ლევანი ძალიან კარგ სპექტაკლებს დგამს და ყოველთვის ისეთ როლებს მაძლევს, რომლებიც, იცის, რომ გამომივა. მსახიობს სცენაზე კი არ აფუჭებს, მაქსიმალურად ცდილობს, საარტისტო თვისებები გამოამჟღავნებინოს.
– წინა წლებთან შედარებით, ახლა თეატრალური ცხოვრება ასე თუ ისე გამოცოცხლებულია, გამოჩნდნენ ახალი რეჟისორები, ახალ–ახალი სპექტაკლები იდგმება. როგორ ფიქრობთ, მსახიობების თქვენს თაობას გაუმართლა?
– სამშობლოს არ გაუმართლა, თანამედროვე ისტორიაში ისეთი მტრები გამოგვიჩნდნენ, რომ... როცა სამშობლო თავზე გვემხობა, რაღა მეთეატრება! ქვეყნისთვის ძალიან ცუდ დროსაც ვთამაშობდით სპექტაკლებს, თუმცა, სამწუხაროდ, მაშინ ყველა არ ფიქრობდა, რომ ქვეყანა თავზე გვემხობოდა. მსახიობებიც ადამიანები ვართ და ფეხებზე ვერ დავიკიდებთ ჩვენს ქვეყანაში განვითარებულ მოვლენებს. გვეუბნებიან, თეატრში რომ შედიხარ, სხვა ყველაფერი გვერდზე უნდა გადადოო, მაგრამ ჩვენც ხომ ჩვეულებრივი ადამიანები ვართ, რომლებიც ბევრ რამეს განვიცდით. შვილი რომ შეგეკითხება, რა გააკეთეო, რა უნდა უპასუხო, ქვეყანა თავზე გვექცეოდა და მე სპექტაკლებს ვთამაშობდიო?
ადამიანმა ისეთი რამ არ უნდა გააკეთო, რომ მერე ინანო, თუმცა, რასაკვირველია, არ არსებობს ადამიანი, რომელიც არაფერს ნანობს.
– ხშირად გიტევთ სინანულის გრძნობა?
– ხშირად – არა, მაგრამ ძირითადად ერთი რაღაცის გარშემო ვტრიალებ და ვნანობ. ხანდახან ამ ყველაფერში ჩემს თავსაც ვერ ვადანაშაულებ, მაგრამ... ვფიქრობ, ცოტა მეტი პასუხისმგებლობით უნდა მოვკიდებოდი რაღაცეებს, უფრო მყარად უნდა ვმდგარიყავი იქ, სადაც ვიდექი. თუ ასე მოვიქცეოდი, ალბათ მეტი რამის გაკეთებასაც შევძლებდი.
– თქვენს კარიერაში დაშვებულ შეცდომებზე რისი თქმა შეგიძლიათ?
– მსახიობისთვის გარკვეული დროით პაუზაც საჭიროა. მე მქონდა ასეთი პაუზა და ამ დროს მეორე პროფესიაში მოვასწარი რაღაცეების გაკეთება, ცოტა ამოვისუნთქე, რაღაცეები გავაანალიზე. ალბათ რეჟისორებმაც დაისვენეს ჩემგან. პაუზა შეცდომების გასაანალიზებლადაც კარგია, რომ უკან მობრუნებულმა რაღაცეები სხვაგვარად გააკეთო.
– ბევრ თქვენს ახალგაზრდა კოლეგას სჭირდება რჩევა. მათ რას ეუბნებით ხოლმე?
– არ მინდა, ახალგაზრდა მსახიობებს ჭკუა დავარიგო, მაგრამ ჩვენ უფლება არ გვაქვს, რომელიმე როლი არ ვითამაშოთ. რასაც მოგვცემენ, იმით უნდა დავკმაყოფილდეთ. შეიძლება თვეები იმუშაო და სცენაზე რომ გამოხვალ, მაყურებელმა თქვას, არ ვარგაო. იქ რეჟისორი არ ჩანს და ჯოხი მსახიობზე ტყდება. ჩემზე რატომ უნდა თქვან, არ ვარგაო, თუ ვიღაცამ სპექტაკლი ვერ დადგა? როცა ახალგაზრდა ხარ, ყველაფერი უნდა ითამაშო, რომ კარგიც ნახო და ცუდიც, მაგრამ ისე არ უნდა მოხდეს, რომ ცუდმა წაგლეკოს. მინახავს ისეთი რეჟისორი, ვისთვისაც მიკითხავს, ამ როლისთვის რა გავაკეთო–მეთქი და უპასუხია, რაც გინდაო. მე რაც მინდოდა, ის გავაკეთე, ცალკე კარგი იყო, მაგრამ თემასთან – არაფერ შუაში. მან ვითომ თავისუფლება მომცა და საბოლოოდ რა მივიღეთ?
– ვის აზრს აქვს თქვენთვის დიდი მნიშვნელობა, ვისაც თუნდაც პრემიერის შემდეგ ჰკითხავთ, როგორ მოეწონეთ როლში?
– მეგობრების, ოჯახის წევრების. ჩემი კოლეგა მეგობრები სხვა რამეს მეუბნებიან, არაპროფესიონალების შეფასებები სხვანაირია, ოჯახის წევრები კი სულ სხვანაირად მაფასებენ. დედა ჩემი შეფასებისას არასოდეს შემცდარა. ზოგჯერ შენიშვნას რომ მაძლევს, მაშინვე არ ვეთანხმები, მაგრამ მერე ჩემს გულში ვაღიარებ, რომ სიმართლე მითხრა. ისიც ხვდება ხოლმე, რომ მოვიდა ჩემამდე ის, რისი თქმაც სურდა.
