ცნობილები და მათი საჩუქრები

საახალწლოდ და საშობაოდ საჩუქრები არა მხოლოდ ბავშვებს ახარებთ, არამედ ზრდასრულ ადამიანებსაც. ზოგიერთი ოჯახში ან სამეგობრო წრეში ტრადიციაა დღესასწაულზე ერთმანეთისთვის საახალწლო სიურპრიზების მოწყობა. საჩუქრების თემასთან დაკავშირებით რამდენიმე ადამიანს დავუკავშირდით. ზოგიერთმა მათგანმა საკუთარი საახალწლო სურვილებიც გაგვიმხილა...

ეკო ფანგანი:

- ახალი წლის ღამეს ოჯახის წევრები ყოველთვის ვუკეთებთ ერთმანეთს საჩუქრებს, ზოგჯერ მეგობრებიც. ყველა სამეგობროს აქვს საერთო და ჩვენც, თუ რამე ისეთს წავაწყდებით, რომ რამდენიმე ადამიანს ერთნაირი სუვენირი გვქონდეს, ასეთ ნივთებს ვიძენთ.
წინასაახალწლო დღეებში გიჟური რეჟიმი მქონდა. საახალწლო გადაცემებისთვის ნომრები ჩავწერეთ, გადაღებები მიმდინარეობდა... ახალ წლამდე რამდენიმე დღით ადრე გადავწყვიტე, ცოტა დამესვენა და მოვმზადებულიყავი ამ დღისთვის. თან 31 დეკემბრის ღამეს ვმუშაობდი და რამდენიმე ადგილას საახალწლო-სადღესასწაულო კონცერტები მიმყავდა.
ბავშვობაში საახალწლოდ ბევრ საჩუქარს ვიღებდი: ეს იყო სათამაშოები, ფეხსაცმელი, ტანსაცმელი. ეს იმ ასაკამდე ხდებოდა, როცა ვიცოდი, რომ თოვლის ბაბუა არ არსებობდა, მაგრამ მაინც სიამოვნებით ვიღებდი ამ საჩუქრებს (იღიმის). კართან მეწყო სახლის თბილი ჩუსტები, რომელშიც მშობლები მე და ჩემს ძმას საჩუქრებს გვიწყობდნენ.


ჯაბა კილაძე:

- (იცინის) ჩემი ბავშვობა 90-იან წლებს დაემთხვა. ტყვიებში გაზრდილი თაობა ვართ, რა თოვლის ბაბუა, რის საჩუქრები, „ღადაობ“? ვერც განსაკუთრებულ საჩუქარს გავიხსენებ რამეს, თუმცა ეს დღესასწაული მიყვარს. ახალი წელია და ყველაფერი გიხარია. მეგობრები ვუკეთებთ ხოლმე საჩუქარს ერთმანეთს, ზოგჯერ - ოჯახის წევრებიც, ხან როგორ და ხან როგორ. შვილს ვჩუქნი საჩუქარს, ზოგჯერ თავად მიმყავს და არჩევს ხოლმე რამეს, ან მე ვურჩევ. საერთოდ, მეტ-ნაკლებად დაგეგმილი მაქვს ხოლმე, ეს დღეები სად და როგორ უნდა გავატარო და წელსაც, ახალ წლის ღამეს ერთ-ერთ რესტორანში წამყვანი ვიყავი.


ბაია დვალიშვილი:

- ახალი წლის დიდად მოყვარული და მომლოდინე არ ვარ. არ მაქვს რამე განსაკუთრებული ტრადიცია და არც ჩემს ოჯახს გააჩნდა. დედაჩემს 30 და 31 დეკემბერსაც სპექტაკლები ჰქონდა და მეც ხან გადაღებები, ჩაწერა, სპექტაკლი მაქვს ხოლმე, ამიტომ განსაკუთრებულად არ ვემზადები. მირჩევნია, ახალი წლის დღეები მალე გავიდეს. მე პირადად დღესასწაულებს შორის ყველაზე მეტად მიყვარს აღდგომა, რომელიც ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. ახალი წელი ჩემთვის რიგითი დღეა, როგორც სხვა ახალი თვე იწყება, ისევე დგება ჩემთვის პირველი იანვარი. ძველ წელს მიაქვს ბევრი ცუდიც და კარგიც, ახალს კი, არ ვიცი, რა მოაქვს და ამიტომ ცოტა მეშინია და არ ვფიქრობ ხოლმე ამ თემაზე. თუმცა, რასაკვირველია, ახალ წელს ბავშვს არაფერს ვაკლებ. მისთვის საჩუქრები თოვლის ბაბუას მოაქვს. ხან რა უნდა, ხან - რა და ვცდილობ, მისი სურვილები ავასრულო. არ ვიცოდი, ბავშვები „შუა დღეს“ თუ უყურებდნენ, ამან ძალიან გამახარა, მაგრამ ახლახან ერთ-ერთ ეთერში ვიხუმრე, რა არის ეს, თოვლის ბაბუას საჩუქრები მოაქვს და აღარ დადგა ის მომენტი, რომ ის საჩუქრები, რომლებსაც შვილს დიდი სიყვარულით ვუკეთებთ, მშობლებს დაგვიფასდეს და თოვლის ბაბუას არ მიეწერებოდეს-მეთქი. ამის გამო მშობლებმა ქოქოლა დამაყარეს. როგორც ჩანს, ოცნება წავართვი პატარებს და მართლებიც იყვნენ, მაგრამ არ მეგონა, გადაცემის მაყურებელს შორის ბავშვებიც თუ იქნებოდნენ (იღიმის).
- თქვენ თუ იღებდით ბავშვობაში საჩუქრებს?
- არა, არა, დედ-მამა ასეთი სენტიმენტებით განმსჭვალული არ იყვნენ და არც ეცალათ ამისთვის. მახსოვს, საახალწლო ნაძვის ხეს როგორ ვრთავდი და ისიც, რომ მქონდა ერთი დიდი თოვლის ბაბუა, რომელიც ძალიან ცნობილი ფიგურა, მარჯანიშვილის თეატრის ბუტაფორია იყო. ეს თოვლის ბაბუა ლამის 30 წლამდე მქონდა და ბოლოს, გამოვემშვიდობე - ძალიან „სადღესასწაულოდ“ დავწვი (იცინის).

ეკა ნიჟარაძე:

- საახალწლოდ საჩუქრებს ყოველთვის ვყიდულობ. ოჯახში იმდენი წევრი მყავს, რომ ძირითადად მათთვის ვიძენ რამეს და მეგობრებისთვის ვეღარ „ვქაჩავ“. მიახლოებით ვიცი, ვის რა უნდა, რა მოეწონება და საჩუქრებს იმის მიხედვით ვარჩევ. როცა ჩემი შვილები პატარები იყვნენ, თოვლის ბაბუას ძალიან გრძელ სიას ახვედრებდნენ და გული მისკდებოდა. ბავშვების სურვილები ხომ მოგეხსენებათ?! ჩამონათვალს შორის იყო: თხილამურები, ველოსიპედი, კომპიუტერი და ასე შემდეგ. ერთი მანქანა არ უთხოვიათ, თორემ მართლაც ძალიან ბევრი რამ იყო. ახლა რომ გაიზარდნენ, წყნარად არიან (იღიმის). ოჯახის წევრებისთვის საჩუქრების შეძენას ადრე ვიწყებ, პროდუქტებსაც ახალ წლამდე რამდენიმე დღით ადრე ვყიდულობ.
- დღეს ვინ არის თქვენი თოვლის ბაბუა?
- ჩემი შვილები არიან (იღიმის). ჩვენ ერთმანეთს ვჩუქნით საჩუქრებს. წინა წლებში არ მახსოვს, მაგრამ შარშან მაჩუქეს მიკროტალღოვანი ღუმელი, რომელიც ძალიან მჭირდებოდა და გამიხარდა.
- ახლა რა სთხოვეთ თოვლის ბაბუას?
- სახლი ქალაქგარეთ, კახეთში, თიანეთში ან სადმე სხვაგან. თუ თხოვნასა და სურვილების ასრულებაზე მიდგა საქმე, მაშინ ეს იყოს.