– ახლა თქვენს ცხოვრებაში რა პერიოდია?
– გეცოდინებათ, რომ ოჯახი შევქმენი და მადლობა ღმერთს, რომ ასე მოხდა. მამაკაცები ოჯახის მეორედ შექმნას არასოდეს ჩქარობენ, ზოგჯერ საერთოდაც არ ქმნიან, მაგრამ მე ძალიან მომწონს ოჯახური ცხოვრება.
– თქვენც პირველად არ იჩქარეთ ოჯახის შექმნა, მეორედ – კი. განქორწინებიდან 8 თვეში დაოჯახდით.
– ჰო, ფაქტია, რომ ასე მოხდა. პირველად 36 წლისა დავქორწინდი, მაგ დროს ჩემი მეგობრების შვილები უკვე სტუდენტები იყვნენ.
– თქვენი და ნინო იოსელიანის 4 წლიანი თანაცხოვრების დასრულების შემდეგ საკუთარ თავს რაში ადანაშაულებთ?
– ერთადერთი, რაშიც შევცდი, ისაა, რომ ძალიან ვიჩქარე შვილის ყოლა. რთულია, როცა მშობლების განქორწინების გამო ბავშვი იჩაგრება. აქედან გამომდინარე თუ ვიმსჯელებთ, ორივეს მეტი პასუხისმგებლობა გვმართებდა. თუ მაინც უნდა დავშორებულიყავით, არ ვიცი, ბავშვს რას ვერჩოდით. რასაკვირველია, შვილი ჩვენთვის პლუსია და მიხარია, რომ მყავს. ღვთის წყალობით, გენი თავისას მაინც იზამს და ისეთი მამაშვილური ურთიერთობა ჩამოგვიყალიბდება, რომ ჩავარდნა არასოდეს გვექნება.
– დიმიტრისთან ხშირი ურთიერთობა გაქვთ?
– დადგენილი წესის მიხედვით ვნახულობ. ჯერ ძალიან პატარაა და ამის გამო ამ წესსაც ბოლომდე ვერ მივდევთ, რადგან ხან ცუდი ამინდია, ხან ბავშვია ცუდად... ალბათ ნელ–ნელა ყველაფერი დარეგულირდება.
– დიმიტრი თქვენგან შორს რომ იზრდება, არ გიჭირთ?
– ძალიან მიჭირს, მაგრამ იმედი მაქვს, რომ ამ დროს აუცილებლად ავინაზღაურებთ და ყველაფერი შეიცვლება.
– თქვენ გგავთ თუ დედას?
– ვერ ვიტყვი, რომ მაინცადამაინც მე მგავს, ალბათ უფრო დედამისის მხარეს არის. მომენტებში ჩემს რაღაცეებსაც ვიჭერ.
– ნინომ რაში დაუშვა შეცდომა, რომ თქვენი ოჯახის გადარჩენა ვერ მოხერხდა?
– არ ვიცი. აღმოჩნდა, რომ ორივეს სხვადასხვა ფასეულობები გვაქვს. ალბათ ჩვენი დაშორების მთავარი მიზეზი ეს იყო.
– როგორ მიედინება ორი შემოქმედის, ორი მუსიკოსის ოჯახური ცხოვრება?
– ძალიან ჰარმონიულად. აქამდე მეგონა, რომ ოჯახი მხოლოდ ტვირთი იყო. თან იმასაც ვფიქრობდი, რომ ყველა ჩემნაირად იყო, მაგრამ ახლა მივხვდი, რომ თურმე სხვა რაღაცეებიც არსებობს და შეიძლება ოჯახური ტვირთი ძალიან სასიამოვნოც კი გახდეს. ამის შეგრძნება აქამდე არასოდეს მქონია. წინა ქორწინებაში ამ ტვირთს, როგორც სახადს, ისე ვუყურებდი.
– უიღბლო ქორწინებამ რა გამოცდილება შეგძინათ?
– ჩემს გრძნობას მეტად ვუფრთხილდები, მაგრამ მერე ვხვდები, რომ ეს ყველაფერი ზედმეტია. მე და სალომეს არ გვაქვს ისეთი ურთიერთობა, რომელიც უცებ დაიმსხვრევა. შეიძლება მეშინია, რომ რაღაც არასწორად გავაკეთო, თუმცა ვერ ვიტყოდი, რომ წინა ქორწინებაში რამეს არასწორად ვაკეთებდი. მაშინ ალბათ ისიც იყო, რომ იმდენი პასუხისმგებლობა არ გაგვაჩნდა, რამდენიც უნდა გვქონოდა, ემოციებს ვიყავით აყოლილი. მინდა თუ არა, ორ ქორწინებას შორის პარალელებს სულ ვავლებ. ვცდილობ, ყველაფერი მოვზომო, მაგრამ ცოლი მაგრძნობინებს, რომ მოსაზომი არაფერია, პირიქით, სულ უკვირს და ამბობს, ასეთი მოზომილი ურთიერთობა ჩემთან რა საჭიროაო. ჩვენი შეხედულებები ერთმანეთს ემთხვევა და ამიტომ არ არის საჭირო, ყველაფერი ზედმეტად ვამოწმო. ჯერ რამდენიმე თვის შეუღლებულები ვართ, ამიტომ გაცნობის პერიოდი გვაქვს.
ქეთი დინოშვილი, ჟურნალი სარკე