მაკა მახარაძე:

- ახალ წელთან დაკავშირებით ოჯახში რამე გამორჩეული ტრადიცია არ გვაქვს. ერთადერთი ის შეიძლება იყოს, რომ ნაძვის ხეს 31 დეკემბერს ვდგამთ. ეს არის ალბათ მთელი „გამორჩეულობა“ (იღიმის). ჩემი შვილი ნატო ნაძვის ხის მორთვას თორმეტი საათის დადგომამდე 5 წუთით ადრე ასრულებს. არ ვერევი, მომწონს, ისე ლამაზად რთავს. დედაჩემი - მედეაც ასე იყო. ჩვენს ოჯახში ნაძვის ხე ყოველთვის 31 დეკემბერს ირთვებოდა და დღემდე ასეა. ამას ჯერ დედა აკეთებდა, შემდეგ - მე და ახლა - ნატო. ხელოვნური ნაძვის ხე გვაქვს, რომელიც დედამ გვაჩუქა და გვინდა, რომ ყოველთვის ის გვქონდეს. ჩვენს ოჯახში საჩუქრების კეთების ტრადიციაცაა, ერთმანეთს 31 დეკემბერს ვასაჩუქრებთ. რა თქმა უნდა, ეს უმნიშვნელო, პატარ-პატარა საჩუქრებია, მაგრამ ერთმანეთის მიმართ ყურადღებას გამოვხატავთ და ეს მსიამოვნებს. როგორც წესი, ყოველ 1-ელ იანვარს დედასთან ვიკრიბებოდით, 2-ში კოტესთან მივდიოდით. დედას გარდაცვალების შემდეგ ძმებმა მე მომანდეს ჩვენი ერთად შეკრების ორგანიზება. ახლა ყოველ წელს მთელი ოჯახი ჩემთან მოდის. ძალიან ბევრნი ვართ, დიდი ბინა კი გვაქვს, მაგრამ ოთახში მაინც ვერ ვეტევით (იღიმის). რაღა დაგიმალოთ და, ძალიან მიყვარს ახალი წელი. საჩუქრები
თემურ წიკლაური.
- ბატონო თემურ, ახალ წელს ოჯახში ერთმანეთისთვის საჩუქრების შერჩევის ტრადიცია თუ გაქვთ?
- (იცინის) კი, კაცო, როგორ არა, ეს არის სიცილი და კოცნა. იმაზე გემრიელი და კარგი რა უნდა იყოს, როცა ადამიანს მთელი გულით ულოცავ ახალ წელს და გადაკოცნი, მაგრამ ეს უნდა იყოს გულწრფელი და არა მოჩვენებითი.
- რა ასაკამდე მოჰქონდა თოვლის ბაბუას თქვენთვის საჩუქრები?
- ვაი, ღმერთო, შენ მიშველე! მე ქალაქში არ გავზრდილვარ, სოფელში გავიზ-არდე და იქ თოვლის ბაბუა არ გვყავდა. გარეთ იდო ორმეტრიანი თოვლი, დილით შემოვიდოდა შინ ცხონებული მამაჩემი, შემოჰქონდა შეშა, ხორბალი, თაფლი და კანფეტები. შემოიტანდა თოვლს, დაგვაყრიდა, გაგვაღვიძებდა, დაგვკოცნიდა, გვაჭმევდა თაფლს და გვეტყოდა: „ასე ტკბილად დამიბერდი“.
- შვილიშვილისთვის თუ ხართ თოვლის ბაბუა და თუ უსრულებთ სურ-ვილებს?
- სანამ ჩემი შვილიშვილი პატარა იყო, თოვლის ბაბუას სწერდა წერილებს. ისეთ სურვილს ვაწერინებდი, რისი ასრულებაც ჩვენ შეგვეძლო, თორემ ხომ იცით, მათ ფანტაზიას საზღვრები არ აქვს. ერთხელ ვუთხარი, თოვლის პაპა ყველაფერს კი ვერ იშოვის, ისეთი რამ დაწერე, რის მოტანასაც შეძლებს-მეთქი. ახლა უკვე 16 წლის არის და თუ წერილს ნაძვის ხის ქვეშ დატოვებს, იმას ნიშნავს, რომ ეს გამიზნულად აქვს გაკეთებული ჩემ მიმართ და არა თოვლის პაპას მისამართით (იცინის).
- დღეს რომ შეგეძლოთ თოვლის ბაბუასთვის წერილების მიწერა, თქვენი ნომერი პირველი თხოვნა რა იქნებოდა?
- ოო, ეს ძალიან რთული კითხვაა. თოვლის პაპა ხომ ყოვლისშემძლეა?! როგორც საჩუქრების, ისე იდეების განხორციელების მხრივ, ამიტომ ჩემი გამოცდილებიდან გამომდინარე, ვისურვებდი შემდეგს: ადამიანი რასაც ფიქრობს, რაც ენაზე აქვს და რასაც შემდეგ აკეთებს, ეს ყოფილიყოს ერთი. ანუ რასაც კაცი ფიქრობს, ის ეკეთებინოს და არა სხვა რამ. ვისურვებდი, რომ თოვლის პაპას სწორედ ეს ჩაედოს ადამიანთა ტვინებში. კიდევ, სიკეთისა და სიყვარულის გარდა, არ მგონია, მას სხვა რამ სთხოვო. თოვლის პაპას ხომ არ ეტყვი, ბანკიდან 10 მილიონი მომეციო, ეს სისულელეა, ან სამშობლოს კეთილდღეობას ხომ ვერ შესთხოვ?! სამშობლოს კარგად ყოფნა ჩვენ ხელშია და ეს არავითარ თოვლის ბაბუას და არც უცხოპლანეტელებს არ შეუძლიათ. ამ შემთხვევაში ჩვენ ვართ ჩვენი თავის თოვლის პაპებიც და ბაბუებიც...

დიმიტრი ტატიშვილი:

- ვცდილობ, ჩემს მეუღლესა და ქალიშვილებს ახალ წელს საჩუქარი გავუკეთო, მაგრამ უფრო ხშირად ეს არის თანხა, რომლითაც ისინი თავად ირჩევენ საჩუქრებს. ახლაც ჩემს ორივე გოგონას ფული ვაჩუქე და თავად იყიდიან რამეს. მე იმდენი დრო არ მაქვს, რომ აქეთ-იქით ვიარო და საჩუქარი შევარჩიო, მაგრამ თუ შემთხვევით რამე ისეთს გადავაწყდი, რომ ვიცი, ჩემს ცოლს გაუხარდება, ვყიდულობ და ვჩუქნი. ზოგჯერ შეიძლება, ეს იყოს ლამაზი ლარნაკი, ბეჭედი ან სხვა სამკაული. იოლად გამოვდივარ ხოლმე, რადგან ჩემი მეუღლის დაბადების დღე 8 იანვარსაა, მას საახალწლო და დაბადების დღისთვის ერთ საჩუქარს ვჩუქნი (იღიმის).
- თქვენი ქალიშვილები რა ასაკამდე გახვედრებდნენ თოვლის ბაბუასთვის განკუთვნილ წერილებს?
- არასდროს დაუხვედრებიათ. ეგეთი პერიოდი ცხოვრებაში არ ჰქონიათ, რომ თოვლის ბაბუისთვის რამე ეთხოვათ. თუ რამეს ითხოვდნენ, იცოდნენ, ვინ იყო „თოვლის ბაბუა“ (იღიმის).
- ახლა თოვლის ბაბუისგან თუ საჩუქრდებით ხოლმე?
- არა, ჩემო კარგო, რაღა დროს ჩემი თოვლის ბაბუა და საჩუქარია?! პატარა რომ ვიყავი, არც მაშინ მოდიოდა ჩემთან თოვლის ბაბუა. საბავშვო ბაღში ან საახალწლო ზეიმებზე თუ გვასაჩუქრებდნენ რამით და მხოლოდ ეს იყო. რადგან ჩემს ბავშვობაში სახლში არ გვქონდა ამგვარი ტრადიცია, არც შემდეგში, ჩემს შვილებთან მოსულა თოვლის ბაბუა და მათთვის საჩუქრები არ მოჰქონდა.
- წარმოიდგინეთ, რომ ახლა გსტუმრობთ თოვლის ბაბუა და გის-რულებთ სურვილებს...
- აუ, საცოდავი თოვლის ბაბუა, იმდენი რამე მინდა, რომ (იცინის)... პირველი, რაც ამ წუთას მაფიქრდება, ახალი მანქანაა, ოღონდ ზუსტად ისეთი, როგორიც მე მინდა.
- და როგორია ეს მანქანა?
- კარგი (იცინის). ახალი „მერსედესია“. ეჭვი მაქვს, თოვლის ბაბუა ამ მანქანას ლაპლანდიიდან ვერ „გააჩალიჩებს“, გერმანიიდან მოუწევს ჩამოყვანა.
- მაშინ თქვენთვის თოვლის ბაბუა გერმანიიდან უნდა მოვიდეს...
- მოვიდეს, თანახმა ვარ და თან, საბარგული ბავარიული ლუდის ბოთლებით აავსოს (იცინის).

ანა კალანდაძე
ჟურნალი „რეიტინგი“